|
2002
|
|
|
Bartzelonako Clinic Ospitaleko Memoria eta Alzheimer Unitateko talde medikoak familia bateko kide osasuntsuei jakinarazi die senideek zahartzaroko dementzia garatu zutela 65
|
urte
bete baino lehen, eta etorkizunean ere gaixotasun horiek pairatuko dituztela. Azken hilabeteotan egindako ikerketa baten arabera, «bost urte lehenago edo beranduago», joera genetiko jakin bat duten norbanakoek «Alzheimerra pairatzeko aukeren ehuneko ehun» dute.
|
|
|
Clinic ek plan aitzindaria bultzatu zuen duela urtebete Europan, familian aurrekariak dituzten pazienteen mutazio genetikoak zehazteko. Rafael Blesak koordinatutako neurologo talde batek dei egin zien senidetasunen artean zeuden pertsonei, 65
|
urte
bete baino lehen Alzheimerra garatu zuten bi kide eta gaixotasun aukerak ezagutu nahi zituztenei. Zentroak ehun bat eskaera jaso zituen eta, urte amaieran, hamar familiaren DNA aztertzeari ekin zion.
|
|
|
Enpresatik 65
|
urte
bete baino lehen ateratzea sustatzen dute, erretiroa aurreratzen den denborarekin lotutako hileko kopuru jakin bat emanez.
|
|
|
Ezarritako onurak mota askotakoak dira, nahiz eta, oro har, bi motatakoak izan. Batetik, 65
|
urte
bete baino lehen enpresatik irtetea sustatzen dute, erretiroari aurrea hartzen dion denborarekin lotutako hileko kopuru jakin bat emanez. Bestetik, erretiroa hartzean ordaindu beharreko sariak ezartzen dituzte, langileak enpresan duen antzinatasunaren arabera.
|
|
|
Izan ere, egoera “baliogabetzailea” erretiro adinera iristean egiaztatu zen. Kaltetuak miokardioko infartua izan zuen 1999ko azaroaren 16an, aldi baterako baliaezintasunean zegoenean eta 65
|
urte
bete baino bi hilabete lehenago, erretirorako ezarritako adina. Bartzelonako Lan arloko 13 Epaitegiak pentsioaren %100 aitortu zion langileari 2001eko ekainaren 13ko epaian, ondorio ezgaitzaileak erretiroa hartu aurretik gertatu zirela uste baitzuen.
|
|
|
Emeak ere adin horretan ume egiteko gai dituzu. Bi
|
urte
bete baino lehenago, baina, ez zaio ume egiterik komeni. Zortzi urtetik aurrera eginez gero, berriz, ume kaxkarrak izateko arriskua du.
|
|
|
Bederatzi
|
urte
bete baino lehenxeago egin zuen lagun Leirek Ekain Ibargoien, Jon Ibargoienen seme bakarra, eta Erramun Ibargoienen biloba, Altzako medikua izan zenarena. Aurretik ere ezagutzen nuen Jon, behin edo behin etorri izan baitzen ene kontsultara, baina patuak lagun min egin gintuen, Ekainek leuzemia linfoblastiko bat harrapatu zuenean.
|
|
|
Leirek hamaika
|
urte
bete baino egun batzuk lehenago izan zen.
|
|
2003
|
|
|
Antonio Maria Lekuonarekin hasieran, Arte eta Lanbide Eskolan eta San Fernandoko eskolan geroago, margolari bezala formazioa jaso zuen gaztetatik. 20
|
urte
bete baino lehen Erroman jarri zuen bere tailerra eta urte batzuk beranduago Parisen. Madrid, Zaragoza, Londres, Buenos Aires... hainbat tokitan izan ziren ikusgai bere lanak.
|
|
|
Nerabezaroko sexu jardueraren ondoriozko beste arrisku potentziala sexu transmisiozko gaixotasunak dira. Adituen arabera, 14
|
urte
bete baino lehen sexu jarduera hasten duten gazteek gaixotasun horien intzidentzia 17 urte baino gehiagorekin hasi zirenek baino bi aldiz handiagoa dute. Hiesa agertzearekin batera, AEPAPek adierazi du sexu portaeran aldaketak gertatzen ari direla, nesken jarduera atzeratuz, eta jokabide hori ez da gizonetan hauteman.
|
|
|
Azken inabitamina hori beharrezkoa da kaltzioa xurgatzeko eta hezurretan metatzeko, eta batez ere esneki osoetatik lortzen da, baina baita eguzki argiak azalean egiten duen ekintza kontrolatuari esker ere. Irizpideak.Esne erdigaingabetua ez da bi
|
urte
bete baino lehen eman behar, ez lauak baino lehen, eta bere lana bakarrik adieraziko da, arrisku kardiobaskularra edo obesitatea dagoenean, eta BETI osasun eta nutrizioko profesional baten ikuskaritzapean. Esteka esneak.
|
|
|
Aitonak edo amonak ordezkoa izendatu zion ilobari, hori hogeita hamar urte bete aurretik hiltzen zenerako; hori egin eta gero, aitonak edo amonak nahi zuen ondasunak bere seme batentzat izatea, hain zuzen ere, ordeztuaren osabarentzat. Iloba hogeita hamar
|
urte
bete baino lehen hil zen, baina seme alabak utzi zituen. Horrexegatik, Papinianok horien alde erabaki zuen ordezpena iraungita zegoela, hauxe azalduz:
|
|
2004
|
|
|
Laguntza eskatzen deneko herri edo hirian bizitzea, eta erroldan
|
urte
bete baino gehiagoz izena emanda egotea.
