|
2000
|
|
|
Ulertzen ez dudana zera da, hain beharrezkoa den liburu hori hemengo historiagileek ez ezagutzea. Zeren gaur, gazteleraz irakurri ezinik ez dugu, Ricardo Haas ek itzulia 1968
|
urtean
Mexikon argitaratu baitzen: La Europa del siglo XVIII().
|
|
2003
|
|
|
Txokolategileen ordenantzei buruz zerbait komentatu beharra daukagu: 1520
|
urtean
Mexikotik Espainiara kakaoa eroan zuten. XVI. mendean txokolategileak, gutxi batzuk elkartuak zeuden, eta ezkogile nahiz gozogileekin nahastuta zeuden, kontuan hartu behar baitugu, erabiltzen zituzten lehengai eta materialak nahiko berdinak zirela.
|
|
2008
|
|
|
Baina ez naiz ni izango Jaurlaritzak eta beste euskal Instituzio batzuek egindako harrera horien aurka jarriko naizena, besteak beste, ESAIT izan zelako orain urte batzuk, formatu xumean bazen ere eta beste irizpide oso desberdinak hartuta, ongietorrien eredua martxan jarri zuena. Horren lekuko izan daitezke, besteak beste, 1998
|
urtean
Mexikora munduko pilota txapelketa lehiatzera joan aurretik euskal pilotariei Donostian egindakoa, Sydneyko 2000 urteko Paralinpiar Jokoetan parte hartu zutenei Sondikan eta Hondarribiko aireportuetan egindakoak, Japonian 2001.urtean Munduko sokatira txapelketan Sakanako neskei ikurrina podiumean ateratzeagatik kanporatuak izan ondoren Sondikan egindakoa edota, 2001 urtean bertan, Miarritzen Eusk... Ekimen horietatik aparte, azken urte hauetan ere, ESAIT beti egon da euskal selekzioa ardatz hartuta euskal kirolariei babesa ematen, halaber 2002 urtean Iruñean jokatutako Munduko pilota txapelketatik kanpo utzi zituztenean, 2006 urtean Camp Nou zelaian Katalunia eta Euskal Herriko gizonezko selekzioen arteko futbol partida jokatu zenean edota, Venezuelan 2007ko udaran, gizonezkoen Euskal Selekzioak futbolean Venezuelaren aurka jokatu zuenean eta kirolariek ofizialtasuna jartzen zuen pankarta bat zelaira ateratzeagatik espainiar hedabide eskuindar nazionalisten aldetik kirolari horiek jasotako irainak eta lintxamendu mediatikoen aurrean, publikoki gure babesa eskaini genienean.
|
|
2010
|
|
|
Krimen kopurua oso txikia da eta estatuak ez du armadarik. Hala ere, azken
|
urteetan
Mexikorako bidean doan droga trafikoaren pasabide bilakatu da Costa Rica.
|
|
2011
|
|
|
Pedroren itzulera narratzen du filmak: Pedro Sansinenea Euskal Herrira bueltatu da herri-minak bultzatuta, hogei
|
urte
Mexikon igaro ostean (Antxonek ere Mexikora egin zuen alde eta Sansinenea du bigarren abizena, baina behin baino gehiagotan esan du filmak ez duela ezaugarri autobiografikorik). Bueltatu eta berehala, Kepa gaztea ezagutuko du Pedrok (izen bera dute, baina, zurea bikoizketa ez zegoen garaikoa da, adin kontua?, esaten dio Kepak Pedrori), eta Keparen bitartez Lurdes erizaina, bikote baitira bi gazteak, baina kolokan dago haien harremana.
|
|
|
Gerraostean Guatemalan Henry Wadsworth Longfellow en Ebangeline euskaratu zuen (1945). Hurrengo
|
urtean
Mexikon Sopokel' en antzerkiak lanaren lehen liburukia kaleratu zuen.
