|
2000
|
|
|
Bestalde, entzuleen sexuari dagokionez, aipa dezadan 1978an oraindik entzule andrazkoak gizonezkoak baino gehiago zirela, baina hurrengo urtean portzentaiak gizonezkoen alde aldatu zirela. Hamar urte geroago, 1988
|
urtean
hain zuzen, entzule gizonezkoen kopuruak berdindu egiten zuen andrazkoena, gutxi gorabehera (Madinaveitia, 1989, 67). Espainia mailako datuekin segituz, 1997 urtean diferentzia apaldu egin zen Díaz Nosty k (1998, 178) emandako datuetan ikus daitekeen bezala (entzule indizea sexu eta programazio hautuen araberakoa da):
|
|
|
Marconi-k 1896 urtean harigabeko telegrafiaren oinarriak ipini zituen eta saioa egin zuen bata bestetik hamabi miliatara zeuden itsasuntzi bi elkartuz mezu igorketaz; horrez gain, Marconi-k 1901ean Ozeano Atlantikoan zehar irrati seinaleak igortzea lortu zuen. Geroago, 1906ko
|
urtean
hain zuzen, Londres-en asmakaria patentatu eta serieka igorgailuak eta hargailuak ekoizten hasi zen, txakada batez, lipar batez, ziztu bizian Morseren soinuak igorriko zituztenak, uhin hertziarrak ziren ibiligailu azkarrek garraiaturik. Fessenden bere buruari galdetzen hasi zen uhin misteriotsu haiek gauza izango ote ziren Morse ren kakara zakarra baino soinu gozoagoak garraiatzeko; eta baiezko ondorioa atera zuen.
|
|
|
ORTF (Office de Radiodiffusion Télévision Française/ Frantziako Irrati Telebistaren Bulegoa) erakundearen monopolioaren akabera P. Maurois lehen ministro sozialistak 1982an sinatutako legeak ekarri zuen. Urte hartan, euskal irratiak sortu ziren
|
urtean
hain zuzen ere, aro berri bati eman zitzaion hasiera, oinarrizko printzipio bi finkatuz: Estatuak alorrean zeukan monopolioaren bukaera eta hiritar frantsesek esparruan komunikazio libre eta pluralistarako dituzten eskubideen sustapena.
|
|
|
ibaiak behin eta berriz eramandakoa berreraikitzen. Lehen Karlistadak() ere ez zuen ur hauen aprobetxamendua eten, eta 1847
|
urtean
hain zuzen, haranean jaiotako noble batzuen laguntzaz lehenengo bainuetxea eraiki zen. Komunikazio beharrak eta noble haien eraginak, XIX. men dearen bukaeran bainuetxeak trenaren geltoki propioa izatea ahalbidetu zuen.
|
|
2001
|
|
|
Banukasitarrek beren nagusitasun aldia izan zuten IX. mendearen bigarren erdian Ebroko arroan: Musa ibn Musa (839tik 862era) eta bereondorengoen
|
urteetan
hain zuzen (872tik 885era arte, batez ere). Dinastiak krontrolatutako lurraldeen mugak oso aldakorrak izan baziren ere, momenturik hoberenetan Erriberri, Tafalla eta Naiaratik Lleidaraino hedatu ziren, eta HuescatikZaragozaraino.
|
|
2002
|
|
|
Garaiko EEEan (egun Europar Batasuna) sei urte eman ondoren, 1992
|
urtean
hain zuzen, sartu zen indarrean Balio Erantsiaren gaineko Zerga.
|
|
|
Nolanahi den, eta gauregun benetako errealitatea izan arren, ez ditugu ahantzi behar tartean egitura horideusezteko eginiko saioak, beti ere euskal hezkuntza sistema propioa eratzearenaurka azaldutako alderdi politikoen eskutik eginikoak, saio horien puntu gorenaikastolak banan banan, eskola publiko/ pribatu? aukera bikoitz faltsuaren inguruanerabakia hartzera behartu zituztenean azaldu zelarik, 1993
|
urtean
hain zuzen.