|
|
|
Eta horren eraginak, Minbiziaren Institutu Nazionalaren aldizkarian argitaratutako ikerketak erakusten duenez, inoiz erre ez zuten ikasleen artean baino %30 handiagoa zen. Azterketak, gainera, emaitzak adin tarteka segmentatzen ditu, eta bularreko minbiziak ehuneko handiagoa duela onartzen du hogei
|
urte
bete baino lehen erretzen hasi ziren emakumeen artean, edo eguneko pakete bat batez beste kontsumitu zutenen artean edo lehen haurdunaldia izan baino bost urte lehenago, gutxienez, hasitakoen artean. Emaitzek erabateko balioa dute familia aurrekaririk ez zuten emakumeentzat, baina ez historiala duten emakumeentzat, erretzaileekiko desberdintasunak ez baitziren existitzen.
|
|
|
Sarritan, sintoma horietako batzuk batera agertzen dira, eta sintoma horien hasiera esnea hartu eta ordu edo ordu batzuetara ager daiteke, edo hurrengo egunetan, nahiz eta azken horrek lotura handiagoa izan arazo gastrointestinalekin. Kaseinarekiko alergia kasuen %45ean gertatzen da, urtebete baino lehen; %75ean, bi urterekin, eta %90ean, bost
|
urte
bete baino lehen, eta ez da ezohikoa lehen hilabetean agertzea. Nola eragiten du amaren elikadurak Jaioberriaren hesteetako mukosa iragazkorragoa da molekula handiagoak (proteinak) igarotzean helduengan baino.
|
|
2005
|
|
|
Gaixotasun horretan, faktore genetiko eta ingurumeneko faktoreen konbinazioak pertsona bat ohikoa baino 30 aldiz homozisteina gehiago aurkeztera eramaten du. Haurtzaroan hautematen ez bada, homozisteina kontzentrazio hain handiak direla eta, arterietako eta zainetako tronbosia izateko arriskua dago, 30
|
urte
bete baino lehen %50 baino gehiago. Odolean homozisteina gehiegi duten pertsonek arterietako hodi zabalkuntzarako gaitasun txikiagoa dutela deskribatu da.
|
|
|
Isolamendu arazoak dituzte, eta horrek arriskuan jartzen du espezie horren biziraupen zaila. Sei hilabete baino gutxiagoko aleen %60 hiltzen da, eta hiru
|
urte
bete baino lehen, %87 Doñanako populazio txikia, untxien eskasiak (zapoaren elikagai nagusia) eta amu pozoituen eskasiak handituta, areagotu egiten da emeen urritasunagatik, habia egiten duten bikoteek ahalegin biologiko handiagoa egin behar baitute bizirik irauteko, eta horrek handitu egiten du ar zatitzaileen kopurua, hau da, ugaltzeko gai ez direnen kopurua. Horregatik aktibatu da proiektu hau, Espainian aitzindaria, eta hurrengo bosturtekoan urtero Doñanara hiru oilasko eme eramango ditu, espeziearen habiagintza handiagoko eremuetako soberakinak.
|
|
|
Mugarik Gabeko Medikuek (MSF) atzo salatu zuen herrialde pobreetako haur seropositiboen erdiak bi
|
urte
bete baino lehen hiltzen direla, haientzat diseinatutako sendagai antirretrobiralen eta jaioberrien gaixotasuna detektatzeko analisi eskuragarrien faltagatik. Antolatzaileek, hiru egun falta zirela, Hiesaren Nazioarteko Eguna ospatzeko aukera baliatu zuten farmazia industriari pediatriako tratamenduak garatzeko konpromiso handiagoa eskatzeko.
|
|
|
Osabak biei eman zizkien ikasketak, nahiz eta emakumeak heztea ondo ikusita ez egon (oro har, emakumeen %15 bakarrik zen alfabetatua garaiha rtan). Eleuterio Basozabalekin ezkondu zen 34 urterekin, berandu (%61 hogeita bost
|
urte
bete baino lehenago ezkontzen baitzen), eta amatasunari uko egin zion (honek guztiak idazle izateko aukerak luzatu zizkion) 12.
|
|
2006
|
|
|
Esango lukete, «joder, baina aspertu egingo gintuzkete», bai, ba aspertu arte bota eta bota, hori ez baita posible. Munduan denentzat adina janari egonik, haur bat bost
|
urte
bete baino lehen ezin da gosez hil. Zer izango ote litzateke, etxetik ateratzen garen aldiro, gure aurrean, lurrean etzanda, ilaran, hogeita hamar mila ume, kolore guztietakoak, hilda jarriko balizkigute?
|
|
|
Toxikologian aditua den austriar batek egindako azterlan batek dioenez, azken urteetan egindako antzeko ikerketak berresten ditu. Aurreko hamarkadetan esandakoaren kontra, lau
|
urte
bete baino lehen haurrei igerian erakustea ez da gomendatzen. Espainiako Pediatria Elkarteak, Amerikako Akademiaren azken txostenetara joz, gomendatzen du ez dadila igeriketa eskolarik eman lau urte bete arte, adin horretara arte ez dutelako garapen motor egokirik.
|
|
|
Gibelak, bareak eta bihotzak neurriz kanpo hazten dira, gaixoek arnasketa zaratatsua dute eta arnasbideetako edo belarrietako infekzioak izaten dituzte. Hurler en sindromea duten haurrak maiz hiltzen dira 10
|
urte
bete baino lehen, arnas arazoak edo bihotzekoak direla eta. MPS I S, edo Scheieren sindromea, MPS I ren formarik arinena da.
