|
2000
|
|
|
XIX. mendekoak dira gaur egun eguneroko bizitzarako ezinbestekoak
|
ditugun
norbanakoaren nortasuna bermatzen duten dokumentuak, orduan zabaldu eta arruntbilakatu baitziren, nahiz eta zenbaitzuen kasuan lehenagotik ere bazeuden. Anderson-en arabera (1998: 17) industria aroaren eraginez zabaldu ziren, kapitalismoarenbermerako.
|
|
|
Gogokoagoa du horrek Estatuaren arrazoia, ekitate oinarria baino. Lege Zibilak, aitzitik, xede nagusitzat
|
du
norbanakoen arteko eskubide eta itunak arautzea eta Estatuaren arrazoira baino, ekitatearen esparrura lerratzen da.
|
|
|
Legeak guztientzat du araurik; gizakiak multzoan hartzen ditu, ez norbanako gisa; ezin
|
ditu
norbanakoen egintzak edo herritarrak elkarrengandik bereizten dituzten liskarrak zertu. Osterantzean, egunero egin lirateke lege berriak; halako anizkeriak lege horien duintasuna eta betetzea itoko lituzke.
|
|
2001
|
|
|
2 Ikas estiloa (bere ikaskuntzan eragina
|
duten
norbanakoaren joera eta nahiak).
|
|
2002
|
|
|
Pertsona orok giza harremanak mantenduz bizirauten duenez gizarte eta komunitate baten baitan, norberaren mugak eta bestearen desberdintasuna onartzea ezinbestekoak dira bizikidetzarako. Ondorioz, norberarekiko desberdina den bestearekin harremanak izateak mugak ezartzen dizkie giza garapenerako eta autonomiarako aukerak gero eta handiagoak
|
dituen
norbanakoari zein komunitateari.
|
|
|
Kapitalismo informazionalaren garaikoak diren baliabideak erabiltzeko gaitasunik ez
|
duten
norbanakoen eta eskualdeen kasuan, aurrez esandakoa errepikatuz, ohikoak izan diren desberdintasun materialekin batera, tokian tokiko kulturaren galera eta euren burua identifikatzen ez duten bizitza estilorako urratsa ematen da. Horren aurrean muturrekoak diren bi erreakzio nagusitu ohi dira, gizarte garaikideetan inoiz baino argiago ikus daitekeen moduan.
|
|
|
|
du
norbanakoak. Horrela lortuko du zientziak eta teknologiak eraikia den munduarekin elkarrekintzan jardun eta norberaren aldaketei erantzun egokia ematea.
|
|
|
Bartzelonako Clinic Ospitaleko Memoria eta Alzheimer Unitateko talde medikoak familia bateko kide osasuntsuei jakinarazi die senideek zahartzaroko dementzia garatu zutela 65 urte bete baino lehen, eta etorkizunean ere gaixotasun horiek pairatuko dituztela. Azken hilabeteotan egindako ikerketa baten arabera, «bost urte lehenago edo beranduago», joera genetiko jakin bat
|
duten
norbanakoek «Alzheimerra pairatzeko aukeren ehuneko ehun» dute. Clinic ek plan aitzindaria bultzatu zuen duela urtebete Europan, familian aurrekariak dituzten pazienteen mutazio genetikoak zehazteko.
|
|
|
Txertoaren helburua gorputzaren defentsak suspertzea izango litzateke, nikotina odolean ezagutu eta burmuinera iritsi eta mendekotasuna eragin dezan. Oraingoz, emaitzetatik ondorioztatzen da txertoa “segurua” eta “ondo jasaten”
|
duela
norbanakoak. Zientzialariaren arabera, erremedioak ez ditu bigarren mailako ondorio “gehiegi” izango, eta, nolanahi ere, ez dira “garrantzi handikoak” izango.
|
|
2003
|
|
|
Nire aburuz bietarik bada guri dagokigunean, esan nahi baita, izatetik eta ustetik. Kolektiboak ez
|
ditu
norbanakoen aferak konponduko, gauza jakina da hori, baina ez dut onartzen norbanakoaren (ustezko) presentziarik eza kolektiboaren eraginaren ondorio denik. Arrazoi konkretu bategatik hil artean bizarra moztu gabe irauteko erronka joko duenik ez da izango beharbada, baina ahotsak egon badaude, inoiz hainbeste egon diren dudan jartzeraino gainera.
|
|
|
Jakituriaren gizartean euskarari beste edozeinezaguera ren estatus maila bera ematen zaio. Batzuek euskaltegiak ingelesa irakasteko akademiak izango bailiran hartu nahi
|
dituzte
norbanakoaren borondatea euskararen ikaskuntzarako giltzarri bakarraizango bailitzan. Ahaztu egiten da euskararen kasuan hizkuntza gizarteratu behar dela eta hiztun berria euskararengizartean txertatu behar dela eta eginkizun horretan lagundu.
|
|
2004
|
|
|
|
duten
norbanakoak
|
|
|
Europako zortzi herrialdetako 19.000 pertsona aztertu zituzten gene horren hiru mutazio aztertzeko. Zientzialariek uste dute esplika dezaketela zer sentikortasun
|
duten
norbanakoek osteoporosia dutenean hausturak izateko. Zehazki, mutazio horietako bat, Xbal izenekoa, hausturak izateko arriskua %20 eta %40 artean murrizten zen.
