|
2002
|
|
|
NBEk agindutako eta iaz argitaratutako txosten baten arabera, azken lau mendeetan ugaztunen eta hegaztien desagertze tasa %20 izan da ehun urtetik behin. Gainera, datozen 50
|
urteetako
klima aldaketak ekosistema delikatuenak desorekatuko ditu, espezie askoren aniztasun geografikoa murriztuko du eta harrapari eta harrapakin berriak bilduko ditu, esan zuen duela gutxi Kansasko Unibertsitateko (AEB) zientzialari talde batek. ).
|
|
2003
|
|
|
Itxura batean, azken
|
urteotako
klimaren aldakortasunak uholdeen maiztasuna areagotzen lagun dezake, zenbait herrialdetan behinik behin.
|
|
2005
|
|
|
Eta hain zuzen ere, adituek orain arte erabili izan dituzten iturriak, atmosferaren presio eta hezetasun adierazleak, esate baterako, hala nola, haizearen baldintza, itsasoko meteorologia buletinak edo erradiazio ultramoreak zaharkituak geratu direlako, urtez
|
urte
klima aldaketa beldurgarriak eragindako efektuak neurtzea gero eta zailagoa da.
|
|
2006
|
|
|
Horrek su gehiago, deforestazio handiagoa eta uholde gehiago eragingo ditu, Bristolgo Unibertsitateko (Erresuma Batua) zientzialarien azterketa baten arabera. Eta egoera kritikoa izango da hazkundea hiru gradutik gorakoa bada, hurrengo 200
|
urteetarako
klima aldaketako zenbait eredutatik abiatuta egindako kalkuluaren arabera. Zientzialariek uste dute planetako tenperatura globalak bi gradu baino gutxiagoko igoerak izango dituela, nahiz eta atmosferara berotegi efektuko gas gehiago isurtzea eten.
|
|
2008
|
|
|
Klima aldaketaren arazoa ikuspuntu desberdinetatik aztertu eta, mundu osoan jasotako datuak oinarri dituztela, azken
|
urteotan
klimak jasan dituen aldaketak hartuko dituzte hizpide foroan. Halaber, foro horretan gaur egungo gizartean nagusi den ereduaz eztabaidatu eta arkitektura eta hirigintza iraunkorraren inguruko hausnarketa ere egingo da.
|
|
|
Klima aldaketaren arazoa ikuspuntu desberdinetatik aztertu eta, mundu osoan jasotako datuak oinarri dituztela, azken
|
urteotan
klimak jasan dituen aldaketak hartuko dituzte hizpide foroan. Halaber, foro horretan gaur egungo gizartean nagusi den ereduaz eztabaidatu eta arkitektura eta hirigintza iraunkorraren inguruko hausnarketa ere egingo da.
|
|
|
Gas horien isurketa murrizketa areagotzeko konpromisoa hitzartu zuten iaz, ildo horretan, munduko estatu nagusiek. Kopenhagen (Danimarka) heldu den
|
urtean
klima aldaketaren kontra egitekoa den nazioarteko konferentzian konpromiso irmoagoa hartzea espero da.
|
|
2009
|
|
|
Geruza ilunen eta argien arteko proportzio horrek, beraz, klimaren historia azalduko digu.
|
Urteotan
klima nola aldatu den esango digu.
|
|
|
Klima Aldaketari buruzko Gobernu arteko Taldearen (IPCC, ingelesezko siglen arabera) eredu globaletatik abiatuta, Espainia eta Ingalaterrako ikerketa batek datozen 90
|
urteetarako
klima aldaketak Mediterraneoan izango dituen ondorioen etorkizuneko hiru agertoki proposatu ditu. Emaitzek erakusten dutenez, eremu horretako ozeanoko tenperaturak igo egingo dira, eta, horiekin batera, itsasoaren maila, Informazio eta Albiste Zientifikoen Zerbitzuak (SINC) adierazi zuenez.
|
|
2013
|
|
|
Eta laguntza eske idatzi zion erregeari," nire bizitza nire herriaren eta haren interesen zerbitzuan sakrifikatu ondoren". Limako Callaoko gobernadoretza edo beste posturen bat eskatzen zion, bere" talentu urriarentzako" aproposa izango zena, eta klima osasungarrikoa, hogeita hamar
|
urtez
klima zital hartan zerbitzatu ondoren.189 Baina alferrik izan zen. Real Haciendak ez zion dirurik itzuli, eta Bodegak erabat erreka jota, bere ahaleginengatik inolako saririk jaso gabe bukatu zuen.