|
|
2003
|
|
|
Donibane Lohizuneko Gambetta kalera joan ginen bazkaltzeko asmotan. Zezenketen kartelak hormetan nonahi zituen jatetxe txiki batean sartu ginen, orain hiru
|
urte
hain zuzen hantxe bazkaldu genuelako. Ni zerbitzariarekin gogoratzen nintzen (memoria gastronomikoa da nirea, beste batzuena numerikoa edo geografikoa den bezala) eta, zer esanik ez, jan ezinik albo batera utzi nuen txibi platera ere etorri zitzaidan gogora.
|
|
2006
|
|
|
X.L. Diputaziora sartu baino urte batzuk lehenago utzia nuen kantaritza. 1978
|
urtean
hain zuzen. Aspertua eta gogaitua nengoen kantaldien inguruan eta barruan gertatzen zirenekin.
|
|
2008
|
|
|
1964 jo ohi da, Brown corpusa argitaratu zen
|
urtea
hain zuzen ere, corpusgintza modernoaren eta corpus hizkuntzalaritzaren hasiera urtetzat. Brown corpusa izan zen lehen corpus ‘elektronikoa’ Garai haietan, teoria sortzaile bihurtzailea zen nagusi hizkuntzalaritzan.
|
|
|
Konbentzio Gerrak, ekonomia hankaz gora jarri arren, ez zituen parametro ideologiko horiek suntsitu, eta desamortizazioak, nolabait, prozesu hau dinamizatu egin zuen. Jarrera aldaketa 1808tik aurrera hasi zen, Napoleonen inbasioarekin, Ignacio María Ibarzabal hil zen
|
urtean
hain zuzen. Familia horren istorioa hemen bukatuko balitz, ibarzabaldarrak absolutismoaren defendatzaile amorratuenak izan zirela ondorioztatu genuke.
|
|
2009
|
|
|
Nik ez nituen ezagutzen. Jende batek Gandiagarentzat inportantzia handia eduki du, azken
|
urteetan
hain zuzen. Arantzazuko Milikua eta Goiko Bentakoak, Oñati, Plaentzia, Bergarako lagunak?, beraiek ez dakit ba ote dakiten zenbat esan gura zuten harentzat. Hemen izango dira, bizkaiera erruz entzuten da.
|
|
|
Aurrean aurkitutako errealitatearen ondorioz, batasun kultural hori instituzionalizatzera jo zuten euskaldunek; horrekin batera bertan sortuko zen identitate berri horri bultzada emateko tresna bezala erabili ahal izateko. Hala ere, batasunerako joera hau ez zen berehala nagusitu; izan ere, Uruguain eratutako lehenengo euskal etxea, 1876
|
urtean
hain zuzen ere, Laurak Bat izenarekin ezagutzen duguna izan zen (Jose de Umaran bizkaitarra lehendakari hautatu zutelarik), zeina Euskal Herri penintsularreko biztanleek soilik eratu baitzuten (Luzuriaga eta Alvarez, 2001; Irigoyen, 1999; Arin, 2000; Irigoyen, 2003b. Alvarez, 1996).
|
|
|
Hastapenetik, 2007ko
|
urtean
hain zuzen, Euskal kultur erakundeak bilketa eta artxibatze metodologia zehatz bat alhan ezarri zuen. Metodologia horren lehen urratsa izan zen aholku batzorde baten sortzea, tokian tokiko lekukoen eta gai garrantzitsuen identifikatzeko.
|
|
2010
|
|
|
«Epaile eta magistratuak ezin kenduko dira kargutik, ez aldi baterako ahalgabetu, ez lekualdatu ez erretirarazi, ez bada legeak aurreikusiriko kausetakoren batengatik eta han jasotako bermeekin»41 Epaile eta magistratuen mugiezintasun hori absolutua, epaile karreran, kategoria zehatzean eta lanpostu jakinean mantentzeko eskubidea aintzatesten zaie? eta tenporala, edo aldi baterakoa da; izan ere, epaileak derrigorrez erretiratzeko adinean, 70
|
urterekin
hain zuzen ere, bukatzen baita (BJLOren 386 art.). Denbora bitarte horretan mugiezintasunaren babesa oso garrantzitsua da, hari eraso egitea epaileen independentziari eraso egitea baita. Nola babesten du ordenamendu juridikoak mugiezintasun hori?
|
|
|
70eko hamarkadan dago girotuta The Lovely Bones, 1973
|
urtean
hain zuzen ere. Hamalau urteko Susie Salmon bortxatu eta hilko dute.
