|
2007
|
|
|
1 EAEn 50 urtetik eta Nafarroan zein Iparraldean 34
|
urtetik gorako
adin taldeetan erabilerak behera egin du bitartean; Iparraldean, bereziki handia izan da atzerakada hori. Adin horietatik behera —lehenago edo beranduago, lurraldearen arabera—, erabilera areagotu da.
|
|
2008
|
|
|
Pertzepzioak okerrera egiten du adinean aurrera egin ahala. Hala, 75
|
urtetik gorako
adin taldean, gizonen% 41,6k eta emakumeen% 29,1ek baino ez dute adierazten. Inkestaren arabera, gainera, gizarte klase apalekotzat jotzen diren gizonek eta emakumeek goi mailako gizarte klasekoek baino osasun okerragoa dute.
|
|
2009
|
|
|
Duela hogeita bost urte, ordea, erabat bestela ziren kontuak: bost
|
urtetik gora
adin talde guztietan erabat nagusi ziren erdaldun elebakarrak, alde handiarekin gainera. Bilakaera hori ezin ulertuzkoa da euskaltegiek hamarkadotan egin duten lan eskerga tarteko izan ez balitz.
|
|
2010
|
|
|
Egoera horri aurre egiteko, nazioarteko erakundeak jarduera fisikoari buruzko gomendio berriak eman ditu osasuna hobetzeko, eta adin talde guztiek jakin dezatela zenbat ariketa egin behar duten. 5 eta 17 urte bitarteko, 18 eta 64 urte bitarteko eta 65
|
urtetik gorako
adin taldeei egokituak, jarraibide hauek pertsona bakoitzarentzat egokia den maiztasunari, iraupenari, intentsitateari eta ariketa motari buruzko aholkuak ematen dituzte. Haur eta gazteentzat, OMEk gomendatutako jarduera fisikoak jolasak, kirolak, garraioa, zereginak, aisialdiko jarduerak, heziketa fisikoa edo familian, eskolan eta gainerako erkidegoarekin egin beharreko ariketa planifikatuak biltzen ditu.
|
|
2015
|
|
|
–Orokorrean, EAEko euskalduntzearen eragile nagusia hezkuntza sistema izan da. Horrela, hamar urte horietan, euskaldunen portzentaiaren hazkunderik nabarmenena 20
|
urtetik beherako
adin taldeetan izan da. Hain zuzen ere, 5 urte bitarteko adin taldea da euskaldunen portzentaiaren hazkunderik handiena izan duena, 20,6 puntukoa.
|
|
|
Hain zuzen ere, 5 urte bitarteko adin taldea da euskaldunen portzentaiaren hazkunderik handiena izan duena, 20,6 puntukoa. 35
|
urtetik gorako
adin taldeetan, berriz, bitartean aldaketa txikiak izan dira eta aldaketok euskaldunen portzentaiaren beherakada adierazten dutela esan behar da.
|
|
|
–Hizkuntza bilakaerari dagokionez, biztanleriaren erdia baino gehiago oraindik ere erdaldunzaharra bada ere, adin talderik gazteenetan euskalduntzearen eragin handia atzeman daiteke. 20
|
urtetik beherako
adin taldeetan, partzialki euskaldunberrien, euskaldunberrien eta jatorrizko elebidunen portzentaiak gora egin du eta erdaldunzaharren portzentaiak behera, euskalduntzearen adierazle garbia izanik.?
|
|
2016
|
|
|
• Iparraldean, 25
|
urtetik gorako
adin talde guztietan luze zabaleko mintzaldatzea, language shift ezaguna, ari da itxura osoz gertatzen. Demografiazko (eta, horren ondorioz, demolinguistikazko) aldaketek eragindako distortsio handirik ez baldin badago tartean, segurutzat eman liteke baieztapen kezkagarri hori.
|
|
|
Iparraldean, 25
|
urtetik gorako
adin talde guztietan luzezabaleko mintzaldatzea, language shift ezaguna, ari da itxura osoz gertatzen.
|
|
|
Hogeita zazpi urteko bilakaeran (1989tik 2016ra) haurren, gazteen eta helduen erabilerak gora egin du eta adinekoen erabilerak, berriz, etengabeko beherakada izan du. Baina azken hamar
|
urteotan
adin talde guztietan atzerakada gertatu da.
