|
2003
|
|
|
Ez kasurik egin herriko atso zaharren hitzei. Horiek uste
|
dute
zuria nagusitu behar dela gure bizitzan gure arimak beti garbi iraun dezan. Bejondeizula bekatari deitzen bazaituzte bizitzak dituen kolore guztiak ikusi dituzulako, zapore gehienak dastatu dituzulako, musika eta zarata gehienak entzun, lurrinik exotikoenak usaindu eta azal mota asko ukitu.
|
|
2004
|
|
|
–Bai. Nahi
|
ditut
zuriak, espartzuzkoak, orkatilaren buelta bueltan lotzen diren horietakoak.
|
|
|
(...) Baina partidako gauzarik azpimarragarriena Eneko Ortegak –Garrintxa euskaldunak– sartutako bigarren gola izan zen, beste Garrinchak ere –Botafogo ko jenio brasildarrak– gogotsu sinatuko lukeena bizirik balego, partida amaitzeko bost minutu falta zirenean. Baina, gola deskribatu aitzin, esan dezadan, jokaldia bere osotasunean ulertzeko, Obelix ezizeneko mutila zuela Enekok markatzaile, gazte indartsu bat, Enekori burua ateratzen ziona; partidan ikusi zenaren arabera, bestalde, zalantzan jartzeko modukoa da mutil hura futbolari ala aizkolari izateko bidean ote
|
duten
txuri urdinek, edo bi ofizioen arteko sintesia lortzeko bidean, Errealaren eskola zaharreko defentsa sutsuak –Gorriti, Martinez eta enparauak– eredu. Halaxe ibili zitzaion, bada, Obelix Enekori, egurra handik eta egurra hemendik, harik eta aipatutako bigarren zatiko une gogoangarri hartan Enekok Obelix hanka zabalik ikusi eta tunela egin zion arte, defentsari gerrako aizkora ateratzeko astirik eman gabe; gero, atezainaren aurrean jartzen zela, keinua alde batera eginik, bestetik jaurti zuen baloia, garaipenaren gola sartuz, artista batek baino ezin sar lezakeen moduan.
|
|
2005
|
|
|
Bidean, masustak hartzen gelditu ginen. Nekanek patrikan
|
zuen
zurian jasoko genituen.
|
|
|
Bidaia guztian barrena ikusitako harri gogor eta meseta idor horiei bukaerakoan muino berde multzoa nagusitzen hasia zitzaielarik, baserriek pilkortu
|
dituzte
zuriz mazeletako belaze leunak.
|
|
2006
|
|
|
Behingoz isiltzea desiratu du. Iruditu zaio Pili hau buruan
|
duen
zuri beltzezko argazkian bortizki sartzen saiatzen ari dela, Izagirre jatetxeko sukaldean hartutako argazkian dauden emakumeei bultzaka. Gaitaren soinuaren antzeko ahotsa du, eta gaitaren doinua amak gauetan abesten zion kantarekin nahastu da bere buruan.
|
|
2007
|
|
|
Nire aurpegia imajinatzen diat zerura begira; eta elurra hire aulki gainera, hilarrian zizelkatutako Sven Bergstrom hizkietara eta nire begitartera jausten. Berdin estaltzen gaitik elurrak, bion artean alde handirik ez dagoela baleki bezala, eta ingurua, biona, guztiz
|
duk
zuria.
|
|
2008
|
|
|
Ez zituen pianoa jotzeko baino kentzen, baina beti
|
zituen
zuri; garbi beti. Inoiz kentzen bazituen, jendea isildu egiten zen.
|
|
|
–Ni prest nago nahi
|
duzunean
zuri entzuten egoteko. Zerbait hartzeko gera gaitezke edo buelta bat emateko, atera zitzaidan eta harritu egin ninduen neure ausardiak.
|
|
2009
|
|
|
–Nik ere
|
badut
zuri esateko zerbait. Baina gaur ez da unea beharbada.
|
|
|
–Hasieran, Natividadekin etortzea pentsatu nuen, baina zure mezu desesperatua zegoen tartean, eta, azkenik, bakarrik etortzea erabaki nuen, Natividaden presentzia gure arteko solasaldiaren benazkotasunaren eragozgarri izan zitekeelakoan. Nik neuk ere bai
|
baitut
zuri zer erakutsi eta ez bainago askoz hobeto, jendeak bestela uste duen arren, nire kulpagatik, beharbada, que yo, a mal tiempo buena cara, ezagutzen nauzu, esan zion markesa andereak, mozorroak kenduz behingoz.
