|
2010
|
|
|
Putrearen Kobratzailetik nator, halaxe da, informeak
|
ditugulako
zuen enpresaren inguruan. Gainera oso informe zehatzak dira honaino ekarri nautenak; ba al dakizu zertarako?
|
|
|
Ematen ez
|
duenak
du errua, biktima gu gira, injustuak, inkoherenteak, intoleranteak, besteak. [...] Biktimismoa da aspalditik lantzen dugun leloa eskualde pseudo post arkaiko baina baserritar halaere huntan.
|
|
|
Gorago aipatu herriko gazteen ekimen kolektiboak berehala arbuiatuko dituzte tradizionalistak garela erranez, erreakzionarioak, iraultza aitzinekoak, norbanakoaren askapenaren kontrakoak. Eskubide kolektiborik ezin
|
dugu
ukan euskaldunok komunitatearen petik gure salbatzeko xedez. Nazioarteko eskubidea debekatzen digute eskubide" hobea" emanez.
|
|
|
Erdaldunei euskararen erranaraztea antzerki apustu ederra bada ere ez du ulermena laguntzen. Baina uste
|
dut
bazuela gatu horrek beste buztanik, lurraren jabetzarekin lotzekoa zela, menturaz; eta gaia utziko dugu beste noizbait zulatzeko, Borobila kontsumismoaren garaian ahantzia dutelako ia denek, jokalariek barne, eta Hegiri pena ematen badio ere. Berriz harira jiteko, paradoxa hori atzematen da beti hemengo antzokietatik ateratzean:
|
|
|
" Frankoek bere desohorea mendratu nahiz, ezin yasanez menditar xoilek eman zakoten zafraldia izigarrikisarraskiturik, erran zuten eskualdunek moruen laguntza
|
ukhan
zutela". 746
|
|
|
Moroen sen gerlaria elikatzen zen hala. Espainolen txaloak jasotzen zituzten eta, moroek, gerlan ausardia frogatzen duenak ez
|
duenarekiko
duen harrokeriaz begiratuko zieten arrumioi. Fernandez Silvestreren estrategia politikoki zuzentzat hartzen zen, penintsulan, azken batean espainiar soldadu gutxi hiltzen zelako.
|
|
|
Ez zituen baitezpada eskualzaleen bilkurak gaitzesten: aitor ere
|
zuen
bazuketela alde onik, urteak ez balire izan hain hitsak!".
|
|
|
—Porrota merkataritzak daukan arriskuetarik duk —erantzun dio Hodjak— Alta, komertzioak bere berezkoa
|
duena
duk, jendeek erositakoan har dezaten nik saldutakoan hartzen dudan bezainbesteko plazera.
|
|
2011
|
|
|
Baina, hauxe bada: lurrak ala bere baitarik ala ongailutan
|
ukanik
dituen indarrak, ez baitira berenaz belarki eta landareek beretzeko nahi dituzten heinean. Nola baitira guk gordinik jan ez ditzakegun gauzak, orobat gordin bezala lirateke eta ezin janak ongailu horiek landare edo belarkientzat.
|
|
|
Aipatu dugun legar horrekin batean, ez ahantz oiloek nahi dutela beti ura beren menean. Ez dira edale handi, baina, baldin behar duten izari hura ez
|
badute
ukaiten, gaitzi zaie, ez baitukezu zuhaurentzat hobe. Gauza xeheak horiek, baina, onerat eta gaizkirat ondoriotsuak.
|
|
|
Ez dira deitzen lilijaleak, nahiz haiek ere jaten dutenetik
|
ukana
duten izen hura: deituko ditugu nahi baduzue ongarrijaleak:
|
|
|
Badira horretako egiten baitute hauxe, beldur
|
ukaiteko
dutenean sartua zaiela beren abeltegian gaitza. Kabala erietarik baten elderra ematen diete bertzeer ahora, horrela orok batean dute gaitza, eta orobatean sendatzen ohi ere dira, zerbait gorabehera.
|
|
|
—Ikusten
|
dut
baduzula xoriez erraiteko; beha nengoen noiz ote atertuko zinen! Aitortzen dut, bizkitartean, zure erranetan badela egiarik ere.
|
|
|
Hil ala bizikoa omen da egunkarien oraingo erronka. Balzac bizirik balego, aukera paregabea
|
luke
duela 200 bat urte esandakoa errepikatzeko: " Prentsarik ez bagenu, beharrezkoa litzateke berriro ez asmatzea".
