|
2000
|
|
|
EH, EA eta EAJ alderdiek 2000
|
urterako
EAEko aurrekontuei buruzko akordioa lortu zuten abenduan. EHk 108 zuzenketa aurkeztu zituen, hala nola, euskararen erabilerari eta euskal prentsari buruzkoak.
|
|
2002
|
|
|
EUSTATek eskainitako datuen arabera, 1998
|
urtean
EAEn Unibertsitatesektoreak burututako I+G gastua ondoko jakintza arloetara zuzendu zen: Giza etaGizarte Zientziak (%38, 9), Zientzia Zehatzak eta Natur Zientziak (%29), Ingeniaritza eta Teknologia (%17, 1) eta Osasun Zientziak (%15, 1) (ikus 5.3 irudia).
|
|
|
McDonnell Douglas-en hegalak edo automobilgintzako planta Zornotzarako.Hala ere, 1990eko hamarkadan, kanpoko inbertsioaren ahulezia konpontzen joanda. Horrela, 1990
|
urtean
EAEn atzerritarren inbertsioak 300,51 milioi eurokoakizan baziren, 1998 urtean 697,17 milioi eurokoak izan ziren. Baina benetako jauzia 1999tik aurrera gertatu da.
|
|
|
Franco diktadorea hil eta gero EAEk eta Nafarroak autonomia estatutuak eskuratuondoren, 1981
|
urtean
EAEk Kontzertu Ekonomiko berria lortu zuen eta 1982.urtean Nafarroak Komenioa (Foru Hobekuntzaren 45 artikuluan jasoa). Horrekesan nahi du euskaldunok administrazio propioa garatu dugula, eta gu garela zergagehienak biltzen ditugunak, gastu publikoaren gainean ere kontrol handia edukiz.Eskuduntza horietan oinarrituta, Hego Euskal Herriak bere industria politika propioa garatu du.
|
|
|
1981 urtean Eusko Jaurlaritzak SPRI (Sociedad para la Promocion y Reconversion Industrial) eskualde garapenerako agentzia sortu zuen. 1996
|
urterako
EAEk bi ente publiko zituen: SPRI eta EVE EEE (Energiaren Euskal Erakundea), hala nola zuzenbide pribatuko 75 sozietate publiko (SPRI, 1996: 13).
|
|
|
Horrekin guztiarekin, 1995
|
urtean
EAEk bere energia elektrikoaren kontsumoaren %20 produzitu bazuen, 2005erako portzentaje hori %82ra igotzea esperoda.
|
|
2004
|
|
|
50
|
urtetik gorako
EAEko eraikinek aldizkako ikuskapena egin dute 2005etik aurrera
|
|
2005
|
|
|
Hondarribian gertatutakoa azaltzeko, 1997
|
urtean
EAEko Auzitegi Nagusiakemakumearen parte hartzearen eskubidearen alde eginiko epaia kontuan hartu beharda. Lehen aipatu den bezala, Hondarribiko Udalak epai horren aurkako helegiteaaurkeztu zuen.
|
|
|
Bestetik, eta bi udalek aferaren inguruan izandako jarrera oztopatzailea salatuz, honako hau aditzera eman zuen, 1998
|
urtean
EAEko Auzitegi Nagusiak Hondarribiko aferaren inguruan kaleratutako epaia berretsiz, 2002ko irailaren 13koAuzitegi Gorenaren behin betiko epaiak:
|
|
|
1983
|
urtean
EAEn euskararen legea onartu eta gero, D hizkuntza ereduakgero eta eskari handiagoa izan zuen eta euskaraz ez zekiten irakasleen arteantentsio handiak sortu ziren, askok euren lanpostua arriskuan ikusi baitzuten.
|
|
|
Horrela," nolako" euskaldunak diren aztertzen hasita, ikusten dugu 24 urtetik beherako euskaldunen artean, adin talde guztietan" euskaldun berriak" tipologiako euskaldunak" euskaldunzaha rrak" eta" jatorrizko elebidunak" batuta adina edo gehiago direla. Datozen
|
urteetan
EAEn euskararen erabilerak ezagutuko duen bilakaera ulertzeko oinarrizko datuak dira. Izan ere, Pello Jauregi ikerlariak 2001ean gazteen artean eginiko ikerketa baten ondorioetan adierazten digunez:
|
|
2006
|
|
|
Datozen lau
|
urteetarako
EAEko Hizkuntza Politika ezbaian
|
|
|
AISA Programa azken
|
urteotan
EAEra etorri diren etorkinei zuzendutako ekimena da eta Immigraziorako Euskal Planaren baitan kokatzen da. Proiektu honetan Hizkuntz Politikarako Sailburuordetza, HABE eta Immigrazio Zuzendaritza aritu dira elkarlanean.