|
|
|
Teknika horiek erabiltzen al dira naturaren balio ukiezina ebaluatzeko? Hondamendi handi batzuetan, hala nola joan den
|
urtean
Mexikoko Golkoan izandako petrolio isurian edo Alaskan Exxon Valdés en isurian, eragindako kalteen kostu erreala ebaluatzeko erabili dira. Baina hondamendi natural txikiago edo ezezagunagoetan ere erabiltzen dira.
|
|
|
Nola gertatu da harremana. Felipe Ugarte: Orain dela 12
|
urte
Mexikoko hiriburuan bizialdia egin nuen, han baineukan bikotea. Euskalduna naiz eta Euskal Etxera joaten nintzen maiz.
|
|
2012
|
|
|
Italian eta Frantzian barrena bidaiatu ondoren, Florentziako San Marcos Akademian freskoak margotzeko teknika landu zuen. 1956
|
urtean
Mexikora joan zen Rivera eta Orozco pintoreen muralak edo horma irudiak aztertzera.
|
|
|
Esperientzia praktikoei dagokienez, azken
|
urteotan
Mexikon zapatistenestrategia berria aipa dezakegu. Nolabait iraultzaren molde klasikoa iraultzen saiatueta gero (azken finean, ia biolentziarik gabeko iraultza moduko baten perfomanceaeginez agertu ziren Chiapas-etik nazioartera, baina gero saiatu ziren euren masamugimendua Mexiko osora hedatzen eta hor porrot egin zuten), euren lurraldeangorde dira eta bertako antolamendu politiko alternatibo eta ixila (karakolak deitzendira haien esparru organizatiboak, deliberazioan oinarritzen dira eta haien deliberaziomolde indigenak askotan isilik egotea, hausnarrean, eskatzen du) aurrera ateratzenomen daude.
|
|
|
Esperientzia praktikoei dagokienez, azken
|
urteotan
Mexikon zapatistenestrategia berria aipa dezakegu. Nolabait iraultzaren molde klasikoa iraultzen saiatueta gero (azken finean, ia biolentziarik gabeko iraultza moduko baten perfomanceaeginez agertu ziren Chiapas-etik nazioartera, baina gero saiatu ziren euren masamugimendua Mexiko osora hedatzen eta hor porrot egin zuten), euren lurraldeangorde dira eta bertako antolamendu politiko alternatibo eta ixila (karakolak deitzendira haien esparru organizatiboak, deliberazioan oinarritzen dira eta haien deliberaziomolde indigenak askotan isilik egotea, hausnarrean, eskatzen du) aurrera ateratzenomen daude.
|
|
2013
|
|
|
1613an, epaitu, errudun jo, eta zigor hirukoitza jarri zioten Oñateri: zen sekula Nuevo Mexicora itzuli, lau
|
urtean
Mexiko Hiritik kanpo egon zuen, eta halako diru kopuru bat ordaindu zuen. Ez zen zigor txikia, baina, zalantzarik gabe, hamaika urte lehenago ospe eta ohore bila abiatutako gizonarentzat, bere familiaren izena lohiturik ikustea izan zen mingarriena.
|
|
2015
|
|
|
Anibal zurituko zuten 1940an, ondoko kapituluan ikusiko dugun nola. Semea ere halaber, 1939an, frogatutzat eman baitzuten" duela zazpi
|
urte
Mexikon bizi dela, eta ideologia euskal nazionalista" inputatzen bazitzaion ere, ez zioten beste hobenik formulatu, eta ez omen zen ageri" konspiraziorik Patriaren integritatearen kontra". Azkenaren buruan, absoluzioa diktatu zuten, eta espedientea artxibatu gero.
|
|
2016
|
|
|
Hirugarren Guda Karlistaren ostean Ameriketara joan zen XIX. mendeko 80 hamarkadaren inguruan —lehendik bertan finkatutako laudioar baten deiari kasu eginez, agian— 1882
|
urtean
Mexikoko Veracruz-etik Kubako La Habanara igaro zela badakigu, «Alfonso XII» ontzian. 1886ko uztailean Bilbon zegoen, non Josefa Bastida y Barrenechea andrearekin ezkondu zen; hilabete batzuk geroago Santanderretik Veracruz-era ontziratu zen berriz, emaztearekin, Compañía Trasatlántica Española zeritzonaren «Ciudad de Cádiz» ontzian.