|
|
2008
|
|
|
Baina hau ez zen beti gertatzen eta edozein kasutan ikasgai nagusiak (zein testuliburuak oro) gaztelaniaz ziren. Beraz, euskararekiko sentiberatasun minimo bat
|
zuten
norbanako irakasle batzuen parean, hezkuntza osoa gaztelaniaz ezarri zuen sistema ofiziala zegoen, erdara ez erabiltzea gogor zigortzen zuen «pedagogia» ahantzi gabe (eraztuna erabiliz, etab) 221 Izatez euskararen bazterketa eskoletan Antzinako Erregimenetik zetorren222 XIX. mendeak ezer berririk asmatu baino lehenagokoa areagotu zuen, orokortu, eraginkortasun handiz III. Errepublikako Frantzia...
|
|
|
Honen arrazoia izan liteke, batetik, lan indibidualak aurrera eramatea (eta folklorea jasotzea lan indibiduala zen gehien bat) bakoitzaren borondate hutsaren eskurago zegoela, jende ikasi asko eta bakoitzaren ikuspegi desberdinak elkarlanean uztartzea baino. Eta Azkuek aski tinkotasunik
|
bazuen
norbanako lan neketsuak aurrera eramateko, aldiz zailago zitzaion bere borondatearen menpe ez zeuden pertsona desberdinak Euskal Herri osoan zehar koordinatzea. Bestetik, ezin ahaztu, herri mailan eta folklore arloan, estatu desberdinen eragina 1900 aldera oraindik nahiko lausoa zen bitartean, kontrara, maila jasoagoko kultur esparruetan, mugak dinamika aski berezituak sortarazi zituela Bidasoaren alde bakoitzean.
|
|
|
Baina gabezia horiek hor zeuden arren, dudarik gabe EAJ zen euskararekiko axolarik handiena zuen talde politikoa (EAErekin batera, baina honen pisua oso txikia zen). Gainerako alderdietan egon baziren euskal kulturarekiko interesa
|
zuten
norbanakoak (Julio Urkixo, Nazaro Oleaga edo Julian Elortza karlisten artean, Ignacio Maria Etxaide integristen artean...) baina ez zegoen alderdi beraietatik bultzatzen zen dinamika euskaltzale sendorik. Hortik. Lauaxetaren?
|
|
|
gain, uztailaren 18an Barreda eta Arriolak emandako epaiak maiatzaren 4ko batzarrean parte hartu zuten 175 auzokideak zigortzen zituen «para que en el preciso termino de los primeros ocho dias, sattisfagan mancomunados las referidas multas de a quatro ducados con las costtas que en los haber y cobrar se causaren, y no lo haiendo seles embarguen, y bendan sus vienes, y efecttos en publica Almoneda, o fuera de ella hastta la concurrente cantidad de todo el devitto». Iñurrategik dioenez, matxinoek ez zituzten egindakoak ukatu, ez zen bakoitza bere burua zuritzera mugatu eta ez
|
zuten
norbanako defentsa bat prestatu, defentsa kolektiboa baizik120 Sententzian bertan adierazten zenez, lau dukaten isuna auzokide bakoitzari ezartzen bazitzaion ere, ordainketa bateratura behartzen zituen; hau da, isuna kitatzeko dirurik ez zeukatenen kopurua gainerakoen artean ordaindu zuten, hortik, mancomunados, hitzaren erabilera.
|
|
|
Kooperatiba mota bakoitzean ohikoak diren bazkide motak, bazkide kooperatzailea, lan bazkideak, bazkide erabiltzaileak, etab? ez dira nahiko kasu berezi horiek bideratzeko eta bazkide izaera behar
|
duten
norbanako zein erakundeen sozietate kokapena konpontzeko.
|
|
|
Tuberkulosiarekiko eta beste infekzio batzuekiko suszeptibilitate horrekin zerikusia duen geneetako bat DC SIGN da. Pasteur Institutuko (Paris) Lluís Quintana Murcik zuzendutako taldeak duela bi urte jakin zuen tuberkulosiarekiko erresistentzia handiena
|
zuten
norbanakoek gene horren aldaera jakin bat ematen zutela. Quintanak dio aldaera horrek gaixotasunaren aurkako babesa ematen duela.
|
|
|
Hamabi urtean dirau gatazka horrek, eta, bitarte horretan, eskabide hori legezkoa eta bidezkoa dela uste
|
dugun
norbanakook eta erakundeek ahalegin ugari egin izan ditugu, emakumeak ere ospakizun horretan parte hartzeko eskubideaz balia daitezen.
|
|
|
Baina beldurgarriak. Pertsona gutxi agertzen dira, esan nahi
|
dut
norbanako gutxi, gizabanako gutxi dagoela; eta agertzen direnean zoroak edo mistizismoak harturik daude: begiak galdurik, begitarteak deformaturik, zentzutik kanpo.
|
|
2009
|
|
|
Alde batetik, onuragarriak dira gaztaroan, eta, horregatik, hautespen naturalak aukeratu egiten ditu. Baina, bestalde, zahartzaroan eragin negatiboa
|
dute
norbanakoen bizirautean. Bizitza aurrera joan ahala hautespen naturalak gero eta indar gutxiago duenez, norbanako gutxiago dagoelako eta ugaltzea urriagoa izaten delako, indar gehiago du gaztaroko eragin positiboak zahartzaroko ondorio negatiboak baino.
|
|
|
Bere bidez, subjektuaren barruan sartzen da gizartearen indarkeriaren praxia. Bere bidez, botereek aliatua
|
dute
norbanakoaren barrualdean (hortik merkeagoa egingo zaio indarkeriaren praxia, baita eraginkorragoa ere).
|
|
|
Merkatuak esperientzia eremuak zabaldu nahi
|
ditu
norbanakoarentzat. Ilusio horrekin konkistatu nahi du indibiduoa.