|
|
2007
|
|
|
Nahikoa al da presio fiskala apalagoa izatea, eta hori zerga pizgarriekin lotuta dagoenez, inbertsioak erakartzeko? Zalantzarik gabe, azken
|
urteetan
EAEn inbertsio ugari egin dira eta ondorioz, jarduera ekonomikoa asko bizkortu da. Haatik, zerga pizgarriek badute zer ikusia hazkunde honetan.
|
|
2008
|
|
|
lorpenak eta erronkak). Lehenik laburtu egiten dira azken 25
|
urteotan
EAEko hezkuntza sisteman egin diren aldaketak: euskarak irakaskuntza hizkuntza gisa ezagutu duen hazkunde nabarmena, eta horrek izan dituen ondorioak irakasleen prestakuntzan eta euskarazko irakas materialen garapenean.
|
|
|
ikastereduen ondorioak). 1999 eta 2003
|
urteen artean
EAEko DBHko ikasleek gaztelaniaren jabekuntzan lortutako emaitzak aztertu dituzte (55 ikastetxetako 10.000 ikasletik gora). Azterketarako eredu hierarkiako bat erabili da eta bertan, ikasleen lortutako gaztelaniazko emaitzekin batera, beren familia inguruneko eta ikastetxeko aldagaiak ere aztertu dira.
|
|
|
Eraikuntzaren kostuak %7, 7 garestitu dira azken
|
urtean
EAEn
|
|
|
Ze kasualitatea, Pixka bat... es mucho kanpaina aurkeztu eta egun gutxira Euskararen Erabileraren V. Kale Inkesta publiko egin dute, bertan euskararen ezagutza eta erabilera, azken 17
|
urteotan
EAEn pixka bat igo dela ikusi daitekeelarik %3, 4 eta azken 6 urteotako moteltzea nabarmena delarik %0, 7 igo da.
|
|
|
Pixka bat... es mucho kanpaina, pixka bat... da asco sentimenduan bilakatzen da askorentzat. Aurpegi galanta behar da, euskararen ezagutzan eta erabileran pauso txikiak eman direla justifikatzeko ardura euskaldun berrien bizkar gainean jartzeko, lotsak eta beldurrak omen dira erabileran aurrera ez egiteko arrazoia Patxi Baztarrikaren aburuz, 25
|
urteotako
EAEko hizkuntza politika «oso positiboa» izan dela baloratzen duen bitartean.
|
|
|
Azken 26
|
urteotan
EAEn indarrean den legeak dio derrigorrezko hezkuntza amaitzean euskara eta gaztelera modu egokian erabiltzeko gaitasuna izan behar dutela ikasleek. Gaur egun EAEko ikasle guztiak gazteleraz mintzatzeko ahalmena dute, aldiz erdia baino gutxiagok lortzen du maila minimoa euskaraz.
|
|
|
Hizkuntza Unibertsoan, berriz, berrikuntza gutxi. Joan den
|
urtean
EAEko hizkuntza politikako arduradunek Kontseiluari erabileraren ziurtagiria" kopiatu" bazioten, aurten" pixka bat es mucho" moduko sentsibilizatzeko kanpaina, Euskal Herrian zehar euskalgintzaren magalean urtero loratu izan diren haietariko beste bat (abesti eta guzti...) besterik ez zaie otu erakundeen kudeatzaileei. Aurten, aldiz, Kontseiluak" bai euskarari" aldarrikatzetik" euskaraz bai" egitera joan nahi izatekoan, EAEko hizkuntza politikako arduradunek zer proposatuko duten ikusteke daukagu... ikuskizuna ematen baitu, zoritxarrez, horrek guztiak.
