|
2003
|
|
|
Adingabeak esandako delitu hauek eginez gero, ez du erantzungo bere berezitasunak kontuan hartuz, helduari ematen zaion logikaren arabera baizik, delituaren astuntasunak gaztearen inguruko diagnostikoa etenda utziko balu bezala. Horrezaz gain, 18 eta 21
|
urte
bitartekoei Adingabeen Zigor Zuzenbidea ezartzeko aukeratik kanpo utzi zitzaien 5/ 2000 LO indarrean jarri aurretik (hasiera batean 2003ko urtarrila arte? 9/ 2000 LO, eta gero?
|
|
2007
|
|
|
Espainiako 16 eta 18
|
urte
bitarteko adingabeen %38k kalean edaten duten gazte eta nerabeen bilera masiboa egiten du, eta horien erdiek graduazio handiko edariak aukeratzen dituzte, garagardoa eta ardoa bikoiztuz. Hala adierazi du Petra María Pérezek, Hezkuntzaren Teoriaren katedradunak eta Valentziako Unibertsitateko Sormen eta Hezkuntza Berrikuntzaren Institutuko zuzendariak, “Adingabeak eta arrisku egoerak” mintegian parte hartu zuenean.
|
|
2008
|
|
|
Izan ere, pisu gehiegi duten haurrak ia bi puntu igo ziren 2003 eta 2007 artean, nahiz eta haur horiek ez duten inolako dietarik egiten, eta haurren %20k igarotzen dute denbora libre gehiena bideojokoen eta telebistaren aurrean. Hala, 2 eta 14
|
urte
bitarteko adingabeen %18, 5ek gehiegizko pisua du, eta %11, 9k obesitatea; 2003an, berriz, %17, 5ek eta %11, 2k, familiek azken inkestarako emandako datuen arabera. Adin tarteen arabera, prebalentzia handiagoa da 5 urteko haurren artean; horietatik %21, 4k gehiegizko pisua du eta %15, 38 gizena da.
|
|
|
Haur Hezkuntzako lehen zikloko hezitzailea, irakasle batek gainbegiratuta, titulartasun publikoko ikastetxeetan (estatukoa, autonomikoa edo tokikoa) zein pribatuetan. Hezitzailea, beste profesional batzuen jarraibideei jarraikiz, arrisku sozialean edo familian laguntzeko baliabideetan sei
|
urte
bitarteko adingabeekin lan egiteko berariazko instituzio edo programetan. Aisia eta astialdiko programa eta jardueretako hezitzailea, sei urte bitarteko haurrekin, ludoteketan, liburutegietan, baserri eskoletan eta bestelako aisialdi zentroetan.
|
|
2009
|
|
|
Hildako guztiak 9
|
urte
bitarteko adingabeak direla baieztatu du Jaume Bosch Sant Boiko alkateak. Gainera, gutxienez 20 lagun zauritu dira, horietatik bi oso larri.
|
|
|
Hala dio zentroak. Osasun Inkesta Nazionaleko azken datuen arabera, 2 eta 17
|
urte
bitarteko adingabeen %27, 6k gehiegizko pisua dute, eta horietatik %9 obesoak dira. Europako haurren obesitate tasa “kezkagarrienetako” bat du Espainiak.
|
|
|
Hala adierazi zuen Anthony Fauci Alergien eta Gaixotasun Infekziosoen Institutu Nazionaleko buruak; Ipar Amerikako Osasun Institutu Nazionalek, berriz, hamar urtetik gorako haurrak dosi bakarrarekin babestuta egongo direla nabarmendu zuten, helduek bezala. Faucik azaldu zuenez, 10 eta 17
|
urte
bitarteko adingabeen %76k erantzun ona izan zuten, H1N1 birusaren aurkako txerto dosi bakarrarekin. Hala ere, hamar urtetik beherako haurrek ez zuten hain babes handia izan.
|
|
2010
|
|
|
Hain zuzen, Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) arabera, zirkulazio istripuak dira 5 urteko taldearen bigarren heriotza arrazoia. Nahiz eta adingabeko bat autoan inolako euskarririk gabe eramateak bost aldiz handitzen duen lesio hilgarriak izateko aukera, Trafikoko Zuzendaritza Nagusiaren arabera, 2009an zirkulazio istripuan hildako 14
|
urte
bitarteko adingabeen erdiak ez zeraman jarrita segurtasun uhala edo haurren atxikitze sistema.