|
|
2010
|
|
|
Eskubideei dagokienez, ama hizkuntzaren printzipioa baino zabalagoa (inklusiboagoa edota oro hartzaileagoa) da norbanako irizpidea. Nor bere ama hizkuntzan eskolatua izateko eskubidea bere baitan
|
du
norbanako eskubideak. Hots, ama hizkuntzaren printzipioa bere baitan du norbanako irizpideak.
|
|
|
Nor bere ama hizkuntzan eskolatua izateko eskubidea bere baitan du norbanako eskubideak. Hots, ama hizkuntzaren printzipioa bere baitan
|
du
norbanako irizpideak. Hori eta gehiago eskaintzen du berez:
|
|
|
Azterketa horietan, zenbait ziztada lunbar sartu ziren likido zefalorrakideoan proteinaren maila egiaztatzeko, eta zenbait erresonantzia magnetiko, garunaren uzkurdura kalkulatzeko. Emaitzen arabera, likido zefalorrakideoan beta amiloide maila txikia
|
duten
norbanako normalen garunak (taldearen %38) beste taldearenak halako bi uzkurtu ziren. Gainera, agerian geratu zen pertsona horiek bost aldiz joera handiagoa zutela APOE4 arrisku genea izateko eta tau maila altuagoak zituztela, Alzheimerra eragiten zuen beste proteina bat.
|
|
2011
|
|
|
Lehendik pribatizatze prozesuak jasandako enpresa handien eta aurrezki kutxen nazionalizazioa ere eskatzen dute," baina ez banku pribatu arduragabeek orain arte egin duten negozio bera egiten jarrai dezaten" diote, baizik eta produkzio jarduera jasangarriak finantzatzeko eta merkatal banku pribatuaren kontrapisua izan dadin. Bestalde, banku publiko handi bat sortu litzatekeela uste dute, gisa horretan enpresek eta laguntza behar
|
duten
norbanakoek kredituak aiseago lortzeko. Ildo horretan, bankuek eta finantza aktiboek lortutako ohiz kanpoko etekinei zergak jartzea derrigorrezkoa dela diote.
|
|
|
izendatu dute Nora eta Richard Dauenhauer ek. Ez dago halako irtenbiderik, ordea, zeren eta instituzioek ezin
|
dute
norbanakoen eta eskolaren programa ordezkatu, direnik bikainenak izanda ere, ezta etxeko jardunik burutu ere? .
|
|
|
Idazkari egokiaren kargu uztea, oro har, BJDren 10 artikuluak arautzen du. Kargu uztea izendapenerako eskuduntza duen organo berak gauzatuko du, horretarako eskabidearekin batera, kargu uztea onartzen duen erabakiaren egiaztagiria aur29 1990eko martxoaren 30eko KAEk argi utzi zuen izendatutako pertsona ez dela funtzionario publikoa, funtzio publikoak egin behar
|
dituen
norbanako bat baizik.
|
|
|
Gainera, funtzioak egikaritzen ziren tokiko herritarra izan behar zen. Zuzenbidea ikasia
|
zuten
norbanakoak gailentzen ziren.
|
|
2012
|
|
|
Zigor Etxeburuaren hitzak dira, Gipuzkoako Foru Aldundiko Euskara zuzendariarenak. Aldundiarekin harremana euskara hutsez izan nahi
|
duten
norbanako, erakunde publiko eta enpresen errolda osatzeko egitasmoak aurrera jarraitzen duela azaldu du. Errenta aitorpenaren kanpaina aprobetxatuz hasiko dira errolda hori osatzen.
|
|
|
Bestenaz, ezagutza orokorra ezinbestekoa bada ere, euskaldunok geure esparrura ekarri behar dugu euskara. Izan ere, batzuetan, badirudi motiboak behar
|
ditugula
norbanakook dakigun hori erabiltzeko. Adibiderik garbiena gazteengan daukagu.
|
|
|
Ugaritu egiten da giltzurrunetako hutsegitea gertatzen denean, deshidratazio egoerak sortzen direnean eta gihar masa handia
|
duten
norbanakoengan.
|
|
2013
|
|
|
Aldundiak eskura daukan norbanakoen diru kontuen informazioa baliatuta, udalak lokalizatu ezin
|
dituen
norbanako horiei dagokien zerga ordainaraziko die Aldundiak. Horrela jasotzen du erakunde biek adostu duten hitzarmenak.
|
|
|
Zera aztertzen du zientzia horrek: elikagaiek dituzten mantenugaiek eta beste osagai aktibo batzuek zer nolako elkarreragina
|
duten
norbanako bakoitzaren geneekin, eta horrek zer ondorio dituen osasunean.
|
|
|
Sare sozial batean egoteak duen helburuetako bat pertsona berriekin harremanetan jartzea eta urrutiko lagunak sortzea da. Baina harreman berriak bilatzeak esan nahi
|
du
norbanakoekin hitz egitea, gure iritziekin edo partekatzen ditugun edukiekin atsegin edo iraindu ditzakeenak. Gainera, pertsona horiek kalte egin diezaiekete haiei gehiegi azaldu gabe, ezagutu gabe; horri dagokionez, ez dugu zertan inuzenteak izan.
|
|
|
Irudia: CDC Listeriak listeriosia izeneko gaixotasuna eragiten du, eta arrisku larria izan daiteke, batez ere, adineko pertsonengan, haurrengan, haurdun dauden emakumeentzat eta immunitate sistema ahuldua
|
duten
norbanakoetan. Elikagai askotan dagoen bakterioa da.
|
|
|
Nasen moduan" komunitatearen espiritutik kanpora hitza eta ekintza herio bide" direla pentsatzen dugunetakoak ez gara ingurune honetan. Estiman
|
dugu
norbanakoaren doinua ere. Komunitate linguistikoaren kasuan, baina, herioren nolabaiteko oharpen zaharra gogoan izatea egokitu zaigu.
