|
2001
|
|
|
Kasu horretan, nutrizio arloko helburuak adinerako egokia den hazkundea lortzea eta zenbait mantenugairen gabezia komunak saihestea izanen dira, hala nola bitamina eta mineral batzuena. Nerabezaroa 12 urte inguruan hasten da nesketan eta 14
|
urte
mutiletan. Luzeran eta gorputz masan (pubertaroko luzaketa) azkar hazten da.
|
|
2002
|
|
|
" Mendeak mende, ementxe bizi naiz, gizasemeetaz urbil eta urrun, bertan xamar eta bereixi. Amar urtetik amar
|
urtera
mutil gazte bat galdetzen dut, eta onekin mintzaldi luze ta egonaldi gozo egin ondorean, aske ta iare ioaten utzi oi diot. Aske, taiuren batean; baiñan nire oroiak, ordea, egun eta eguzki iraunen dio, eta nahiz eta onera berriz eldu nire billa, leen ikusi nauanak ez nau ez, iñoiz berriro ikusiko".
|
|
2006
|
|
|
Zaurituta heldu zen bertara, barrua hustuta. Herrian lau
|
urtez
mutil laguna izandakoa desagertu ondoren hartu zuen Oxfordera ikastera joateko erabakia. Egun batetik bestera desagertu baitzen Karlos.
|
|
|
Lau
|
urtez
mutil laguna izandakoa nondik ote zebilen galdera itsatsita zeukan une oro kopetan, eta askotan galdetu dio bere buruari Oxfordera ikastera joateko aukera aprobetxatu ez balu oraindik ere horrela jarraituko ote zuen, Karlosen zain, hiriko alargunen klubean. Oxfordera alde egin bazuen ere, amesgaiztoek berarekin egin zuten bidaia.
|
|
2008
|
|
|
15
|
urtetik beherako
mutil gizenak Nafarroan. Osasunerako Mundu Erakundearen neurrien arabera, Nafarroan, 15 urtetik beherako mutilen %9, 93 dira gizenak, eta %11, 52k gehiegi pisatzen dute.
|
|
|
15 urtetik beherako mutil gizenak Nafarroan. Osasunerako Mundu Erakundearen neurrien arabera, Nafarroan, 15
|
urtetik beherako
mutilen %9, 93 dira gizenak, eta %11, 52k gehiegi pisatzen dute. Nesketan ehunekoak txikiagoak dira:
|
|
2009
|
|
|
Klinikan zen. Hark kontatu zidan nola
|
urtetan
mutil aritu ondoren erretreta etxean nahi zutela sartu, ez zelako gehiago lanik. Handik egun batzuetara jakin nuen bere buruaz beste egin zuela.
|
|
|
Etxean lanik ez zutelarik etortzen ziren, ez bestela, eta ez zuten fitsik ikasten. Hamalau
|
urterekin
mutil [morroi] joaten ziren edo neskame, beranduago ezkontzea pentsatzen bazuten behar zuten beste etxe bat... Bazuten bizitza bat aitzinetik egina eta bet betan hasi ziren Pariserat joaten.
|
|
|
San Ildefonso Ikastetxeko 34 haurrek neska eta 12 mutil banatuko dute zoriona; horretarako, urritik entseguak egiten egon dira. Gehienak neskak izango dira, izan ere, 12 eta 13
|
urteetako
mutilei ahotsa aldatu egiten zaie eta zailagoa omen da ahots ezaugarri egokia aurkitzea. Era berean, aurreko urteetan izandako ume asko izango dira.
|
|
|
Euskara eta Euskal Herriaren berri ematen saiatu naiz aurrez aurre dudan gazteari. Hogei
|
urteko
mutila da. Sinesten diet, bai, Counseling Centerreko neskatila guziak berarekin maiteminduta daudela esaten didatenei.