|
|
2009
|
|
|
Dena dela eta ukatu gabe goian aipatutako lerroetan esandakoak datozen lau
|
urteetan
EAEko erakundeetan izango duen eragina, baita gure bizitzako arlo askotan ere, nire uste apalean, uste dut abertzale independentistok aurrera begira jarri behar garela, klabe zibil eta demokratikoan soilik oinarrituz, gure herriak merezi duen independentziarako motorra martxan jarri behar dugula. Alderdi politiko, gizarte eragile eta herri mugimendu abertzale independentisten arteko lankidetzaren eta indar metaketaren bitartez, lehenbailehen, bloke edo mugimendu soberanista indartsu bat gauzatuz, Euskal Herriak autodeterminazio eskubidearen bitartez, bere etorkizuna erabakitzeko eskubidea praktikan izan dezan.
|
|
|
Hamairu
|
urte
EAEko lehendakariarekin bildu barik igaro ditu Miguel Sanz lehendakari nafarrak. Ez Ibarretxerekin ez Ardanzarekin.
|
|
|
Patxi Baztarrika Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako sailburuordeak Radio Euskadiko Ganbara saioan aitortu duenez, euskararen egoera hobetu egin da azken 25
|
urteotan
EAEn, baina orain erronka egunerokoan ere erabiltzea da.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak uste du EAEko ekonomiak gora egingo duela aurtengo lehenengo hiruhilekoan. Hala ere, 2008
|
urtean
EAEko ekonomiak pairatu zuen atzeraldia espero genuena baino bortitzagoa izan zela onartu du. Hala ere, hurrengo hiruhilekoan ez ditugu datu negatiboak izango.
|
|
|
Sindikatuak ez dizkio ateak itxi Euskal Autonomia Erkidegoaren aldaketa politikoari, baina bidezko prezioak eta etorkizunerako bermeak babes ditzan eskatu diote horri. Izan ere, azken hogei
|
urteotan
EAEko esne industriaren% 90 desagertu egin da, eta gaur egun abeltzainek hamahiru zentimo jasotzen dituzte saldutako esne litro bakoitzeko. Horregatik, egoera jasanezina dela salatu du sindikatuak.
|
|
|
Lurralde eta ekonomia politikan aditua, eskarmentu handia du aurrekontuei dagokienez, azken 20
|
urteetan
EAEko aurrekontu orokorren negozioetan parte hartu baitu.
|
|
|
Dena dela, KPIren zulo handiena zera da, ez duela hipoteka kontuan hartzen inflazioa kalkulatzeko, herritarren gastu handiena bada ere (soldataren %61 hogeita bost
|
urtez
EAEren kasuan, Julio Rodriguez doktorearen arabera), etxebizitza inbertsio ondasuntzat jotzen baitute, premiazko ondasuntzat izan beharrean.
|
|
|
Horren inguruan, 2011
|
urtean
EAEko eta Nafarroako herrietan 350 zerrenda aurkeztuko direla eta kasu askotan zalantzak egon daitezkeela adierazi du, baina ETArekiko loturak frogatu behar dira, bestela hautagaiei guztiok izan behar dugun aukeratua izateko eskubidea urratu daitekeelako.
|
|
|
Nudismoak gora egin al du azken
|
urteetan
EAEn. Nudismoa egiten duen pertsona kopurua argitzeko estatistika asko erabiltzen dituzte, baina fidagarriak direnak gutxi dira. Hala ere, gure datuen arabera, biztanlegoaren %1ek nudismoa egiten du gaur egun Euskal Autonomia Erkidegoan.
|
|
|
Aitzitik, Naturaren Kontserbazio Legearen (16/ 1994 Legea) aldarrikapenak, ELPEk proposatutakoa, Parke Naturalen izendapen prozesua bizkortu zuen. Lege hau izan da azken hamabost
|
urteotan
EAEn garatu den NEBen politikaren funtsezko oinarria.
|
|
|
Aitzkorri Aratz (76/ 2006 Dekretua) eta Armañongoa (176/ 2006 Dekretua), orotara ia 23.000 ha babestu dituztelarik, gaur egun ezagutzen dugun Parke Naturalen sarea osatuz. Horrela, azken
|
urteetan
EAEn garatu den NEBen politikak ondorengo sarea edukitzea ekarri du: 9 Parke Natural, 5 Biotopo Babestu eta 25 Aparteko Zuhaitz.
|
|
|
Dena den, ondorengo
|
urteetarako
EAEko babestutako lurraldearen hazkunde nabarmena aurreikusten du kontserbazio politikak. Aparteko Zuhaitzak izan ezik, 16/ 1994 Legepean ezarritako NEBen sarea bere osotasunean izango da integratua EAEko Natura Sarean.