|
|
|
Bi kasu horietako edozeinetan, kontuan hartu behar da legeak maizterrari aldez aurreko eskaera egitera behartzen duela, kalte ordainaren truke etxetik atera dezan. Horrela, konpentsazio ekonomikoa bi urteko errentakoa izango da etxebizitza sei hilabete baino gutxiagoko epean uzten badu, eta urtebetekoa, sei hilabete baino gehiagoko epean joaten bada, jakinarazpen hori egin eta
|
urtea
bete baino lehen. Alokairua hausteko beste arrazoi bat maizterra errentan hartutako etxebizitzan bizi ez izana da, gutxienez sei hilabete urtean.
|
|
|
Datuak kezkagarriak dira: erditzean laguntzarik ez izateak emakume bat hiltzen du minutu oro haurdunaldian edo erditzean, zazpi haur jaioberri bizitzako lehen hilabetean eta 20 haur bost
|
urte
bete baino lehen. Espainian, azterlanak gurasoen eta haur etorkinen osasunarekiko kezka islatzen du.
|
|
|
Andrew Millerrek gaztaro zurrunbilotsua izan zuen, eta hogei
|
urte
bete baino lehen hiru aldiz agertu behar izan zuen hiriko agintarien aurrean eskandaluzko portaera izateagatik: mozkorkeria, borroka, iskanbilak, lizunkeria...
|
|
2007
|
|
|
proba klinikoan parte hartu dutenen% 40k hilekoa izan dute ezustean. Bestetik, aipatzekoa da, proba berez urtebetekoa bazen ere, parte hartzaileen% 60k pilula hartzeari utzi egin ziola
|
urtea
bete baino lehen.
|
|
|
Zaila da estadio hori hogei
|
urte
bete baino lehenago erdiestea. Gizarte orientazioari erabat lotuta egotea bosgarren estadiora iristeaz batera gainditzen da.Maila horretan printzipio idealak dira arrazoibide morala gidatzen dutenak.Arrazoibide aurrekonbentzionala gizabanakoen arteko harreman konkretuez baliatzen zen juzgatzeko; arrazoibide konbentzionala taldearen edo gizartearen ikuspegian oinarritzen zen judizioak osatzeko; bosgarren estadioak, berriz, gizabanakoen eta gizartearen interesak bateratzen ditu.
|
|
|
Izan ere, txertoaren hiru dosia sexu harremanik izan ez duten emakumeei injektatu behar zaie. Izan ere, txertoaren eraginkortasuna murriztu egiten da 10
|
urte
bete baino lehen eta 14 urte bete ondoren, eta gure inguruan oso ohikoa da neskato batek adin horretatik beherako harremanak izatea. Txertoa jartzeak (10.000 bat neska urtean) 3,5 milioi euroko kostua ekarriko du.
|
|
|
Save the Childrenek ‘El último de la fila, el último de la clase’ izeneko txostenean, ‘Reescribamos el Futuro’ mundu kanpainaren barruan, azken hamarkadan bi milioi haur hil dira gatazka armatuen ondorioz, beste sei milioi zauritu dira eta hogei milioi inguruk beren etxeak utzi behar izan dituzte. Zehazki, garai horretan, haurren heriotza tasa %150 handitu da gatazkan dauden herrialdeetan, hala nola Iraken, eta 2005ean bakarrik, 122.000 haur inguru hil ziren bost
|
urte
bete baino lehen.
|
|
|
GNU proiektuaren sortzaileak proposatu zuen autore eskubideei buruzko arauan hamar urteko epea sartzea, artelanen erabilera komertziala eta bertsio aldatuen argitalpena mugatzeko, eta, denbora horren buruan, jabari publikora bideratzeko. Hamar
|
urte
bete baino lehen, kopia zehatzak “parteka” daitezke, merkaturatu ordez, Stallman ek zehaztu zuen, eta hark esan zuen proposamen hori ezin zaiela aplikatu programa informatikoei, “hasieratik erabat libre izan behar baitute”. SGAEri erasotzea Copyleft en “guruak” aukera aprobetxatu nahi izan zuen Egile eta Editoreen Elkarte Nagusiaren (SGAE) aurka egiteko.
|
|
|
Mundu osoko 20 eta 24 urte bitarteko emakumeen %36 18
|
urte
bete baino lehen ezkondu edo bikotekidearekin bizi ziren. Datu horrek, Haurrentzako NBEren Funtsekoak (Unicef), argi uzten du haurren ezkontza oso praktika orokorra dela.
|
|
|
Nesken ezkontza ohikoagoa da Saharaz hegoaldeko Afrikan eta Hegoaldeko Asian. Nigerren, adibidez, 20 eta 24 urte bitarteko emakumeen %77 18
|
urte
bete baino lehen ezkondu ziren. Bangladeshen, tasa %65ekoa da.
|
|
2008
|
|
|
< < Fokarik indartsuenak ere ez dira ar nagusi izatera heltzen gutxienez zortzi
|
urte
bete baino lehen, eta orduan ere, inoiz ez bi urte baino gehiagoz. Gainerakoak garaitzeko borrokekleher eginda uzten dituzte.
|
|
|
1805ean, herrialdeak onartutako Umezurtzen Araudiak umezurtzen eskubideak eta amaordeen soldatak zehaztu zituen. Kontuan hartzekoa da umezurtzen erdiak baino gehiago hamabi
|
urte
bete baino lehen hiltzen zirela. Aurreko urtean, Eibarko Udalak umezurztegi bat bertan eraikitzea erabaki zuen, baina proiektua bertan behera gelditu zen, ez baitzen diru nahikorik lortu.