|
|
2017
|
|
|
2016ko euskal herriko hizkuntzen erabileraren kale neurketan jaso da ezagutzan gertatzen den bezala, erabileran ere zenbat eta gazteago izan, orduan eta gehiago erabiltzen dela euskara, nahiz eta azken hamar
|
urteotan
adin talde guztietan atzerakada gertatu den (Soziolinguistika klusterra, 2017).
|
|
|
Euskararen ezagutza gazteen artean ari da handitzen bereziki. 16 adin tartea kontuan hartuta, %22, 5 ziren euskaldunak 1991n; orain, %55, 4 Orain dela 25
|
urte
adin talderik euskaldunena zena, berriz, 65 urtetik gorakoena (%28, 5), gaur egun euskararen ezagutza apalena duena da (%20). Euskararen hazkundea gazteenetan ari da zabaltzen, euskaltegien bidez ikasi dute hezkuntzaren eta euskara.
|
|
2018
|
|
|
Adinari dagokionez, gazteen artean izan da euskaldunen hazkunderik handiena, eta gaur egun 35
|
urtetik beherako
adin taldeetan dago euskaldunen ehunekorik handiena: 25 eta 34 urtekoen artean %39, 7 eta 16 eta 24 urtekoen artean %55, 4 Hortaz, euskaldunen hazkundea gazteenetatik ari da zabaltzen.
|
|
2020
|
|
|
Euskal eremu osoan, 16 urtetik gorako populazioaren% 28,4 euskal hiztuna da, eta% 16,4 euskaldun hartzailea. Gainera, euskal hiztunen hazkundea adin talde guztietan gertatu da, 65
|
urtetik gorako
adin taldean izan ezik. Hala ere, oraindik ere adineko pertsonen% 20,4 euskal hiztuna da, eta etorkizun hurbilean ehuneko horrek modu esanguratsuan gora egitea aurreikusten da (Eusko Jaurlaritza, Nafarroako Gobernua eta Euskararen Erakunde Publikoa, 2016).
|
|
2021
|
|
|
Baina seroprebalentzia azterketaren arabera, antigorputz babesleak dituen populazioa gutxitu egin da. Jaitsiera 10 urtetik 30
|
urtera bitarteko
adin taldean hautematen da, eta nabarmenagoa da 20 urte dituztenen artean. Adituek diotenez, bigarren dosia hartu eta denbora igaro ahala, babes serologikoa galdu delako gerta daiteke hori.
|
|
2022
|
|
|
Baldintza hori bete ahala, taldeko gainerako kideak (59.000 pertsona, gutxi gorabehera) xede populazioan sartuko dira. Talde horrekin batera, foru erkidegoko 18 urtetik gorako biztanle talde guztiei hirugarren dosia jasotzeko aukera zabaltzen zaie, gobernuak jakitera eman duenez.Gainera, Osasun Departamentuak gogorarazi du oso garrantzitsua dela dosi hori jasotzea gaixotasunaren forma larrienak prebenitzeko 40
|
urtetik gorako
adin talde guztietan, eta, adin horretatik beherakoetan, bereziki, beren osasun egoeraren ondoriozko arrisku egoeraren bat izateagatik kalteberak diren pertsonetan. Zehazki, baldintza horien artean sartzen dira biriketako, gibeleko, giltzurrunetako, bihotzeko edo neurologiako gaixotasun kronikoa, diabetes mellitusa, obesitatea, gaixotasun mental larria edo Down sindromea.Ildo horretan, Nafarroako Osasun Publikoaren eta Lan Osasunaren Institutuaren (ISPLN) azken Asteko Txostenaren arabera, txertoaren dosi gehigarriak %95eko eraginkortasuna erakutsi du ospitaleratzeak prebenitzeko.
|
|
2023
|
|
|
Horrela, 16 urtetik 24 urtera bitarteko gazteen% 74,5 da euskalduna; 1991 urtean, berriz, adin tarte horretako gazteen% 25 zen euskalduna. Gainera, orain dela 30
|
urte
adin talderik euskaldunena zen 65 urtetik gorakoena, eta gaur egun da euskararen ezagutza apalena duena(% 22,1). “Edozein hizkuntza gutxituren biziberritzean egon litekeen daturik onena da gazte belaunaldiak euskara ezagutzea:
|