|
|
|
Damasok bazuen beste arrazoi bat, beharbada, edo beste irudi bat, iraganetik mintzatzen zitzaiona eta bere joera haren argibide izan zitekeena; zaldi gainean ibiltzen ikasten ari zèn egun batean, izan ere, bospasei
|
urteko
mutila zelarik, lauhankakotik erori eta sekulako kolpea hartu zuen, beso hautsi bat eta halako trauma bat utzi zizkiona, Damasok ez baitzuen handik aurrera zaldi gainera egin; esperientzia hartatik, beraz, zaldi galtzailearen irudia geratu zitzaion, eta berebiziko eskarmentua, kontzientziaren munduan bere ahots propioa hartzen zuena aldian aldian: zaldi galtzailerik ez gehiago, Damaso!
|
|
|
Nerabezaroa hamaika eta hogeita bat urte bitarteko tartea da; 12 urterekin hasten da neskengan eta 14
|
urterekin
mutilengan. Ume gorputza izatetik pertsona helduarena izatera pasatzen da bizitzako fase horretan.
|
|
|
Horregatik entzuten eta irakurtzen dugu hemezortzi
|
urtetako
mutil batek bere bikotea kolpatu duela edo hamahiru urtetako mutiko batek adin bereko neska bortxatu duela. Pentsa zitekeen gizartearen zati batek portaera horiek baztertzeko hainbeste ahalegin egiten duen honetan gazteek eta gaztetxoek ikasiko zutela jokaera hori onartezina dela, baina bistan da ez dela horrelakorik gertatzen, gehienok lehengo lepotik dugula burua.
|
|
|
Damasok bazuen beste arrazoi bat, beharbada, edo beste irudi bat, iraganetik mintzatzen zitzaiona eta bere joera haren argibide izan zitekeena; zaldi gainean ibiltzen ikasten ari zèn egun batean, izan ere, bospasei
|
urteko
mutila zelarik, lauhankakotik erori eta sekulako kolpea hartu zuen, beso hautsi bat eta halako trauma bat utzi zizkiona, Damasok ez baitzuen handik aurrera zaldi gainera egin; esperientzia hartatik, beraz, zaldi galtzailearen irudia geratu zitzaion, eta berebiziko eskarmentua, kontzientziaren munduan bere ahots propioa hartzen zuena aldian aldian: zaldi galtzailerik ez gehiago, Damaso!
|
|
|
Harrezkero, behin baino ez dugu elkarrekin hitz egin, orain dela sei
|
urte
mutil lagun berriarekin zeure arropen bila etorri zinenean etxera. Itxura ederra zenuen.
|
|
2010
|
|
|
Froga genetiko bat ere egin ziguten, azaldu du amak. Hala ere, medikuak urtetik
|
urtera
mutilak okerrera egin zuela ikusten zuen. Nire semea ibiltzeko era hobetzeko aparatu batzuekin hasi zen.
|
|
|
19
|
urte
mutila Tolosan zendu zen, sute baten ondorioz
|
|
|
Ez da harritzekoa Sopelako kanporaketa Itxaso Payak irabazi izana. Azken
|
urteotan
mutilak baino finago ibili dira neskak eskualdeko txapelketan. Orain bi urte, orduko txapelduna zen Itxaso bera, Jone Uria, Arrate Illaro eta Olatz eta Miren Ibarluzeak jokatu zuten Ipar Uribeko VII. Bertsolari Txapelketaren finala, mutil bakarra Peru Vidal zela.
|
|
2011
|
|
|
Lana bai baina gauez soilik ez zen egiten. Lan gogorra, arriskutsua eta nire ikerketen ondorioz, mugatik 30 bat kilometroko ingurunean 14
|
urtetik gorako
mutil gehienak (guztiak esatea gehiegi?) egin dutena.
|
|
2014
|
|
|
Baina egia da polita dela horrelako talde batekin lan egitea. Mutilen talderen bat sortzeko asmorik baduzue. Gure asmoa, hasiera batean, datorren
|
urtean
mutilekin bakarrik osatutako talde bat egitea da. Orain, txikienen artean zazpi mutil daude, eta ahal izanez gero, horiekin talde bat sortuko dugu.