|
|
|
Changek irri egin zuen eta peroni a bukatu ondoren esan zion: uste
|
dut
badudala nik zure zauriak sendatzeko behar den edabea. Zer esan nahi duzu?, galdetu zion Brucek.
|
|
2013
|
|
|
—Konprenitzen
|
dut
zuen ikuspuntua, baina nahita ere ezin izango genuke arrosarioa bere eskuetatik kendu. Ordu asko daramatza hilda, eta badakizue, rigor mortis dauka esan zuen enplegatuak aingeru eran.
|
|
2014
|
|
|
Caudine argiki Le miroir de la Soule, Le journal de St Palais eta turismo bulegoetan dabiltzan notable ttipi ezjakin horien kontra doa, izpiritu ez irekien, homosexualak, ekologistak eta horiek maite ez dituztenen, hartzaren kontra dira ere. Bere liburuak sekulan irakurriko ez
|
dituztenak
ditu jomuga. Bere espazioa defenditzen du.
|
|
|
Badakik arras ontsa, nola larrua bipilik ibili nintzen hi salbatzeko. Hire gordegia, auzoan, Zaparretako belar metaren azpian, hihaurek galdeturik,
|
ukana
duk!
|
|
|
Uste duzue behar bada ez dugula gizon funtsezkorik gure adixkidetan. Jakin azu nehork uste ez
|
dituzuenak
ditugula argitzale herrian. Erramunen aitak berak erranik dakigu, Erramun hemen gordea dela.
|
|
|
GOTON: (Irri tzar batekin) Zuen gorputzeri bizia kenduz geroz, arras axola guti
|
dut
zuen izpirituez.
|
|
2015
|
|
|
Idatzi gabeko egunak ez ziren osoak. Goiz batean, aurreko hilabetean Suaren Lurraldean egindako arrantzaldia gogora ekarri eta kontatuko zuen; hurrengoan, berriro zihoan Magallanesekin itsasontzian 1520an, biak elkarrekinbaitziren almirantearen izena daraman itsasartea lehenbizikoz gain
|
ditu
zutenean. Billi gutxi axola zitzaizkion argazkiak.
|
|
|
Aitortu diot apur bat tokiz kanpo bezala nagoela legeetan, lege bat idazteak sentipen bitxiak sortzen dizkidala. Beti akrata sona izan dut, eta inoiz kontuan hartu ez badut ere, uste
|
dut
baduela oinarririk. Arauaren kontzeptuarekin harreman erlatibizatzailea izan dut, intsumisio jolasti moduko batek zeharkatzen nau, askotan nahi gabe.
|
|
|
Ez dit eskatzen. Uste
|
dut
badudala bitalismo puntu bat, baina abentura ordaindu mota horrek batzuetan hotz uzten nau. Errekako uharriekin solasean egotearen eta puentingaren artean egon liteke jarraikortasun bat, baina badago eten bat ere.
|
|
|
Ingurunea, aparta. Lur jabe baten hazienda okupatu edo ‘berreskuratu’
|
zuten
duela hogei urte, eta haziendaren erdiko etxea dugu ikasleku. Etxe kolonial baxua, auskalo noizkoa, erdian patio irekia duela, egurrez eta adreilu trinkoz egina.
|
|
|
Sisifo, Eoloren semea, munduko bilau edo pikaro handiena omen zen. Behin, Zeusek Asoporen alaba zen Egina
|
baitu
zuen; Asopo Korintora alabaren bila hurbildu zenean, Sisifok gertatutako kontatu zion Zeusen haserrea piztuz. Azken honek Hadesi agindu zion Sisifo Tartarora jaurtitzea eta bertan sekretuak azalarazteagatik zigortzea.
|
|
2016
|
|
|
Lehen aldian bezala, bigerrenian ere Eskualduna hasi zen Haritchabaletez mintzatzen, bena bizpahirur hoillatan jaun hura aipatu onduan, kaseta uskaldunak hetsi zeikun borta. Eskualdunak ogen
|
uken
du lehen aldian eta bigerrenian".
|
|
|
|
Duguna
dugu, ordea, eta duguna gara, ez gara ezer ezkutatzen hasiko orain. Ezer ezkutatu baino, gainera, erakutsi egingo digu Bidadorrek, euskal testu idazle ahantzien bilaketa horretan, euskal literaturaren nolabaiteko alde ezezaguna agerraraziko baitigu orriotan.