|
|
2014
|
|
|
Giltza deritzon proiektuari dagokionez, konpainia eskaintzen diote hala behar
|
duen
norbanakoari. Bakoitzaren beharrizanari erreparatu eta alor horretan ematen diote laguntza.
|
|
|
Lera mintzo da: " Umeen etsipen maila terriblea zen, eta halakoetan behar
|
dugu
norbanakoaren garapena. Segurtasun hori, konfiantza hori, bizitzan aurrera jarraitzeko.
|
|
|
6). BEko kideen identitateari dagokionez, gazteen hitzetan nabarmena da JKaren baitan bizitakoak, kideen arteko elkarrekintzak, kode komunen eraikuntzak eta elkartasunezko lotura afektiboek eragina
|
dutela
norbanakoen identitatearen eraikuntza prozesuan. Gazteek beraiek BEko kidetza erabiltzen dute neurri batean haien identitatea definitzeko:
|
|
|
Esan zutenez, domeinuak 90 aitzindari izango ditu, 90 webgune, 6 hilabetez ikusgarri izango diren. eus domeinu izen bakarrak izango direlarik. Hortaz, 90 domeinu izen horietako bat eskuratu eta aitzindari izan nahi
|
duten
norbanako, elkarte, instituzio publiko eta enpresek proposamen bat bidali digute.
|
|
|
Gardentasunak bi norabidetan hobetzen du erakundearen izatezko etika: batetik, erakundeak bere jardueraren gaineko jakinarazpen arduratsua egiten du eta informazio horren berri izatea merezi
|
duten
norbanakoekiko, informazio horrek eragin baitiezaieke, begirunea edo errespetua erakusten du.
|
|
|
Botika bat baino gehiago hartzeak arriskua areagotzen du. Bakarrik bizi diren eta kontaktu sozial gutxi
|
duten
norbanakoak. Gainera, eraikinaren azken solairuetan bizi badira eta etxebizitza gaizki egokituta badago udako errigorei aurre egiteko, arriskua areagotu egiten da.
|
|
|
Horrela, parte hartzearen eta deliberazioaren aldeko argudioetan topatzen dugun ideietako bat honakoa da: " parte hartzearen bidez, ahotsa ez
|
duen
norbanakoak hitz egiteko gaitasuna izango du", alegia, subalternoak edo zapalduak hitz egiteko gaitasuna izango du. Baina, Gayatri Spivak ek esaten zuen bezala, subalternoak ez dio subalterno izateari utziko horren erraz, ez duelako hizkuntza jarrera sozial sasi unibertsal horren habitus a (Spivak, 2003).
|
|
2015
|
|
|
Erakundeak asmatu behar
|
du
norbanakoak nahi duen hizkuntza. Ondorioa zein litzateke, ele biz bidali eta arazoa gaindituta?
|
|
|
orain udalak euskaraz bidaltzen dio isuna norbanakoari. Jurisprudentziak esaten duena da udalak, ezer bidali aurretik, ahalegina egin behar
|
duela
norbanako horrek zein hizkuntza erabiltzen duen jakiteko, eta hizkuntza horretan bidali. Arazoa da epaiak dioela norbanakoak ez daukala nahi duen hizkuntza zein den adierazteko beharrik, administrazioak asmatu behar du.
|
|
|
Neure buruarekin ari nintzela, norbaitek soinu banda jarri zien nire pentsamenduei: Oh, say, can you see… Bart Simpsonen musika irakaslea gogorarazi zidan gizon bat ari zen kantuan, eta Estatu Batuetako pasaportea
|
zuten
norbanako guztiak hipnotizatuta zeuzkan. Izaki boteretsua behar zuen irakasleak, kantuan hasi aurretik guztiak jarri baitzituen lurraldeko banderari begira.
|
|
|
Jakitun eta pentsalariek ere beren bizitza izan ohi dute, eta bizitzak dakarren bilaketak, nola ez, bihurgune eta iraulketak
|
ditu
norbanako bakoitzaren ibileran. XX. mendeak horren lekuko asko du.
|
|
|
Horrekberritasun garrantzitsua dakar: ikus entzuleriaren ikerketa tradizionalak ikus entzuleriaerlatiboki homogeneoa den masa gisa hartu dute (ulerkera, esangura emate eta interesantzerakoak
|
dituzten
norbanakoez osatuta) laginetatik abiatuta unibertso zabalagoen ezaugarriakaurreikusi eta ezagutu ahal izateko. Ikus entzuleriaren ikerketa etnografikoak, aldiz, batez eretalde txikietan j ardun izan du, ikerketako parte hartzaileak aldagai zehatzen arabera hautatuondoren.
|
|
|
318). Ukatua den herri horren, eguneroko bere jarduerak bestetasunean bizi
|
dituen
norbanako kolonizatuz osaturiko herri zapalduaren aldeko jarrera.
|
|
2016
|
|
|
maiztasun abaniko bat. Mintzajardunaren maiztasun abaniko horrek barne gradiente handia
|
du
norbanako hiztunei dagokienez. Barne gradiente handikoa da, era berean, herri edo eskualde bateko erabilera kolektiboa.
|
|
|
artamenduen %13, 5 hartzen dituzte.Norbanakoak. Gizarte Segurantzak eta aseguruek ordaintzen ez
|
dutena
norbanakoen gain gelditzen da: gastu guzien %9, 4.Enpresak.
|
|
|
Hori dela eta, nabarmentzen dute zainketa sistematiko hobea behar dela, batez ere arrisku handiena duten herritar taldeetan, eta prebentzio estrategia orokorrak ezarri behar direla herritar guztientzat, eta asistentzia arloko ekintza espezifikoak arazoak
|
dituzten
norbanakoentzat.
