|
2000
|
|
|
Eta osaba Joanikotekin protestant sentitzen nintzen, eta jaun Marcelekin katoliko. Eta ez nuen kontzientzian ezinegonik ez buruan buruhausterik izaiten, eta ez nintzen hargatik herstura hertsian bizi, zeren biak
|
bainituen
maisu eta irakasle, eta zeren irakaslearen erranetarat egoitea baitzen ikaslearen obligantza eta zeregina. Eta, komunionea egiten nuenean, gogoan izaiten nituen osabaren hitzak, hura ogi puska bat bertzerik ez zela, baina behin ogia ahoratuz gero, jaun Marcelek eman zidan kontseiluari jarraitzen nintzaion, eta kontseilu haren arabera bizitzen nituen neure baitan Kristoren oinazea eta Kristoren erresurrezionea.
|
|
2003
|
|
|
Sozialismoaren aldera jotzen baldin badugu, berriz, Marx eta Engelsen idazkietara, ohartzen gara zein errazki gutiesten
|
dituzten
maisu horiek ere nazio balioak eta, bereziki,, laster galduko, omen diren hizkuntza eta kultura gutituak.
|
|
|
Hamalau urte nituen, eta maisua gure etxera etortzen zen aldian behin, ene amarekin hitz egitera. Ohitura hura
|
baitzuen
maisuak, bere ikasleen familiak bisitatzekoa. Edo ikasleoi banaka deitzen zigun, eskolako orduetatik kanpo, gurekin buruz buru elkarrizketatzeko, han gela barruan, edo eskola inguruan paseo bat eginez, egun hartan bezala, azkeneko orduan frantseseko klasea eman ondoren.
|
|
2004
|
|
|
–Eseri hor nonbait, mesedez –eskatu zion Einsteinek, Turing-en urduritasuna ikusiz– Pauli utzi txoko hartako oihalen gainean. Esnatzen denean zeresanik edukiko du, seguru –jarraitu
|
zuen
Maisu Zaharrak, ironia apur batez.
|
|
|
–Ginen. Herio bihurtu ginen –bota
|
zuen
Maisu Zaharrak, azkenean, bestearen min nabaria arindu nahian bezala. Mahai alboko eserlekua seinalatu zion gero Oppenheimerri.
|
|
2006
|
|
|
Nik ez dakit Historiaren baitan eta Izpirituaren azken argitze distiratsuan sinisten ote genuen (ez dut uste Hegel irakurria genuenik, zertxobait entzuna baizik, horretarako
|
baikenituen
maisuak) ez eta proletargoaren erabateko eta behin betirako iraultza salbatzailean ere (oso marxistak ere ez ginen, nahiz eta Marx zenbaitek uste baino gehiago irakurria eduki); baina nazioa, aberria, askatasuna, eta abar horietan bai, sinisten genuen, edo sinisten genuelako itxurak eginez ibiltzen ginen bazterretan zehar. Aldi berean, eta, normala zenez, ikonoklastak ere baginen, dezente anarkikoak ere bai.
|
|
2008
|
|
|
Eta pasatu ziren hiru hilabete, eta nola Beñardok ez
|
baitzuen
maisuak nahi adina aurreratzen, honako bertso honek eman dezake Beñardoren etsipenaren neurria: –Erdara ikasi nahi/ buruan sartzen ez.
|
|
|
bat gehiago gutxienez: ez al zion, bada, maisuak aholkatu basoerdia edateko, eta ez ote
|
zuen
maisuari ziòn fedeak egin gainerakoa, fede hura Beñardori salbagerrikoa gertatu balitzaio bezala, itsasikarak buruan eragindako ur nahasietatik libratu zuena. Ikuspegi horretatik ez baitzuen ardoak miraria egin, maisuarekiko fedeak baizik; are gehiago:
|
|
|
–Saiatu ongi ikasten, eta ez dizu barrerik egingo! –moztu
|
zuen
maisuak, zeinak gehitu baitzuen–: Ezin onar daitekeena inork justizia bere kabuz egitea da, horretarako baitago maisua eskolan... etxean aita dagoen bezala.