|
|
|
Beste museo batzuk ez dira doakoak talde honentzat, baina sarrera tarifa murrizten dute. Natur Zientzien Museo Nazionalak %40ko beherapena egin die 4 eta 14
|
urte
bitarteko adingabeei, Jacako Miniatura Militarren Museoa% 50 15 urtetik beherakoentzat, eta Arteen eta Zientzien Hiria% 22 eta% 31 artean murrizten die tarifa 4 urte bitarteko haurrei (0 doan). Europako Batasuneko 25 urtetik beherako unibertsitarioak doan sar daitezke estatuko museo guztietara Gazteak eta ikasleak:
|
|
2011
|
|
|
Amerikar adibide txarra Pediatriako doktore Claire Leblanc Healthyko presidentearen, Active Living and Sport Medicine Committee Kanadako Pediatria Elkarteko eta Bernard Griesemer Ipar Amerikako pertsona helduen %90ek kafeina kontsumitzen dute egunero. Asteburuetan, 2 eta 18
|
urte
bitarteko adingabeen %75etik %98ra bitarte. 1990eko hamarkadan AEBn egindako ikerketen arabera, egunean 16 eta 60 miligramo artean hartzen zuten kafeina haurrek, eta horietatik %17k egunean 100 miligramo baino gehiago.
|
|
|
Almeriako Unibertsitateko (UAL) ikertzaileak Award Trainin izeneko web aplikazio bat garatzen ari dira, entzumen urritasuna duten haurrei irakurketa errazteko. Tresna hori 3 eta 16
|
urte
bitarteko adingabeei zuzenduta dago, eta lehentasunez erabiltzen duten komunikazio sistema edozein dela ere erabil daiteke, dela ahozko hizkuntza, dela zeinu mintzaira, iragarri du Andaluzia Investigak. Aplikazioak hiru bertsio izanen ditu, adin taldeen arabera:
|
|
|
Hala ere, sonanbulismoa, amesgaiztoak edo gaueko izuak izatea arazo bihur daiteke, gauez oheratzeko unean errutinarik ez dagoelako. Hori 6 eta 15
|
urte
bitarteko adingabeen% 15i gertatzen zaie; zifra hori lotara joateko ordutegi finkorik ez duten haur eta nerabeen ehunekoari dagokio. Hamarretik zortzik nahi dutenean egiten dute.
|
|
2012
|
|
|
0 eta 6
|
urte
bitarteko adingabeekin aisialdiko eta denbora libreko programa edo jarduerak egiten dituen hezitzailea: ludotekak, kultura etxeak, liburutegiak, ikastetxeak, aisia guneak, landetxe eskolak, etab.
|
|
2013
|
|
|
ohitura denboran luzatzen denean eta hiru edo lau urtetik gora irauten duenean. . Azterlan batzuen arabera, hiru eta bost
|
urte
bitarteko adingabeen %12, 5ek urte batzuk oraindik atzamarra jotzen dute. Hatza luzaroan zurrupatzen duen haur batek hortzen lerrokatze txarra jasan dezake Ohitura hori denboran luzatzen bada, adituek ohitura hori ahalik eta azkarren kentzeko gomendatzen dute, izan ere, txupetea Besterik gabe ken daiteke, hatza ezin da «desagertu». Ohitura hori desagerrarazteko, beraz, gurasoek esku hartze aktiboagoa eta sendoagoa behar dute.
|
|
|
Edukiak jarduera motaren arabera sailkatuta daude, eta ikuskizunak, tailerrak eta haurrentzako beste proposamen batzuk dituen agenda bat jasotzen du, adinari buruzko datuak, ezaugarriak eta gutxi gorabeherako prezioa adierazita. Bestalde, Petit BCN Club asteroko buletin doakoa da, eta, horren bitartean, informazio eguneratua eskaintzen du Konde hirian 14
|
urte
bitarteko adingabeekin egindako jarduerei buruz. Gaztela mantxa.
|
|
2014
|
|
|
Udak ohiturak aldatzen ditu, eta ohituta egoten dira, batez ere txikienei, istripuak izateko aukera gehiago ematen baitie. Izan ere, bi eta lau
|
urte
bitarteko adingabeek jasaten dituzte arrisku gehien. Hori dela eta, arreta handiz zaindu behar dira, eta arreta handiz zaindu, batez ere, uretatik hurbil, itotzeak bigarren heriotza arrazoia baitira urte batetik bederatzi urtera bitarteko haurren artean.