|
|
|
XVIII. mendearen bigarren erdialdera arte, Monarkia Hispanikoan (beste Europako toki askotan bezalaxe) agintarien esku hartzea ezinbestekoa zela pentsatzen zen herritarren hornikuntza bermatzeko. Kontsumitzaileak babesteko asmoz, agintariek aleen merkataritza askatasuna debekatu eta, beharrezkoa izanez gero, aleak biltegiratuta
|
zituzten
norbanako eta elkarteak euren aleak bidezko prezioan saltzera behartzen zituzten. Gainera, urrialdirik egon ez arren ere, prebentzio moduan, ale tasa (hots, gehieneko salmenta prezioa) ezartzea praktika oso hedatua izan zen.
|
|
|
Batzuetan, bizitza partekatzen duen lagun ilunaren aukeraketa ez da zirkunstantziala, baizik eta erabaki sakona adierazten du. Orduan, desberdina al da felidoak maite dituenaren harekin bizitzea nahiago
|
duen
norbanakoa. Bada, gai horretan egindako azterketen arabera, animalia gogokoenak jabearen nortasunari buruz asko esaten duela.
|
|
|
Izan ere, 15 urtetik gorako nafarren% 32,3k aitortu du ez duela inolako ariketa fisikorik egiten (emakumeen kasuan,% 40k; gizonezkoen artean,% 25ak). Sedentarismoak zuzeneko eragina
|
duenez
norbanakoen osasunean, eta hurrengo urteetan adinekoen kopuruak gora egingo duela aintzat hartuta, arazoak okerrera egin lezakeela uste du aipatu erakundeak. Egunero jarduera fisiko apur bat eginda, osasun arazo asko saihestu ahal dira, eta zahartzaro autonomo eta osasungarriagoa izan.
|
|
|
Gizakiak berdinak dira euliak edo aurpegiko zildarrak berdinak diren hein berean. Ez dute izenik, ez
|
dute
norbanako nortasunik, talde izanaren neskame morroiak baino ez dira. Lurraldeari, orubeari lotzen zaion talde izana da tajuzko izan bakarra.
|
|
2017
|
|
|
Laborantza Ganbarako presidente ohiak zalantzak
|
ditu
norbanakoen engaiamendu soilen lorpenez. Bere ustez, edozein ekimen aitzina eramateko prozedura tentu handiz landu behar da.
|
|
|
Multzo handietan ikusi ohi dira zeruan, marrazki ikusgarriak egiten. Elkarrekin interaktuatzen
|
duten
norbanakoak dira. Ez dago kontrol zentralizaturik, ez dago bakoitzak zer egin behar duen esango duenik, ezta koordinazio egiturarik ere.
|
|
|
Posizio unibertsalista liberala (moral edo arrazionalitate unibertsalaren aldekoa, alegia) ekinaldi despolitizatzaile eta moralizatzaile bat da: hasteko eta oroz gainetik, unitate moral abstraktu bihurtu nahi
|
dituzte
norbanakoak, eta estatuak eta identitateak elkar trukatu eta hautatu ditzatela, salgaiak elkar trukatu eta hautatzen dituzten modu berean. Ideia horri tiraka, liberalismoa eta demokrazia ez datoz bat, edo, bestela, nazionalismoa eta demokrazia ez datoz bat.
|
|
|
Eskola Berriaren iritziz, eskola tradizionalaren akatsa zen gizarteko arazoak konpondu nahi
|
zituztela
norbanakoen motibazioan eraginez, haiek zuzenean moralizatze aldera pobreen, duintasuna, berrezarriz eta aberatsei, kezka?
|
|
|
Bi botere mekanismo horiek ez dute zertan demokratizazioa hauspotu derrigorrean, baina eskura jartzen digute, izan ere, demokraziak premiazkoak
|
ditu
norbanako eta populazioa boteretuak. Bestalde, ikusiko dugun moduan, demokratizazioak premiazkoa du instituzio publikoak gai izatea sinesmenak, praktikak eta arauak objektifikatzeko, hartara, herriak arau, sinesmen eta praktika horiek beroriek konpartitu ditzan eta hala norbanako subjetuak edo subjektu politikoak eratzeko.
|
|
|
384. Euskaldunok epel jokatzen ari gara euskararen etorkizuna bermatzeko boterea dutenekin eta estu hartzen ditugu, oso estu (ezinezkoa dena eskatzeraino, hots, Euskal Herrian euskaraz bizitzea), egoera iraultzeko ahalmen txikiena
|
duten
norbanakoak. Boteredunekin uso eta ahulenekin otso.
|
|
|
Erronka garrantzitsua dugu hau eta helburu argia: euskaraz aritzeko guneak biderkatzea eta euskararen ikusgarritasuna areagotzea, horiek eragina
|
baitute
norbanakoetan euskara ikas eta erabili dezaten. Bizi publikoa aipatzen dugularik, bi eremu nagusi des berdin daitezke:
|
|
|
31 Irizpide honi, noski, aipatutako subjektiboa gehitu behar zaio, BE zuzenean edo zeharka biktimaizaera
|
duten
norbanakoei bakarrik (2 art.) aplikagarri izanik.
|
|
|
Proteina, zuntz, bitamina eta mineraletako dieta defizitarioak dira, eta horien ondorio fisikoak larriak izan daitezke, baldin eta denboran luzatzen badira (normalean, egun mugatu kopuru jakin bat erabiltzeko sustatzen dira, eta horri lotutako nutrizio arriskuak minimizatu egiten dira). Dieta horiek ez
|
dute
norbanakoen bizimoduan aldaketarik eragiten, eta, ondorioz, lortutako aldaketa haztatuek, gantz masa galtzeari ez eragiteaz gain, berehala berreskuratzen dute, ura eta masa muskularra, dieta utzita dagoenean («yo yo efektua» ezaguna). Dieta arazgarriak.