|
|
|
Honekin lotuta, azken hamabost
|
urteetan
EAEn jazotako NEBen hazkunde orokortua dela-eta, zenbait arrisku antzeman daitezke. Gainera, etorkizunera begira Natura Sarearen hedapen nabarmena aurreikusten denez, baliteke arriskuok erraztasun handiagoz agerraraztea.
|
|
|
ETB1eko bilakaera aztertuz, aurreneko urteetan ikusleria fidela izan zuen. Hala, 1997
|
urtean
EAEn %13ko hartzaile portzentajera heldu zen urtetik gorako herritarren artean. Baina urte horretatik aurrera pixkanaka beheranzko joera hartu du.
|
|
2010
|
|
|
Katalunian egindako lan bat abiapuntu hartuta, orain dela lau
|
urte
EAEko arte eszenikoak generoaren ikuspuntutik aztertu zituzten Aintza Uriartek eta Arantxa Iurrek, Getxoko Simulacro Teatro konpainiaren ugazabetako bik. Ikusi zutenez, zenbat eta erabakitzeko ahalmen handiagoa, orduan eta emakume gutxiago. Harrezkeroztik beste neurketa batzuk egin dituzte ildo beretik.
|
|
|
ona izango da hiritarren sakelentzat, Europako herrialdeetako enplegu eta errententzat eta Europarentzat eta planetarentzat bere osotasunean.Europar Batasuneko Zientzia eta Industria ministroen bilerak ibilgailu elektrikoa ren etorkizuna hartu du gaur hizpide Donostiako Goi bileran, goizeko 9: 20etatik aurrera, Kursaal Jauregian. ...an modu eraginkorrean parte hartu duen enpresa egitura oinarri hartuta, gaineratu zuen.Ibilgailu elektrikoaren hedapenak sektorean aitzindari bihur lezake Euskadi, hainbat akordio baititu jada auto horiek sustatzeko.Hori horrela, Mercedes konpainiak furgoneta elektrikoak ekoitziko ditu Gasteizko lantegian aurtengo azken hiruhilekotik aurrera, 15 milioi euroko inbertsioa egin eta gero.Halaber, 2011
|
urterako
EAEk auto elektrikoak kargatzeko estazio sare aitzindaria izango du.Donostiako AdierazpenaDonostiako Goi bilera gaur arratsaldean amaituko dute. Atzo, Europako ministroek Donostiako Adierazpena" adostu zuten, zientziak krisialdian izan behar duen papera aldarrikatzeko.Baliteke txostena Ministroen Kontseilu batean onartzea.
|
|
|
Halaber, 2011
|
urterako
EAEk auto elektrikoak kargatzeko estazio sare aitzindaria izango du.
|
|
|
Haur gutxi jaio izan da azken hogeita bost
|
urtean
EAEn. Bikote moldaeran eta familia giroan gertatu den iraultza handiaren seinale da hori (ikus goiko VI.1 atala eta beheko VIII.3.1 puntua).
|
|
|
1 mapak irudikatzen du 1991 eta 2006
|
urteen artean
EAEko udalerriek izanduten hazkunde demografikoaren intentsitatea eta haren banaketa espaziala.Hazkunde portzentual altuenak ezagutu dituzten udalerriak Gasteiz inguruan, Bizkaiko Plentzia Mungia eta Arratia Nerbioi eskualdeetan eta Gipuzkoako Tolosaldean kokatzen dira. Horietariko gehienak populazio eskaseko udalerriak dira, hirietatik gertu edo ondo konektatuta daudenak.
|
|
2011
|
|
|
Trafiko Zuzendaritza pozik agertu da, azken
|
urteotan
EAEko errepideetako egoerak hoberantz egin baitu. Orain dela bost urte 319 istripu izan ziren Aste Santuan, eta aurten 137 izan dira.
|
|
|
Ondorioz, Ana Otadui jeltzalea izango da alkate berria. Azken
|
urteotan
EAE ANVko Niko Moreno izan da Elorrioko alkatea.
|
|
|
Opor fiskalak 1995 eta 2000
|
urteen artean
EAEko enpresa berriei emandako diru-laguntzak izan ziren.
