|
2007
|
|
|
— Zer derasazu, Mañex, denek dakigu ez direla ardi edo ahuntz hezurrak bainan jendaki batenak, hori segurra da, apez eta meraren ganik segurtatua izan zaukuzu. Eta, holako kasu huntan, drole egiten zaut zu bezalako gizon serio bat irriz... idurita denak badazkitzun... borda horren salmentak ez
|
zaitu
oraino lasaitua, zer gatik ba. Ustez altxor bat galdu duzulakoan?
|
|
|
Atea zabaldu bezain laster, erre usain zakar batek hartu zion sudurra eta ikusi zuen supazterreko ikatz mordoaren gainean, araugabeko gauza bat: aitatxi eroria zen, buruz behera, ganibeta eta zurkaitz xiri bat eskuan
|
zituela
oraino, jauntziak erretzen hasiak zitzaizkiola.
|
|
|
Mila zortzi ehun eta hogoita bederatziko auziaren txostenak dionaz, Maddi Korobil anhitz haurrez osatutako familia batean sortua zen, Arkaitz herrian, eta Auier Korobilen alaba zen, hau Sarjant deitua baitzen, Harispe marexalaren batalloneko soldado izana, Espainiako kanpainaren ondotik eskualde hartan kokatua. Gertakarien denboran, Maddiren ama zegoen familiaren etxaldeko jabe bezala, alarguntsa aspaldixka hartan, zazpi haur hazi behar izan gatik eramaiten zuena, berak hogoita hamazazpi urte
|
zituela
oraino eta Maddik aldiz, hemezortziak ez konplituak.
|
|
|
Gorputza han egon bazen denbora puska batez, edo lohian kokaturik edo urez beterik behin behera joana zelako, berriz agertu zen urgainera ondoko egunetan eta hola zuten denek jakin Lastagaren erahiltzea. Duda anhitz eta mesfidantza azkar zegoenez herri guzian, zurrumurruak kurritu ziren auzapezaren beharritaraino, eta herrizainek ez zuten nekerik izan Olateren biltzeko, goiz batez, goxoan," hilaren ohean etzanda" kausitu baitzuten berak uste
|
zuelarik
oraino gorputza desagertua zela. " Ez zinakien Lastaga harrapatua izan zela hilotz?" galde zion jujeak eta" ez, uste ginuen ez zela sekulan berriz agertuko" errantzun zuen Olatek.
|
|
|
Eta hau gertatu zen orduan: Dohain Bereziari esker ala mirakuilu zonbaiten eragina, Santestebanek meza laburra bainan alegera eman zuen, kantu eta alaitasunez betetako giroan, prediku luze bezain airos bat eginez nun, denek gogoan
|
dute
oraino elizatiarrek eskaini txaloak meza bukatzean, sekulan ez baitzen holakorik ikusi ez entzun eliza hartan.
|
|
|
—.. baratzeko paretaren gainean eguzkitzen... errak to, ez
|
duk
oraino bukatua duk hire ametsa?
|
|
|
— Badu kasik oren bat horretarik mintzo zaretela eta ez
|
duzue
oraino ulertua. Soberaxko" rikar", behar bada?
|
|
|
Alarguntsa batekin ezkondu nintzen, honek
|
bazuelarik
oraino ezkontzeko adinean zen alaba bat eta hau, ene alabaorde bilakatu zen.
|
|
|
—... begozte, urrun
|
dituk
oraino. Kasu emak suari, ahultzen ari duk... eta so egiezak orain nola deitzen diren goi begiraleak... gure izpiritu sakratuak... hau, hixtu egiteko arnesa duk, Abak aurtiki arrano baten luma hezurrarekin egina duk, hautatua, leundua, zulatua eta ufatuz soinu bereziak ateratzen ikasi diat... xarmagarriko soinuak... hegaztien pareko histuak... beraz, honekin egiten ditiat ene eskariak, baina ere uros naizelarik Abaren oroitzapena jautsarazten diat suaren eta kearen eraginez, harpe zuloetan enetzat agertzen balitz bezala, histu soinu batez jauzten laguntzen diat, haren berotasunak hartzen nik, nik harena hartzen diat...