|
|
|
Osakidetzako langileak 62 urte zituen, eta bizitza erdia baino gehiago pasatu zuen Gurutzetako erietxean lanean, 36
|
urte
hain zuzen. Iturgina izaki, ospitaleko azpiegituren mantentze lanez arduratzen zen.
|
|
2011
|
|
|
Nola ulertu esperientzia egin esaldia gaurko begiradatik? Aspaldi iragarri zuen Benjaminek esperientziaren pobrezia, gerrarteko
|
urteetan
hain zuzen ere (5). Gero eta informazio gehiago dugu, baina esperientziak gure bizitzetatik kanpo gertatzen dira, eta gu haiei begira egoten gara.
|
|
|
Gauza bera esan behar, denpora gitxiago izan arren, nire Markinako azkenengo
|
urteetan
hain zuzen, Merzedeko monjetan euskerea sartu ebenean bai euskeraz bai erderaz emoten nituan ikasketei buruz.
|
|
|
Epe bakoitzean aztertu dugu zeintzuk izan ziren goi mailako erakundeak, aldizkariak, argitalpenak edota euskarak hezkuntzan, bereziki unibertsitate eta goi mailako ikasketa zentroetan, izan zuen presentzia. Kapitulu bakoitzaren muga kronologikoak finkatzeko urte zehatzak erabili ditugu, hizkuntzaren batasun prozesuan zein unibertsitate aitzineratzean mugarri izandako
|
urteak
hain zuzen ere: 1968ko Arantzazuko biltzarra, 1978ko Bergarako biltzarra eta 1990eko UPV/EHUko lehen hizkuntza plangintza.
|
|
|
Diputaziora sartu baino urte batzuk lehenago utzia nuen kantaritza. 1978
|
urtean
hain zuzen. Aspertua eta gogaitua nengoen kantaldien inguruan eta barruan gertatzen zirenekin.
|
|
2012
|
|
|
Nor egokiagorik, Mireio bezalako poema nazional bat euskaraz idazteko, Mistralen obra euskaratu zuen Orixe bera baino? Orixek 1931n ekin zion, Mireio argitaratu eta hurrengo
|
urtean
hain zuzen,, euskaldunen gogo benetakoa eta bizia irudikatu behar zuen, eta, elezaharrez, tradizioz eta folklorez ehundua eta Euskal Herriaren sentimendurik sakonenez blai?
|
|
|
Aipatu dugun garai honetan, 1986
|
urtean
hain zuzen, Zatikatuaren goraldi liluragarria lana aurkitzen dugu, Bilboko Arte Ederren Museoaren bildumaren parte dena. Lan horretan, paisaia hezea agertzen da, non Bilboko itsasadarreko meatzaritzaren aztarnak, hau da, antzinako lekuak dauden ikusgai.
|
|
|
Ona da bera, bada, lanak aurkitzen eta banatzen. (Honako egitasmo hau baino lehen, duela bi
|
urte
hain zuzen ere, bestelako erronka bat sartu zitzaion buruan. Urteren batean nahiko luke Iranzuk pianoa jo dezan Ezkaba mendiaren tontorrean San Kristobaleko ihesaldiaren urteurrenaren karietara maiatzaren 22an bertan egiten den ekitaldian.
|
|
|
Ez dakit, zehatz mehatz, noiz erabaki zen abenduaren 3a Euskararen Nazioarteko Egun izendatzea, ezta nork, noiz edo zergatik1 Suposatzen dut erbesteko Eusko Jaurlaritza izan zela, frankismopeko urte hits haietan euskaldunen kausari hauspoa eman nahian; edo, agian, ez zen Jaurlaritza bera izan, Interneten esku eskura dagoen informazio urriaren arabera Eusko Ikaskuntza izan baitzen 1949an lehen aldiz ospakuntza antolatu zuena Iparraldean, baina ez dut uste horrek gauzak zuztarretik aldatzen dituenik. Alegia, kasu guztietan II. Mundu Gerraren ondorengo urteetan gaude, deskolonizazioa eta Nazio Batuen Erakundea antolatzen ari diren
|
urteak
hain zuzen ere; eta faxismoaren uztarritik libre zeuden euskaldunek zerbait egitea pentsatu zuten, euskaldunok sarri egin dugun gisan, eta Euskararen Nazioarteko Eguna asmatu zuten.
