|
2003
|
|
|
Euskal Herriko Soziolinguistikako III. Inkestaren lehen zatia aurkeztu du Eusko Jaurlaritzak, EAEri datuei dagokiona hain zuzen. 1991
|
urtetik
elebidunen kopuruak gora egin du, orduan %24, 1 ziren elbidunak eta egun %29, 4, biztanleen herena ia. Bestalde, 16 urte bitarteko gazteen artean gertatu da igoera handiena, 1991an %25 baitziren eta egun %48 Erabilerak ere gora egin du, baina jakitea eta erabiltzea ez doaz parean oraindik.
|
|
2008
|
|
|
Kontuan izan behar da azken hogeita bost
|
urteotan
elebidunen ezaugarriak aldatu direla. Hasierako elebiduna euskara etxean jaso zuena eta gune euskaldunetan bizi zena zen; orain profil horretako elebiduna gero eta urriagoa da.
|
|
2009
|
|
|
Azkenaldiko ikerketen arabera [24], lau gertakari dira gure ustez nabarmendu beharrekoak: batetik, euskararen ezagutza ez ezik erabilera ere handitu egin da Euskal Autonomia Erkidegoan; bestetik, gaur egun elebidun direnek ez dute duela hamabost
|
urte
elebidun zirenek baino gehiago erabiltzen euskara; hirugarrenik, erabileraren gehikuntza ez da neurri berekoa izan adin multzo eta eremu guztietan (ezagutzarena ere ez da berdina izan adin talde guztietan); eta, laugarrenik, ingurune soziolinguistikoak eta etxeko lehen hizkuntzak zuzenean eragiten dute elebidunen hizkuntza hautuan, hots, euskararen erabileran. Garbi esanda, beraz, erabilera ere hazi egin da, baina erabileraren hazkundea ezagutzaren gehikuntzari zor zaio, ez elebidunek lehen baino gehiago erabiltzeari, hauek kasu batzuetan gehiago eta beste batzuetan gutxiago erabiltzen baitute, nahiz eta oro har erabilera aukera gehiago izan eskura.
|
|
|
Izan ere, etxeko hizkuntza gaztelania eta euskara bigarren hizkuntza duten elebidun askoren euskara gaitasuna, arrazoi horrexegatik normala denez, gaztelaniaz duten gaitasuna baino murritzagoa da, eta, ondorioz, gaztelaniara jotzen dute oso modu naturalean. Diogunaren argitan, merezi du hamabost
|
urtetik gorako
elebidunen artean gertatzen denari arreta eskaintzea. 15 urtetik gorakoen %51, 5 da gaur egun bere burua erdaldun elebakartzat jotzen duena.
|
|
2010
|
|
|
3 eraBileraren Korapiloa nolanahi ere, erabilerak ematen digu hizkuntza baten bizi indarraren berri zuzena. euskara ez da salbuespen bat. osasuntsu ibiliko bada, hiztunak behar ditu hizkuntzak, ez salbatzaileak. hizkuntza bat erabilia izango bada, ezinbestekoa da neurri batean bederen" ezagutzea", baina ez da nahikoa; gainera, ezagutzen den hizkuntza erabiltzeko aukerak behar dira, baina hori ere ez da nahikoa; erabiltzeko aukerak edukita ere," erabili nahi" izan behar baita, eta erabiltzeko" aukera egin"(" aukera egin" diot, euskal hiztunak, gutxienez eta zorionez, elebidun baitira, ez elebakar). hizkuntzak, funtsean, komunikabideak dira. ez bakarrik, jakina. hizkuntzek komunikabide izatearen balioa besterik ez balute, ez litzateke batere gatazkatsua izango hizkuntzen kontua; baina gatazkatsua da, bistan denez. komunikabide den neurrian bakarrik iraun dezake hizkuntzak, baina komunikabide soil baino askoz gehiago da. hori bai, komunikabide izateari uzten badio bukatu dira gainerako balio guztiak. alferrik dira hizkuntzarekiko maitasun suharrenak edo identitate lotura estuenak komunikabide izateari utziz gero. garbi dago, beraz, hizkuntza bat, gurea nahiz inorena, batez ere gizarte baten mintzabidea dela. beraz, hizkuntza bat baliagarria izango da, baldin