|
|
|
–Hasieran, Natividadekin etortzea pentsatu nuen, baina zure mezu desesperatua zegoen tartean, eta, azkenik, bakarrik etortzea erabaki nuen, Natividaden presentzia gure arteko solasaldiaren benazkotasunaren eragozgarri izan zitekeelakoan. Nik neuk ere bai
|
baitut
zuri zer erakutsi eta ez bainago askoz hobeto, jendeak bestela uste duen arren... nire kulpagatik, beharbada, que yo, a mal tiempo buena cara, ezagutzen nauzu –esan zion markesa andereak, mozorroak kenduz behingoz.
|
|
2012
|
|
|
Asko
|
dut
zuri esateko,
|
|
2014
|
|
|
Mendikatearen gailurrik altuenak ez du bost mila oinetik gora egiten. Hango gainek ez
|
dute
zuri zuri ematen urte osoa; negu siberiarrean pilatutako elurra guztiz urtzen du udako eguzkiak. Landareak eta zuhaitzak tontorretan ere hazten dira.
|
|
|
Garbi dago zergatik kendu zizuten kasua. Banekien ongi egiten
|
nuela
zuri deituta.
|
|
|
halaxe endredatzen gaitizten emakumeok, gero beren botere alde bakarrekoa ezartzeko. Eta horretan berdinak
|
ditun
zuriak eta beltzak, ez ahantz?!?. –Hi beti hain exajeratua, Elisa!
|
|
2015
|
|
|
Aurrena entregatu beharreko arrosa sorta alboko eserlekuaren gainean utzi du, eta arrosa zuriak eta horiak norentzat ote diren pentsatzen hasi da. Ez du oraindik ikasi kolore bakoitzak eta lore mota bakoitzak duen esanahia, baina Martaren egongelako apaletan ikusitako liburu batean irakurria
|
zuen
zuriak inozentzia edo bertutea adierazten zuela, eta horiak debozioa. Arrosa sorta hura norentzat ote zen asmatzen hasita, ordea, ez zaio ezer bururatzen.
|
|
|
onartzen irakasten zien beltzei. Zuriak ez zirenek ez
|
zuten
zurien unibertsitateetan ikasteko aukerarik.
|
|
2016
|
|
|
Kapeluri irakurri zenioke, ea zer iruditzen zaion», komentatu zenidan ke artean. «Nahiago
|
dut
zuri zer iruditu zaizun jakin» itaundu nizun zeharka. «Zer iruditu niri?
|
|
|
–Baakirrek onartu du haxixa saldu izan duela noiz edo behin, neskari so egin zion, hitzen efektua aztertuz?. Haren erranetan, diru pixka bat atera nahi
|
zuen
zuri eta haurrari laguntzeko.
|
|
2017
|
|
|
Orain niri begira zegoen, sobrea zuri bere esku beltzean, eguzkitan. Bere begiak leunak eta irisik gabeak eta marroiak ziren, eta bat batean, bereganatuak
|
zituen
zuri jendearen uniforme eta politika eta Harvardeko portaera eta gainerako berriketa haien guztien atzetik, Roskus ikusi nuen niri begira, fidagaitz, gordean, mutu eta triste. «Ez zara ba beltz zahar honi broma bat egin nahian ibiliko, e?»
|
|
|
«Ez zen nire kontua», esan zuen Lusterrek. «Ez
|
dut
zuri jendearen kontuetan nahastu nahi. Etorri, Benjy, goazen kanpora».
|
|
|
Ez natzaizu salaketan ari, hala badirudi ere, ez
|
dut
zuri zer leporaturik. Nahi izanda ere zer egotziko nizuke ba?
|
|
|
Hip hopeko morroirik xelebreena ere ez dute emakumeak bezain gaizki tratatzen. Halere, badakigu zer uste
|
duten
zuriek beltzei buruz. Ez dago ezer okerragorik gizonek epaituriko emakume bat izatea baino.
|
|
|
–Aitortu eginen dut: zenbat eta gehiago entzun, lan handiagoak
|
ditut
zuri sinesteko.
|
|
2018
|
|
|
–Ez dut esango nire amaren hiltzailea nire logelan zein erraz sar daitekeen eta nire mugimenduak zelan zaintzen dituen jakiteak lasai uzten nauenik, baina adituko duzu kolpe gogorra izan dela azken albiste hori, burua non daukadan ere ez dakit. Irten aurretik hartu ditudan pilulengatik ez balitz uste
|
dut
zuri burua hausteko zerbait bilatuko nukeela. Baina suposatzen da ez dela hori egin behar dudana, ezta?
