|
2002
|
|
|
15 eta 25 urte bitarte neska eta mutilengan izaten du eragina batez ere, eta gutxiago 35
|
urtetik gorako
helduengan.
|
|
|
B 12 bitaminarentzat, hauek dira gomendatzen diren janaldi dietetikoak: 11
|
urtetik gorako
helduak eta gazteak: 2 mikrogramo (mcg) egunean.
|
|
|
Heldutasun motela Marrazo mota ugari hazten dira poliki poliki, denbora asko behar dute heltzeko eta ez dira oso emankorrak. Marrazo zuriak 9
|
urterekin
heltzen dira arrak, eta 15 urterekin emeak. Badira beste marrazo espezie batzuk kume bakarra ematen dutenak, eta batzuk, hala nola Sandbar marrazoa, 25 urterekin hasten da sexu heldutasuna.
|
|
|
Astean bi orduko entrenamenduak, bost astez, hobetu egin zituen oroimena, kontzentrazioa, bai eta entrenamendu kognitiboari buruzko Estatu Batuetan eskala handiko azterketa batean parte hartu zuten 65
|
urtetik gorako
helduen arazoak konpontzeko gaitasuna ere. Entrenamendu horrek eutsi egin zien bi urtez lortutako hobekuntzei.
|
|
2004
|
|
|
Orain arte, AEBetan bakarrik. espezie hori bere jatorritik kanpo ugaltzea lortu zen. Komodoko 17 dragoi hauek, Europako lurralde osoan hainbat herrialdetako erakundeen artean banatuta dauden espezie horretako beste 18 animaliei gehitzen zaizkienak, duela lau
|
urte
heldu zen eme batek jarritako zazpi hilabeteko arrautzen inkubazioaren ondoren lortu dira, azaldu zuen Jim Petherrek, “Reptilandia Park” eko arduradunak. Aditu horrek gogorarazi zuenez, “Komodoko dragoiak munduko musker handienak dira, mehatxatutako animaliak dira eta Indonesiakoak dira”, eta, bertan, “2.000 inguru geratzen dira beren ingurune naturalean, Komodo, Flores, Rinca eta beste uhartetxo txiki batzuetan”.
|
|
2005
|
|
|
Baina indize hori nabarmen jaisten da ibilgailuak 5 urte baino gehiago dituenean. Bestalde, azterlanak ondorioztatzen du emakumeak gizonak baino seguruagoak direla bolantean, 8
|
urtean
heltzen baitira heldutasunera, eta gizonei, berriz, bi urte gehiago kostatzen zaie. 35 urtetik aurrera gidatzen da bi sexuen artean.
|
|
2006
|
|
|
Bizkarreko mina da 45
|
urtetik gorako
helduen eritasun kronikoaren arrazoi ohikoenetako bat. Kausa ugari eta konplexuak sortzen dituzte, eta horien artean hernia diskala dago.
|
|
2007
|
|
|
Gehiegizko pisuaren muga zein den determinatzeko gehien erabiltzen den erreferentzia gorputz masaren indizea (GMI) da; 25
|
urtetik gorako
helduena adierazteko bakarrik balio du eta hurrengo formularen aplikazioz kalkulatzen da:
|
|
|
Prebalentzia datuak ere kezkagarriak dira: %24 20
|
urtetik beherako
helduetan, %30 50 urtetik beherako helduetan eta %40 60 urtetik beherakoetan. Datu horiek kontuan hartuta, ez da harritzekoa gaiak gero eta garrantzi handiagoa izatea adituen artean, gaiari buruzko ikerketak areagotzea eta, espezialista askoren arabera, gai hori presakoa izatea haren jatorria, prebentzioa eta tratamendua ezagutzeko.
|
|
|
Prebalentzia datuak ere kezkagarriak dira: %24 20 urtetik beherako helduetan, %30 50
|
urtetik beherako
helduetan eta %40 60 urtetik beherakoetan. Datu horiek kontuan hartuta, ez da harritzekoa gaiak gero eta garrantzi handiagoa izatea adituen artean, gaiari buruzko ikerketak areagotzea eta, espezialista askoren arabera, gai hori presakoa izatea haren jatorria, prebentzioa eta tratamendua ezagutzeko.
|
|
2008
|
|
|
Behe denboraldian kontratatuz gero, batez besteko prezioak 13 eta 15 euro bitartekoak dira; goi denboraldian, batez beste, 25 eta 30 euro artean ordaintzen da elurretan egun bat egiteagatik. Denboraldi batean eta bestean 12 urtetik beherako haurrentzat eta 65
|
urtetik gorako
helduentzat hobariak aurreikusten dira, %50erainoko deskontuarekin; 4 eta 6 urte bitarteko haurrek ez dute ordaintzen estazio batzuetan. Eskiatzeko, diru gutxiago ordaindu behar da(% 20 eta% 30 arteko deskontua ezarritako prezioan), lanaldi erdiko abonuak (13:00etatik aurrera balio dute) erabiliz gero.