|
|
|
Ohar hau eskribitzen dizut galde egiteko zertako ez den animatzen testu osoa euskaraz izkiriatzen. Uste
|
dut
baduen gaitasun sobera lan hori xuxen egiteko". Berehala hartu nuen haren erantzuna:
|
|
2017
|
|
|
Baina zer dira ments horiek? Zer uste
|
dute
ukanen dutela horrekin. Uste dute Jainkoa ohartuko zaiela holako sinoetan ariz?".
|
|
|
Zuen suan erreko naizela uste al duzue? Ez
|
dut
zuen epaia onartzen eta ez naiz zuen sutzarren beldur’ Hau esanda, bere kolkotik haril bat atera, leihotik bota eta, hariaren muturretako bat eusten zuen bitartean, denek entzuteko moduan ozen oihukatu zuen: ‘Harrapazak! ’ Une hartan, denen aurrean, lurretik jasoa izan zen eta harilari segika leihotik hegan joan zen.
|
|
|
Bertsolari ta bertsozaleen artetik Elkarte bat
|
badugu
badugu Elkarte bat iazko urtetik. Hartu makila eta itzeituz aurretik gurdi hau sar dezagun sar dezagun gurdi hau behar den atetik.
|
|
2018
|
|
|
Hala ere, betiko lelo mediatikoen kontra, eta neure oharmen askoren kontra ere bai, iragan burutugabe batetik gatozen eta futuro inperfektu batera goazen arren baltsa konplexu lorrindu honetan, uste
|
dut
baduela meritua eta balioa pobreen aldeko hautua egin eta herri xehearen ideia proiektu politikoaren erdigunean kokatu izanak. Gizajende horrek, subjektu parte hartzailea bihurtu ez den arren oraindik, beste edozeinek baino traba gutxiago du herri demokrazia eraikitzeko.
|
|
|
—Atx! Hori
|
duk
duan ur guztia!
|
|
2019
|
|
|
—Nahi baduzue pintura emango dizuet. Bestela, segituan
|
dituzue
zuen barkuak ustelduta esan zien.
|
|
|
Birbanaketa ez zen soilik plusbalio zuzenaren eremuan ematen —soldatan—, baizik eta, bereziki, hezkuntza, pentsioak, fiskalitate eta bestelako politika publikoetan. Horren truke, lan munduak ez
|
zituen
zuen kapitalismoaren izaera dudatan jartzen eta fundamentuak (128), produkzio bideen jabetza pribatua, finean.
|
|
|
Oinarrizko adizkiak naiz joan haiz duk/
|
dun
dituk/ ditun ditu gara dugu ditugu jar zara duzu dituzu ekar dira dute dituzte ikus nintzen nituen hintzen huen hituen zen zuen zituen egon ginen genuen genituen jan zinen zenuen zenituen edan ziren zuten zituzten bota jo egin utz
|
|
|
Oinarrizko adizkiak naiz joan haiz duk/ dun dituk/
|
ditun
ditu gara dugu ditugu jar zara duzu dituzu ekar dira dute dituzte ikus nintzen nituen hintzen huen hituen zen zuen zituen egon ginen genuen genituen jan zinen zenuen zenituen edan ziren zuten zituzten bota jo egin utz
|
|
|
Oinarrizko adizkiak naiz joan haiz duk/ dun dituk/ ditun ditu gara
|
dugu
ditugu jar zara duzu dituzu ekar dira dute dituzte ikus nintzen nituen hintzen huen hituen zen zuen zituen egon ginen genuen genituen jan zinen zenuen zenituen edan ziren zuten zituzten bota jo egin utz
|
|
|
Oinarrizko adizkiak naiz joan haiz duk/ dun dituk/ ditun ditu gara dugu ditugu jar zara
|
duzu
dituzu ekar dira dute dituzte ikus nintzen nituen hintzen huen hituen zen zuen zituen egon ginen genuen genituen jan zinen zenuen zenituen edan ziren zuten zituzten bota jo egin utz