|
|
2019
|
|
|
Are gehiago lasaitzen nau horrek. Bidaiak iraungo dituen bi orduak behar ditut; behar
|
ditut
zuri eskutitza idazteko. Pentsamenduen beste espazio batera joateko.
|
|
2021
|
|
|
Hondakin guztiak ikusten dira, bai zurian eta bai beltzean. Komunean eserita, oin bat
|
dut
zurian eta bestea beltzean. Oinak baldosetan simetrikoki jarriak izan behar ditut zera egiteko.
|
|
|
–Oso atsegina zara. Baina entzun, zuregatik egin nezakeenari buruz itxaropen ustelak egiten dituzu; nik ez
|
dut
zuri irakasteko ezer. Sindikalismoa ez bazaizu axola bederen.
|
|
2022
|
|
|
–Zerbait egiterik
|
banu
zuri laguntzeko... –erran nuen.
|
|
|
Gailentasun zuriaren testuinguruan, maskulinitate beltzek rol sinbolikoak jokatzen dituzte genero eraikuntza zuriarentzat. Adibidez, kiroletako izar beltzak gogortasun maskulinoaren eredu bihurtu artean, bortxatzaile beltzaren fantasiazko figurak rol garrantzitsua
|
du
zurien arteko sexu politiketan; rol hori asko baliatzen dute eskuineko politikariek AEBetan. Alderantziz, zurien maskulinitate hegemonikoak sostengatzen ditu komunitate beltzetan maskulinitatearen eraketa taxutu duten zapalkuntza instituzionala eta izu larri fisikoa.
|
|
|
Gogoan dut hitz hori nerabilela buruan," sorginduta nago". Esan dut lehen ere kobre koloreko adats gorri eta harroa erortzen zitzaiola bizkarrean behera eta azala hain
|
zuela
zuria eta esnekara, non ukituz gero orbanen bat egingo zeniola pentsa zitekeen. Bere begiak, Maitenaren begiak esan nahi dut, definitzen zailagoak ziren.
|
|
|
Zenbat aldiz esan diat ondo pasatzen dudala hirekin, eta horrekin nahikoa dudala? Dena ez
|
duk
zuri ala beltz, distira ala itzala...
|
|
|
Amaren bikote berriak kontatu zidan. Eta susmoa
|
dut
zuri ere baietz.
|
|
2023
|
|
|
Abandora hurbildu ahala sendoagoak dira etxeak, ugariagoak uniformedun neskameak umeekin edo errekaduetako poltsekin. Añak apain apain doaz brodatu aberatseko blusa ezin zuriagoetan, eta titiko umeen arropek eta haur kotxeek ere brodatuak
|
dituzte
zuri zuriak. Neska eta andre aberatsen soinekoen eta blusen azpitik sostenak antzematen ditu Daliak, titiak biltzen dituztela oihal gogor batekin.
|
|
|
Zuri marfil kolorea? Hainbeste zuri
|
zituen
zuriak eta!
|
|
|
" Une honetan, haiek espioitzatzat, probokazio inperialistatzat edo komeni zaien edozer gauzatzat hartzen duten borroka batean parte hartzen duen feminista bat naiz", idatzi zuen. " Nire bertsioa kontatzen badut, egiak aukera bat izango du, nik aukera bat izango dut, hemengo emakume guztiek aukera bat izango dute aurrera egiteko". 46 Beste behin ere, emakume zuri apetatsu batek hartua
|
zuen
zuriak ez ziren emakumeen izenean hitz egiteko ardura. Millettek, beste mendebaldar batzuek automatikoki berari –estatubatuar emakume zuri bati– esleitua zioten zilegitasuna baliaturik, askatasunaren eta justiziaren aldeko borroka baten erdigunean ezarri zuen bere burua, nahiz borroka hori beraren ezagutzatik edo esperientziatik harago joan.
|
|
|
Helburu hori lortu nahian, eztabaida bat garatzen saiatu naiz, mundua beste emakume batzuen begietatik ikusten laguntzeko. Erronka indibidual eta kolektibo bat da, eta, hasteko, ulertu genuke koloreko emakumeek mendeak eman dituztela erronka horri heltzen, ez arras errukitsuak direlako edo beren arrazak berezkoa duelako enpatia, baizik eta nahitaez biziraun behar
|
dutelako
zuriek gobernatutako mundu batean. Bada garaia emakume zuriek haiekin bat egin dezaten lantegi horretan eta zama elkarrekin banatu dezaten.
|