|
|
|
1972
|
urtetik
EAEn, Nafarroan zein Iparraldean Euskaltzaindiaren hizkuntza agiria lortu zutenen izen deiturak Euskera buletinean argitaratu ziren. Horri esker badakigu Euskaltzaindiak urteen artean D mailako 6.994 titulu banatu zituela, gehienak(% 80) urteen artean eman baziren ere.
|
|
2012
|
|
|
batez besteko orokorraren azpitik dago. Hori bai, azken hiru
|
urtetan
EAEko gobernuaren zorra 540 aldiz biderkatu da. Jaurlaritzari mesede egiten dio eskumen eta finantzaketaren parte garrantzitsu bat aldundien esku egoteak, baina, horiek gehituta ere, zorpetzea %11 ingurukoa litzateke, Katalunia, Valentzia, Gaztela Mantxa edo Balear Uharteek dituzten zenbaki larrietatik oso urrun.
|
|
|
Motibazioaren ahultze nabarmena gertatu da eta baliteke nire ikuspegia erabat baldintzatua egotea Nafarroatik natorrelako. Hala ere, iruditzen zait azken lau
|
urteotan
EAEn ere motibazioaren ahultzea gertatu dela. Askotan gasteiztarrei esaten genien," oraintxe nafartzen ari zarete".
|
|
|
Beste alde batetik, aurten beteko dira 30
|
urte
EAEko legebiltzarrak Euskararen Normalizaziorako Legea3 onartu zuenetik. Euskarak nabarmen egin du aurrera lurralde horretan ordutik4, baina inpresioa dugu esparru sozioekonomiko pribatuan orokorrean, eta publizitatearen eta
|
|
|
Ohar baten bitartez, lehendakariak krisi ekonomikoaren errua espekulatzaileei botatzea sinestezina dela esan du. Bere alderdiak azken zazpi urteetan Espainian eta azken hiru
|
urteetan
EAEn gobernatu izan ez balu bezala jokatu duela gaineratu du.
|
|
|
SOS Ume Lapurtuak, 1940 eta 1990
|
urteen artean
EAEn izandako ustezko ume lapurreten kaltedunak biltzen dituen elkarteak, EAEko 200 bat lagunek ospitale eta kliniketako (publikoak zein pribatuak) agiri medikoak eskuratu ahal izateko dituzten trabak salatu ditu eta horiek bilatzeko erakunde publikoen kolaborazio eza salatu dute.
|
|
|
2012ko maiatzaren 24an ekin zitzaion ESEP 2013/ 2023 Euskara Sustatzeko Ekintza Planaren gizarteratzeko prozesuari; Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseiluak, besteak beste, hurrengo hamar
|
urteetan
EAEko hizkuntza politikaren jarduna ardaztuko zuela-eta, dokumentu garrantzitsu horri ekarpena egiteari beharrezko iritzi zion.
|
|
2013
|
|
|
Bitartean, artikulu honen neurriaren barruan aztertu ezin ditugun hainbat arrazoi tarteko, pentsa liteke ahultzen baino gehiago ez ote den indartzen ari" uzkurra" deiturikoa. Framing honen ezaugarrietarikoa da hizkuntza askatasuna aldarrikatzea, euskararen erabilera sustatzeko eta bermatzeko politika eraginkorrak, oro har, inposizioarekin lotzea, zilegitasuna edo justifikazio demokratikoa ukatuz azken 25
|
urteotan
EAEn garatu izan den hizkuntza politikari (ez, ordea, Nafarroan edo Iparraldean burututakoei), eta, azken batean, aterpe emanez elebitasun zinikoari (elebitasunaren bandera zertarako eta praktikan elebakartasun soziala defendatzeko altxatzeari deitzen diot horrela) nahiz elebitasun ez berdinkide eta diskriminatzaileari (Hizkuntza Komunaren aldeko Agiriak defendatzen duenari). Laissez faire/ laissez passer luke goiburu framing uzkurrean oinarrituriko hizkuntza politikak.
|
|
|
Framing berriaren eskutik arazo eta erronka berrientzat erantzun berriak aurkitzeko modua izan dezakegu. Munduan zehar erreferentziazko esperientzia aurreratuenetakotzat hartzen dute euskarak azken 25
|
urtetan
EAEn izan duen bilakaera soziala. Hazkunde arrakastatsu horrek, ordea, normala denez, izan ditu ilunguneak, eta, gainera, hazkunde orok izan ohi duen antzera, baditu bere kostuak ere.