|
|
|
Hainbat erakundek eskaintzen dituzte hizkuntza horretako ziurtagiriak, baina Espainian gehien erabiltzen eta ezagutzen dena Cambridgeko Unibertsitatea da. British Council en laguntzarekin, urtero 130 herrialdetan baino gehiagotan antolatzen ditu" Cambridge ESOL exams" izenekoak, sei ziurtagiri, oinarrizkoenetik aurreratuenera, zazpi
|
urtetik gorako
helduentzat eta haurrentzat. Hizkuntzen Europako Erreferentzia Esparruan Europako Kontseiluak definitutakoen antzeko sei zailtasun mailatan egituratzen dira.
|
|
2009
|
|
|
Fabrikatzaileak gogoratu du prospektuak berariaz adierazten duela" hiru
|
urtetik gorako
helduentzat eta haurrentzat" dela.
|
|
|
Mukiak dira aire hodiak babesteko biderik eraginkorrenetako bat, hala nola sudurra eta bronkioak, baina kontzentrazio handietan pilaketa eragiten du, bereziki sudur hobi txikietan. Farmakoa merkaturatzen duen konpainia farmazeutikoak, Procter and Gamble k, gogoratu du haren prospektuak berariaz adierazten duela “hiru
|
urtetik gorako
helduentzat eta haurrentzat” egokia dela. Gainera, azpimarratu du “Vicks Vaporub” enpresak Sendagaien eta Osasun Produktuen Espainiako Agentziaren (AEMPS) oniritzia jasotzen duela aldian aldian.
|
|
2010
|
|
|
Kalkuluek diotenez, unibertsitarioen% 25 inguruk jaten dituzte azazkalak, eta 35
|
urtetik gorako
helduen% 10ek.
|
|
|
Artelatza 25
|
urterekin
heltzen da helduarora, eta orduan kentzen diote azal nerabea, zimurrez eta arrakalaz betea, gorabeheratsua eta enborrari gogotik atxikia.
|
|
|
“Telefono mugikorrak ez dira arrisku faktore garuneko tumoreentzat”, dio espezialistak. Madrilgo Unibertsitate Konplutentseak eta Irratimaiztasunaren eta Osasunaren Batzorde Zientifiko Aholku emaileak telefonia mugikorreko mikrouhinen eraginpean egoteari buruzko ikerketei buruz egindako beste azterketa batek frogatu zuen hamar
|
urtez
helduetan erabili izanak ez duela zerikusirik izan garuneko tumoreen tasa handiagoarekin. Bien bitartean, Frantziako Zientzia, Teknologia eta Medikuntza Akademiak egindako ikerketarik berrienetako batek telefonia mugikorreko sareari buruzko azken 97 azterlanak aztertu ditu, eta baztertu egin ditu ondorio genotoxikoak, immunitate sisteman duen eragina edo antenak dauden eremuetako eragin kartzinogenikoak.
|
|
2011
|
|
|
Baina kasu horietan, jakina, ez lukete oso osorik jasoko erretiro saria; 67
|
urteetara
heltzeko falta zaien urte bakoitzagatik,% 8 murriztuko diete saria, eta 40 urtez edo gehiagoz kotizatu badute,% 7.
|
|
2015
|
|
|
SENPSPPH erakundearen arabera, arriskuan dauden pertsonei bakarrik emango zaie txertoa, hala nola immunodepresioari, familiako herpes, diabetes mellitus, gaixotasun erreumatiko eta depresio mentalari, besteak beste. Beste aldaketa bat txerto antineukozikoaren txertaketa sistematikoa da, 64
|
urtetik gorako
helduentzat (13 balio du, birusaren 13 serotipoak hartzen ditu, eta, ondoren, 23 balekoa), gaixotasun kronikoak dituztenentzat eta paziente immunodeprimituentzat.
|
|
2016
|
|
|
Eragozpen gisa, esan du «14 W/ h kontsumitzen duela, haizagailu elektrikoa etengabe piztuta duelako». Ateratzen den konposta lorezaintzan erabil daiteke; baratzeko, gutxienez bi
|
urtez
heldu behar da, eta neurri batzuk hartu behar dira. Irudia:
|
|
|
Aire konpainiekin harremanetan jartzea ere komeni da, bakoitzak bere prozedurak baititu hegazkinean artikulu horiek garraiatzeko. Haurrekin bidaiatuz gero, diabetesa duten zortzi edo bederatzi
|
urtetik gorakoek
helduen arreta neurri berberak hartu behar dituzte, nahiz eta gurasoek eta arduradunek zortzi urtetik beherakoek baino zertxobait gehiago egon behar duten. Haur horiekin kontu handiz ibili behar da:
|
|
|
Analfabetismoak emakume kongoarrak jotzen ditu Analfabetismoa gainditu nahi duten herrialde batzuen errealitatearen adibide bat Kongoko Errepublika Demokratikoa da. 15
|
urtetik gorako
helduen analfabetismo tasa %33, 2koa da 15 urtetik gorako helduen artean: emakumeen %43k ez dakite irakurtzen eta idazten, 2010eko kalkuluen arabera.