eta elkarrekin mintzatzeko eta elkarri zernahi adierazteko balio badu. ez dago hizkuntzarik berez baldarra edo motza denik; zernahitarako eta noranahiko trebe, hiztunak bihurtzen du, erabiltzaileak alegia. erabilera da hizkuntzaren sasoibide nagusia. norbanakoen komunikaziopremiak asetzeko balio duen eta erabiltzen den neurrian da tresna baliotsua hizkuntza. eta halatan bakarrik, ez bestela, biziraun dezake. euskararen erabilerari gagozkiola, azkenaldi honetako ikerketen arabera, lau gertakari dira nire ustez nabarmendu beharrekoak: batetik, hamarkada hauetan euskararen ezagutza ez ezik erabilera ere handitu egin da; bestetik, gaur egun elebidun direnek ez dute duela hamabost
|
urte
elebidun zirenek baino gehiago erabiltzen euskara; hirugarrenik, erabileraren gehikuntza ez da neurri berekoa izan adin multzo eta eremu guztietan; eta, laugarrenik, ingurune soziolinguistikoak eta etxeko lehen hizkuntzak zuzenean eragiten dute elebidunen hizkuntza hautuan, hots, euskararen erabileran. garbi esanda, beraz, erabilera ere hazi egin da, baina erabileraren hazkundea ezagutzaren gehik... hiztunaren hizkuntza gaitasun erlatiboa, hiztunaren eguneroko bizitzako harreman sareetako hizkuntza edo hizkuntzak, hiztunaren lehen hizkuntza edo hizkuntzak, hizkuntzen erabilera eremuak eta hizkuntzarekiko atxikimendua.
|
|
2012
|
|
|
Aldaketarik handienak adinaren arabera gertatu dira. 35
|
urtetik gorako
elebidunen artean erabilerak zertxobait gora egin du. 25 eta 34 urteko gazte elebidunen artean, aldiz, erabilerak behera egin du (9 puntu).
|
|
|
Dena dela, euskal elebidunen ehunekorik handiena 65 urtetik gorakoen artean dago (%43, 6), eta adinak behera egin ahala, behera egiten du ehuneko horrek. Horrela, euskal elebidunak %25 baino gutxiago dira 50
|
urtetik beherako
elebidunen artean.
|
|
|
Dena dela, euskal elebidunen ehunekorik handiena 65 urtetik gorakoen artean dago (%43, 6), eta adinak behera egin ahala, behera egiten du ehuneko horrek. Horrela, euskal elebidunak %25 baino gutxiago dira 50
|
urtetik beherako
elebidunen artean. v. Inkesta Soziolinguistikoa. 2011 – Jon Aizpurua eta Agurtzane Ortiz de Landaluze
|
|
|
EAEko 16
|
urtetik gorako
elebidunak etxean jaso duten hizkuntzaren arabera nolakoak diren aztertuko dugu orain. Elebidunen erdiak baino gehiagok (%51) euskara soilik jaso dute etxean, hau da, euskaldun zaharrak dira.
|
|
|
Horrezaz gain, %13, 1 jatorrizko elebidunak dira eta euskara, eta erdara izan dute lehen hizkuntza. Azkenik, aipatzekoa da gaur egun Iparraldean 16
|
urtetik gorako
elebidunen %13 euskaldun berriak direla, eta gehienak oso gazteak.
|
|
|
Aldaketarik handienak adinaren arabera gertatu dira. 35
|
urtetik gorako
elebidunen artean erabilerak zertxobait gora egin du. 25 eta 34 urteko gazte elebidunen artean, aldiz, erabilerak behera egin du (9 puntu).
|
|
|
4 Azken 20
|
urteotan
elebidun hartzaileak bikoiztu egin dira Euskal Herrian: %14, 7 dira gaur egun eta %7, 7 ziren 1991n.
|
|
2013
|
|
|
Beraz, 16 urtetik gorako euskal herritarrak 2.589.600 badira (HPS, 2012), hiru hilerik behin libururen bat euskaraz irakurtzen duten 163.144 lagun leudeke. Halaber, 16
|
urtetik gorako
elebidunak 714.136 badira (HPS, 2012), irakurle kopurua 147.826 lagunekoa litzateke. Bestelako erreferentziarik ezean, ez dirudi zenbaki hauek ezinezkoak direnik, baina beste iturri batzuekin alderatu behar genituzke.
|