|
|
|
4 Ildo komunitatezaleak, berriz, identitatean jartzen du arretagunea, uste
|
baitu
norbanakoaren eskubideez gain, balio, oroimen eta identitate kolektiboa partekatzen ditugula. Euskal nazionalismoaren historian joera hau nagusitu da eta hemendik dator, hain zuzen, euskarari ematen zaion lehentasuna.
|
|
|
Bere burua aski
|
duen
norbanakoa, borondate propio eta munduan ekiteko gaitasunarekin (guztiz bereizia dagoen mundu objektuaren gainean ekiten duen subjektua), gure munduaren zimendu legez, beste fenomeno guztiak zintzilik dituen erreferentzia eztabaidaezina: bozkatzen duen norbanakoa, edozein bizitza jazoera aurrean arrazoizko erabakiak hartzen dituen norbanakoa, erosten duen norbanakoa, kontsumitzen duen norbanakoa... eta sufritzen duena, maitatzen duena, frustratu egiten dena, gaixotzen dena, azken batean, bizitzaren bilakaerari bakardadean aurre egiten diona.
|
|
2018
|
|
|
Jendarteko arlo guztietan asmo eraldatzaileak dituzten/
|
ditugun
norbanako eta erakundeak etsiak jotzen gaitu azkenaldi luzean jendarte aldaketari eta jendeon subjektibitate berriari begira jartzen garenean. Utopia handien amiltzea, indibidualizazioa...
|
|
|
euren burua ezberdin ikusten duen edozein kultura edo hizkuntza taldea, nolakotasun berezia edo ezberdina duena jatorriagatik, etniagatik, erlijioagatik edo hizkuntzagatik. Euren ustez, arlo klinikoan seguruak izateaz gain, osasun zerbitzuak kultura aldetik ere seguruak izan behar dira, hots, ezin
|
dute
norbanakoaren edo giza taldearen kultura kolokan jarri. Australiarren esparruan ekitateak zera esan nahi du:
|
|
|
Euskal Herrian besteekiko eta ondasunekiko arduran oinarritutako jendartea zegoen garai batean, non etxea jendarte bizitzaren erdigune moduan funtzionatzen zuen erakundea zen eta norbait izatea nonbaitekoa izateari lotuta zegoen; norbait izateko nonbaitekoa (etxeko edo herriko kide) izan behar
|
zuen
norbanakoak. Jendarte horretan, gainera, lanari garrantzi handia ematen zion mundu ikuskera zegoen; ondasun iraunkorrak lanik egin gabe jasotzen ziren eta, beraz, ezin zen haiekin nahi zena egin.
|
|
|
Niretzat ezin dira erabat banatu pertsona eta haren ingurunea. Elkarrekiko dependentzia
|
dute
norbanakoak eta gizarteak.Mezu landua duten istorioak kontatzen dituzu. Oso modu zainduan, gainera.
|
|
|
Filmerren aitak ukatu egiten du emakumeek ezein ugal gaitasun dutela; haien gaitasun hori bereganatu, eta politika mundura ekartzeko gaitasun maskulino bihurtzen du. Jatorrizko kontratuaren istorioan rolen bat
|
duten
norbanako gizonezkoek, izan ere, ez dute aita bihurtu nahi zentzu patriarkal klasikoan. Aita, patria potestas gisa, iraganeko kontua da:
|
|
|
Kontratua gailenduz gero, sexu ezberdintasuna ugazabatzan eta mendekotasunean oinarritzen duen konstrukzio patriarkalak bertan segituko du, erreprimituta badarik ere. Konstrukzio horrek, hain justu, bere hartantxe iraun behar
|
du
norbanako kontzeptuak esanahirik izango badu eta hala emakumeei nola gizonei libertatearen promesa egingo badie, jakin dezaten zer izan behar duten helburu. Konstrukzio hori erreprimituta baino ezin dute emakumeek halako helbururik izan.
|
|
|
Senar emazteek, hala,, bere kabuz irauten?
|
duten
norbanakoak izateari uzten diote; asoziazio txiki bateko kide bihurtzen dira, eta asoziazio hori hain da estua, ezen, pertsona bakar bat, bilakatzen baitira.
|
|
|
Istorio horren arazoa, ordea, hauxe da: Hobbesek uste
|
duenez
norbanako guztiak berekoiak direla zeharo, logikaz ez dirudi arrazoirik dagoenik ezein emakumek (edo gizonek) kontratu bat egin dezan haur baten nagusi izateko. Haurrek arriskuan jarriko lukete haien gaineko eskubidea duen pertsona, zeren denek denen kontra dagiten gerra horretan askoz ere kalteberagoa bailitzateke arerioen aldean.
|
|
|
Haurren iraunbideaz arduratu beharraren problema, egia esan, kontraktualismoaren arazo orokorrago baten parte da, eta 6 atalean helduko diot sakonago. da Hobbesen moduko pentsalari bikain bat agian jabetu zela hor zailtasun bat zegoela; beharbada, horrexegatik esan zuen sinetsi behar
|
genuela
norbanakoak onddoak bezalaxe sortzen direla natur egoeran (Filmerrek mespretxuz eta arinki hartu zuen iruzkin hura).