|
|
|
4 urtetik 12
|
urtera bitarteko
mutilen artean gertatzen da batez ere. % 1 maiztasuna du haurren artean (Laberge, Tremblay, Vitaro eta Montplaisir, 2000).
|
|
|
Orain sei
|
urte
mutil bat aurkitu nuen eskalak praktikatzen.
|
|
2015
|
|
|
aurtengo
|
urtean
mutil txikiak
|
|
|
Lehengo mendeko 60etan hiru eskola zeuden Asteasun: elizaren zimitorio gainekoa, haurrentzat; Santa Krutz ermitaren albokoa, neskentzat; udaletxe barrukoa, hamar
|
urtetik gorako
mutilentzat. Goibailarako Etxebitartek aspaldi utzia zion eskola izateari.
|
|
|
Ez zuten –amak batez ere, ahizpa ezkonduak ez horrenbeste– bakardadea egoera pertsonal lez ikusten, gaixotasun baten zantzu nabaria balitz moduan baizik. Hogeita hamar
|
urterekin
mutil lagunik ez edukitzea txikikeria iragankor bat izan zitekeen, apika. Baina berrogeiak ondo beteta zituenarengan gaitz larriago baten ebidentzia zen, ezelako dudarik gabe.
|
|
|
Beste asko baino osoago irten nintzen haurtzarotik, hala eta guztiz ere. Hamasei
|
urterekin
mutil erdi eroa, erdi atzeratua, erdi eszentrikoa bainintzen, eta hori bada zerbait. Asko arintzen da bizimodua, zerbait izan ordez zerbait askoren erditzat hartzen bazaituzte.
|
|
2016
|
|
|
–Begira, Monsieur le Count, esan nion zutik jarriz eta txanponak aurrean zuen mahai gainean ipiniz?, hirurogeita hamar
|
urtez
mutil baten eta beste baten sakeletan txin txin egiten eta bata bestearen aurka igurzten egon ondoren, nekez bereiziko zenuke txelin bat beste txelin batetik, hain peto peto bihurtu dira.
|
|
|
Alta Xemartinek laborantza ongi ezagutzen zuen. Alde batetik baserri batean sortua zelako, bestetik hamabi
|
urtetatik
mutil izana baitzen inguruko etxalde hoberenetan, arno egiten ere ikasia zuen. Nagusi gaztea biziki adreta eta langilea zen.
|
|
2017
|
|
|
Euskal Herri osoan (Ipar Euskal Herrian urriagoa da tradizioa), bestalde, bertso ikasiekin kantatzen duten koplariekin ibili izan dira
|
urtetan
mutil taldeak lehen, eta talde mistoak, orain. Etxekoak koplatu eta eskabide koplak iristean, badirudi koplari askok bat batekoak tartekatzen zituztela.
|
|
|
Baina amodioaren eta bizitzaren aldean, erretratuak erliebe eskasekoak izaki, krudeltasuna faltan. Eta nola ere Maitek ez zuen sekula pentsatu hogei
|
urterekin
mutil bat beretzat soilik nahi zukeenik, beste inorenganako keinu edo imintziorik ez permititzera heldu zatekeenik. Eta nola horretara heldu zen denborarekin, eta nola azkenik erretratuak aski ez izaten ere hasi ziren.
|
|
2018
|
|
|
Jaiotzean haurdunaldi adinerako handia izatea eta lehen urtean pisu hazkundea azkarra edukitzea ondorengo urteetako GParekin lotzen ziren. Neskek 4 eta 7
|
urteetan
mutilek baino GP arrisku handiagoa zuten. Edoskitzeak ez zuen GParekin lotura esanguratsurik adierazi.