|
|
2008
|
|
|
Noiz eta ere alderatzen baitzaigu Samindegiko Erneztina xaharra, galdetuz: Zeinek irabazi duzue lasterkaldia? Ez zarete hain gazte bainan zain ginarriak beren lekuetan
|
dituzue
oraino! Santa Jakobe!
|
|
|
— Jauna, pazientziarekin beha zaitez otoi, ez
|
dut
oraino bururatua. Altxor horretan badira ere perla, txirla, harribitxi, esmeralda, safir, errubisa, topaza, berila, mila eta mila mota guziko harri bizi miresgarrienak, mundu guzitik datorrenak.
|
|
|
— Otsame ere ez da gutxiagokoa, erantzun zuen Gorrailek jendetasuna itzuliz. Ez
|
dut
oraino ahantzia joan den egunean enetzat apaindu zuen arratoi umetxo hura... A... prest zirea, ene osaba... jar zaitez hor... suila ongi lotua dizut buztanetik eta ederki murgiltzen da urean... pazientzia pixka bat har ezazu.
|
|
|
oihukatu zuen boz hautsi batekin, mila aldiz hilaraziko nauzu. Nahiago
|
dut
oraino hemen egon eta ene defentsari ekin.
|
|
|
— Zure ospakizun hoberenen beharretan naiz, Errege jauna, zeren eta, goiz goizean ihizian abiatua, ez
|
dut
oraino Azelina eta ene ume maiteentzat deus ere harrapaturik. Beraz, onar ezazu ene agurra, ehizatzen jarraitu behar baitut.
|
|
|
Pentsaketa ari zen, Horrazaren ikusterat isilka joan behar zuenez ala ez. Dudak
|
bazituen
oraino, ea zentzudun zitekeenez ote zakurraren makurtzea arriskatzea, lehenago elkarrekin mokoka ari izanak zirelako. Baina, Jaun Arduradunak erran zuen bezala, Horrazar gisako aberea zen, zuzena, samurraldi batzuen ahanzteko gai zena.
|
|
2010
|
|
|
Ez
|
dut
oraino" saihestezina den guduaren" irakaspena ulertu, ez eta nola gudua" ona" izan daitekeen. Berriro Aingeruak gai hau aipatzen dit, gorputzaren adibideak erabiliz.
|
|
|
Hire betebeharra ez
|
dun
oraino amaitua, baina horrek garrantzirik ez din.
|
|
|
Hire aita ez
|
duk
oraino ontua.
|
|
|
Halere jautsi naun neure zerbitzua laguntzea baita. Zalantza batzuk
|
baditun
oraino?
|
|
|
Hazkundea ez
|
dun
oraino mugimendua.
|
|
|
Ur lasterra ez
|
dun
oraino mugimendua.
|
|
|
Lurraren higadura ez
|
dun
oraino mugimendua.
|
|
|
Izarren ibilbidea ez
|
dun
oraino mugimendua.
|
|
|
L. Maitasuna ene baitan ez
|
duk
oraino aski azkarra...
|
|
|
Hitz horiek ez
|
ditun
oraino sortuak.
|
|
|
|
Badun
oraino galderarik?
|
|
|
Sentitzen dut" bide ona" eni doakidala.
|
Baditut
oraino zenbait galdera egiteko baina oroituz irakaspenak neurtuak izan behar direla, isilik egoten naiz. Mintzo naun:
|
|
|
Bihotzean
|
baditun
oraino zalantzak?
|
|
|
Zuen ahoek ez
|
dute
oraino lekukotasunik ematen baina dute.
|
|
2012
|
|
|
Hala ere, auzoan, bazen Tanburteia, otto Xemartinen etxea, ofiziale batena, baitzuen barnean zapatainaren tresneria eta muntadura guzia: gogoan
|
dut
oraino larru eta bikiaren usain gozoa, larruzko daantalarena, hainbeste lanabes bitxien itxurak, orraze, mailu mota guzietakoak barne ilun batean amesgarri zitzaizkidanak.
|
|
|
Bazen ere hor sagarren tinkatzeko barne bat. Gogoan
|
dut
oraino lakotik ateratu aniz sagarren jusaren gostu ona, zer pesta zen guretzat larrazkeneko tenore hura!