|
|
|
Zer da erretiro partziala? 60 urte bete ondoren eta 65
|
urte
bete baino lehen eskatzen dena, lanaldi partzialeko lanarekin bateragarria dena, eta langile langabe batekin egindako errelebo kontratu batekin lotzen dena. Aldi horretan, ordezkatutako langileak bateragarria izanen du erretiro pentsioaren zati proportzionala eta lanaldi partzialeko lanari dagokion soldata kobratzea.
|
|
|
Amek osatutako laguntza sare bat arduratzen da GIBaz kutsatutako beste emakume batzuei laguntzeaz. Elkarrekin hiesaren estigmari aurre egiten eta bizirik irauten saiatzen dira.' Kalkuluen arabera, 530.000 haur GIBaz infektatu ziren 2006an, batez ere ama semearen transmisioaren bidez. Tratamendurik gabe, haur horien erdiak hil egiten dira 2
|
urte
bete baino lehen. Ama gehienek ez dute antirretrobiralik hartzen haurdunaldian, estigmaren beldur direlako eta eskura duten informazio gutxi dutelako.
|
|
|
Horixe da “Caser Dependenciaren” kasu zehatza, telefono bidezko orientazio, telelaguntza eta etxez etxeko laguntza zerbitzuak baititu. Bestalde, aseguratua saltzaile izatera iritsi gabe 75
|
urte
bete baino lehen hiltzen bada, onuradunek ordaindutako prima guztiak adinako zenbatekoa jasoko dute.
|
|
|
Rothman doktorearen arabera, “haur hauetan gaixotasuna egunero kontrolatzeak ondorio emozional nabarmenak ditu”. Emozio horiei aurre egiteak gogortu egin dezake haientzat ohitura osasungarriak izatea, eta hori oso kezkagarria da kasu horietan; izan ere, nerabezaroan 2 motako diabetesa garatzen duten pertsonek osasun arazo larriak izateko arriskua dute gaitza ondo kontrolatzen ez badute; besteak beste, ikusmeneko, giltzurruneko edo bihotzeko gaixotasunak, 20
|
urte
bete baino lehen.
|
|
|
Etiopian dute haurrek osasun arreta gutxien. Han, 33.000 biztanleko mediku bakarra dago, gehienak hiriguneetan, eta biztanleen %85 landa eremuetan bizi da; erditzeen %94 etxean gertatzen da, eta bost umetik bat bost
|
urte
bete baino lehen hiltzen da. Txostenean aurrerapenak ere nabarmentzen dira, hala nola Filipinetan, 1990etik haurren heriotza tasa %48 murriztea lortu baitu.
|
|
|
Oraingoan, Tabakorik gabeko Nazioarteko Egunak gazteenei jartzen dizkie begiak. OMEren datuen arabera, pertsona gehienak 18
|
urte
bete baino lehen hasten dira erretzen. Talde honen laurdena 10 urte baino lehen hasten da.
|
|
|
GKEak gogorarazi du munduan 9,2 milioi haur hiltzen direla urtero bost
|
urte
bete baino lehen
|
|
|
Deigarria da Estatu Batuak 23 postuan egotea, Argentinaren eta Costa Ricaren atzetik. Izan ere, Estatu Batuetan zortzi haur hiltzen dira bost
|
urte
bete baino lehen 1.000 jaiotzako; kopuru hori Amerikako beste herrialde batzuetan baino handiagoa da, hala nola Kuban. Gainera, bost urtetik beheitiko hamar gaztetik batek ez du aseguru medikorik Estatu Batuetan.
|
|
|
Saharaz hegoaldeko Afrika %20 hobetu da, eta Europa %14, 5 Rankingeko azken 10 lekuetan dauden herrialdeak afrikarrak dira, eta horietatik bederatzi Saharaz hegoaldeko Afrikakoak dira. 9,2 milioi heriotza Elikaduran, osasunean eta hezkuntzan aurrerapenak egin diren arren, Save the Childrenek gogorarazten du munduan 9,2 milioi haur hiltzen direla urtero bost
|
urte
bete baino lehen. Gainera, haurren heriotzen %97 garapen bidean dauden 68 herrialdetan gertatzen dira.
|
|
|
Horrekin batera, komunikazioan, norbere zaintzan, etxe barruko bizitzan, trebetasun sozialetan, osasun eta segurtasunean, eskolako eduki funtzionaletan, aisialdian eta lanean ere egokitze mugak izaten dituzte adimen urrikoek. Hamazortzi
|
urte
bete baino lehen agertzen da.
|
|
|
|
Urte
bete baino gehiago darama Frankek itxaroten, gidoia hara eta hona bidaltzen, bilerak egiten, balorazioak entzuten. Sarritan jasotzen ditu laudorioak, baina gero," orain ez daukagu aurrekontu nahikorik", gaineratzen diote.
|
|
2009
|
|
|
Munduan bakarra dago gurea baino zaharragoa, Erresuma Batukoa, eta 2011an itxiko dute. Munduko zentral nuklear gehienek (67) 40
|
urte
bete baino lehen itxi dituzte ateak. Orain lizentziak luzatzeko joera dago, baina e40 eta 50 urte baino gehiagoko nola funtzionatzen duten ez dakigu, azaldu du.
|
|
|
Frexkatzeko premia larria dute gure gazteen hormonek eta gantzek. Ez badira apur bat mugitzen, 20
|
urte
bete baino lehen akabatuko ditu kolesterolak.
|
|
|
Ez da soilik turismoa Thailandiara edota AEBko Eliza. Historiako porno izarrik arrakastatsuenak, Time aldizkariak XX. mendeko estatubatuarrik esanguratsuena izendatua, Traci Lords, artista bikaina, jenio bat, hamazortzi
|
urte
bete baino lehen egin zituen bere film ia guztiak, hamalau urterekin edo lehenago hasirik.