|
|
2015
|
|
|
Parisko Klimari buruzko Goi bilerako Akordioa (COP21) ez da gizateriaren orainaldirako eta etorkizunerako premiazko zerbait dela uste dutenek nahi duten testua, baina bai, ordea, arazo eta egoera desberdinak dituzten 196 zati (195 herrialde, Europar Batasuna) negoziatzeko eta sinatzeko zailtasunak ikusita. Denborak esango du, baina badirudi inertzia geldiezina eta hazten ari dela, hemendik datozen
|
urteetan
klima aldaketaren aurka egiteko. Horretarako, erakundeek, enpresek eta kontsumitzaileek hainbat neurri hartu dituzte maila globalean.
|
|
2017
|
|
|
Uste dut jendea ikusten ari dela zelako eragina daukan naturan, gure inguruan. Azken
|
urteotan
klima aldaketa nabaritzen ari gara: ikusten ari gara zelan aldatzen ari den uzta, nekazaritza, abeltzaintza.
|
|
|
Beraz, AEBek Kyotoko Protokolo huts egina baino akordio simetrikoago bat lortu dute oraingoan, hark Iparralde Globalari baino ez baitzion exijitzen BG isuriak mugatzeko, bide batez esanda, AEBek ez zuten berretsi protokolo hura?. Parisko Akordioaren egitura, beraz, bat dator azken
|
urteetan
klimaren goi bilera guztietan AEBek proposatu duten hitzarmen globalaren diseinuarekin. Beste herrialde izugarri kutsatzaile batek, Txinak, onetsi egin du borondatezko akordio hori, hartara aske baita nahi dituen erabakiak hartzeko klima aldaketaren kontrako borrokan, auzi hori berehala heldu beharrekoa da txinatarrentzat, zeren zerikusi nabarmena baitu hango ingurumen eta osasun arazo guztiz larriarekin, herrialdeko hiri industrial handietako airearen kutsaduraren ondorioz?.
|
|
|
(1) aldaketa kaltegarriak izango dira munduko nekazaritza ekoizpenean; izan ere, batez besteko tenperatura 4ºC inguru igotzen bada, hazkunde demografikoaren ondorioz jakien eskaria ere gero eta handiagoa izango denez, elikadura segurtasuna are arrisku handiagoan egongo da, eta horrek eragina izango du mundu guztiko jakien eskuragarritasunean, erabileran eta prezioen egonkortasunean; (2) fenomeno meteorologiko eta klimatiko muturrekoen ondorioz, lehorteak, bero oldeak, suteak, uholdeak eta abar?, ondarearen aseguru sistemak egoera larrian geratuko dira, eta, jakina, hori kaltegarria izango da osasunerako; (3) bereziki kalteberak diren herrialde askotan, hala landa eremuetan nola hiri eremuetan, bortxazko desplazamenduak izango dira, migrazio masiboak, alegia?, eta horrek tentsioa eta ezegonkortasun politikoa eragingo ditu eskualde horietan; (4) kostaldeko eskualdeak eta herri hiriak, haien ondarea eta kapital fisiko eta naturala arriskuan izango dira, itsas maila igoko delako batez ere, baina baita aldi berean populazioa handituko zaielako ere. Horregatik guztiagatik, zientzialariek adierazi dute arriskutsua dela tenperatura 2ºC baino gehiago igotzea, eta gai horixe bihurtu dute azken
|
urteetan
klimaren inguruan egindako negoziazioen ardatz, batez ere Parisko goi bileran, aurrerago hitz egingo dugu horretaz?.
|
|
|
Orain dela 60 milioi
|
urte
klima aldatzen hasi zen; beroa eta hezea zen giro orekatuak tenperaturetan aldakorrago bati utzi zion tokia, aro hezeak eta lehorrak tartekatzen zituena. Honek oihanen murrizketa nabarmena ekarri zuen ezinbestez, larreak eta sabanak zabaltzen ziren bitartean.
|
|
|
Hirugarren hedapena planetako iparraldean gertatu zen (berdea mapan); 54 paralelotik gorako aldea j endeztatu gabe zegoen, izotzak estaliak zituelako eremu haiek. Duela 10.000
|
urte
klima aldaketa batek lurralde hauek kolonizatzaileei ireki zizkien eta hemen hizkuntz familia berriak sortu ziren denborarekin: paleosiberiarra eta eskimo aleutiarra.
|
|
2018
|
|
|
Honek 370 adituren artean bildu emaitzetan bermatzen den bilduma bat plazaratu du. Hor ateratzen da azken ehun
|
urtetan
klima 1,4ez berotu dela. Baina ohartu dira beroketa ez dela izari berekoa kanpaina gunetan eta betoneztatuak diren hiri plazetan.