|
|
|
Euskarak 25
|
urteotan
EAEn izan duen aurrerabideak duela 30 urte Euskararen Legea onartzerakoan Eusko Legebiltzarrean ordezkaritza zuten talde abertzale eta ez abertzale gehienen adostasunez ehundutako adostasunean du abiaburua. Gorabeherak gorabehera, modu barean eta kontsentsu giroan egin du bere ibilbidea urteotan euskarak.
|
|
|
Oharrak: irakurketa orduen batez bestekoa eta irakurketa orduen batez bestekoa gutxienez astean behin irakurtzen dutenen kopurua 14
|
urtetik gorako
EAEko biztanleei dagozkie, azken hiruhilekoan irakurritako euskarazko liburuen kopurua elebidunei dagokie, eta gainerakoak 15 urtetik gorako Euskal Herriko biztanleei.
|
|
|
irakurketa orduen batez bestekoa eta ohiko irakurleak (Conecta, 2010); euskarazko eguneroko prentsa (CIES, 2007); gainerakoak (Kulturaren Euskal Behatokia, 2008). Oharrak: irakurketa orduen batez bestekoa eta ohiko irakurleen kopurua 14
|
urtetik gorako
EAEko biztanleei dagozkie, azken hiruhilekoan irakurritako euskarazko liburuen kopurua elebidunei dagokie, eta gainerakoak 15 urtetik gorako Euskal Herriko biztanleei. Euskarazko eguneroko prentsari buruzko ehunekoak bertikalak dira, gainerakoak ez
|
|
|
Oharrak: irakurketa orduen batez bestekoa oro har, liburuen ohiko irakurleak oro har, eta euskarazko ohiko eta tartekako irakurleen kopuruak 14
|
urtetik gorako
EAEko biztanleei dagozkie, azken hiruhilekoan irakurritako euskarazko liburuen kopurua elebidunei dagokie, eta gainerakoak 15 urtetik gorako Euskal Herriko biztanleei. Euskarazko eguneroko prentsaren irakurleen ehunekoak bertikalak dira, gainerakoak ez.
|
|
|
Nafarroak %17, 15eko tasa izan zuen. 2011 baino 29.300 langabe gehiagorekin bukatu zen
|
urtea
EAEn, eta iazko bukaeran 162.800 langabe zeuden; Nafarroan, 52.600.2012ko azken hiruhilekoan, aurreko hiruhilekoan baino 5.100 langabe gehiago zeuden EAEn. Langabezia txikiena Gipuzkoak zuen:
|
|
2015
|
|
|
Galera joera hori eten beharrean, ordea, sakonduz joan da azken hiru hamarkadetan, geroz eta indar handiagoarekin, gainera. 2011
|
urtean
EAEko herritarren %0, 2 bakarrik bizi dira habitat horretako udalerriren batean.
|
|
|
Laburpena. Azken 30
|
urteotan
EAEn gertatutako bilakaera soziolinguistikoa ez da homogeneoa izan lurraldean. Joerak asko laburtuz, esan liteke ingurune erdaldunenak euskalduntzen ari direla eta ingurune euskaldunenak erdalduntzen.
|
|
|
Martinez de Lunaren irudiko,, abiadura motel horretan jarraituz gero, euskara luzaroan egongo da hilzorian.? Haatik, Josune Ariztondoren aburuz (Larrun, 70 zenbakia, 2003ko azaroa), datuek adierazten dutena da orain hamar
|
urte
EAEko, eta gogoratu nahi dut Euskal Herri osoko %75 bizi garela EAEn? 16 eta 24 urte arteko biztanleetatik %25 zirela euskaldunak, eta 2001ean %49(...) Hori irakurrita, ez dakit nola ondoriozta daitekeen atzera goazela.?
|
|
|
Gaur egun ezaugarri horietako udalerririk ez dago, udalerrihoriek guztiak% 20% 30.. tankerako mailetara iritsi dira beraien euskalduntasunean. Orduan, nola hala duela 30
|
urte
EAEn zeuden gune oso erdaldun horietan non euskara guztiz marjinala etaaskotan arrotza zen egoera dezente aldatu dela pentsa daiteke, eta euskararen egoera bestelakoadela, euskararen ezagutzari dagokionean gehienbat.