|
|
|
Horren arrazoia da, hein batean, eskolaurreko etapan desnutrizioa duten adin txikiko asko ez direla Lehen Hezkuntzako lehen mailara iristen. Gainera, 2005ean, 1.936 ikaslek (%44 lehen hezkuntzan eta %56 bigarren hezkuntzan) maila errepikatu zuten, eta bost
|
urte
bete baino lehen desnutrizioa jasan zutenek kontzentrazio handiagoa izan zuten. Horrek 400.000 dolarretik gorako kostua eragin zuen, hau da, hezkuntzako gastu sozialaren %0, 6 Era berean, desnutrizio arazoengatik eskolatze tasa txikiagoa izateak produktibitatea galtzea ekarri zuen Bolivian:
|
|
|
Bederatzi milioi bost
|
urte
bete baino lehen hiltzen dira
|
|
|
Save the Children erakundeak berriki egindako txosten baten arabera, urtean bederatzi milioi haur hiltzen dira planetan bost
|
urte
bete baino lehen. Horrek esan nahi du hiru segundoan behin haur batek bizitza galtzen duela munduan.
|
|
|
Gainera, ziurtatu du ezarritako beste helburuetako bat amen heriotza tasaren aurkako borroka dela, alderdi horrek eragin zuzena baitu haurren biziraupenean. Munduko Osasun Erakundearen (OME) datuen arabera, Afganistanen bost umetik bat bost
|
urte
bete baino lehen hilko da; Saharaz hegoaldeko Afrikan, berriz, ehuneko hori zazpitik batekoa izango da. Datu horiek jakin ondoren, GKEak ohartarazi du egungo joerari jarraituz gero direla bete NBEk onartutako Milurtekoko Garapen Helburuak 2015erako.
|
|
|
Aldaka hausten duten pertsonen laurdena lesioaren ondorengo lehen
|
urtea
bete baino lehen hiltzen da
|
|
|
Baina, zenbakirik egiten ez den arren, egiaztatzen da 40 urteko pertsona batek hilean 6 euro ordaintzen baditu, batez beste, heriotza polizagatik, 80 urte betetzen dituenean (Espainian, gizonezkoen bizi itxaropena 83 urtekoa da) 2.880 euro ordaindu dituela, kopuru hori nahikoa da (herri askotan ez guztietan) gure erabileren araberako ehorzketa egokia egiteko. Kopuru horiek adierazten dute kuota horiekin ez dela beharrezkoa 40
|
urte
bete baino lehen heriotza asegurua kontratatzea, nahiz eta erabakia ez den denbora askoan atzeratu behar: ohikoa da aseguru etxeek ez onartzea 65 edo 70 urte baino gehiagoko bezeroak.
|
|
|
hatzetan abiadura handia lortzeko, musikari batek buru entrenamendu handia behar du. Duela zenbait urte egindako azterlan baten arabera, pianista edo biolinista on batek 7.500 ordu egin ditzake 18
|
urte
bete baino lehen. Talde horrekin egindako lanek badirudi tresna bat jotzen ikasten denean garunaren fisiologiak dituen onurak egiaztatzen dituztela.
|
|
|
Ibiltzen ikasi zenuenaz batera hasi zinen Casa del Niñora joaten eta sei
|
urte
bete baino lehen, eskolara. Deitu, eta berehala altxatzen zinen ohetik goizetan.
|
|
|
Hamaika
|
urte
bete baino lehen egin nuen alde etxetik, gurasoek bidalita; zu, berriz, zeu hasi zinen etxetik alde egiten, gutariko inork ezer esan gabe. Ez zeunden gustura gure artean?
|
|
|
HAMAHIRU
|
URTE
BETE BAINO LEHEN
|
|
|
Hamahiru
|
urte
bete baino lehen
|
|
2010
|
|
|
Jenkinsi baino gorputz atal gehiago falta zitzaizkion: 30
|
urte
bete baino lehen hanka, beso eta begi bana galduak zituen.
|
|
|
Alemanian haurren% 6 baino ez dira haurtzaindegira joaten hiru
|
urte
bete baino lehen, eta Finlandian are txikiagoa da portzentajea.
|
|
|
Alemanian haurren% 6a baino ez da haurtzaindegira joaten hiru
|
urte
bete baino lehen eta Finlandian portzentaia are bajuagoa da
|
|
|
2.2.01 taulan ikus daitekeen bezala, dementziaren maiztasuna adinak aurreraegin ahala modu adierazgarri batean areagotzen da. Dementzia edozein adinetanager daitekeen arren, ez da ohikoa pertsonak 70
|
urte
bete baino lehen agertzea.Nolanahi ere, adineko pertsonen% 80k ez du dementziaren sintomarik adierazten.
|
|
|
Cornellana doktorearen arabera, benetako kausak ezagutzen ez diren arren, egoera horretan “faktore genetikoek zeresan handia dute”. Espainiarren %2k bakarrik izaten du menopausia berantiarra (55 urte bete ondoren); %6, berriz, denboraldi horretan sartzen da 40
|
urte
bete baino lehen. 16 urte bete ondoren lehen araua izan zuten emakumeek% 79 atzeratu dute menopausia, 55 urte bete arte.
|
|
|
Haurrak babestea Arnas birus sintzitiala oso oportunista da, eta erraz kutsatzen da. Espainian jaiotako haurren %60 baino gehiago lehenengo urtean infektatzen da eta gehienak bi
|
urte
bete baino lehen. Jaioberri goiztiarrak ospitaleratzeko arriskua are handiagoa da, arnas birus sintzitiala haurdunaldiaren amaieran jaiotakoak baino hamar aldiz handiagoa den maiztasunarekin edaten baita.