|
|
2020
|
|
|
Gurean, Europako Batasuna Itun Berri Berdea (Green New Deal) onartzeko bidean da, urruti dugun 2050
|
urterako
klima neutraltasuna lortzeko konpromisoa zehaztuz. Baina berde koloreak mila tonalitate ditu.
|
|
|
Gezurra badirudi ere, Bilbon gero eta euri gutxiago egitea da dendaren itxiera bultzatu duen arrazoietako bat. Hervillaren esanetan, azken
|
urteetan
klima asko aldatu da eta jada ez du lehengo euririk egiten. Horretaz gain, janzteko ohituren aldaketak, internet bidezko edota kaleko salmentak, zein kontsumo joerak gero eta merkeago erosi, nahiz eta produktu bera askotan erosi behar, ataka larrian jarri dute negozioa.
|
|
2022
|
|
|
Ororen buru, halaxe laburtu du nola kudeatu liratekeen oraingo oihanak heldu diren
|
urteetako
klima aldaketari begira: «Lehendik daudenak ongi zaindu, eta herri lurretako pinudiak kendu eta hosto zabal xurgatzaileak jarri.
|
|
2023
|
|
|
Aitzineko urteetako izurritearen ondotik, 2022ko
|
urtean
klima aldaketak, Ukrainako gerlaren ondorio zuzenak edo zeharkakoak, merkatuaren tentsioak sortu ditu. Herritar xumeek bereziki jasan behar ukan dute krisi energetikoa, erregailu, gas eta argi emendatzeak.
|
|
|
Zerealetan bakarrik 78.000 hektareaz goiti kaltetuak izan dira. Laborariak beldurtuak daude, datorren
|
urteetan
klimaren aldaketarekin horrelako kalteak emendatzeko irriskua badelako. Aurtengo zerealen uzta azken 20 urteetako eskasena izan da, Aldiz, belar idorraren prezioa beheititu da, lekuka egin dituen euri nasaien ondotik.
|
|
|
Trantsizio ekologikoa arautzeko lege proiektuak maiatzean jaso zuen gobernuaren oniritzia. 2050
|
urterako
klima neutraltasuna lortzea du helburu lege horrek, baina oposizioko taldeek oraindik ez dute modu argian jakinarazi zer jarrera hartuko duten lege horren inguruan. EH Bilduk helarazi du jatorrizko idatzia «labur» geratzen dela, eta uste du «aurrerapauso handiagoa» eman behar duela Gasteizko ganberak, ingurumen krisi sakonari aurre egiteko.
|
|
|
Bere bide orria berrikusi du IEA Nazioarteko Energia Agentziak, COP28ren hurrengo bilerara begira — azaroaren 30etik abenduaren 12ra bitarte egingo da, Arabiar Emirerri Batuetan— Dokumentu horretan azpimarratu du oraindik posible dela Parisko Hitzarmeneko helburuak lortzea: 2050
|
urterako
klima neutraltasuna lortzea eta planetaren tenperatura igoera 1,5 gradura mugatzea. Eta helburu hori lor daitekeela dio petrolio hobi, ikatz meategi eta gas ustiategi berrietan inbertitu gabe.
|
|
|
Copernicusen lehen datuak 1940ko hamarkadakoak dira, baina iragan milaka
|
urteetako
klimarekin konpara daitezke. Datu horien arabera, gaur egungo tenperaturak duela 100.000 urtetik hona arteko beroenak lirateke.
|
|
|
COP28 klima larrialdiari buruzko goi bileran, Balantze Globalaren lehen zirriborroa ondu dute, estatuek klima krisiari aurre egiteko konpromisoak areagotu ditzaten. Testua negoziazioetarako abiapuntu bat da, herrialdeetako ordezkaritzek bide orri bat adostu dezaten, datozen
|
urteetarako
klima politiken anbizioa handitzeko helburuz. Atalka, hainbat formulazio aukera biltzen ditu, estatu gehienen jarrerak islatze aldera, eta aukera bakoitzak eraldaketa handiagoetarako ala mugatuagoetarako borondatea islatzen du.
|
|
|
Zuluetak ibilbide profesional guztia ingurumenarekin, hondakinen tratamenduarekin eta zoruen deskontaminazioarekin edo babestutako naturaguneen kudeaketarekin lotuta garatu du. Azken
|
urteok
klima aldaketaren kausak eta ondorioak aztertzen eman ditu, batez ere. Europako Batzordearen Egokitzapen Misioarekin lotutako Horizon Europe programak finantzatutako bi berrikuntza proiektu koordinatu ostean iritsiko da CEAra.
|