|
2009
|
|
|
Berdin gertatzen zitzaion berunezko soldadutxoekin gerretan aritzen zirenean, Teofilo Mariak asmatutako jolasean, zeinak asko
|
baitzuen
xaketik eta zeinari Teofilo Mariak berak izen berezia jarri baitzion: –milixakea?.
|
|
|
zerbait helezina, ezin irudika zitekeena, inola ere, irudi antropomorfiko baten bidez; atsegin zuen matematika, nola gozatzen zuen logika matematikoaren zehaztasunarekin, pieza bakoitza bere lekuan, bizitzan ez bezala!? eta atsegin
|
zuen
xakea, logikaren mugimendua eta mugimenduaren logika batzen zituen jokoa zen neurrian; arrazoiaren mundu haren kontrastean, baina, bihotzarenak bihotza zuen zentro, orain erritmikoki orain arritmikoki mugi zitekeena, deserosotasuna eta ezegonkortasuna noiznahi sortuz, aski baitzuen bihotzak, antza, azkartze edo moteltze ezohiko bat, desfase soil bat, beraz, lekuan zeudèn piezak lekutik erauzi eta lekuz kanpo uzteko, oreka gutxieneko baten jabe zena desorekaren ur arreetan murgilaraziz:
|
|
|
gertaldi haiek, baina –bihotzaren nora ezeko ibilaldi haiek, beraz–, ez zioten hartutako erabakia baizik berresten, buruaren bidea hobestera zeramana, bihotzarena bazter utzita; atsegin zuen Aristotelesen mundua –ikastetxean urtebete lehenago ikasteari ekin ziona–, eta atsegin zuen Aristotelesen Jainkoa, halako zerbait behar baitzuen Hark, jainkorik izatekotan: zerbait helezina, ezin irudika zitekeena, inola ere, irudi antropomorfiko baten bidez; atsegin zuen matematika –nola gozatzen zuen logika matematikoaren zehaztasunarekin, pieza bakoitza bere lekuan, bizitzan ez bezala! – eta atsegin
|
zuen
xakea, logikaren mugimendua eta mugimenduaren logika batzen zituen jokoa zen neurrian; arrazoiaren mundu haren kontrastean, baina, bihotzarenak bihotza zuen zentro, orain erritmikoki orain arritmikoki mugi zitekeena, deserosotasuna eta ezegonkortasuna noiznahi sortuz, aski baitzuen bihotzak, antza, azkartze edo moteltze ezohiko bat –desfase soil bat, beraz– lekuan zeudèn piezak lekutik... hobe zuen, bai, bihotzaren lur mugikorretan sartu baino lehen bertatik alde egitea, lurrak irentsia bukatu nahi ez bazuen bederen; bazuen, gainera, nora erretiratu, xakearen piezak maisuki mugitzen zituenean sentitzen baitzen nor:
|
|
|
Berdin gertatzen zitzaion berunezko soldadutxoekin gerretan aritzen zirenean, Teofilo Mariak asmatutako jolasean, zeinak asko
|
baitzuen
xaketik eta zeinari Teofilo Mariak berak izen berezia jarri baitzion: " milixakea".
|
|
2010
|
|
|
Kontserbadorea naiz, berriro diotsut?, badut zer kontserbaturik, hori ere egia da?, eta kontserbatzen dudan horretan (nire ahaleginaren ahaleginez irabazia, derradan hori ere!) datza nire zorion apurra: ez dut arazo ekonomikorik, atsegin
|
dut
xakea, eta atseginago Txopitea jaunarekin ditudan solasaldiak, zeinetan neure pentsamenduari bidea eta forma ematen dizkiodan: bion artean errepublika aske bat osatzen badugu, izen polita jarri zion Meyer jaunak, berak eta nik osatu genuen errepublikari:
|
|
|
Eta, gezurra badirudi ere, bizitzeko gogoa dut, atsegin
|
baitut
xakea, atsegin Txopitea jaunarekin ditudan solasaldiak, eta atsegin Amanda: Amanda batez ere?
|
|
|
Kontserbadorea naiz —berriro diotsut—, badut zer kontserbaturik —hori ere egia da—, eta kontserbatzen dudan horretan (nire ahaleginaren ahaleginez irabazia, derradan hori ere!) datza nire zorion apurra: ez dut arazo ekonomikorik, atsegin
|
dut
xakea, eta atseginago Txopitea jaunarekin ditudan solasaldiak, zeinetan neure pentsamenduari bidea eta forma ematen dizkiodan: bion artean errepublika aske bat osatzen badugu —izen polita jarri zion Meyer jaunak, berak eta nik osatu genuen errepublikari:
|
|
|
Eta, gezurra badirudi ere, bizitzeko gogoa dut, atsegin
|
baitut
xakea, atsegin Txopitea jaunarekin ditudan solasaldiak, eta atsegin Amanda: Amanda batez ere...
