|
2007
|
|
|
Ikertzaileek hainbat teknika erabili dituzte sentimenduhoriek aztertzeko; besteak beste, elkarrizketak, txartelak eta eskalak. Elkarrizketenmetodoaren bitartez egindako ikerketa batean, Piaget-ek eta Weil-ek (1951) egiaztatu zuten 7
|
urtera
arte haurrek zoriz garatzen zituztela herrialdeekikoafektu positiboak zein negatiboak. Adin horretatik aurrera, berriz, haurrek berenherrialdearekiko lehentasun afektiboa adierazten zuten.
|
|
|
Areago, badira teoria horren iragarpenekin bat ez datozen emaitzak.Batetik, barne talde nazionalarekiko lehentasuna ez da unibertsala 6 urteko haurrenartean (Lambert eta Klineberg, 1967; Tajfel et al., 1970, 1972). Bestetik, ez dirabetetzen teoria horrek 6 urtetik 10
|
urtera
arteko haurren jarrera nazionaletaniragartzen dituen aldaketak (Lambert eta Klineberg, 1967; Reizabal et al., 2002,
|
|
|
Hala ere, bitxia den arren, 3
|
urtera
arte haurrek ez dituzte sexuaren araberaestandarizatutako jostailuak behar bezala sailkatzen (Weinraub eta Brown, 1983; Weinraub et al., 1984, denak in Vasta, Haith eta Miller, 1996).
|
|
|
Zenbaitetan, 3 urtetik 7
|
urtera
arteko haurrek genero estereotipoak nahitaezbete behar diren arautzat hartzen dituzte (Biernat, 1991; Damon, 1977 in Shaffer, 2002; Ruble eta Martin, 1998), batez ere mutilek (Lobel eta Menashri, 1993; Smetana, 1986, denak in Vasta, Haith eta Miller, 1996). Warin ek (2000 in Durkin, 2005), adibidez, 4 urtetik 6 urtera bitarteko 100 neska mutili eskatu zien, bestesexu, ko arropa janzteko.
|
|
2008
|
|
|
Filho ren ABC probak (1937) ikusmenaren eta mugimenaren arteko koordinazioa, berehalako oroimena, mugimenduen oroimena, soinu oroimena, oroimen logikoa, hitzen ahoskera, mugimenduen koordinazioa, arreta eta nekagarritasuna aztertzen ditu, haurra irakurtzeko eta idazteko prestaturik dagoen jakiteko. 7tik 12
|
urtera
arteko haurrentzat diseinatua da. 24 puntu lor ditzake haurrak.
|
|
2014
|
|
|
Hala ere, eskolaurreko umeen arabera, erlazio kausal guztiak berdinak dira, edo erabat aurrez esan daitezke. Esperimentu sail batean, hiru urtetik bost
|
urtera
arteko haurrek, helduek ez bezala, oso argi zuten jan baino lehen eskuak garbitzen ez dituen pertsona bat gaixotu egingo dela, gorantz saltatzen duen pertsona batek jaitsi egin beharra duen moduan (Kalish, 1998). Kausa efektua ulertzea 5.1.1.01 taulan laburbiltzen da.
|
|
|
Bigarrenez, 7 eta 10
|
urte
arteko haur batekin Piagetek egindako hainbat esperimentutatik bat egitea proposatzen dizugu. Konpara itzazu haurraren exekuzio mailak esperimentua hitzez aurkeztean edo objektu fisikoekin garatzean.
|
|
|
Edozein modutan, inguruneak garrantzi handia du, haurra txiki txikia denetik. Esate baterako, begiak itxita usaimenaren bidez kafea, ardoa, whiskia, garagardoa eta zigarroak bereizteko gai dira 3 eta 6
|
urte
arteko haur asko.
|
|
|
Objektu sexual moduan bost urte baino gutxiagoko haurrak aukeratzen dituztenak infantofilotzat hartzen dira. Sei eta hamabi
|
urte
arteko haurrak aukeratzen dituztenak pedofilotzat hartzen dira. Pedofiloek batzuetan helduekiko beldurra sentitzen dute, baina beste batzuetan haurrekiko eta helduekiko erakarpena sentitzen dute.
|
|
2019
|
|
|
Gaur egun gehiegizko pisua duten haur eta nerabeen kopurua izugarri handitu da mundu osoanzehar, baita Mediterraneoko herrialdeetan ere. Adituen esanetan, azken lau hamarkadetan obesitateapairatzen duten 5 eta 19
|
urte
arteko haurren kopurua 10 bider ugaritu da nahiz eta herrialde batzuetanobesitate tasak jaitsi edo mantendu egin diren. Prebalentzia eta intzidentzia tasak oso desberdinak diraherrialdearen arabera (WHO European Childhood Obesity Surveillance Initiative (COSI), 2018). Adibidez, Europako obesitate tasarik altuenak Italia, Txipre, Espainia, Grezia, Malta edo San Marinonkokatzen diren bitartean, baxuenak Frantzia, Noruega, Irlanda, Letonia edo Dinamarkan aurkitzendira, non prebalentzia %10a baino baxuagoa den (European Commission & OECD, 2018; WHOEuropean Childhood Obesity Surveillance Initiative (COSI), 2018).
|
|
|
Ezaguna da, haurtzaroan helduaroan baino multimediakontsumo altuagoa izaten dela, baina nerabezaroan baino baxuagoa, bizitzako etapa honetangorakadarik altuena topatuz (FEN (Fundacion Española de la Nutricion), 2015). Osasunaren MundukoErakundeak, 5 eta 17
|
urte
arteko haur eta nerabeek garapen fisiko eta mental egokia izan dezaten, jarduera fisiko moderatua edo indartsua (gutxienez 60 minutu egunean) gomendatzen du (WHOEuropean Childhood Obesity Surveillance Initiative (COSI), 2018). Hau ezaguna bada ere, Espainian, 9 eta 17 urte arteko haur eta nerabeen %55, 4ak ez du gomendioa betetzen.
|
|
|
Osasunaren MundukoErakundeak, 5 eta 17 urte arteko haur eta nerabeek garapen fisiko eta mental egokia izan dezaten, jarduera fisiko moderatua edo indartsua (gutxienez 60 minutu egunean) gomendatzen du (WHOEuropean Childhood Obesity Surveillance Initiative (COSI), 2018). Hau ezaguna bada ere, Espainian, 9 eta 17
|
urte
arteko haur eta nerabeen %55, 4ak ez du gomendioa betetzen. Gehiegizko pisuak etasedentarismoak haur eta nerabeen osasunean dituen ondorioak kontuan hartuz, AmeriketakoAkademia Pediatrikoak (AAP), 2001 urtean gomendio batzuk argiratu zituen.
|