|
2003
|
|
|
Edo jaki gordina ekoizteko prozesuan alde batera uzten badira kutsadura mikrobiologiko edo kimikoari aurrea hartzeko funtsezko alderdiak. Prozesuaren gainerako zatia egokia izan arren, ezin izan da mikroorganismorik (horietako batzuk patogenoak dira) edo potentzial toxikoa
|
duten
substantzia kimikorik egon. Beste era batera esanda:
|
|
2004
|
|
|
Hala, 100 substantzia kimiko baino gehiagotarako jarraibide balioak berresten ditu. Jarraibideek sarbide praktikoak
|
dituzte
substantzia kimiko batzuk baztertzeko, OMEren arabera.
|
|
|
Euskal ikertzaileek osatutako talde batek eskizofrenia izateko joera duen gene bat aurkitu du, gaixotasun mental larri eta ezezagunenetako bat. Geneak hainbat forma izan ditzake, baina horietako batek dopamina maila handitu dezakeen proteina bat sortzen du, garuneko zelulak elkarrekin komunikatzeko balio
|
duen
substantzia kimikoa. Lan hori Jim Van Os Herbehereetako psikiatrak zuzendu du, eta Luis Castaño Euskal Herriko Unibertsitateko, Ramón Bilbao eta Ainhoa Martín irakasleek eta Pilar Isusi Laudioko Osasun Mentaleko Zentroak zuzentzen duen profesional taldeak parte hartu dute.
|
|
2005
|
|
|
Halaber, adierazi du harrapari handietan (foka edo arao, esaterako) aurkitutako konposatu bromatu atzeratzaileen (PBDE) eta polibrominatu bifeniloen (PBB) mailak “Ipar Itsasoan edo Ozeano Artikoan baino bi eta bost aldiz handiagoak direla Baltikoan”. Txostenak azaltzen duenez, ur kutsatuak “25 eta 30 urte bitartean egon daitezke horrela”, eta ohartarazi du Baltikoan egoera okerragoa dela izotzez estalitako uraren tenperatura baxuaren ondorioz, horrek esan nahi
|
baitu
substantzia kimikoen biodegradazioa “astiro” gertatzen dela. Arazoa, batez ere, iparraldeko herrialdeetako kontsumitzaileentzat da, haiek kontsumitzen baitute gehienbat Baltikoko arraina, baina arrainak “Europako beste herrialde batzuetako merkatuetan ere aurki daitezke, baita kanpora saldutako izoztuetan ere”, adierazi du WWFk, eta Europako Batzordeari eskatzen dio neurriak har ditzala itsaso hori babesteko.
|
|
|
REACH sistemak urteko tona baino ekoizpen bolumen handiagoa
|
duten
substantzia kimiko guztiak erregistratu ditu.
|
|
2006
|
|
|
“Dioxina” terminoak antzeko egitura kimikoa
|
duten
substantzia kimiko kloratuen multzo bati egiten dio erreferentzia, izaera organikokoa. Dioxinekin batera, antzeko konposatu kimikoak dituzten furanoak aurkitu ohi dira.
|
|
2009
|
|
|
Arazo nagusia “Penicillium” onddoak eragindako usteldura da, onddoaren presentzia arazo larrienetako bat baita. Arazoa tratatzeko ohikoena iraunkortasun handia eta biodegradagarritasun txikia
|
duten
substantzia kimikoak erabiltzea da, hala nola fungizidak edo plagizidak. Horrek esan nahi du kontsumitzailearengana erraz irits daitezkeela eta ingurumenerako kaltegarriak direla.
|
|
2010
|
|
|
Izan ere, aditu gehienek pubertaroa aurreratzea eta gizentasun kasuen ugaritzea erlazionatzen dituzten arren, Aksglaede ren taldeak ez du inongo desberdintasunik nabaritu 1991ko eta 2006ko taldeen gizentasunaren artean. Ingurumeneko faktoreren bat izango da joera horren erantzulea, dio Aksglaede k, estrogenoaren antzeko efektuak
|
dituzten
substantzia kimikoak, adibidez. Baina oso zaila da hori aztertzea.