|
|
2014
|
|
|
Francesco Cilea ren Adriana Lecouvreur izeneko opera obra berezia da. XX. mendearen hasieran estreinatu zen, 1902
|
urtean
hain zuzen ere, baina guztiz erromantikoa da alde guztietatik begiratuta: argumentu erabat pasionala du (XVIII. mendeko Adrienne Lecouvreur aktorearen bizitzan oinarrituta), pozoidura eta guzti, eta musikalki erromantizismoaren iturrietatik hartzen du bere estiloa, nahiko garaitik kanpo, nahiz eta post erromantizismoaren ukituak eduki.
|
|
|
Tartean, Usurbilgo osasun etxeko langileak.Zerbitzu hobeago baten aldeOstegun eguerdiko 12:00etarako gainera, Bulebarretik abiatuko den manifestazioa deitu dute 12:00etan, " galdutako enplegua berreskuratzeko, lan karga onargarriekin lan egiteko, osasun zerbitzua hobetzeko eta soldata diskriminazioak kentzeko". Salatzen dutenez, azken hiru
|
urteotan
hain zuzen, 3.000 lanpostu suntsitu dira. Honez gain, 8.000 langile hilero behin behineko kontratuekin dabiltza lanean.
|
|
2015
|
|
|
Adin batetik aurrera, 65 urtetik 75
|
urtera bitartean
hain zuzen, gero eta nekezagoa izaten da erosketak egitea, apaldu egiten direlako ikusmena, mugikortasuna eta indarrak.
|
|
|
Hor dira ari negoziaketa konplikatuak Kolonbiako buruzagien eta FARC eko gerrilarien artean. Badu hiru
|
urte
hain zuzen irekiak direla solasak Kuba eta Vatikanoko diplomatak ararteko. Aldi bat baino gehiagotan gelditurik ere egon dira, dela FARC ek, dela gobernuak ukaldi militarrak beste aldearen kontra burutu dituztelarik.
|
|
2016
|
|
|
Nolanahi ere, oinarrizkoena ulertzeko gauza izan naiz, eta eleberriak aurrera egin ahala, konturatzen gara jende desegoki honek guztiak baduela sozialki integratzeko zailtasunik. Egokitu eziniko pertsonaia hauek 80ko hamarkadan kokatzen dira, ukazioa legetzat izan zuten
|
urteetan
hain zuzen ere. Eta gu, irakurleok, ekintza eta jarrera artistiko politiko desegoki horien lekuko bilakatuko gara.
|
|
|
Urruthiren dauzkagun lekukotasun ia bakarrak testu sakratu biren euskaratzeak dira, eta oroit bedi protestanteak Jaungoikoaren elearekiko duen atxikimendua. Biak ber urtean ageri ziren Baionako Cazalsen moldiztegitik, 1873
|
urtean
hain zuzen ere. Alde batetik, Jondane Phetiriren epitriac ditugu, San Pedroren eskutitzak alegia, 35 orrialdeko kaier ttipia.
|
|
|
Mundakakoaren aburuz, hiru dira arrazoi nagusiak goien mailako olerkaria dela esateko, bakar batean laburbil litezkeenak: Astibiarekin Jaungoikoaren izaerari buruzko galdera metafisikoa agertu zen lehenbiziz euskal letretan, 1929
|
urtean
hain zuzen ere. Horretarako hiztegi modernista erabili zuen, Lauaxetak berak jarraiki ildotik hurranen hurran abiarazten zuena.
|
|
|
Lan eskasa zukeen, nonbait, halako toki txairo baino txiroan, eta 1596 urtean Orreagara jo zuen, bi urte beranduxeago bertaniko anaidegoan profesioa eginez. Handik urte gutxira, hau da, 1609
|
urtean
hain zuzen ere, lic. subprior bezala agertzen zaigu agirietan. Bederatzi urte beranduago, Felipe III.a erregeari Orreagako prioretza edo La Olivako abade titulua eskatu zion; alabaina bere eskakizunak oso adituak ez omen ziren izan, hala iduri nonbait, eta 1625 urtean betetzen zuen kargu berean zendu zen.