|
|
|
Analfabetismoak emakume kongoarrak jotzen ditu Analfabetismoa gainditu nahi duten herrialde batzuen errealitatearen adibide bat Kongoko Errepublika Demokratikoa da. 15 urtetik gorako helduen analfabetismo tasa %33, 2koa da 15
|
urtetik gorako
helduen artean: emakumeen %43k ez dakite irakurtzen eta idazten, 2010eko kalkuluen arabera.
|
|
2017
|
|
|
Kontuan hartzen bada 15
|
urtetik gorako
heldu batek, batez beste, 70,2 kg pisatzen duela (hori diote Espainiako Estatistika Institutuak emandako azken datuek), honako hauek izango dira analisi honetarako hautatu ditugun eztitzaileen EKOak: K azesulfame 0,63 g; aspartamoa 2,8 g; ziklamatoa, 0,49 g; sakarina, 0,35 g; sukralosa 1,05 g; eta estebia 0,28 g.
|
|
|
Adibidez, hipertentsioa, diabetesa, kolesterol eta triglizeridoen maila altuegiak, minbizia eta gizentasuna. Osasunaren Mundu Erakundearen arabera (OME), 18
|
urtetik gorako
helduen %39k gehiegizko pisua dute eta %13k obesitatea. Pisua galtzea da Eguberrien ondorengo helburu errepikarienetako bat, udan edo elikagai soberakinen garaian.
|
|
2020
|
|
|
Hain zuzen, “hornikuntzarik eza gertatu da”, Familia eta Komunitate Farmaziako Espainiako Elkarteak (SEFAC) berretsi duenez. Lehenengoa AEPren txertaketa sistematikoen egutegian jasotzen da, 6, 12 eta 14 urteko haurrentzat eta haurdunentzat (hirugarren hiruhilekoan); TD, berriz, 14 eta 65
|
urtetik gorako
helduen txerto egutegietan dago. Haurrentzako txertoak, adituek gomendatzen dutena Kasu horietan guztietan, doan ematen dira txertaketa zentroetan, batez ere osasun zentroetan eta ospitaleetan eta bestelako zentro akreditatuetan.
|
|
|
50 urtetik goitikoak. 50
|
urtetik gorako
helduentzat, dosia gutxienez 800 UI/ egun izan behar da, eta 1.000 eta 1.200 mg/ egun bitarteko kaltzioa hartu behar da, hezur adina hobetzeko eta haustura arriskua murrizteko. 50 urtetik beheitikoak.
|
|
2021
|
|
|
Haragi gorriaren kontsumo mugatua. Oro har, ez da beharrezkoa 65
|
urtetik gorako
helduek nutrizio osagarriak hartzea. Orain arte, proba zientifikoak ez dira erabakigarriak inongo mantenugairen osagarri sistematikoak gomendatzeko, kaltzioa, bitamina eta antioxidatzaileak barne.
|
|
|
Gehienez ere 10 ordu. 65
|
urtetik gorako
helduak: 7 ordu.
|
|
|
Eta, agian, lehenago edo geroago. Ulertzen dut 8
|
urterekin
heldu batek lagunduta irakurri lukeela. Liburua bakarrik irakurtzeko idatzita dago, baina izugarria da familian edo eskolan ere irakurtzea.
|
|
|
Espainian delitu bat egiten duten 14 urtetik beherakoek ez dute erantzukizun penalik. 14 urte betetzean, erantzukizun penala dute, baina, delitu larri bat egiten badute, hau da, Zigor Kodean 15
|
urtetik gorako
heldu bati sexu erasoak, hilketak edo hilketak, besteak beste– zigorrak ezartzen badizkiote, ez dira bost urte baino gehiago barneratuko, eta beste hiru urte ere emango dituzte zaintzapeko askatasunean. Adingabeak 16 eta 17 urte bitarte dituenean, zigorra handiagoa da:
|
|
2023
|
|
|
Gerundioa aditzetan ere erabiltzen du. 4 urterekin argiago hitz egiten du, eta 5
|
urterekin
helduen hizkuntzaren oinarria du. Noiz kezkatu haur batek hitz egiten ez badu Eboluzioaren ikuspegitik, hizkuntzaren garapena 5 urteko bizitzaren inguruan finkatzen da.
|
|
|
Estatu Batuetako irabazi asmorik gabeko ikerketa institutuaren (National Sleep Foundation) ametsetako aditu talde batek gomendio batzuk eman zituen adinaren arabera lo egin behar dugun orduei buruz. Bertan azpimarratzen zuen 14 eta 17 urte bitarteko nerabe batek 8,5 eta 9,5 ordu artean lo egin behar lukeela egunean, eta 65
|
urtetik gorako
helduek, berriz, 7 eta 8 ordu artean atseden hartu behar dutela egunean, eta 26 eta 64 urte bitarteko helduek 7 eta 9 ordu artean lo egin behar dutela. Hala ere, nahiz eta medikuek eta adituek behin eta berriz esaten duten oso garrantzitsua dela helduek atseden hartzea eta gutxienez 7 orduz lo egitea, guztiek ez dute lortzen, eta arrazoiak askotarikoak dira.
|