|
|
|
Baina zer gertatzen da ezkontza kontratuarekin? Gizonek bortxaz menderatu badituzte emakumeak, edo emakumeek naturaz ez
|
badute
norbanakoaren berezko gaitasunik, horrek esan nahi du orobat falta zaizkiela jatorrizko kontratuan sartzeko behar diren posizioa eta gaitasunak. Halaz guztiz, kontratu sozialaren teorialariek behin eta berriz diote emakumeak badirela gai kontratu batean sartzeko, eta, are, nahitaez sartu behar dutela kontratu horrexetan:
|
|
|
Gizabanakoak jabetza gisa dauzka bere gorputza eta bere gaitasunak, jabetza materiala daukan bezalaxe. Ikuskera horri jarraituz, norberaren jabetzak babesteko modurik onena zein den subjektiboki kontuan hartuz soilik ikus ditzake eta ikusi behar
|
ditu
norbanako bakoitzak bai mundua eta bai beste gizabanako batzuk; edo, maiz esan ohi den bezala, bere interesa kontuan hartuz. Egiaz, bada natur egoeraren irudikapen ez hain erradikalki indibidualista bat, besteak beste Lockek marraztua, non norbanakoak ez dauden erabat bakartuta, baina, hala eta guztiz ere, irudi horretan ere ageri da ideiarik funtsezkoena:
|
|
|
Eremu pribatu emakumezkoena (naturala) eta eremu publiko gizonezkoena (zibila) elkarren kontrakoak dira, baina elkarrengandik hartzen dute esanahia, eta bizimodu publikoko askatasun zibilaren esanahia nabarmendu egiten da aurrez aurre jartzen bada eremu pribatuaren bereizgarri den mendekotasun naturalarekin (Lockek modu nahasgarrian tratatu zuen gai hori, termino patriarkaletan esan baitzuen aitazko boterearen eta botere politikoaren artean zegoela kontrastea). Emakumeek eremu pribatuan duten mendekotasunak azaleratzen du zer esan nahi
|
duen
norbanako bat izateak, hots, esparru zibilean librea den kontratugile bat izateak.
|
|
|
norbanakoaren posizioa, hots, kontratuak egiteko gaitasuna duenarena. Esklabo ugazabek ezin zuten ukatu beren giza jabetzak gizakiak zirenik (bestela, jabetza hutsak baldin baziren, zertarako astindu zartailuaz?), eta, modu berean, ezin izan zen sekula guztiz ukatu emakumeek ere gaitasun jakin batzuk
|
zituztela
norbanako gisa. Emakumeak enplegu kontratuetan sartzeak, dirudienez, inolako ezbairik gabe erakusten du badutela aski gaitasun norbanakoak izateko eta kontratuetan parte izateko.
|
|
|
Emakumeak enplegu kontratuetan sartzeak, dirudienez, inolako ezbairik gabe erakusten du badutela aski gaitasun norbanakoak izateko eta kontratuetan parte izateko. Inork kontratu bat egiten badu merkatu kapitalistaren mundu publikoan, edo soldatapeko langilea bada, horrek berez esan nahi
|
du
norbanako horrek bere baitako jabetza duela, hau da, aukera duela enplegu kontratuaren bidez jabetza horren zati bat eskaintzeko: bere lan indarra.
|
|
|
Azken ikerketen arabera, ikuslea inteligentzia emozional handikoa eta enpatia duena bada, erasoa ikustean triste edo errudun sentitzen da, baina ez du indarrik ezer egiteko. Itxura denez, taldeko prozesu psikologikoak indar handiagoa
|
du
norbanakoaren baloreek eta indarrak baino, eta isildu egiten dira. Badirudi ikasle horien autokontzeptua ere zapuztu egiten dela, eta halakoak pentsatzera irits daitezke:
|
|
|
Saiakera zientifistek, neutraltasunaren izenean, giza dimentsio ororen aurreikuspena jomugan dute, norbanako otzandua eta kontrolpekoa helburu harturik. Neoliberalismoari funtzionala zaion ereduaren ekoizpenak beharrezkoa
|
du
norbanako gainegokitua eta maneiatzeko erraza, zirkuitu neuronaletara murriztutako gizaki biologikoaren ideia leheneratuz. Subjektibotasun neoliberal hori bihurtzen da eraikuntza biopolitikoaren bermea, hots:
|
|
2019
|
|
|
Gaiaz gero eta gehiago dakigu, eta hausnartzeak soilik eraman gaitzake benetan arazoa non dagoen ikustera. Kanpaina horiek prozesuaren parte direla uste dut, baina horrez gain, hausnarketa sakon bat egin behar
|
dugu
norbanako guztiok. Kontsumo jasangarria bultzatzea oso ondo dago, baina zein da benetako arazoa?
|
|
|
kontinente arteko migrazio bizia badakigu zer tentsio eta zer erreakzio molde eragiten ari den europa gehienean. tentsio arrisku hori ez da estatu arteko planoan bakarrik gertatzen, gainera. estatu barruan ere bada, edo izan liteke, halakorik. halakorik gerta ez dadin (edota ahalik txikiena izan dadin) neurri egokiak hartu izan dira behin baino gehiagotan: estatu berean, horrela, aldamenekoari ez bezalako ezaugarri linguistiko kolektiboak aitortu zaizkio lurralde bati eta ezaugarriok, are legez, indarrean eusten dira. ez gara esaten ari, hemengo hizkuntza eskubideetan gidari
|
dugun
norbanako irizpidea okerra denik. ukitu ezina denik ere ez: arnasguneen babes trataerak zer formulazio konkretu behar lukeen eta izan dezakeen ikuskizun dago. ezin da, ordea, aipatu gabe utzi. arnasguneetan (kanpora eta barrura, hazkunde bejetatibo murritzaz gainera) gertatzen ari den transbase bortitzaren gertaera hor dago. gertaera horri gizabidezko eta elkar hartuzko irtenbidea bilatzen saiatzea dagokigu, azken arnasguneak ere hankaz gora joango ez badira bihar edo etzi.