|
|
|
Bazter orotara behaka, bainan ez nioken ikus izakiaren edergailua baizik. Gizakiak lan gutti
|
zuen
oraino eginik hemen gaindi ipar haize hotzetik aterbetzeko.
|
|
|
Denborak dakartza aro berriak, zoineri adostea beharrezkoa da betidanik eta guk bezala esku lanetik bizi behar
|
duenarentzat
oraino bietan. Lanarekin parrean eta bihotz altxagarri, hor ditut Gironda eta Euskal Herriaren artean euskaldun adixkideekilako har emanak, irratiz eta hola, deramatan biziari esker ona ekartzen dutenak.
|
|
2013
|
|
|
Frantxoak ahots tinki bat hartu zuen. Begiluze izanen naiz Aldapeka jauna. Zure emaztearekin harreman sexualak
|
badituzu
oraino. Ihardetsi behar dut. Galdegiten badizut, bai. Bizpahiru urtez geroztik ez, baina ez naiz ongi oroitzen. Niretako hori ez da garrantzitsuena maite baitut nire emaztea. Amodio platonikoa.
|
|
|
Egin diezadakezu. Bai, baina nola doa zure egitekoa. Doi doia hasten da ikerketa, entzuten ditugu ahaideak. Ez
|
dugu
oraino emaitzarik, igurikatzen dugu bahitzailearen keinua edo falta. Eta ez baldin badu egiten. Eginen du. Aski da igurikatzea Orain banoa, ikus arte. Zu joaten zara eta nik hartuko dut nire gaueroko lana.
|
|
|
Gorkak ez
|
zuen
oraino tresna pausatu, entzun duelarik azantz arin bat bere bizkarrean. Haize laster bero batek zeharkatu zuen egongela.
|
|
|
Mugikorraren tapagailua zabaldu nahi izan zuen baina ekintza zaila ageri zen. " zer
|
du
oraino tresna zozo honek! Nola zabaltzen da?
|
|
|
Larrua jotzen duk bertze emakumearekin, erran nikek bertze emakumeekin, eta baieztatzen didak ez dela garrantzitsua! Norengandik trufatzen haiza. Utziko dinat hori oro, egia erraten dinat, maite haut. Ikusten dinat orain zer erokeria zen nire bizi-moldea. Berantegi
|
duk
oraino. Ezkontza haustea galdeginen diat eta nahiago diat gauzak ongi iragan daitezen.
|
|
2014
|
|
|
Bestalde, ate hori hesten duen dokumentu bat ateraia du Erromak 2001ko ekainean. (Ikus Documentation Catholique 2001.07.11, 678 or.). Dokumentu horretan garbiki errana da Misionetako Elizei ez zaizkiela kendu behar baitezpadakoak zaizkien apezak, bataiatuak ez diren hoinbeste jende
|
badutelarik
oraino. Hiru kasutan onartzen du hango apezak honara etor ditezen:
|
|
|
hain ziren giro horretan murgilduak non Testamentu Zaharreko legea ahantzia baitzitzaien. Eta ez
|
zuten
oraino ulertua Jesusek gomendatu amodioa eta esklabogoa ez zitezkeela elgarrekin joan.
|
|
2015
|
|
|
Nik hori ezinezkoa dudala badakit, ene loa ez baita inoiz izan isila, betitik, inoiztik. Loa ere espresiboa
|
dudala
oraino ez dakik?
|
|
2016
|
|
|
Kamioietarik jautsirik pausurat heldu ginelarik, abiatuak, berriz igan arazi gintuzten goiti. Guk, beltzak
|
bagenituen
oraino orduan. Beltz haiek atzerat egin zuten ez baitziren haizu partitzerat, harat eta berehala.
|
|
2017
|
|
|
Beste frango bezala, Aroztegikoak aski atxikiak dira sortu eta beren haur denbora pasatu duten etxeari. Nahiz ez
|
duen
oraino arras menderik beren arbasoak hor kokatu zirela. Eta funtsean, jakinik ere etxe ala etxalde hortan beste odol bateko egoiliarrak izan diren aitzinagotik, etxearen atxikimenduak elgarretaratzen bezala egiten ditu lehengoak eta ondokoak, harri berek gerizatu baitituzte, lur bera landu baitute, zuhaitz berdinen itzulian jostatu baitira denak haurtzaroan...
