|
2008
|
|
|
Hain zuzen, ezinbestekotzat daukatenean erabakitzen dute askok lehenbizi adimen urritasuna
|
duen
senidea egoitzara eramatea. Remedios Cantanero bilbotarrak, esaterako, aita gaixotu zenean eraman zuen Margari ahizpa Olara lehen aldiz.
|
|
|
Biktimei justizia egitea espero
|
dute
senideek, epaitegien bidetik ez bada, bestelako bideetatik
|
|
|
Ez dakite zenbat, senide asko ez dira-eta haien bila joan. Beste askok ez
|
dute
seniderik bizirik. Hori bai, emakume biek bat egin dute gorpua aurkitzean sentitzen den poza «azaldu ezina» dela esateko orduan.
|
|
|
Bide batez, kutsadurak gaixoarekin oso harreman estua izanda soilik gertatzen ahal direla azaldu du. Hala eta guztiz ere, ospitalera asteburu honetan eraman dituzten bost gaixo horiek ez
|
zuten
senide harremanik elkarren artean. Hori dela eta, Osasunbidean lanean ari dira bost eri horien arteko harremana aurkitzeko.
|
|
2009
|
|
|
Getxoko kirol portura joan zen ondoren. Bertan
|
zituen
senideak eta lagunak, baita jendetza mordoa ere. Jose Luis Bilbao Bizkaiko ahaldun nagusia, Imanol Landa Getxoko alkatea, eta Jon Manzisidor BBK ko zuzendariorde orokorra ere bertan ziren.
|
|
|
20 urteren ostean, PSOEren gobernuak, EAJren oniritziarekin, euskal presoen eta senideen kemena suntsitzeko abiatutako sakabanaketa politikaren helburuek porrot egin dutela argi
|
dute
senideek. Mendekuan oinarritutako politika kriminal horrek ez du presoen eta senideen kemena suntsituko.
|
|
|
Presoak urruti daudenez, haiek ikusteko eta haiekin komunikatu ahal izateko beharra
|
duten
senideentzat dira laguntzak, Auzitegiaren arabera. Gizartean dauden, hainbat beharren?
|
|
|
Familia bateko kideen arteko komunikazio falta dute ardatz Turkiako bi filmek. Pandoranin kutusu lanak aspaldian harremana etena
|
zuten
senideen batzea zuen ardatz, eta gaur estreinatu duten filmean, U, maymun, batuta zegoen familia baten komunikazioaren usteltzea agertzen du Ceylanek.
|
|
|
Ez dela beraiek egindako hautua. Preso
|
dituzten
senide eta lagunen eskubideak etengabe urratzen zirela ikusirik, ez zutela beste aukerarik izan. Egun ere, ez dutela bere hurkoen eskubideen defentsan aritzea beste hauturik nabarmendu dute.
|
|
|
–Zer egiten ari dira lege horrekin? Bada, gizarte zerbitzuak hobetu beharrean, emakumeei Gizarte Segurantza edo soldata txiki bat ematen ari dira, mendekotasuna
|
duen
senidea zaindu dezaten?.
|
|
|
Arantza Quiroga, bestalde, familien batasun eskaera gauzatzearen alde agertu zen. Mikel Aranak, gainera,
|
bahituen
senideei informazio egiazkoa eta gardena emateko eskatu dio Espainiako Gobernuari.
|
|
|
Arrantzaleak etxeratu arte borrokan jarraituko dutela esana
|
zuten
senideek, eta horretan aritu ziren atzo ere. Espainiako Auzitegi Nazionalean izan ziren goizean, eta Moncloa jauregian arratsaldean.
|
|
|
Nolako jarrera izan behar
|
dugu
senideok eta lagunok, ikusirik kartzeletan zer miatze eta zer eraso egiten dituzten. Noraino jasan behar dugu hori?
|
|
|
miatzeko saioak ez ezik, espetxeetarako joan etorrietan istripua izateko arriskua ere handiagoa izango delako. Horiek horrela, Etxerat ek kontuz ibiltzeko eskatu die asteburu honetan espetxeetara bidaiatu behar
|
duten
senide eta lagunei. Halaber, sakabanaketa politika amaitzeko exijitu du.
|
|
|
Orain, Badajozera lehenbailehen iritsi eta halako kasuetarako protokoloa berehala ezarriko dioten esperantza
|
dute
senideek. norbaitek lagunduta egongo dela, jarraipen berezia egingo diotela, eta tratamenduan berehala jarriko dutela.
|
|
|
eskariarekin, eta espero dut aurtengo Eguberriak izatea azkenak preso politikoekin. Agur bat maite dituztenak ikusteko urte guztia munduari itzulika igaro behar
|
duten
senide eta lagun guztiei.