|
|
|
Ez diot hau loreak banatzeko eta “begira gizonezkoak zein onak garen, utzi egin genizuen” esatearren. Oraindik ere mekanismo heteropatriarkalak bete betean
|
ditugun
norbanako eta egituretatik ere aurrerabideak atera ditzakegula sinisten dudalako aipatzen nuen, eta Elkartea, bere argi itzalekin, benetan mugimendu eredugarri izan delako nire begietara.
|
|
|
Sigmund Freudek, neurologo austriarrak, zioen erritualaren funtsa gizakiaren tentsioak askatzeko tresna zela; bere ustez antzeztutako inauteri, erritual horiek katarsia sortzeko eragina
|
zuten
norbanakoen eta taldearengan eta sekulako intentsitatea eta transformatzeko boterea emateko gai ziren; horra hor bere arrakastaren zergati bat.
|
|
|
Inork ez du ezkontzaren tragediak eta zekenkeriak ukatzeko asmorik, baina ezkontza defendatzen dutenek esan ohi
|
dute
norbanakoen borondate txarrak sortzen dituela ezkontideen gatazkak, ez instituzioak berak. Tolstoik, beste batzuek bezala, bikote ideala deskribatu du, Gerra eta Bakearen epilogoan:
|
|
|
Hainbesteraino, non emakumea makurtu egin behar baitzaio haren jainkotasunari. Nahiz eta gizona falo bat izan, eta ez buru bat, gizontasuna
|
duen
norbanakoak bere pribilegioak gordetzen ditu; emakumea ez da gaizkia, eta ona ere izan liteke, baina mendekoa da. Lawrencek, azken batean,, egiazko emakumearen?
|
|
|
Bigarren lerroan udaltzainak, batzuk gogo txarrez eta beste batzuk azkenean bai oparitu dizkieten pistolei esker onez alkateagatik edozertarako gertu, hobe baita armatu gizajoa izan gizajo hutsa baino. Hirugarrenean herritarrak, alderdietako hooligan bakanak eta psikiatrikoan behar
|
luketen
norbanakoak. Eta laugarrenean, uzkur eta izkina batean, eguneko gai zerrendako puntu batekin izu garen udal langileetarik batzuk.
|
|
|
Batzuetan errazagoa izango zaigu eragitea, eta beste batzuetan, aldiz, ia ezinezkoa. Hiztuna izango da beti ardatza, baina jakin behar
|
dugu
norbanakoen erabileraren erantzukizuna erantzukizun partekatua dela: hiztunarena, hurbileko eragileena eta maila makroan daragiten eragile eta erakundeena.
|
|
|
Horren harira, Estitxu Elduaien zinegotziak azaldu du herritarren formakuntza sustatzeko lanean aritu dela Udala azken urteetan: " Badira 2 urte Deustuko Unibertsitatearekin elkarlanean ikastaro eta jardunaldiak antolatzen ditugula profesionalentzat nahiz jorratutako gaietan interesa
|
duten
norbanakoentzat. Bide horretan antolatu ditugu otsaileko bi jardunaldiak ere".
|
|
|
Gaur egun, baina, bi elkarbizitza antolamendu eredu nagusi ditugu: bata, familia nuklear (eta patriarkalean) oinarritua, eta, bestea, inolako laguntzarik ez
|
duen
norbanako autosufizienteak gorpuztua (teorikoki, noski, azken finean denok baikara interdependenteak). Eredu horiek zaintzaren krisia
|
|
2020
|
|
|
Estatuaren edo erakunde publikoen gizarte barneraketa hori integrala baldin bada, orduan, lan indarra saldu ezin duen horrek bizi kalitate duina izango du, eta, beraz, bizitzaren merkantilizazio maila murriztuko du eta estatu edo ongizate erregimen horren desmerkantilizazio maila handia dela esango dugu. Aldiz, bizi kalitate on bat lortzeko lan indarra ezinbestean saldu behar
|
badu
norbanakoak, gizarte horrek duen merkantilizazio maila handia dela esango dugu eta gizarte horrek dituen erakunde publikoen gaitasuna ongizatea bermatzeko murritza.
|
|
|
Hamarnaka norbanako eta eragile biltzen ditu urtero udal ordezkaritzarekin batera, herriko festak antolatzeko lanak bideratzen dituen elkarguneak.2020ko edizioa prestatzen hastera doaz; lehen bilera irekia asteazken honetarako, otsailaren 12rako deitu dute, arratsaldeko 18:00etan Potxoenean. Bilera irekia izango da aipatu moduan; datozen jaietan ekitaldiren bat antolatu edo prestaketa lanetan parte hartu nahi
|
duen
norbanako, talde, elkarte edo herri eragile orok du Jai Batzordean parte hartzeko aukera. Lehenbiziko saio honetan, festetarako proposamenak biltzen hasi nahi dute.
|
|
|
Azken txanpan sartu da bigarren Euskaraldian parte hartu nahi
|
duten
norbanakoen izen ematea. Hain zuzen ere, azaroaren 19ra arte eman dezakete izena ahobizi edo belarriprest rola aukeratu, eta euskararen erabilera sustatzeko eta hizkuntza ohiturak aldatzeko ariketa sozialean parte hartu nahi duten herritarrek.
|
|
2021
|
|
|
hizkuntza ezagutza orokortzeko behar handia dago, ideologia edo diskurtsoen mailan ere bada zer hobetua, baita hizkuntza praktiken arloan ere. Hori guztia horrela izanda ere, ezin
|
dugu
norbanakoaren esparrua ahaztu. Izan ere, beharrezkotzat jotzen dugu hiztunen bizipenei eta emozioei ere erreparatzea.
|