|
|
|
Zikiro erretzaile trebea baitugu Basaburun, eta ardia baita lurralde hunen seinale berezia. Aitortu behar dugu haatik ez
|
dugula
oraino arras finkatua aurtengo ate idekiaren gai berezia. Hainbeste hitzordu daukagu udazken huntan, Arrapitzena, Asunena, sindikatarena, eta zenbat holako Lurramakoa arte, ustegabean joanen zaizkigula egunak eta asteak, buruila bururatuko den arte.
|
|
|
" lurra oihuka ari da" edo" nigarrak egiten"," lurrak sufritzen du" zer pentsatuko zenuke. Gizon horrek utzi lukela arnoa eta ur xortak edan. Galdera bat bakarrik zen eta gainera, azkena. Uzten zaitut, bertze enegua pairatu behar
|
dut
oraino eta ez ttipienetarik bat. Orduan emazte baten arazoa! Hori bera. Ukan duzu horrelako problema zure bizitzan?
|
|
|
Frantxoak ezagutzen zituen biziki ongi abantail horiek. Ferekatu zituen eta nahi
|
zuen
oraino eta oraino ferekatu. Hortako arranguratua zegoen.
|
|
|
Konta nazazu zure bizia, kontatuko dizut nirea.
|
Badituzu
oraino zure burasoak. Ez, hilak dira. Ahaide batzuk beharbada. Ezetare, bera naiz mundu honetan. Non bizi zara. Ez dut egiazko egoitzarik, orain Baionan bizi naiz. Luzaz egonen zara. Ez dut uste, oraino egun batzuk edo hilabete bat, ez gehiago. Gero utzi dut zokoa.
|
|
|
Hurbildu zitzaion medikuari. Ez
|
zuen
oraino bere sosegua berreskuratua eta ikara sukartsu batzuek salatzen zuten haren nahasmendua. Anaiaren ikara ikusiz, segitu zuen eleketa lasaiki eta galdetu zion: Arazo bat ote duzu Andoni. Ez, ez dut minik batere. Baina, beste arazo motarik. Zer nahi duzu erran?
|
|
|
Hor behar zuen gorputza utzi. Lanaren erdia egina zuen eta behar
|
zuen
oraino gorputza erre. Hori zen zailena.
|
|
|
Zortzietan hartzen dute lana. Leku huntara heldu bezain laster jakinarazi zioten berria beren nagusiari, herriko etxean. Inork ez du ezer entzun, ikusi. Ez dakigu, ez
|
dugu
oraino auzoko inkesta egin edo hobeki errateko ez dugu xehetasunik. Gure ikertzaileek hasi dute lan hori.
|
|
|
Beharbada hark badin helbide bat, hemen bertan, Baionan. Eta Dulin Marie Jeanneri zer erran behar dinogu? Galdegin zuen Maiderrek. Ez
|
dugula
oraino bere adiskidea atzeman eta hain segur desagertu dela behin betiko. Zer erran zezakenagu gehiago. Egia berdin. Bakoitzak bere egia.
|
|
|
Nazioaren ideia abstrakto hori da Iraultzak hautatuko duena eta inposatuko, lehenik legez 1789an, laster indarrez l792. Naziotasun hori
|
dugu
oraino indarrean Frantziako V. Errepublikan.
|
|
|
Eskuineko nazionalismoan indarrik
|
badu
oraino nazional katolizismo horren herentziak, arrazoizko errepublikanismo baten alboan. Are gehiago, eskuin muturra Jeanne d’Arc en figuraz ederki baliatzen da, bereziki horren urteroko jai egunean, askatu zuen Orleans hirian, nahiz Jean Marie Le Pen aitzindari mitikoa joera paganokoa den.