|
|
|
Eta pasatu ziren hiru hilabete, eta nola Beñardok ez
|
baitzuen
maisuak nahi adina aurreratzen –honako bertso honek eman dezake Beñardoren etsipenaren neurria: " Erdara ikasi nahi/ buruan sartzen ez.
|
|
|
Bai baitziren beste faktore eta aldagai batzuk ere... bat gehiago gutxienez: ez al zion, bada, maisuak aholkatu basoerdia edateko, eta ez ote
|
zuen
maisuari ziòn fedeak egin gainerakoa, fede hura Beñardori salbagerrikoa gertatu balitzaio bezala, itsasikarak buruan eragindako ur nahasietatik libratu zuena. Ikuspegi horretatik ez baitzuen ardoak miraria egin, maisuarekiko fedeak baizik; are gehiago:
|
|
2009
|
|
|
XIX. mendea historismo handiaren mendea izan da: Ranke, Droysen, etab., historia zientzia gisa fundamentatu
|
duten
maisuak. Ausiabartza napoleondarretik goititu diren potentzia eraberrituen arteko norgehiagokan, historia laster Estatuaren teologia bilakatu da, handitasun nazionalen mitologizazioa (ez ote digute orain batzuek abertzaletasunaren teologia bihurtu gura?
|
|
|
Eta Euskal Herrian oraindik gertatu ez dena. Ikastetxean AIDS
|
duen
maisua izan eta gurasoek haurrak ikastetxera bidali nahi ez. New Yorken homosexual batzuentzat, boccata di cardinale?
|
|
|
Sutsuki irakurtzeari ekin zion, suspensezko nobelak, baita garai guztietako klasikoak ere. Itxaropena
|
zuen
maisuek erakutsiko ziotela bide zuzena. Aldi berean, mendira joaten hasi zen, azken hilabeteetako presioaz libratzeko; asteburuetan hasieran, baina laster baita astegunetan ere.
|
|
|
Lau urtetan egon zen mutila gaixo, bi lehenengoak sendategian, eta beste biak etxean; lau urte haietan, baina, ikasturte akademiko bakarra galdu zuen, Gabinok, sendategian egin zuèn bigarren urtean tarteka estudiatzen jardun zuenak, etxean estudiatzen jarraitu baitzuen; hantxe zituen anaiek urtez urte uzten zizkiotèn liburuak, zalantzetarako, gainera, Damaso
|
zuen
maisu ezin hobea?, eta hantxe zuen hilean behin ikastetxeko irakasle bat, gramatikakoa?, arratsalde osoa bisitan ematen zuena, estudioei lotutako kontuen jarraipen orokorra egiteko; Gabinok, beraz, aurrera egiten zuen, bai osasunean eta bai estudioetan ere, baina mutila ez zegoen erabat pozik; goraldien ondoan?. Hosto erorien baitan egiten du Kristoren bihotzak taupaka, esan zion Maria Bibianak noizbait, eta batzuetan halaxe ematen zuen, on Anizeto kalonjeak igandeetan komunioa ekartzen zionean, esate baterako, hain bere baitan bilduta egoten zen Gabino halakoetan, haren begiak goi argi batek hartuak iduri?
|
|
|
Lau urtetan egon zen mutila gaixo, bi lehenengoak sendategian, eta beste biak etxean; lau urte haietan, baina, ikasturte akademiko bakarra galdu zuen, Gabinok, sendategian egin zuèn bigarren urtean tarteka estudiatzen jardun zuenak, etxean estudiatzen jarraitu baitzuen; hantxe zituen anaiek urtez urte uzten zizkiotèn liburuak –zalantzetarako, gainera, Damaso
|
zuen
maisu ezin hobea–, eta hantxe zuen hilean behin ikastetxeko irakasle bat –gramatikakoa–, arratsalde osoa bisitan ematen zuena, estudioei lotutako kontuen jarraipen orokorra egiteko; Gabinok, beraz, aurrera egiten zuen, bai osasunean eta bai estudioetan ere, baina mutila ez zegoen erabat pozik; goraldien ondoan –" Hosto erorien baitan egiten du Kristoren bihotzak taupaka&q...
