|
2008
|
|
|
Garrantzitsua izan zen orobat Akademiaren hiztegirako 1927
|
urtean
nafar euskaltzaleek (Pastor Arraioz, Polikarpo Iraizoz, Elias Garbizu eta Juan Garbizu) egindako ekarpena, Azkueren Tours-eko hiztegian jaso gabeko 3000 hitz edota bariante bildu baitzituzten. Bilduma Damaso Intzak eraman zuen Euskaltzaindira, eta Iruñeko udalak egindako lehiaketa batetik sortu zen75.
|
|
|
Nafarroak irabazi zuen joan den larunbatean Zazpi Herrialdeen Arteko Txapelketa, Donostian. Azken bost
|
urteetan
nafarren esku gelditu da txapelketa. Gainera, iaz baino alde handiagoa atera zieten gainerako taldeei.
|
|
2009
|
|
|
Dena dela, zenbait datu alderagarri kausitu dugu bost urteren buruan euskararen egoera Nafarroan nola aldatu den ikusteko: 2003tik 2008 bitartean, 15
|
urtetik gorako
nafarren artean euskaraz ongi hitz egiten dutenak %10, 5 izatetik %11, 9 izatera pasatu dira. 15 eta 24 urte tarteko gazteak hartzen baditugu, ia %20 dira egun euskaraz ongi egiten dutenak.
|
|
|
Nafarroako Gobernuak tokiko prensa zenbat irakurtzen den aztertu du aurten lehenengo biderrez, eta ondorioak argigarriak izan dira: tokiko prentsaren presentzia igo egin da azken urteotan Nafarroako gizartean, eta gaur egun 14
|
urtetik gorako
nafarren %42, 7k irakurtzen dute prensa mota hori. Deigarria da, halaber, euskarazko produktuek duten harrera ona.
|
|
2010
|
|
|
1990ez geroztik nafarroako demografian aldaketa nabarmenak gertatu dira. hasteko, 20
|
urteotan
nafarrak 527.318 izatetik 636.038 izatera pasatu dira (%21eko hazkundea). populazioa handitzeaz gain, gizartearen zahartze prozesua, jaiotza tasak behera egin izana eta immigrazioa dira nafar jendartearen mudantzarik eragingarrienak. izan ere, 1990etik 2010 bitartean adinekoen multzoa %65 inguru handitu da eta 15 urte bitarteko gazteena aldiz, ia laurden bat gutxitu. bertzalde, bitarte horretan F... Mendialdean etorkinak %3, 4 baizik ez diren bitartean, iruñerrian %8, 6 dira eta tutererrian %11, 6 (zenbaiten artean 2009). oro har, populazio gaztea da eta horrek azken urteotan apal apal zegoen jaiotza tasari positiboki eragin dio. nafarroako biztanleen banaketari dagokionez, nafarren erdia baino gehixeago iruñerrian bizi da (eremu mistoan, batez bertze %8, 3 euskaldun), heren luzea hortik behera (eremu ez euskaldunean, %1, 9 euskaldun) eta hamarren bat eskas Mendialdean. nafar euskaldunak, hala kopuruan nola ehunekoan, Mendialdean, legez ezarritako eremu euskaldunean daude kontzentratuta (%60 euskaldun), baina azken bi hamarkadetan Mendialde euskaldunak nafarroa osoarekiko zuen pisu erlatiboa txikituz joan da. egun, 10 nafarretatik 9 eremu erdaldunetan (euskaldunak %20 baino gutxiago
|
|
|
1990ez geroztik nafarroako demografian aldaketa nabarmenak gertatu dira. Hasteko, 20
|
urteotan