|
|
2018
|
|
|
Erraza izan zait ulertzea ene lapurtarra, haren pilda eta mintzatzeko maneratik, bigarren mailako kontrabandista zela, haxelari bat, zamaketari bat, baina esperantza
|
banuen
oraino behar nituen argibideak ukanen nituela. Haren alegiazko mozkorrak ez ninduen engainatzen:
|
|
|
Hiru aldiz agintaritza nagusia eskaini zitzaion, kargua onartzeko sekula konbentzitu gabe. Ez
|
du
oraino bere gaitasun militarraren neurria erakutsi ahal ukan eta bere ausardia baizik ez du distirarazi. Buruzagi bertutedun honen berezitasun beregain eta gosegabeak bere aholkuei ematen die ezin eutsizko indar bat, bere eraginari izaera erlijioso bat, zeinaren ospeak oroitarazten baitu herriaren geroa babesten duen aingeru zaindaria.
|
|
|
Gizon liluragarria da Kristoa, lorios hilobitik ateratzen dena, besoak luzaturik, indarrik egin gabe, geldotasun handienean eta bere airezko izate bakarraz altxatzen dena, argi izpi distiratsu bat bezala, oskarbian erdi sarturik. Maite
|
ditut
oraino martirien imajina mehe eta oinazeztatu horiek, non iduri baitu giza arimak bere azken oihu harrotua egiten duela, poetaren lirak haustean egiten duen hots sublimea bezalakoa. Aztia ia bakarrik agertu da, mende berrian, kultu kristauaren kontra, baina ez da izan ulertu gabe barnean dituen goi iradokizuna eta egia filosofikoa, katolizismoaren mitologiak hain 124 desitxuraturiko lehengo ereduetan.Zizeldura zaharrak marmola, gai neutroa, hautatu zuen jendearen ederra itxuratzeko lerroen egokitasunaz eta neurrien berezkotasunaz.
|
|
|
Erromatar hezurrez gure Kapitolioa zedarritu zuen. Gerla horrek utzi dizkigun oroitzapenek itzal magikoa
|
dute
oraino bizkaitarren artean. " Ez ote zarete munduaren garaileak izan ziren erromatarrek garaitu ahal ukan ez zuten populu hau?" Holaxe mintzo zitzaien menditarrei Pelaio famatua, mairuak ohildu eta Espainia berriro konkistatzeko puntuan zelarik.
|
|
|
Satira fina da. Saavedrak, hilezkorrak, pintatzen badaki, baina gaztelauak ezagun dira eta euskaldunek alegiako lehoiaren eginkizuna nahiago
|
dute
oraino. Oi, gaskoiak!
|
|
|
" Adio ene mandoa!", erran zuen hasperen luze batez, aberea zintzilik inguruka ari zelarik. Ez zuen denbora gehiago atxiki ahal ukan, baina ez
|
zuen
oraino esperantza oro galdu eta, sasi zenbaitetan loturik, bere burua mandoaren ondotik eraistera utzi zuen, hura zuhaixka multzo batean atzemanik baitzen, zeruaren eta lurraren artean, geldi geldirik, senez. Beste boluntario zenbaitek, fusilak igorririk, berehala hark bezala egin zuten.
|
|
2021
|
|
|
Eta hori gure faltaz, jende aberatsaren gatik. Ezagutu ditu luzaz bonbak, gudaldiak, segurtasun gabeziak, napalm bonbardaketak, presondegiak; alta ikusi ditut ainitz jende pobre,
|
bazutenak
oraino irriz aritzeko gustua! Hori ez dut sekulan ahantziko.
|
|
|
|
Bagenuke
oraino frango ekintza kondatzeko, bainan ez da posible denak aipatzea liburu ttipi huntan.
|
|
|
Ez du beldurrik, ikusi baititu jadanik hainbeste egoera triste bere herrian! Nahi du pasatu zeren bere etxerat sartzeko
|
baditu
oraino bost kilometra oinez egiteko. Soldadoek ez dute utzi nahi.
|
|
|
Orduan pobreak eta aberatsak berdin berdina beztituak gelditzen ginen... gure aita Urepeleko eskola laikoan ari zen lanean. Gure etxetik kasik bi kilometro baziren eta aitak ez
|
zuen
oraino autorik, bakarrik bizikleta bat bere harat hunaten egiteko. Izigarriko beroak jasan genituen urte hartan.
|
|
|
Uste nuen ene euskarazko liburua bukatua nuela. Bainan xahar denborak ez
|
ditu
oraino denak erranak. Orduan, behar dut kapitulu hunekin segitu.