|
|
|
UNICEFen kalkuluen arabera, datu horiek, itxaropentsuak izan arren, oraindik konpondu gabe dauden zenbait kontu erakusten dituzte, hala nola GIBarekin bizi diren 15 urtetik beherako haurren kopuru handia (2,1 milioi 2007an), kutsatze berrien kopurua (urte horretan bertan 420.000 kasu berri erregistratu ziren haurretan) eta Saharaz hegoaldeko Afrikako egoera, non munduko GIBa duten haur guztien ia %90 bizi baita. Haurrentzako Nazio Batuen Funtsaren arabera, haurrek eritasuna hartzen dute haurdunaldian, erditzean edo edoskitzaroan, eta ia erdia bi
|
urte
bete baino lehen hiltzen da. Gehien kutsatzen dutenak, ordea, 15 eta 24 urte bitarteko gazteak dira (%40), eta gero eta txikiagoak dira umezurtzak pandemia horren ondorioz.
|
|
|
Kopuruak Save the Children ek gogoratzen ditu, Pneumoniaren aurkako Nazioarteko Eguna dela eta. Gaixotasun tratagarri edo prebenigarriengatik bost
|
urte
bete baino lehen hiltzen diren milioika haurren bizitzak salbatzeko, GKEak “Denok Kontatzen” kanpaina garatzen du. Kanpaina horretan, bizitzak salbatzeko konponbide erraz eta merkeak daudela gogorarazten da.
|
|
|
Ayuda en Acción elkarteak diruz laguntzen du SCODAren lana; izan ere, familiekin lan egiten du adingabeen truke dirurik izan ez dadin, irakaskuntzaren kostuei aurre egiten die uniformea, zapatak eta bazkala, eta laguntza psikologikoa eta legala ematen die esklabotza edo giza eskubideen urraketa mota hori jasan dutenei. Alboanek azpimarratu du Txaden nesken %7 bakarrik iristen dela bigarren hezkuntzara, eta %73 18
|
urte
bete baino lehen ezkontzen dela. Gaineratu duenez, gune pobreenetan bizi diren txikiek dute desabantailarik handiena, haurrekin alderatuta.
|
|
|
Bigarrena, berriz, bere anaia Jose Francisco, Pantxo, Maderas de Obaba zerrategiko langile xumea, basomutilei otorduetako janaria eramatea beste ardurarik ez zuena. Eta Lubisen eta Pantxoren ondoren, jaiotako baserriaren arabera Ubanbe esaten zioten mutil erraldoia zetorren, Maderas de Obabako langilea hura ere, hemezortzi
|
urte
bete baino lehen, 1,90eko luzerarekin eta ehun kilo inguruko pisuarekin, zerrategiko" aizkorarik" hoberenaren ospea zuena. Hiru nekazari, beraz, zerrenda sentimentalaren buruan.
|
|
2011
|
|
|
Badira, nolanahi ere, proba hori aurreratzeko arrazoi bereziak: familian zuzeneko aurrekariak (bularreko minbizia jasan duen amona, ama edo ahizparen bat) izatea; aurreneko hilekoa 12
|
urte
bete baino lehen eduki izana, edota azkenekoa 55 urte bete ondoren; eta gain pisu esanguratsua izatea.
|
|
|
2 Adingabeko emantzipatugabeak bakarrik adopta daitezke. Salbuespenez, adin nagusikoak edo adingabeko emantzipatuak adopta daitezke, emantzipatu aurretixe geldiarazpenik gabeko harrera edo elkarbizitza egoera izan denean adopziogaiak hamalau
|
urte
bete baino lehenagotik.
|
|
|
1.2 dokumentuaHaurren eskubide urratuakHaurren eskubideak ez dira, inola ere, mundu osoan errespetatzen, eta, kasu askotan, haurren funtsezko premiak ase gabe daude.Munduan dauden 2.200 milioi haurretatik,% 86 garabidean dauden herrialdeetan bizi dira,% 95 baino gehiago 5
|
urte
bete baino lehen hiltzen dira, eta askok ez dute oinarrizko irakaskuntzarako sarbiderik, lan behartuak egiten dituzte, edo sexu gehiegikeriak jasaten dituzte.Haurren herenak malnutrizioa jasaten du bizitzako lehen bost urteetan; asko baldintza negargarrietan bizi dira, ez dute oinarrizko osasun arretarako sarbiderik, lan behartuak egiten dituzte edo giza trafikoaren biktimak dira; 300.000 haurrek... Europako Batzordea.
|
|
|
Baina guztiz kontrakoa gertatzen da: hiru
|
urte
bete baino lehen hizkuntza bat baino gehiagorekin harreman naturala duten haurrek bi hizkuntzak hartzen dituzte lehenengo hizkuntza gisa, eta elebidun bihurtzen dira. Horrek, hezkuntza eta hizkuntza prozesua ez hondatzeaz gain, elebitasun goiztiarraren abantaila kognitibo eta linguistikoak ematen ditu.
|
|
|
Gaur egun, haur gehienak sei
|
urte
bete baino lehen hasten dira eskolara joaten. Hiru eta sei urte bitartekoen eskolatzea unibertsala da ia, eta doakoa?; hiru urtetik beherakoena, ordea, askoz txikiagoa da, eta eskariak eskaintza baino handiagoa izaten jarraitzen du.