|
|
2016
|
|
|
Aldaera bat da mapako zer lekutan dagoen leku jakin bat eta zer adierazi behar duen galdetzea. Mapak eskualdeen izenak hartzen baditu, joko honek, gainera, lau eta bost
|
urte
bitarteko adingabeei laguntzen die letra eta hitz batzuk ikasten. Irudia:
|
|
2018
|
|
|
Haurren garapenaren hainbat etapatan, jostailu batzuk beste batzuk baino interesgarriagoak dira, baina «adinari baino gehiago, hazkunde beharrei erantzun behar diete», adierazi du María Costak, AIJUko (Jostailuaren Zentro Teknologikoa) Haur Ikerketako zuzendariak, eta gaineratu du jostailua adin edo fase baterako egokia ez izatea izan daitekeela baztertzeko arrazoia. Nola jakin zein den egokiena bost eta zortzi
|
urte
bitarteko adingabe batentzat. Fabrikatzaileak aholkatzen duen adina «adin bakoitzeko haurraren trebetasun eta gustuei buruzko informazioan oinarritzen baita», azaldu du Cristina Mirók, Jostailuen Fabrikatzaileen Espainiako Elkarteko (AEFJ) idazkari teknikoak.
|
|
2019
|
|
|
Pertsona baten identifikazio argia ahalbidetzen duten irudiak, ahotsa edo bideoa ere datu pertsonaltzat hartzen dira. 14
|
urte
bitarteko adingabeen kasuan, gurasoen baimena behar da datu horiek tratatzeko. Horregatik, gurasoei edo tutoreei seme alaben argazkiak ateratzeko aukeraren berri ematea da egokiena, baita haien helburua eta balio epea zehaztea ere:
|
|
2020
|
|
|
Has gaitezen datuekin: 8 eta 16
|
urte
bitarteko adingabeen% 35ek gehiegizko pisua du Espainian, eta bostetik batek gizentasuna du, Gasol Foundation en 2019 URRATSAK azterketaren arabera. Eta orain, pentsa dezagun hilero edo ia astean behin gure seme alabak joaten diren tarta industrial, freskagarri eta litxarreriaz betetako urtebetetze horietan guztietan.
|
|
|
haurrak dira ahulenak Haurren obesitatea handitzea da osasun publikoaren erronka zailenetako bat. Espainiaren kasuan, 8 eta 16
|
urte
bitarteko adingabeen %35ek gehiegizko pisua dute; horietatik %20, 7k gehiegizko pisua dute eta %14, 2k obesitatea, UNICEFen datuen arabera. Nancy Babio Sareko Ikerketa Biomedikoaren Zentroko (CIBEROBN) espezialistak ultraprozesatutako produktuak zabaltzeko arrazoiak aurkitu ditu haur eta gazteei zuzendutako prezio baxuetan, irisgarritasunean eta publizitatean —OMEk kritikatu egin du hori—, eta adin tarte horiek dira nagusi.
|
|
|
Maskara erabiltzeko araudiaMusukoa erabiltzea nahitaezkoa da 12 urtetik gorako pertsona guztiendako, nahiz eta segurtasuneko pertsonen arteko 1,5 metroko distantzia bermatu ahal izan, honako egoera hauetan: bide publikoan eta aire zabaleko espazioetan; erabilera publikoko espazio itxietan edo publikoa, eta espazio berean beste pertsona batzuekin topo egin ahal izatean; musukoa eraman behar da ere edozein garraio publiko edo pribatutan, baldin eta okupatzaileak etxebizitza berean bizi ez badira; 6 eta 12
|
urte
bitarteko adingabeek kalean eta aire zabaleko espazioetan maskara jantzi dute, betiere 1,5 metroko pertsonen arteko distantzia bermatu ezin bada.
|
|
2021
|
|
|
Azukredun edarien eta gantz saturatu, azukre eta gatz ugariko elikagaien ohiko kontsumoa da obesitatearen arrazoi nagusietako bat. Hori osasun publikoko arazo larria da gure herrialdean, 6 eta 9
|
urte
bitarteko adingabeen% 40k gehiegizko pisua baitu. Erosketa hauteskundeak hobetzea eta haurrei zuzendutako publizitatea arautzea bi lehentasun dira Alberto Garzón kontsumo ministroarentzat.
|
|
|
Gure poltsikoetarako kostu horrek hazten jarraituko du, haurren obesitatearen kopuru kezkagarriak murrizten ez badira. Aladino izeneko azken txostenaren arabera, sei eta bederatzi
|
urte
bitarteko adingabeen% 40k gehiegizko gantz metaketa dute beren gorputzean, eta horrek normalean helduei lotutako patologia larriak eragin diezazkieke, hala nola hipertentsioa, diabetesa edo gaixotasun kardiobaskularrak. Gehiegizko pisuarekin lotutako patologia horiek tratatzea zenbat kostatzen den ikusiko dugu, baita osasun sistemak “pandemia” hori arintzeko zer egin dezakeen ere.