|
|
2010
|
|
|
Aurrera goaz, Villeneko espetxe izugarritik pasata. 14 euskal herritarren senideak pozik egoteko moduan dira, distantzia nabaria
|
baitute
senideak ikusteko. Poz hori alderagarria da Alacanteko espetxean dauden 11 presoen senideenarekin, Villeneraino iristeko abenturari Madril Alacant autobideko trafiko itogarria gehitu behar baitiote.
|
|
2012
|
|
|
«Euria edo elurra eginda ere, aste osoan lanean aritu arren, ostirala iritsi bezain laster, ezinbestekoak zaizkigun bidaiak egiteko martxan jartzen gara». Sentsazio bera
|
dute
senideek: «Gutako edonor izan daiteke hurrengoa».
|
|
2013
|
|
|
Lana eta sendia uztartzeko neurriak ere aztertu egin nahi zituen: gaixotasun larria
|
duen
senide bat zaintzeko baimen ordaindu bat arautzea planteatzen zuen. Era berean, behin behineko ezintasunen kasuan ere, hainbat aukera aztertu nahi zituen Zearretak.
|
|
2014
|
|
|
Beraz, Shimon Peresek bukatu du agintaldia, 90 urterekin. «Ez nuen uste nire presidentetzaren azken egunak igaro nituenik maite
|
duten
senide bat galdu duten familiak kontsolatzen», adierazi zuen atzo, Gazan hildako soldaduei erreferentzia eginez. Hamasek Gazan boterea hartu zuen urtean izendatu zuten Peres presidente (2007).
|
|
|
Aditu nuen behin: «Horrelako gaixotasuna
|
duen
senide bat edukitzea tragedia bat da». Egia da, baina etsipenetik ezin da deus ere sortu.
|
|
|
Erakunde politikoek etorkinak kriminalizatzen dituzte. Diotenez, ez dute paperik, ez dute hizkuntzarik, ez
|
dute
seniderik... Lekuz kanpo dauden horiek dira.
|
|
2016
|
|
|
«Kantua pluralean doa gehiena. Eta bere anbiguotasunean, espero
|
dut
senideek, gurasoek, presoek, iheslariek eta guztiek ikustea kantu honetan guztien aldeko aldarria dagoela».Zabala eta kolektiboaHelburua jendearengana iristea izanik, beste erronka batzuk ere izan dituzte bidean: «Ezin duzu diskurtso handirik egin, ezin duzu inor mindu...».
|
|
|
Familia bat bezalakoa ginen. Izan ere, langile gehienak Espainiatik zetozen, eta hemen ez
|
zuten
seniderik. Umeak oso jatorrak eta zintzoak ziren oro har.
|
|
2019
|
|
|
Euskal presoen eta iheslarien 32 senidek eta lagunek gutun publiko batean kritikatu egin dute Etxerat elkarteak ETAren biktimei barkamena eskatu izana, nahiz eta idatzian ez duten Etxerat en aipamen zehatzik egin. «Argitasun osoz adierazi nahi
|
dugu
senide moduan guk ez diogula inolako barkamen eskaerarik zor inori, ez dugula onartzen ETAren biktimen mina areagotu izana, eta salatzen dugula ETAren biktimen hainbat erakundek gure egoera kaskartzeko egindako lobby lana», diote Gure duintasuna ez dago salgai eskutitzean. Izen abizenez sinatu dute.
|
|
|
Adierazpena, «bizikidetzari» egindako «ekarpena» dela zioten elkarteko bozeramaileek.Maite Aranalde, askeMaite Aranalde euskal presoa (EPPK) behin behinean libre geratu da, Etxerat ek jakinarazi duenez. Soto del Realeko (Madril, Espainia) espetxetik herenegun gauean atera zen Aranalde; zain
|
zituen
senide eta lagun batzuk. Joan den urteko irailean Frantziak Espainiaratu egin zuen.Bestalde, Espainiako Espetxe Erakundeek Xabier Agirre eta Unai Fano euskal presoak (EPPK) Euskal Herrira gerturatu dituzte:
|
|
2020
|
|
|
Batetik, sendiaren errentak ezin du 540 euroko IPREM errenta baino (urtean 7.520 euro) lau bider handiagoa izan. Muga hori apurka igoko da haur bakoitzeko, sendian 65 urtetik gorako adineko bat egonez gero edo menpekotasuna
|
duen
senideren bat edukiz gero.
|
|
|
«Adin horretako ikasle guztiek dute ordenagailu eramangarri bat. Baina denek ez dute Internet konexiorik etxean, edo sakelako telefonoa erabiltzen dute konexioa egiteko, eta datuak behar
|
dituzte
senideekin harremanetan jartzeko. Alegia, azpiegitura bageneukan, baina ez du balio ikasle guztien etxeetarako».
|
|
2021
|
|
|
Sukaldean, Alberten izebak txokolatea eskaini die alemanei. Sendagilearen zain diren bitartean, soldaduek Alemanian
|
dituzten
senideen argazkiak erakutsi dizkiote izebari. Albert Lasserre anbulantzian hilko da, ospitalera bidean.