|
|
2010
|
|
|
–Aberriak guztia merezi du, eta ez dizut huts egingo, aitona, zin degizut Jainko guztiahaldunaren izenean ezetz!?. Halakoetan, gizon txiki bat balitz bezala mintzatzen baitzen Heinrich eta beti modu hanpatuan, epikatik lirikatik baino hurbilago, aitona miresten zuen eta aitona
|
zuen
maisu?, hamaika urte egin berri zituenak hogei balitu bezala, niri ere halatsu zuzendu baitzitzaidan, gerrara joan aitzin:
|
|
|
Garaia zen, beraz, aspaldi hil nuèn haurrak berriro bizi nintzan, eta lortu ere, lortu dut maila handi batean, nik uste? ez jende askoren laguntzarik gabe, Zapiain estimatuarena bereziki; horretan, hala ere, komentuko anai sukaldaria
|
dut
maisu, hain da berezia eta berezkoa haren umorea, Marx anaiena oroitarazten didana maiz?
|
|
|
Tancredo, jakina, oso gregueriazalea zen, eta noiznahi ibiltzen zen, maisuaren ildotik, gregueriak asmatzen?. La Z es un 7 que va a misa? esana
|
zuen
maisuak, jende ez hain azkarrarentzat ere bere bertsioa zuena: –La Z es un 7 de rodillas??, harik eta ni ere halaxe hasi nintzen arte, haren zaletasunak kutsatuta?
|
|
|
Tancredo Luna; bada, barojazalea ez ezik, gómezdelasernazalea ere bazen hura, halako moldez, non, lortu ere lortu baitzuen, idazle ezagunak Pomboko botilategian antolatzen zituèn tertulietara eta behin edo behin joatea. Tancredo, jakina, oso gregueriazalea zen, eta noiznahi ibiltzen zen, maisuaren ildotik, gregueriak asmatzen —" La Z es un 7 que va a misa" esana
|
zuen
maisuak, jende ez hain azkarrarentzat ere bere bertsioa zuena: " La Z es un 7 de rodillas" —, harik eta ni ere halaxe hasi nintzen arte, haren zaletasunak kutsatuta...
|
|
|
Garaia zen, beraz, aspaldi hil nuèn haurrak berriro bizi nintzan, eta lortu ere, lortu dut maila handi batean, nik uste... ez jende askoren laguntzarik gabe, Zapiain estimatuarena bereziki; horretan, hala ere, komentuko anai sukaldaria
|
dut
maisu... hain da berezia eta berezkoa haren umorea, Marx anaiena oroitarazten didana maiz... nahiz eta hark ez dakien ez Marx anaien eta ez Hollywoodeko izarren berri, zin degizut ezetz; zuk badakizu, edo jakingo duzu, fraideon artean izan ohi den mailaketaren berri: batzuk" anaiak" direla, alegia, eta besteok" aitak", haiek apaiztu gabeak eta gu apaiztuak; esan ere, esango dizut mailen arteko etena handia izan dela mendeetan, handiegia ere bai... baina azken urteotan berdindu dira mailak, estutu dira harremanak, eta hara non aurkitu dudan harribitxia... hainbeste estimatzen dut, zinez, anai sukaldaria; hark badu jendeari irri eragiteko dohaina, baina, batez ere, gizon argia da, neurriaren zentzua duena eta umorea gatza bezala erabiltzen duena, gutxika; bada, egun batean, tortilla batek kalte egin, eta larri ibili zen gure gizona, goiko eta beheko zuloak bi iturri xikin bihurtuta:
|
|
2011
|
|
|
Uste
|
dut
maisuak bezperan irakurri zigula Kixoteren kapitulu hura, zeinean kontatzen baita nola zaldun ibiltari famatuak erraldoi batzuekin nahastu zituen Manchako erroten hegalak. Biharamunean, berriz, ibaiertzera joan ginen lagun batzuk:
|
|
|
Eta nik ez nuen adinik, ez nituen hogei urte, lehen eleberriarekin egin nuen bezala, jendearen aurrean maisuaren eragina aitortzen ibiltzeko, iruditzen baitzitzaidan, eta hala iruditzen zait orain ere, lehen lanetan zilegi eta barkakizun dena arbuiagarri bihurtzen dela ondorengoetan. Irakurle zuhurrenek ere esan zezaketen, eta arrazoiarekin gainera, nahiago
|
zutela
maisuaren lanak birritan irakurtzea, jarraitzaile batenak erosten dirua xahutzea baino.