|
|
|
Orai arte herri ttipi batean bizi zen; bainan medikuak sobera urrun dira eta bere etxea saldurik, jin da Tolosarat. Bainan ez
|
zuen
oraino bizitzeko leku bat. Bilatzen hasi da.
|
|
|
emeki emeki...
|
Badut
oraino ainitz egiteko, bainan ez dut amore emanen; hil artio jarraituko dut eta bistan dena haraindian ere... Hobetzeko betikotasun osoa ukanen dut.
|
|
|
Ezkondu ziren beraz. Ez
|
zuten
oraino etxerik; bainan Añaren ahizpa batek, Ttantta Marie Louise deituak, erran zion: " Gure etxea (Arretxean bizi ziren) handia da.
|
|
|
" Jainkoak? Ez dut sinesten, zeren ez
|
ditu
oraino pagatuak azken bost urteetako bidaiak!".
|
|
|
" ez dut sobera fite utzi behar ene sor lekua.
|
Baditut
oraino ene gogoan eta bihotzean zenbait oroitzapen goxoak eta mingarriak ere".
|
|
|
Elkarrizketa batean, laster egitekoetan zen Ertzaintzaren buruzagi posibleen artean zegoen ofizial horrek erran zuen ETAk bazuela kausa zuzenaren legitimotasuna eta haren borroka baikorra zela. Borroka armatuaren legitimotasunak
|
bazuen
oraino eragina.
|
|
|
Dokumentu eta egiteei jarraituz, garai haietan ETAk ez
|
zuen
oraino barnatu" presio negoziazio" estrategiak betirako huts egin zuela. Alderantziz," indar metatze" jarrera estrategikoaren jarraipena bilatu zuen, beste ingurune batean eta aurreko bideei alor berriak gaineratuz.
|
|
|
Atutxaren iritzia gorabehera, badirudi Erakunde armatuak
|
bazituela
oraino ‘Oldartzen’ bidean jarraitzeko gutizia eta gaitasuna.
|
|
|
KAS eta ETAren arteko harremanen egia ez
|
dugu
oraino.
|
|
|
ETAk 2000n su etena hautsi zuenean oso talde azkar bat ezarri zuen abian. Armen eta azpiegituren oinarri sendotu baten gainean, Erakundeak
|
bazituen
oraino militante zailduak eta nahikoa jende berria bildu zuen: poliziaren arabera, 2002 bukaera arte 50 bat komando eratu.
|
|
|
Bistan dena, operazio horren hasiera eta hedadura zuzen aipatzeko datu asko eskas
|
dugu
oraino, dokumentu publiko fidagarririk ez baita eta protagonistek isiltasuna hautatu dutelako.
|
|
2022
|
|
|
Ber egunean Mussoliniren hegazkinek Durango bortizki bonbardatzen dute, haatik ezin diote su eman, hortako bonbarik ez
|
baitute
oraino.
|
|
|
Baina badakigu Elkargoak ahalmen mugatuak dituela, EEP delakoak bezala, eta beharrik hor dugu euskal elkarte pribatuen lan eskerga. Hori gabe hizkuntza hilzorian genuke, baina horrekin ere biziraupena ez
|
du
oraino segurtatua.
|
|
|
Holako herria nolaz ez daiteke aurrera jalgi? Jende librea zutik dago, aitaren etxea ere bai, nahiz teilatua ez
|
duen
oraino bukatua, eta beraz amaren lurra, matria, amerria zelan ez ote liteke libre jar. Geroak erranen du noiz eta nola.
|
|
|
Aktore haien talentua apalets ezina da baina nehondik ezin da erran errealismo zinematografikotik jokatzen zutela. Klase ertainaren bizi modu eta portaera estandarizatuak ez
|
zituen
oraino gure herriak kolonizatu, bazen non nahi zer nahi xelebre, berezi eta bere baitariko, zein baino zein eskarniagarriagoa, eta taula gainean histrioikeria haiek onargarriak zitzaizkien jendeei, sinesgarri, orain ez dituelarik ostatuko kluneriak nehork preziatuko. Antolatzaileek helburua horretan ez bazuten ere komediaren ikuskizun partea segurtatzen zuten gehiegikeriek eta plazara jausteko estakurua fornitzen:
|