|
|
2017
|
|
|
Hauxe da Ramon Pelegero Sanchis, Raimon (oroi azentuazioa) izenez ezagunagoa den musikariak aukeratu duena. 65ak aspaldi pasata, orain hamaika
|
urte
hain zuzen, erretiroa hartzeko deliberoa hartu du orain, 1940an Xativan jaiotako musikariak. Eszenatoki gainean hainbeste oihu (eta murmurioren bat, ados) jaulki duenak ezin xumeago jaitsi du azkena, bona nit i fins sempre, gabon eta beti arte ia ia entzunezin bat erortzen utzi ondotik.
|
|
|
1526 urtean, ura igotzeko helburuarekin, garaiko ingeniari alemaniar ospetsuenetariko batzuek zenbait ponpa instalatu zituzten, haien hoditeriekin.Baina gainditu beharreko garaiera hain zen handia non ponpek eta hodiek ezin izan baitzuten sortutakopresio handia jasan. Urte batzuk beranduago, 1562
|
urtean
hain zuzen ere, Juan de Coten eta MaestreJorgek beste saiakera batzuk egin zituzten, baina honakoetan ere helburua lortu gabe. Halere, ez dagoargi euren lana proiektu hutsa izan ote zen edota saiakera esperimentalak egin ote zituzten (Escosura yMorrughi, 1888).
|
|
|
Oraintsuagokoa da beste heresia oso interesgarri bat, Manzaneroaren mogimendu heretikoa. XIXgarren mendea zen, 1877garren
|
urtea
hain zuzen, bigarren gerlate karlista amaitu berria zela. Garai hartan ba omen ziren hiru profeta edo iragarle ospetsu Euskal Herrian:
|
|
2018
|
|
|
Nyonen, Buenos Airesen, Quiton edo Sevillan, besteak beste. Hala ere, bira arrakastatsu hau baino askoz atzerago bilatu behar da filmaren jatorria, 2013
|
urtean
hain zuzen ere. Urte horretan zuzendariak Buenos dias resistencia laburmetraia egin zuen.
|
|
|
Italian formakuntza paramilitarra jaso zuen eta Iruñeko Zirkulu Karlistak erreketeen Teniente gradua eman zion. Idazle bezala, Lealtad (hitz neurtuetan idatzitako antzezlana; 1932, Iruñea, Coronas arg.), Veteranos de la causa (1939, Donostia, Editorial Española arg.), Al borde de la traicion (1936, Iruñea, Coronas arg.), Huracdn (non kontatzen baita nola aritu ziren azpilanean Errepublikaren kontra eta kolpearen alde; 1943, Iruñea, Gomez arg.). XX. mendearen bukaera hurbil zegoelarik, 1998
|
urtean
hain zuzen ere, olerkari bilakatu zitzaigun eta Soliloquios: en busca de un rayo de luz perdido izenburuko liburua argitaratu zuen (Iruñea, Siempre arg.). Historiagilea zenez gero, nobela historiko bat idatzi zuen 2000 urtean:
|
|
2019
|
|
|
Mende luzetan zehar aldatu gabe iritsi zaiguna, hara non, azken garaiotan, ahanztearen higaduraren
|
urteotan
hain zuzen ere, Ipurubiya entzuten hasi den, izen fosila dena desfosiltzen nonbait. Honi buruz ikus gorago IV.C.1 atalean IA/ IYA arazoarena.
|
|
2021
|
|
|
Herrikidea, HERRIO natur taldea aspalditik ari da Orioko ingurumenaren alde lanean. 20
|
urtez
hain zuzen ere. Ekologiaren gaineko kontzientzia lehenagotik piztua bagenuen ere, pandemia honek oraindik ere nabarmenago erakutsi digu zer nolako garrantzia duen herri inguruneak guztion bizi kalitatean.
|
|
|
Gizona Bilbon jaioa zen, hain zuzen ere Sabino hil zen urte bereko abuztuaren 6an. Bada, 1935ean, Nicolasa de Atxika Allendek Euzkadi egunkariari" la enseña bizkaina" haren grabatua eman zion
|
urtean
hain zuzen, Bizkai Buru Batzarreko burkidea zen; ez zuen irakurri Euzkadik egun hain seinalatuan zekarrena?
|