|
|
2012
|
|
|
Bat fidel bazaio bere buruari eta bere izaeraren argibideak jarraitzen baditu, nork behar
|
du
maisu bat?
|
|
|
–Ez
|
dugu
maisua molestatu nahi, esan du Rikardok, txantxa egin nahian.
|
|
2013
|
|
|
Inoiz ez du askorik idatzi, egia da, baina gutxi egongo da munduan Versus bezain irakurzale fin zorrotzik. Gogoan
|
ditu
maisuak: Verneren L' Ecole des Robinsons, Grant Kapitainaren semeak, Irla misteriotsua, Le Chancellor; Ulisesen abentura zoragarriak; Robinson Crusoe, nola ez; Arthur Gordon Pym (kanibalismoa du akorduan, bereziki); García Márquezen Relato de un naúfrago; eta, guztien gainetik, Coleridgeren Rime of the Ancient Mariner, Versusek ingelesez irakurri zuena.
|
|
2015
|
|
|
–Hobe
|
duzu
Maisuari patiora jaisten lagundu, ñaño horrek, erran zidan.
|
|
|
Oihu batean, Maisua zetzan gelara heldu nintzen. Gogoan
|
dut
Maisuaren gorpuaren ondoan belaunikatu nintzela eta zerbait erran niola, baina ez naiz oroitzen zer. Gero, zutitu eta gaztelutik atera nintzen.
|
|
|
Etxeberriko haurrek ama
|
zuten
maixu
|
|
|
Negar egiteko oso gutxi falta
|
zuen
maisu zahar hark pena ematen zion, eta berari ere negar egiteko gogoa ernatu zitzaion; lagundu egin nahi zion, baina aldi berean beldur zen, Ikerrek beti aipatu zion bere aita oso azkarra zela eta ez fidatzeko sekula berarekin.
|
|
|
Hurrengo bi jokaldiak ia etsiak harturik aldatu nituen taulara. Gogoan
|
dut
maisu alemanaren izena madarikatu eta guzti egin nuela, gure aberriaren omena hain modu ergelean iraintzeagatik.
|
|
2019
|
|
|
Zer inbidia ematen didan Maria Magdalenaren eta Jesusen amodio idealak: merezi
|
duen
maisu miretsi baten dizipulu sutsua izan; bere idoloarengatik bizi eta hil, harengan sinetsi inolako duda izpirik gabe, lortu Aingeruak piztia garaitu dezala betiko; hain nago gerizaturik haren besoetan, hain txiki, hain uzkurtutik haren babesean, eta hain naiz harena, ezen existitzeari uzten baitiot.
|
|
2021
|
|
|
Gogotik egin du barre zaharrak, baina ez denbora luzez. Txetxek pentsatu behar
|
zuen
maisuaren aldartea bat batean alda zitekeena, egin duen bezala. Besaulkitik jaiki eta jiraka hasi da tailerrean zehar, geldi egondako erlojua pila aldatu berritan bezala.
|
|
|
Paper mutur guztiak familiakoekin metatu ditu leiho ondoko mahai handian, helbideak, telefono zenbakiak, ideiak eta zirriborroak, erakusketa gonbidapenak, burdindegiko albaranak eta enparauak. Bekadunak hitzez hitz bete
|
du
maisuaren agindua: tailerraren erdian tente eta tentagarri dagoen fardela ukitu gabe hautsetan bilduta utzi du, olanaren hegaltxo txikiena ere altxatu gabe jakin minari.
|
|
|
Hori Nikolasari Bilbaon ikasten ari zen lekura idatzi zion Sabinok, Bilbotik bertatik, 1899ko urriaren 17an. Gaur egun hainbat jelkidek eta bestek ere Urdaibai deritzon Edengo Baratzean txaleta eraikitzea amesten dutenek, hortxe
|
dute
Maisua. Zer esan baina kapera gotikoaren asmoaz hortxe bertan Guggenheim Bis Museoa egin gura dutenei?
|