|
|
|
Oinarrizko adizkiak naiz joan haiz duk/ dun dituk/ ditun ditu gara dugu ditugu jar zara duzu dituzu ekar dira
|
dute
dituzte ikus nintzen nituen hintzen huen hituen zen zuen zituen egon ginen genuen genituen jan zinen zenuen zenituen edan ziren zuten zituzten bota jo egin utz
|
|
|
Oinarrizko adizkiak naiz joan haiz duk/ dun dituk/ ditun ditu gara dugu ditugu jar zara duzu dituzu ekar dira dute dituzte ikus nintzen nituen hintzen
|
huen
hituen zen zuen zituen egon ginen genuen genituen jan zinen zenuen zenituen edan ziren zuten zituzten bota jo egin utz
|
|
|
Oinarrizko adizkiak naiz joan haiz duk/ dun dituk/ ditun ditu gara dugu ditugu jar zara duzu dituzu ekar dira dute dituzte ikus nintzen nituen hintzen huen hituen zen
|
zuen
zituen egon ginen genuen genituen jan zinen zenuen zenituen edan ziren zuten zituzten bota jo egin utz
|
|
|
Oinarrizko adizkiak naiz joan haiz duk/ dun dituk/ ditun ditu gara dugu ditugu jar zara duzu dituzu ekar dira dute dituzte ikus nintzen nituen hintzen huen hituen zen zuen zituen egon ginen
|
genuen
genituen jan zinen zenuen zenituen edan ziren zuten zituzten bota jo egin utz
|
|
|
Oinarrizko adizkiak naiz joan haiz duk/ dun dituk/ ditun ditu gara dugu ditugu jar zara duzu dituzu ekar dira dute dituzte ikus nintzen nituen hintzen huen hituen zen zuen zituen egon ginen genuen genituen jan zinen
|
zenuen
zenituen edan ziren zuten zituzten bota jo egin utz
|
|
|
Oinarrizko adizkiak naiz joan haiz duk/ dun dituk/ ditun ditu gara dugu ditugu jar zara duzu dituzu ekar dira dute dituzte ikus nintzen nituen hintzen huen hituen zen zuen zituen egon ginen genuen genituen jan zinen zenuen zenituen edan ziren
|
zuten
zituzten bota jo egin utz
|
|
|
Oinarrizko adizkiak oraindik aztertu ez
|
ditugulako
ditu, zituen eta zuen saileko adizkiak jarri ditugu zerrenda horretan; hala ere, eta hau biziki azpimarratu nahi dugu, ez dugu erran nahi" beldur naiz" belaunaldiaren garaian indarrean zeudenik. Sail horiek, beraz, kentzaileari gehitu beharrean gaude.
|
|
|
NOR (sing.) NORK
|
dut
duk/ dun du dugu duzu dute nuen huen zuen genuen zenuen zuten
|
|
|
NOR (sing.) NORK dut duk/
|
dun
du dugu duzu dute nuen huen zuen genuen zenuen zuten
|
|
|
NOR (sing.) NORK dut duk/ dun
|
du
dugu duzu dute nuen huen zuen genuen zenuen zuten
|
|
|
NOR (sing.) NORK dut duk/ dun du
|
dugu
duzu dute nuen huen zuen genuen zenuen zuten
|
|
|
NOR (sing.) NORK dut duk/ dun du dugu
|
duzu
dute nuen huen zuen genuen zenuen zuten
|
|
|
NOR (sing.) NORK dut duk/ dun du dugu duzu
|
dute
nuen huen zuen genuen zenuen zuten
|
|
|
NOR (sing.) NORK dut duk/ dun du dugu duzu dute
|
nuen
huen zuen genuen zenuen zuten
|
|
|
NOR (sing.) NORK dut duk/ dun du dugu duzu dute nuen
|
huen
zuen genuen zenuen zuten
|
|
|
NOR (sing.) NORK dut duk/ dun du dugu duzu dute nuen huen
|
zuen
genuen zenuen zuten
|
|
|
NOR (sing.) NORK dut duk/ dun du dugu duzu dute nuen huen zuen