|
|
|
Hantxe zuen soldadu automata, baina xake taula ere jarria zuen mahai gainean. ‘Jokatuko
|
dugu
xake partida bat? ’ galdetu zidan. Aspalditik nengoen une haren zain, eta iritsi zenean nora ezean gelditu nintzen.
|
|
2015
|
|
|
itsasontzian doaz Europatik datozen protagonistak, New Yorketik Buenos Aires eta Riora, Zweigek berak naziengandik ihesi egin behar izan zuen bezala. Hain zuzen ere, Brasilen emaztearekin batera bere buruaz beste egin baino lehen idatzi zuen azken fikzio obra amaitua
|
duzu
Xake nobela. Guztia abian, eta aldi berean bitara egituratua, xakean bezalaxe:
|
|
|
Kultura gabezia unibertsalekoa, inoiz ez da gai izan akatsik gabe deus idazteko, ezta ezer interesgarririk esateko ere. Mesfidatia, harroa, mutua, setatsua, jokatzekotan beti behar
|
du
xake taula aurrean, ez baitu irudimen izpirik ere. Ergelkeria orokor baten baitan, balirudike burmuinean xakeari dagokion eremua duela bakarrik bizirik, munduarenganako eta jendearenganako joera bertan behera utzi eta ahalmen oro xakeari eman balio bezalaxe; antzera dabil maitalea, maitea baino ez du gogoan, eta tentel da bilakatzen.
|
|
2016
|
|
|
Besaulkiaren atzean, haritz egurrez eginiko apalategi handia, oroigarriz mukuru: bolizko piezak
|
dituen
xakea, munduko bola, luxuzko idazlumak... Tartean, baita Nafarroako historiari buruzko liburuki mordoa eta markoa jarritako argazki batzuk ere.
|
|
|
Desberdintasunak ere badira gerraren eta xakearen artean. Kaosetik harago, lege irmoa
|
du
xakeak: txanda.
|
|
2019
|
|
|
Eskailera estu eta pikoa jaisten duen bitartean, Raimundo Silvak gogoan du oraindik garaiz lebilkeela bere ekintza ausartegiaren berri jakingo denean edukiko duen ordu txarra saihesteko, nahikoa luke taxia hartu eta inprimategira lasterka joatea, bertan egongo da Costa, noski, zoriontsu berriz ere bere ezaugarri nagusia agertu duelako, Costak, Produkzioa denez, izugarri maite du inprimategira joatea eta, nolabait esan, abiatzeko agindua ematea, eta abiatzeko agindua emateko dagoela atean Raimundo Silva agertu da, oihuka, Geldi, geldi zaitezte, azken segundoan heriotzara kondenatuari erregearen barkamena ekartzen dion mezulari hatsantuaren nobelako pertsonaia dirudi, hura lasaitua, baina lasaitu hau ere badaezpadakoa, hala ere amildegi bat dago egunen batean hilko garela jakitearen eta begi aurrean guztiaren amaiera ikustearen artean, pelotoia armak destatuz, beste inork baino hobeki adieraziko du diferentzia, lehen aldiz mirakuluz bezala itzuri eta gero, orain behin betiko tenorearen aurrean dagoenak, erremediorik gabe, Dostoievski lehen aldiz libre gelditu zen, baina bigarrenean ez. Karrikaren argi arin eta hotzean, badirudi Raimundo Silva neurtzen ari dela azkenean zer egingo ote duen, baina neurtzen ari delakoa itxura baizik ez da, planta hutsa, zuzentzailea aurrez ezagutzen duen ondorioa duen eztabaida proposatzen ari zaio bere buruari, honetan ahotsa
|
du
xake jokalari intrantsigenteen esaerak, peza ukitua, peza jokatua, Alekhin maitea, idatzi dena idatzita dago. Raimundo Silvak sakon hartzen du arnasa, ezker eskuin dituen bi eraikin lerrokadak begiratzen ditu, dena, baita zanpatzen duen lurra ere, berea delako sentipen bitxiarekin, nork eta berak, ondasunik edo halakorik edukitzeko esperantzarik ez duen horrek, denboran urruti galdua baita amabitxiaren bidez prebenda lortzeko ilusioa, amabitxiak Benvinda zuen izena, goian bego, bego, bai, baldin eta bere legezko ondorengo eskertuen otoitzek kontsolamendua eman behar badiote, ondorengoak ondorengoen izaera orokorrak agindu ohi dituen bezalako berekoiak ziren, ez gutxiago eta ez gehiago ere, izaera hori toki guztietan berdina da.
|
|
2020
|
|
|
Badaki zer esango dion. Ea alfil berri bat erosi dion, horrela ezin
|
duela
xake partidarekin aurrera jarraitu, ez dakiela nola desagertu den, baina lau beharrean hiru alfil besterik ez daudela taula gainean, bi beltz eta zuri bakarra, eta beltzek ez dutela jan, hiru peoi zuri eta bi peoi eta zaldi beltz bat direla orain arteko baja bakarrak, alfil guztiek luketela zutik gerra zelaian.
|