|
|
|
Neskek txikitatik enpatia gehiago azaleratzen dute ikerketa askok azpimarratzen duten moduan (Auyeung et al., 2009; Baron Cohen, 2003; Baron Cohen, Knickmeyer & Belmonte, 2005; Mestre, Samper, Frias & Tur, 2009; Mestre, Samper, Tur & Del Barrio, 2004), eta beldurrari buruz esan beharra dago ikerketa asko daudela zeinek emakumeek emozio hori era intentsuagoan eta maizago sentitzen dutela esaten duten (Campbell, 2006; Crawford, LKippax, Onyx, Gault & Benton, 1992; Gartstein & Rothbart, 2003; Gullone, 2000). Beste alde batetik, 10
|
urterekin
mutilek neskek baino agresibitate maila handiagoa azaleratzen dute, gure hipotesiarekin bat eginez. Egia da kontuz ibili behar dela hemendik ateratako ondorioekin, kontuan hartuz aldagaia nola neurtu izan den.
|
|
|
Don Jose Velasco maisua norbait izana zen. Lerindarra sortzez, hogeiko hamarkadan iritsia zen herrira, bertan ezkondurik, abantxu berrogeita hamar
|
urte
mutilen irakasle. Kriterio faxisten araberako 1936ko irakasleen garbiketak —fisikoa ez zelarik ideologikoa— ez zuen harengan eragin izan, irakasleria bereziki joa izan zelarik apez salatariek egiten zituzten txostenei esker.
|
|
2020
|
|
|
Zenbatek eta nola begiratzen ninduten gogoratuz, alde batetik gogaitzen ninduena, eta, bestetik berezi, indartsu sentiarazten ninduena. Erronka pertsonal moduan hartu nuen
|
urteetan
mutilen artean ikasi eta, azkenik, Katanga Faktoriak antolatzen zuen hamabostaldira apuntatzea. Zuzeneko konboetan lehen aldiz jo nuenekoa gogoratu nuen.
|
|
|
Zuzeneko konboetan lehen aldiz jo nuenekoa gogoratu nuen. Hurrengo hamar
|
urteetan
mutilen artean jotzen jarraituko nuen, lagunduta beti. Gernikako beste hainbat ez bezala, ni ez naute inoiz deseroso sentiarazi, zortea izan dut horretan.
|
|
|
Onin errekaren ezkerraldeko bizilagunek, Pikuzelaia auzokoek, kristauena egiten omen zuten, eta errekaren eskuinaldekoek, Legarrea auzokoek, mairuena. Hainbat
|
urtez
mutilek bakarrik dantza egin dute. Baina, liburuxkak nabarmentzen duenez, tradizioak tradizio, egun auzo guztietako neska mutilak dira dantzariak eta naturaltasun osoz dantzatzen dute elkarrenganako herrarik gabe eta iraganeko ika mika eta ezinikusiak atzean utziz.
|
|
2021
|
|
|
Hurrengo
|
urteetan
mutilak gerlari bezala trebatu eta kultura arabiarrean murgiltzen ziren bitartean, Zawi Zirik gero eta garrantzi gehiago hartu zuen Abd al Maliken ondoan. Hiriko agintaritzaren kontrola hartu zuen, nahiz eta sahib al Surta eta arifak arabiarrak izan.
|
|
2022
|
|
|
Bestalde, 1957an indarrean sartu zen lege batek esaten zuen 18 urtetik beherako gizonek eta 21 urtetik beherako emakumeek ezin zutela lan egin amiantoarekin. Kepa Madariagaren kasuan debekatuta zegoen 18
|
urtetik beherako
mutil bat amiantoarekin ibiltzea. Eta, Raquelen kasuan, lege hau atera zenean, bazituen 21 urte, baina oraindik oso emakume gazteak zeuden lanean.
|
|
|
–Orain dela bost
|
urte
mutil gazte bat harrapatu nuen metroko tuneletan, eta, duela hamabi, neska bat Plentziako geltokian. Ikaragarria da.
|
|
2023
|
|
|
–Bizitza oso absurdoa gerta daiteke batzuetan –hausnartu zuen, bere buruarekin bakarka ariko bailitzan– Duela berrogeita lau
|
urte
mutil horren aitonak, Nikolas Zabalak, droga saltzaile bat tiroka hil zuen ostatu batean ETA erakundeak aginduta. Eta orain, lau hamarkada geroago, Nikolasen biloba kokainaren jauntxo bihurtzen ari omen da.
|