|
|
|
Baina horrek ez luke horrela behar; ez dugu zertan inori faboreak eskatzen ibili behar. Gainera, batzuek ez
|
dituzte
senideak inguruan. Nik SMS bat jaso nuen Internet bidez ordua eskatu nezan abisatzeko.
|
|
2022
|
|
|
kartzela barruko egoeraz, marrazki bizidunez, eskola edo laneko kontuez, kirolaz, parrandaz, musikaz edo baita istorio pertsonalez ere». Mirentxineko kideen hitzetan, «konplizitate bat sortu da kilometroz kilometro», eta «benetan bete»
|
ditu
senideentzako «lagungarria» izan den «bitarteko bat sortu eta mantendu» ahal izateak. Euskal presoak etxera ekartzeko desioz bukatu dute gutuna:
|
|
|
Ia denek
|
dute
senideren bat borroka frontean, nahiz eta, haren aitak bezala, askok ez duten armarik sekula hartu. «Borrokatzera deitu dituzte, eta gehienak bi aldiz pentsatu gabe joan dira», dio, harro.
|
|
|
Hori guztia kontuan izanik, adinekoei edo mendekotasun egoeran daudenei arreta emateko doako eta kalitatezko baliabide publikoak eskatzen ditugu, nahiz eta ez dagoen ia ijitorik egoitzetan bizitzen. Eguneko zentroak eta etxez etxeko laguntza zerbitzua ere gutxi erabiltzen ditugu, soilik premia bereziak
|
dituzten
senideak ditugunean (alzheimerra, dementzia, adimen desgaitasuna) edo familiako kide guztiek etxetik kanpo lan egiten dutenean.
|
|
|
Gerratik ihesi 2.500 kilometroko bidaia egin ostean, Euskal Herrian dira Ukrainatik lau furgonetatan ekarritako 26 pertsona. Ikurrinak eta Ukrainako banderak eskuetan hartu dituzte Getxoko Ereaga hondartzako hotel batean (Bizkaia) zain
|
zituzten
senideek eta hemen dauden bitartean etxean hartuko dituzten familietako kideek.
|
|
|
Irristakorra da, erail duenak ordaindu egin behar duelako. Baina hainbeste denbora pasatuta, zer nahi
|
dute
senideek. Heltzen da momentu bat, non dagoeneko ez zaituen asetzen 75 urteko tipo bati ezarritako zigorrak.
|
|
|
Zainketa horiek gehienetan «zaintzaile informalen» esku gelditzen dira, alegia, gaixoaren senideen esku. Zaintzak behar
|
dituen
senide baten presentziak familiako aldaketa esanguratsuak sor ditzake sendiaren egituran eta baita senideen jokaeran eta eginkizunetan ere. Aldaketa horien harira, familiaren egonkortasuna arriskuan jar dezaketen krisiak gerta daitezke, senide guztiei eraginez, baina, bereziki, zaintzaile printzipalari, haren gain gelditzen baitira gainkarga fisiko eta emozional handienak.
|
|
|
«Oso urduri nago. Autokritikoa naiz, eta jakin nahi
|
dut
senideek eta lagunek zer dioten, baita ezagutzen ez dudan jendeak ere. Telesailak sorrarazten duena polita izan daiteke».
|
|
|
Garmendiak ere aipatu du ordura arteko euskal preso kopururik handienetako bat zegoela kartzelan: «Ikaragarrizko karga izan behar
|
zuen
senideentzat, eta oro har ETAren inguruarentzat, ezker abertzalearentzat: hainbeste pertsona estatu guztian zabalduta».
|
|
|
Kartzelara ere joan daitezke. Nik ezin
|
dut
senideen sufrimendua imajinatu; bost hilabete geroago ez dakite euren familiakoak bizirik edo hilda dauden. Pertsona horiek non dauden argitzeko laguntzen ari ez direnak, Espainiako eta Marokoko agintariak dira.
|
|
|
Zahar etxeetako langileen eskaera nagusietako bat ratio duinak ezartzea da. Eta gauza bera nahi
|
dute
senideek. «Gaur egungo ratioekin, langileek ezin dute bermatu kalitatezko zaintzarik; hiru langilek ezin dituzte hogei egoiliar artatu», esan zuen Markinezek.
|
|
2023
|
|
|
«Estatuaren bihotzetik» eskatu zuen barkamena Fernando Martinezek, Oroimen Demokratikorako Estatu idazkariak. Martinezek nabarmendu zuen erakundeek «bidegabeki abandonatu»
|
zituztela
senideak «hamarkada luzez». Onartu zuen berandu heldu dela barkamena eskatzeko ekitaldia.
|
|
|
Idazki hau bukatzeko, sahararrentzat hain berezia den ramadana hasi berria izanik, Ramadan mubarak, zorioneko hilabetea izan dadila zuentzat eta
|
zuen
senideentzat.
|