|
|
|
Espainian, hiru eta zortzi
|
urte
bitarteko adingabeen% 40,6k gehiegizko pisua edo obesitatea du, eta horietako gehienek helduek izaten jarraituko dute. Haurrek eta nerabeek azukrearekin eta elikagai ultraprozesatuekin duten erakarpenaz gain, beste baldintza bat ere badute:
|
|
2022
|
|
|
Txakurrez gain, etxeko beste animalia batzuekin batera bizitzea esperientzia aberasgarria da etxeko txikienentzat. Konpainiako animalien eta haurren arteko lotura ezagutzeko, Affinity Fundazioak azterlan bat egin du 9 eta 13
|
urte
bitarteko adingabeen artean, Espainian bakarra. Ondorio nagusia giza eta maskoten arteko erakarpen naturala ez ezik, haurrak beren konpainiarekin eroso sentitzea da.
|
|
|
Umeen txertaketa datuak aintzat hartu dira eskoletako martxari erreparatzeko. Eusko Jaurlaritzak azkena emandako datuen arabera, 5
|
urte
bitarteko adingabeen %34k hartua dute COVID aurkako txertoaren dosi bat; Nafarroan %32 dira. Umeak txertatzeko dosiak jasotzen jarraitzen dute administrazioek, eta gurasoei dei egiten ari dira haurrak eramateko.
|
|
|
Honako bi adibideek kontserbadurismo hori ilustratzen dute: Lehenengo adibidea, 15 eta 18
|
urte
bitarteko adingabe batekin garaiz ezkontzeko eskaerei buruzkoa da. Eskaera horiek 2004ko otsailetik abendura bitarteko kasuen% 96an onartu ziren, edo, nahiago bada, 3.730 demandatik 127 atzera bota ziren.
|
|
2023
|
|
|
Gure herrialdeko nerabeen %98, 5ek, gutxienez, sare sozial bat erabiltzen du, baina oraindik 11
|
urte
bitarteko adingabeak daude baztertuta. Zein dira deskonexioaren abantailak eta desabantailak?
|
|
|
Adingabeak egunean 45 minutu izatetik 2020an 50 minutu izatera igaro dira. Datu horiek gorabehera, badira 11 eta 18
|
urte
bitarteko adingabeak gizarte sareetatik kanpo bizi direla diotenak. Positiboa da mundu digitalean murgilduta ez egotea?
|
|
|
Gehiegizko pisuaren prebalentzia handiena duen Europako hirugarren herrialdea gara, eta adin horretako laugarren obesitatea. Zifrak hirukoiztu egin dira lau hamarkadatan, eta 6 eta 9
|
urte
bitarteko adingabeen% 40k gehiegizko pisua edo obesitatea du, Aladinok (2019) egindako azterketak adierazten duenez. Gasol Foundation en ‘PASOS 22’ azterketaren hasierako emaitzen arabera, obesitatearen prebalentzia puntu erdi bakarrik jaitsi da 2019tik.
|
|
|
12 eta 17
|
urte
bitarteko adingabeen% 33k onartzen du nolabaiteko jazarpena jasan duela, adingabeen ikerketaren azken datuen eta ‘EU Kids Online’ teknologiaren arabera. Arazo horri buruzko kasuek, INCIBEren Zibersegurtasuneko Laguntza Lerroaren bidez artatuak, adierazten dute Internetek anonimatu sentsazioa ematen duela, eta, horren ondorioz, erasotzailea desinhibituago senti daitekeela, bai eta arrisku gutxiagoko behatzaileak ere, erasotzaileari «korrontea jarraitzea» erabakiz.
|
|
|
Espainian, datuek erakusten dute lau nerabetik batek maloklusio ertaina edo larria duela, eta hori konpon daitekeela, ‘Aho hortzetako osasun atlasa’ren arabera. Hala ere, patologia hori duten 10 eta 13
|
urte
bitarteko adingabeen %38k baino ez dute jaso ortodontzia tratamendua. Ehuneko hori %48koa da 14 eta 16 urte bitartean.
|
|
|
Duela gutxi egindako azterketa baten arabera, “influencers” direlakoen publizitate lankidetzek eta gomendioek eragina dute 11 eta 17
|
urte
bitarteko adingabeen elikadura ohituretan eta jarduera fisikoan.
|
|
|
Hori dela eta, bultzatzen dituzten ekintza guztietatik bat azpimarratu du: CRIA haurtzaroko eta nerabezarorako baliabideen zentroa —gaztelerazko sigletatik— 6 eta 14
|
urte
bitarteko adingabeekin egiten dute lan. 2019an sortu zen, eta orduan 47 ikasle zituen bakarrik.
|