|
|
2016
|
|
|
Testuinguru horretan, euskal soziolinguistika enpirikoak bestelako bidea jorratu du, eta gaitasunaz galdetzerakoan, hasiera hasieratik gainditu egin du ikuspegi dikotomikoa. Horrela, 1981
|
urtean
EAEko zentsuetan euskarazko ezagutzari buruz lehen aldiz galdetu zenean, euskaraz ulertzeko, hitz egiteko, irakurtzeko eta idazteko zuten gaitasunari buruz galdetu zitzaien herritarrei. Horietako (azpi) gaitasun bakoitzean hiru erantzun aukera, eta ez bi, eskaini zitzaizkien elkarrizketatuei euren gaitasuna deskribatzeko:
|
|
|
2011
|
urtean
EAEn akutuentzako 253 ohe zeuden 100.000 biztanleko. Beste hainbat herrialderekin alderatuta, gutxi.
|
|
|
Kasu guztietan, ekonomiaren hazkunde erritmoaren azpitik. 2017
|
urtean
EAEko enplegu kopurua %1, 6 handitzea da aurreikuspena.EAEko langabezian bai egon dira aldaketa esanguratsuak. Populazio aktiboaren murrizketa esanguratsua gertatzen ari da, eta, horren ondorioz, abenduan espero baino sakonagoa izango da tasaren jaitsiera:
|
|
2017
|
|
|
2014
|
urtean
EAEko 150 GILen inbentario bat egin zen eta inbentario hori. " Zientzia eta turismo aldetik leku adierazgarriak izan behar zuten.
|
|
|
Norentzat garapen potentea ondoko hogei
|
urteetan
EAEn langileak direlarik eskas izanen eta ez lanpostuak Lankide Kutxaren arabera. Urte bakoitz, erretiroa hartzen duten mila jenderentzat, 800 gazte baizik ez da sartzen lan munduan.
|
|
2019
|
|
|
2016
|
urtean
EAEn 3.000 etxegabe baino gehiago zeudela eta 2018 urtean Bizkaian etxegabe kopurua bikoiztu zela gogorarazi dute Gerizako kideek: " Errealitate gordin hori ezkutatu egiten zaigu sarri, itzalpean mantendu".
|
|
2020
|
|
|
Gurera etorrita, 2019
|
urtean
EAEko aireportuek %8 eta %23 artean egin zutela gora irakur daiteke ETBren webgunean, eta aireportu ugari handitze planak egiten hasiak zirela. Euskal Herrian bidaiari gehien mugitzen duen Loiu aireportua handitzeko planak mahai gainean zeudela zioten otsailean Deian, eta horrela, urtean 13 milioi bidaiari hartzeko aukera izango lukeela (2019an 5,9 milioi izan ziren).
|
|
|
Hasteko, azken berrogei
|
urtean
EAEko erakunde autonomikoetan nagusi izan den EAJ/ PNVko abertzaleek autokritika egin lukete, eta aitortu, hasiera batean, frankismotik irten berri, zilegi bazen ere pentsatzea autonomiak independentziara edo behintzat autodeterminazio erreferendumera hurbil gintezkeela neuk ere pentsatu nuen hasiera batean, itsutua ez dagoenarentzat eta abertzaletasuna bost axola ez zaionarentzat, eta autokritik... Gauden egoera larriaren bermatzaile eta zurkaizle izan dira, autonomi estatutu mugatu baten amorez, eta okerrena da bizikidetzaren aitzakian jarraitzen dutela disidentzia independentista gaitzesten eta menpekotasuna ereiten.
|
|
|
Gizarte babesa sistema multzo desberdinek osatzen dute. EAEn eta baita NFEn ere, Gizarte babeseko gastuaren zati nagusiak Gizarte Segurantzako sisteman du oinarri (2016
|
urtean
EAEn gastu osoaren %39). SEPEk (Servicio Público de Empleo Estatal) (%2, 5), funtzionario publikoen erregimenak (%4, 3) eta beste sistema batzuek (%54, 2) osatzen dute gainontzekoa.