nafarrak 527.318 izatetik 636.038 izatera pasatu dira(% 21eko hazkundea). Populazioa handitzeaz gain, gizartearen zahartzeprozesua, jaiotza tasak behera egin izana eta immigrazioa dira nafar jendartearen mudantzarik eragingarrienak. dutenetan) bizi dira eta 0,5 baizik ez euskaldunak %50 baino gehiago direnetan (eusko Jaurlaritza 2008). aldaketa demografiko horiek euskarari nola eragin dioten galdeginda, erantzuna ez zait positiboa iruditzen. alde batetik, etorkinen etorrerak populazioa handitu du eta, euskaldunek ere kopuruan gora egin badute ere, nafarroako populazio osoarekiko duten pisu erlatiboa ez da horren neurrian hazi. gainera, immigrazioaren aitzineko hizkuntza politikari dagokionez, nafarroako gobernuak ezein neurri ez du hartu etorkinen etorrera handiak bertako mintzaira demolinguistikoki eta soziofuntzionalki ahul ez dezala eta euskara nafar berriei integraziobide gerta dakiela. bertze alde batetik, ikusiko dugun bezala, azken hamarkadetan hizkuntzaren berreskurapen demografikoa belaunaldi gazteetan gertatu da nabarmenen baina jaiotza tasa apalagatik euskaldunen hazkunde demografikoa ez da espero zitekeen bezain handia izan. euskaldunen banaketa geografikoak ere ez du alde jokatu Mendialdeak, bertako euskarari eutsi dion eta euskaldun gehien biltzen duen eremuak, pisu demografiko erlatiboa galdu baitu eta gainera, eremu erdaldunarekin ―hiriburuarekin bereziki― duen zerbitzu eta jarduera ekonomikoen morrontza ez da txikitu.
|
|
2014
|
|
|
Konparazioak egiteko erreferentzia erran nahitsu bat: 2006ko inkesta soziolinguistikoaren arabera, 16
|
urtetik gorako
nafar populazioa bere burua identifikatzen duena elebidun gisa euskaraz eta gaztelaniaz, maila desberdinetan, populazio guziaren %11ren eta %18, 8ren artean da (Eustat, 2010). Gaur egun, eskoletan euskaraz ikasten ari den ikasleen ehunekoa handiagoa da jendartean elebidun den jendea baino.
|
|
2016
|
|
|
Nafarroako Osasun Publikoaren eta Lan Osasunaren Institutuak kezka azaldu du sedentarismoak eta ariketa gutxi egiteak dakartzaten ondorioengatik. Izan ere, 15
|
urtetik gorako
nafarren% 32,3k aitortu du ez duela inolako ariketa fisikorik egiten (emakumeen kasuan,% 40k; gizonezkoen artean,% 25ak). Sedentarismoak zuzeneko eragina duenez norbanakoen osasunean, eta hurrengo urteetan adinekoen kopuruak gora egingo duela aintzat hartuta, arazoak okerrera egin lezakeela uste du aipatu erakundeak.
|
|
|
Iruñeko talde bat ere bazegoen baina ez ginen Nafarroako asko joan. Ez da proposamen hau egiten den lehendabiziko aldia, beharbada beste
|
urteetan
nafar gehiago animatu dira.
|
|
2019
|
|
|
2013an beretzat izan zen bigarren saria jasotzeko bide eman zion Kontraerranak poesiak. Duela hiru
|
urte
Nafar Ateneoak eta Iruñeko Udalak antolatutako Iruñea Hiria I. Nazioarteko Poesia Sariketa irabazi zuen, Izoztu zitzaigun negu hura lana aurkeztuta.
|
|
2021
|
|
|
Argi zegoen; gaualdi guztietan Ibil Bedi protagonista. Indartsu harrotu dutelako
|
urtea
nafar gazteek, ereserki sorta batekin, eta 47 kontzerturekin hamar hilabetean. Entzungo zenuen honezkero, 2021 ekialdearena da.
|
|
2022
|
|
|
Osasun neurrien desagerpenarekin batera, publikoaren itzuleraz poztu da Fernandez. Sumatu izan du urtez
|
urte
nafar entzuleen interes geroz eta handiagoa. «Estatuaren hegoaldetik jarraitzen da jaialdia, eta artistek beraiek etorri nahi dute hona», ziurtatu du.
|