|
genuen
zenuen zuten
|
|
|
NOR (sing.) NORK dut duk/ dun du dugu duzu dute nuen huen zuen genuen
|
zenuen
zuten
|
|
|
NOR (pl.) NORK
|
ditut
dituk/ ditun ditu ditugu dituzu dituzte
|
|
|
NOR (pl.) NORK ditut dituk/
|
ditun
ditu ditugu dituzu dituzte
|
|
|
NOR (pl.) NORK ditut dituk/ ditun
|
ditu
ditugu dituzu dituzte
|
|
|
NOR (pl.) NORK ditut dituk/ ditun ditu
|
ditugu
dituzu dituzte
|
|
|
NOR (pl.) NORK ditut dituk/ ditun ditu ditugu
|
dituzu
dituzte
|
|
|
NOR (pl.) NORK
|
nituen
hituen zituen genituen zenituen zituzten
|
|
|
NOR (pl.) NORK nituen
|
hituen
zituen genituen zenituen zituzten
|
|
|
NOR (pl.) NORK nituen hituen
|
zituen
genituen zenituen zituzten
|
|
|
NOR (pl.) NORK nituen hituen zituen
|
genituen
zenituen zituzten
|
|
|
NOR (pl.) NORK nituen hituen zituen genituen
|
zenituen
zituzten
|
|
|
Indikatibozko aditz laguntzaileekin eratuak: etorri etortzen etorriko ekarri ekartzen ekarriko bada bazen
|
badu
bazuen
|
|
|
Nik
|
zaitut
zaituztet
|
|
|
Hark gaitu zaitu
|
zaituzte
ditu
|
|
|
Guk
|
dugu
zaitugu zaituztegu ditugu
|
|
|
Guk dugu
|
zaitugu
zaituztegu ditugu
|
|
|
Guk dugu zaitugu
|
zaituztegu
ditugu
|
|
|
Zuk
|
nauzu
duzu gaituzu dituzu
|
|
|
Zuk nauzu
|
duzu
gaituzu dituzu
|
|
|
Zuk nauzu duzu
|
gaituzu
dituzu
|
|
|
Zuek
|
duzue
gaituzue dituzue haiek dute gaituzte zaituzte zaituztete dituzte
|
|
|
Zuek duzue
|
gaituzue
dituzue haiek dute gaituzte zaituzte zaituztete dituzte
|
|
|
Zuek duzue gaituzue dituzue haiek
|
dute
gaituzte zaituzte zaituztete dituzte
|
|
|
Zuek duzue gaituzue dituzue haiek dute
|
gaituzte
zaituzte zaituztete dituzte
|
|
|
Zuek duzue gaituzue dituzue haiek dute gaituzte
|
zaituzte
zaituztete dituzte
|
|
|
Zuek duzue gaituzue dituzue haiek dute gaituzte zaituzte
|
zaituztete
dituzte
|
|
|
Guk
|
dugu
ditugu
|
|
|
Zuk
|
duzu
dituzu
|
|
|
Zuek
|
duzue
dituzue haiek dute gaituzte dituzte
|
|
|
Zuek duzue dituzue haiek
|
dute
gaituzte dituzte
|
|
|
Zuek duzue dituzue haiek dute
|
gaituzte
dituzte
|
|
|
Guk
|
dugu
zaitugu zaiztegu tugu
|
|
|
Zuk naizu
|
duzu
gaituzu tuzu
|
|
|
Zuek naizue
|
duzue
gaituzue tuzue haiek dute gaituzte zaituzte zaizte tuzte
|
|
|
Zuek naizue duzue gaituzue tuzue haiek
|
dute
gaituzte zaituzte zaizte tuzte
|
|
|
Zuek naizue duzue gaituzue tuzue haiek dute
|
gaituzte
zaituzte zaizte tuzte
|
|
|
Gauza bera erran behar dugu kapitulu honetan aztertzen ari garen adizkiei buruz. Pluralgilea
|
dugu
ditu adizkian, bai, eta adizki hori lortzeko pluralgilea du adizkian jarri zuten. Hori da onartzen ahal duguna; baina, zer nolako marka erabiltzen zuten objektu zuzenaren gainean?
|
|
|
Pluralean:
|
dugu
duzu dute
|
|
|
Pluralean: dugu
|
duzu
dute
|
|
|
Singularrean:
|
huen
zuen
|
|
|
Pluralean:
|
genuen
zenuen zuten
|
|
|
Pluralean: genuen
|
zenuen
zuten
|
|
|
NAIZ/ HAIZ
|
DUT
DUTE DUGU GARA
|
|
|
Hurrengoak, aldiz, zaharragoak dira: nituen, hituen, zituen, genituen, zenituen eta
|
zituzten
ditut, dituk, ditun, ditu, ditugu, dituzu eta dituzte
|