|
|
|
Psikosi paranoidearen pronostiko hobea aurresaten duten faktoreen artean aurkitzen dira ondorengoak: egokitze soziala eta lanekoa onak izatea, emakumea izatea, nahastea 30
|
urte
bete baino lehen agertu izana, nahastea bat batean agertzea eta ez apurka apurka, eldarnioen iraupena laburra izatea, eldarnioaren agerpena arindu dezaketen kanpo faktoreak egotea edo eldarnioaren sorreran estres eragile psikosozialak egotea. Psikosi paranoide mota desberdinei erreparatuz gero, pronostiko okerrena handitasun eldarnioak eta eldarnio zelotipikoak dituztenak izaten dira, eta ez hainbeste jazarpenezko eldarnioak, erotomaniakoak eta somatikoak dituztenak (Kaplan eta Sadock, 1999).
|
|
|
Baina, portaeraren nahastea dutenen portzentaje txiki batek bakarrik garatzen du nortasun antisozialaren nahastea. Nahaste hau ezin da 18
|
urte
bete baino lehen diagnostikatu.
|
|
|
Espainian, lehen aldiz, haurtxo bat herentziazko mutazio genetiko batetik aske jaio da, 70
|
urte
bete baino lehen bularreko edo obulutegiko minbizia izateko %60ko probabilitatea zekarren, familiako hainbat kasu bezala. Sant Pau Ospitalearen eta Bartzelonako Puigverten Fundazioaren ahaleginei esker lortu zen.
|
|
|
Kolon ondesteko minbizia oso gaixotasun arrunta da, eta Espainian kartzinomaren ondoriozko bigarren heriotza kausa. Kalkuluen arabera, gizonen% 5ek eta emakumeen% 3k 74
|
urte
bete baino lehen garatzen dute. Detekzio goiztiarreko programek garaiz diagnostikatzeko aukera ematen dute, sendatzeko eta arrazoi horrengatik heriotza saihesteko.
|
|
|
Gaixotasunak Europako biztanlerian duen eraginak justifikatzen ditu horrelako ekimenak. Kalkuluen arabera, gizonen% 5ek eta emakumeen% 3k koloneko eta ondesteko kartzinoma garatuko dute 74
|
urte
bete baino lehen. Horregatik, Europako Batasunak (EB) 50 eta 74 urte bitarteko herritarren artean baheketa programak ezartzeko gomendatu die estatu kide guztiei.
|
|
|
Valentziako Generalitateak jakinarazi zuenez, aparatuak iraupen luzeagoa du aurreko beste batzuekin alderatuta, zortzi urtetik gora baititu. Desfibriladore automatiko horren bidez, hilgarriak izan daitezkeen arritmiak izateko arriskua duten gaixoen bat bateko heriotza prebenitzen da, eta haien bizi kalitatea hobetzen da; izan ere, iraupen luzeari esker, zortzi
|
urte
bete baino lehen ez da aldatzen, Joaquín Osca doktoreak, La Fe ko Arritmien Unitateko mediku laguntzaileak azaldu duenez. Gainera, on line monitorizazio sistemari esker, pazientearen osasun egoerari buruzko informazioa jaso daiteke, eta izan ditzakeen desorekei aurrea hartu.
|
|
|
Horregatik, kardiologoek erabaki hori “beste tratamendu batzuk eraginkorrak izan ez direnean” bakarrik hartzea gomendatzen dute. “Revista Europea del Corazón” aldizkarian argitaratu zen eta SECek pasa den ostiralean zabaldu zuen azterlan baten arabera, anginak eta apendizea anputatzeko eragiketek %44 eta %33 handitu egiten dute, hurrenez hurren, infartua izateko aukera, pazienteak 20
|
urte
bete baino lehen egiten badira. Bi esku hartzeak oso arruntak dira Espainian.
|
|
|
Herrialdeak ezin du Munduko Bankuaren finantzaketa konbentzionala eskuratu, oraindik ez baita erakundeko kidea, nahiz eta atxikitze eskaera aurkeztu duen. 5 Erronka sozialak Ezinbestekoa da haurren heriotza tasak hobetzea, zazpi haurretik bat hiltzen baita 5
|
urte
bete baino lehen, eta amen heriotza tasa, “munduko altuena”, sei emakumetik bat haurdunaldian edo erditzean hiltzen delako. Gatazkei dagokienez, aurten 150.000 herritarrek bakarrik utzi behar izan dituzte etxeak eta 1.800 pertsona hil dira indarkeriazko ekintzetan.
|
|
|
Jaioberri aldia —hau da, bizitzako lehenengo 28 egunak— “hiltzeko arrisku handiena duen unea” da, adierazi dute. Izan ere, haurrak bost
|
urte
bete baino lehen hiltzen diren haurren %40 denboraldi horretan gertatzen da. OMEk gogorarazi du erditze segurua eta jaioberrien zainketa “heriotza horiei aurrea hartzeko gakoak” direla.
|
|
|
358.000 emakume inguru hiltzen dira oraindik haurdunaldian eta erditzean, eta 7,6 milioi haur hiltzen dira bost
|
urte
bete baino lehen. Mundu mailan egindako azterlan handi baten datuak dira.
|
|
|
“Neskato izateagatik”, deigarria da neskek malnutrizio, gose eta gaixotasun arrisku handiagoa dutela, hezkuntzarako aukera gutxiago dutela eta beren oinarrizko eskubideak gizonenak baino gehiago urratzen dituztela. Izan ere, 62 milioi neska mutil ez dira eskolara joaten, 140 milioi inguru bizi dira sexu mutilazioaren ondorioekin, eta 10 milioi
|
urte
bete baino lehen ezkontzera behartuta daude urtero. “Neskak, beraz, talderik ahulena dira”, adierazi du PLANek.
|
|
|
Ardura gorenik gabeko funtzionario baten etxea zen familiarena, eta bertan eman zuen haurtzaroa. Oso gaztetatik hasi zen bere talentuaren seinaleak erakusten, eta hogei
|
urte
bete baino lehen eskuratu zuen mandarin kargua.