|
|
|
Erresistentzia batean elektrokatzen dira eta erretilu biltzailera erortzen dira. Ez
|
dute
substantzia kimiko kaltegarririk. Eremu honetan, ultrasoinuen bidez intsektuak uxatzen dituzte.
|
|
|
Oraindik ez da frogatu bularreko minbizia izateko arriskua areagotzen duenik, baina badakigu hormona gisa jokatu eta hormona zikloa alda dezaketela. Azkenik, parabena izeneko konposatuen taldea, ezaugarri kontserbadoreak
|
dituzten
substantzia kimikoak, hogei bat ugatzetako tumoretan agertu da, nahiz eta goiz den modu kategorikoan kantzerigenoak direla esateko.
|
|
2012
|
|
|
Anti Rh antigorputzak fetura pasatzen badira, plazentan zehar, globulu gorriak suntsi ditzakete eta zelula edukia aske utz dezakete, hemoglobina (oxigenoa garraiatzen duen molekula) barne. Bilirrubina hemoglobina
|
duen
substantzia kimiko horia da. Odolean gehiegi egoteak ikterizia, larruazalean horixka eta esklerotika (begiaren zati zuria) eragiten ditu, baita jaioberriaren hipotonia (muskulu tonua gutxitzea) ere.
|
|
2014
|
|
|
27 Konposatu Organiko Lurrunkor (VOCs, Volatile organic compounds), erraztasunez lurrun edo gas bihur daitezkeen eta karbonoa
|
duten
substantzia kimikoak.
|
|
2015
|
|
|
jabetu naiz. Erraz ikusi baitut inguruan
|
ditugun
substantzia kimikoak sortzeko edo eraldatzeko,
|
|
|
Kanpo laguntzaileak dira, beren kabuz, aurre egin beharreko etsaiarengan batere eraginkortasunik ez
|
duten
substantzia kimikoak, baina substantzia aktiboaren eraginkortasuna areagotzen laguntzen dute, likidoari ezaugarri fisiko eta kimiko egokiak ematen baitizkiote. Oro har, oso gomendagarria da horien erabilera.
|
|
|
Sistemaren masa totala ez da aldatzen; horixe dio printzipio honek. Erreakzio kimikorik izan ez
|
duten
substantzia kimikoen masaren kontserbazioan ere aplika daiteke printzipio hau.
|
|
2016
|
|
|
b) Zeren arabera
|
dituzte
substantzia kimikoek elkarren ezaugarri desberdinak?
|
|
|
Atomo mota batez baino gehiagoz osaturiko molekulak
|
dituzten
substantzia kimikoak dira. Adibidez, zink dikloruroaren molekulak, ZnCl2, zink atomo batez eta bi kloro atomoz osatuta daude.
|
|
2017
|
|
|
3 Substantzia lehortzaileak ura xurgatzeko gaitasuna duten konposatuak dira. Lehortu behar
|
duten
substantzia kimikoarekin bateragarriak izan behar dira guztiz, hau da, ur hondarrak guztiz xurgatu behar dituzte. Bigarren ariketan aztertutako kaltzio dihidruroa, adibidez, lehorgailu garrantzitsua da eta sodio hidruroa ere horretarako erabiltzen da.
|
|
|
1 Kimika laborategi bateko ikerketa talde batek laguntzailea behar du laborategian
|
dituzten
substantzia kimiko guztiak izendatzeko eta dagokien formula idazteko. Bete itzazu etiketak.
|
|
|
b) Zeren arabera
|
dituzte
substantzia kimikoek elkarren ezaugarri desberdinak?
|
|
|
Arroza prestatzeko modua funtsezkoa da artsenikoarekiko esposizioa gutxitzeko, jatorri naturala
|
duen
substantzia kimikoa baita
|
|
2022
|
|
|
Zapore hartzea soil soila da: elikagaiak, ahoan sartzean, hortz haginek birrindu edo xehatu egiten dutenez, jariatzen zaizkie faringean barna sudurreraino igotzen diren aromak(" zapore usain" sentsazio sintetikoak eraginez) eta, bestetik, mihiko sentsore espezifikoetan eragina
|
duten
substantzia kimikoak: lurrunkorrenak lehenik detektatzen dira, mastekatzen hasi aurretik ere. ik. dastamena. ik. gustua. zapore indartzailea es: potenciador delsabor; fr:
|