|
|
|
1900 urtean Ruperto de Acha y Luja (Laudio, 1887) iloba gazteari deitu zion, haiekin Mexikora joan zedin. 1887 eta 1905
|
urteen artean
Mexikon jaiotako zenbait seme alaben aita, 1909an Laudion topatzen dugu Josefa andrearekin, Francisco Acha Pinedo —bere anaiaren biloba— zenaren aitabitxi gisa. Garai hartan Bilbon bizi zela jasota dago.
|
|
|
Herri bizkaitarrean bost urte eman ostean Enrike Eskauriatza indiano bilbotarrarekin ezkondu zen, eta horren kariaz lau
|
urtez
Mexikon bizi izan zen. Hortxe erabili zuen estreinako aldiz Arritokieta ezizena Euskal Etxearen argitalpenerako ondu artikuluen izenpetzeko.
|
|
|
Joe lana eman zidan duela zazpi
|
urte
Mexikotik etorri nintzenean.
|
|
2017
|
|
|
Ez dut kontatuko nolako komeriak izan genituen Lacandonako oihanera iristeko, ezta han pasatu nituenak ere. Handik bi
|
urtera
Mexikoko poliziak atxilotu gintuen eta, gure pasaporteak aztertu ondoren, errespetu osoz esan ziguten Mexiko utzi beharra genuela 24 ordu baino lehen.
|
|
|
11 Itsas makila (Phocoena sinus) WWFren arabera, itsas ugaztuna itsasoko ugaztun arriskutsuena da, 30 ale baino gutxiago baititu. Premiazko neurririk hartzen ez bada, GKE kontserbazionistak ziurtatzen du 2018
|
urterako
Mexikon bertan bizi dela. Arrantzaleen mailasareak mehatxu nagusietako bat dira.
|
|
|
Azken honek ez zuen gogoko jaso zuen sari hura, izendapen horrek zekarren adiera adardunagatik eta eroagatik (‘venado’ edo oreina); are okerrago jaso zuen izendapen hori Apodacaren emazteak, ‘La venadita’ deitzen ziotela jakin zuenean, kargu berriari zegokion ohore eta guzti. Mina hil eta lau
|
urtera
Mexikok independentzia lortu zuen.
|
|
2018
|
|
|
Zazpi
|
urteren ondoren
Mexikotik itzuli zenean, lagun batek bota zion galdera: ba omen zuen etxe bat Donostiako Parte Zaharrean, konfiantzazko norbaiti alokatu nahi ziona, eta ea hartuko zuen berak.
|
|
2022
|
|
|
«Eraldaketa prozesuan sakontzea planteatzen du Librek, Honduras demokratikoagoa, justuagoa, inklusiboagoa izan dadin. Konpromiso iraultzaile bat du», azaldu du politologoak, azkeneko hiru
|
urteotan
Mexikoko Atzerri ministro Marcelo Ebrarden aholkularia izandakoak.
|
|
2023
|
|
|
Mexikon 2021ean 28,37 homizidio zenbatu ziren 100.000 biztanleko, 33,46 Nigerian eta 36,69 Venezuelan, esate baterako. Izatez, Andres Lopez Obrador presidentearen agintaldiko lehen bi
|
urteak
Mexikoko historia garaikideko bortitzenak izan direla baloratzen da: 2018 eta 2019 artean, ia 70.000 lagun erail zituzten.
|
|
|
Elkartruke hauek gure herrian egin izan ditugu eta baita beste komunitate batzuetan ere. Gogoan ditut, iazko
|
urtean
Mexiko Berrian dauden erreserbetako indioekin, edota Kairoko Al Jayal al Shaabi antzerki taldearekin egindako elkartrukeak.
|