|
|
|
|
Urtea
bete baino lehen, seme eder bat eman zion emazteak eta, agindu bezala, ez zuen zerutik sekula alde egin. Egun batean, ordea, jainkoa etxetik kanpo zebilela, umea kalabaza handi batean sartu, eta uretan barrena bidali zuen lurrera.
|
|
2012
|
|
|
EBkoek 255 bozka eskuratu zituzten igandean, eta Anitzakoek aldiz, 130 Biek batera 399 jaso zituzten iaz Kongresurako hauteskunde orokorretan. UPyDk 197 eskuratu ditu duela
|
urte
bete baino 11 gutxiago. Boto gutxi eskuratzen dituzten alderdi txikien artean aipagarria da boto eta aulki zurien aldeko plataformakoei 124 lagunek eman diela botoa.
|
|
|
Haurrak
|
urtea
bete baino lehenago egin behar da lehen bisita, eta hortik aurrera, helduak bezalako maiztasunez eraman behar da: sei hilabetetik behin.
|
|
|
2011ko Otsailaren 13an Osasunak Realaren aurka Anoetan galdu ondoren entrenatzaile kargutik kendu zuten Jose Antonio Camacho. Espainiako hautatzaile ohiarekin hamaika jardunalditan garaipen bakarra lortu zuen Osasunak eta
|
urte
bete baino gehiago eman zuen etxetik kanpora partidarik irabazi gabe.
|
|
|
Ospakizunaren harian, urtean 10 milioi neskatila 18
|
urte
bete baino lehenago ezkontzera behartzen dituztela salatu du Unicefek.
|
|
|
Unicef Haurren Laguntzarako Nazio Batuen Funtsaren arabera, 23 milioi gazte 15
|
urte
bete baino lehenago ezkontzera behartu dituzte azken urteetan, eta kasu askotan, euren adina hirukoizten edo laukoizten zuten gizonekin.
|
|
|
Unifecen datuen arabera, urtean 10 milioi neskatila ezkontzera behartzen dituzte 18
|
urte
bete baino lehen.
|
|
|
–Amaren urtebetetzea?.
|
Urteak
bete baino bi egun lehenago ohartxo bat agendan, urtero bidaltzen zenion lore sorta garaiz iritsiko zela bermatzeko. Samanthari deitu eta betiko loradendan gurasoen helbidera sorta eder bat bidaltzeko eskatu zenion.
|
|
|
h) Nerbio periferikoen lesioa, horren ondorioak esku bat edo hanka baten galeraren baliokide direnean eta horren sendatzeak zauria gertatu eta
|
urte
bete baino denbora gehiago behar duenean, esaterako: plexu brakialean edo lunbar errainean zauria, nerbio ertain edo ziatikoan, nerbio erradial eta kubitalean zauri konbinatua edo perone nerbio arruntean eta tibialean, etab.Neribo radial, kubital, perone edo tibialetan isolatutako zauriak ez du aberriratzea bidezkotzen, uzkurdura edo nahaste neurotrofiko larrien kasuetan salbu....
|
|
|
c) arnasketa organoen gaixotasun larriak, tuberkulosoa ez den etiologiaduna, sendaezinak direla uste direnak, esaterako: birika enfisema larria (bronkitisarekin edo halakorik gabe), asma kronikoa, bronkitis kronikoa gatibualdian
|
urte
bete baino gehiago iraupena duena; bronkoektasia; etab.
|
|
|
e) Digestio aparatuen gaixotasun kroniko larriak, esaterako: sabeleko edo duodenoko ultzera; gatibualdian zehar izandako sabeleko ebakuntza kirurgikoaren ondorioak; gastritis, enteritis edo kolitis kronikoa
|
urte
bete baino gehiagoko aldian eta egoera orokorrari modu larrian eragiten diotenean; zirrosi hepatikoa, kolezistopatia kronikoa; etab.
|
|
|
g) Nerbio sistema zentralaren eta periferikoaren gaixotasun kroniko larriak; esaterako: ageriko psikosi eta psikoneurosi guztiak, hala nola, histeria larriak, gatibutasunaren psikoneurosi larria, etab., behar bezala egiaztatuak aditu baten bidez; kanpamenduaren medikuak behar bezala egiaztatutako epilepsia oro; garun arteriosklerosi; neuritis kronikoa
|
urte
bete baino gehiagokoa; etab.
|
|
|
“Xurgapen ez elikagarri” horien artean, haurtxoen ehuneko handi batek duen nagusitasunagatik, “xurgapen digitala” nabarmentzen da, hau da, hatz txiki bat, oro har erpurua, berez txupatzean datzana. Beraz, haurraren bizitzako lehen urteetan atzamarra miazkatzea portaera naturaltzat hartzen da, eta, kasu gehienetan, hiru
|
urte
bete baino lehen gainditzen da berez. Hatza zurrupatzeari uzten ez zaionean Hala ere, batzuetan, xurgapen digitala denbora baino gehiago luzatzen da, eta isla naturala eta sena izatetik egoera desberdinei erantzuteko ohitura izatera pasatzen da.
|
|
|
Bronkiolitisa bularreko umearen beheko arnas traktuaren infekzioa da. Haurtxoen bi heren lehenengo urtean infektatzen dira, eta %90ek eritasuna behin edo gehiagotan uzkurtzen du bi
|
urte
bete baino lehen. Munduko Osasun Erakundearen (OME) datuen arabera, Arnas Birus Sintzitiala (VRS) da bronkiolitiaren eragile nagusia, eta urtero erruduna da 24 hilabete baino gutxiagoko lau milioi haur hiltzen direnean.
|