|
|
|
Langabeziari lotutako gizarte babesaren gastua izugarri hazi zen krisi hasierako
|
urteetan
EAEn eta NFEn. Fenomeno honen maskulinizazio maila handia izan zen, krisiak kolpaturiko manufaktura industria eta sektore produktiboak maskulinizatuak zeudelako:
|
|
|
Estatistika gezurra esateko erabiltzea baita, esaterako, adieraztea azken 40
|
urteetan
EAEn baso azalera (ez badugu zuhaitz estaldura soila bezala ulertzen) handitu egin dela, edo iparralderago dauzkagun herrien aldean hemen ez daukagula hainbesterainoko monolaborantzarik, edo EAE mailan konifero eta hostozabalen artean oreka dagoela, edota baso jabeen artean lur jabe handirik ez dagoela esatearekin batera, EAEko sail pribatuen erdia baino gehiago, 130.000 ha, jabe ezagunik ... Nahikoa da Gipuzkoa edo Bizkaitik Arabara bidaiatzea bertako paisaia askoz naturalagoa dela ikusteko.
|
|
|
Zenbat
|
urte
EAEn
|
|
|
Zenbat
|
urte
EAEn
|
|
2021
|
|
|
Hizkuntza bat zenbat eta gutxiago erabili, orduan eta erraztasun, aberastasun eta erosotasun txikiagoarekin egingo dute hiztunek, eta alderantziz (Iurrebaso, 2016). Euskal hiztunen euskaraz egiteko erraztasuna aldatu egin da azken 25
|
urteotan
EAEn. 16 adin tarteari dagokionez, 1991n euskal elebidunak% 19,6 ziren, elebidun orekatuak% 27 eta erdal elebidunak% 37,8 2016an, euskal elebidunak% 25,3 dira, elebidun orekatuak% 19 eta erdal elebidunak% 55,7 Dena den, euskal hiztunek euskaraz egiteko duten erraztasunean, alde handia dago lurraldeen artean.
|
|
2022
|
|
|
Osakidetzan egoiliarrak «ahaztu handienetakoak» direla eta lan baldintza kaskarrak dituztela esan du: «Formakuntza ibilbidea bukatzen dutenean, ez zaizkie kalitatezko lan kontratu erakargarriak eskaintzen, lan kontratu prekarioak baizik, eta azken
|
urteotan
EAEko osasun sistema publikotik kanpo eskaintzen zaizkien aukerak lehenesten ari dira». Uberak ohartarazi duenez, oso ohikoa izaten ari da egoiliarrei eskaintzen zaizkien lan kontratuetan «gehiegikeriak» ikustea:
|
|
|
Sozialistek egin zuten ahalegina, eta bi
|
urtez
EAEko biztanleok jai egin genuen urriaren 25ean, autonomia estatutuaren egunean. Estatutua bere garaian ikur nagusi zeukaten jeltzaleek, autonomiaren aldezle porrokatuak ziren, besteak beste horri proiektu abertzale urardotu irizten zion Ezker Abertzalearekiko kontrakarrean jarrita.
|
|
|
Foessa Fundazioak Euskadiko bazterkeriaren eta garapenaren inguruan egindako azken informearen arabera, Euskal Autonomia Erkidegoko biztanleriaren sektore pobreenak diru sarreren jaitsiera nabarmena pairatu du azken urteetan biztanleria aberatsenarekin alderatuta, baita Espainiako sektore txiroekin konparatuta ere. Zehazki, informean azpimarratzen da datu horren zergatia
|
urteen artean
EAEko sektore pobreenen diru sarrerak% 16 jaitsi izana dela, Espainiakoenak berdintsu mantendu zirelarik (Fundacion Foessa, 2019).
|
|
2023
|
|
|
Langabezia puntu erdi jaitsi da azken
|
urtean
EAEn, %7, 5eraino
|
|
|
Leire Bengoetxea frantses irakaslearen ekimenez egin dute ikerlana. Hurrengo
|
urtean
EAEn Ikerketa Batxilergoa ezarriko duen lehenengo eskola publikoa izango da Unamuno, eta aurten proba egitea erabaki dute. " Programazioan eskolako hizkuntza aniztasunaren inguruko ikerketa txiki bat aurreikusten nuen, eta ikusirik hurrengo urtean proiektu hau abian jarriko dela, proba pilotu bat egitea erabaki nuen", azaldu du irakasleak.
|
|
|
" Ikuspegi ekologikoa eta iraunkortasuna irizpideak ziren, baina bakarrik bidaiariendako egingo diren tren plataforma esklusiboak sartu dituzte, merkantziak eramango ez dituztenak. 30
|
urteren ondoren
EAEn onartu zuten Euskal Y-ak ez zuela merkantziarik garraiatuko. Bi egunetara Nafarroan eramanen zituela esan zuten.
|