|
2000
|
|
|
Herri arrotz batean nengoen, eta ez nengoen, halatan, hango bizimodurat usatua eta ohitua... baina gaztigatua eta ongi abisatua nengoen, bertzalde, zeren eta kapitainak behin eta birritan errana baitzidan —karrika haietan sartu aitzin eta bere portu hartako emaztekiaren bila joan aitzin—, uko egin niezaiela eta ezetz erran niezaiela auzo hartako putei eta ema mutiriei, baldin haien demanda bortz errealetik goitikoa bazen, salerosian zuten fruituaren eta merkatalgoaren prezioaz denaz bezainbatean. Baina nola, alde batetik, erlea bezala bainengoen, lore hartan harrapatua eta loreak irentsia, eta ez
|
nuen
lore hartarik ihes egiteko asmorik, zeren, aitzitik, gero eta gutiziosago eta desirosago bainengoen, pentsaturik zer bertze zeru ikusten, dastatzen, entzuten, usnatzen eta ukitzen ahal nituen Mignonen eskutik, urrezko bi dukaten truke, laurdenarekin hain arrai eta alegera geratu banintzen lehenagoxe; eta nola, bertzetik, ez bainintzen De mostenes bezain buru argia, noiz eta Laisi uko egin baitzio...
|
|
2001
|
|
|
Abuztuko goiz hartan, Goiok eta bere amak kanposantura joan behar
|
zuten
loreak eramatera. Uda goiza izan arren, lainotsua eta goibela zen eta Goio hotzez artega ibili zen hilobien artetik harik eta beren lekura ailegatu ziren arte.
|
|
2003
|
|
|
" Gauza da" esan zuen Martinak Mercedes mahaian eseri zenean," beti ibiltzen zirela plazako anaiak joko horrekin gora eta behera, atzera eta aurrera; nola esaten zioten joko horri, Mercedes?" Izena ez zekiela esan zuen Mercedesek, baina xakearen antzekoa zela; antzekoa baina konplikatuagoa, behin azaldu ziola Mateok. Eta Mateo izena esaten zuenean, soinekotik kanpo hedatuta
|
zituen
lore guztiak soinekora biltzen zitzaizkion berriz ere, eta Matiasek ulertu zuen Mateo ez zela Mateo bakarrik, Mateo zela beste gauza asko Mercedesentzat.
|
|
2006
|
|
|
desertuko haizeak legortu ez
|
zuen
lorea
|
|
|
Arrosa eta kamelia aparte, lore ederrak dira tulipak, beren koloreak miresgarriak eta argizari antzekoak lore hostoak; lorategietako ederrenetakoak udaberrian makilatxo xutaren gainean garatzen direnean. Tulipa hitza turkiarren hizkuntzatik omen dator, dulband hitzetik, hain zuzen, zeinak esan nahi baitu durbante edo turbana, lurralde haietako musulman gizonezkoek burua estaltzeko eraman ohi duten txapel antzekoa, zeinaren nolabaiteko antza
|
duen
loreak. XVI. men dean urrutiko lurraldeetatik etorri eta ospe ikaragarria izan zuen Herbehereetan, eta oraindik ere hala jarraitzen du, neurri batean:
|
|
|
Sekula ikusi gabeko loreak ziren haiek. Urdin berezikoak
|
zituzten
lore begiak.
|
|
2008
|
|
|
–Arrebak esan didana egia bada, kontua uste baino larriagoa da, ama nagusi. Izan ere, frai Millanek ez ditu aldarean loreak nahi, baina Jesusek atsegin
|
zituen
loreak eta perfumeak, gogoratu, besteak beste, Betaniako Mariaren pasartea, Lazaroren arrebarena, san Joan, 11, 2 Frai Millanek ez ditu irudiak sobera maite, baina irudiak Elizaren tradiziorik jatorrenari lotuak daude, eta, onbideratzaileak ez ezik, debozio pizgarriak ere badira. Zilizio eta diziplinetan, berriz, neurria du maite, eta niri ongi iruditzen zait, baina Jesusek lehenetsi zuèn bide estuaren aukerari ere atea itxi gabe:
|
|
|
–Arrebak esan didana egia bada, kontua uste baino larriagoa da, ama nagusi. Izan ere, frai Millanek ez ditu aldarean loreak nahi, baina Jesusek atsegin
|
zituen
loreak eta perfumeak, gogoratu, besteak beste, Betaniako Mariaren pasartea, Lazaroren arrebarena, san Joan, 11, 2 Frai Millanek ez ditu irudiak sobera maite, baina irudiak Elizaren tradiziorik jatorrenari lotuak daude, eta, onbideratzaileak ez ezik, debozio pizgarriak ere badira. Zilizio eta diziplinetan, berriz, neurria du maite, eta niri ongi iruditzen zait, baina Jesusek lehenetsi zuèn bide estuaren aukerari ere atea itxi gabe:
|
|
2009
|
|
|
Horrekin zera esan nahi diat: azken hamar urteotan loreak eta loreak zaintzen arituak ongi merezia
|
duela
loreren batek zain dezan. Nork ekarri du, baina, lorea?
|
|
|
Horrekin zera esan nahi diat: azken hamar urteotan loreak eta loreak zaintzen arituak ongi merezia
|
duela
loreren batek zain dezan. Nork ekarri du, baina, lorea?
|
|
2010
|
|
|
Gero, hizkuntzaz aritu ginen, eta hartan ere ez ginen ados jarri;. Esperantoa da anaitasun unibertsalaren ezaugarri nagusia eta esperantoa da etorkizuna? esan zidan;. Nahi duzuna esan, baina nik nahiago
|
ditut
lore naturalak artifizialak baino, eta hemen, Euskal Herrian, euskara da lore naturala, gaztelania bera ere baino naturalagoa, aurreragokoa ere baden neurrian?;. Bai, baina euskarak ez du gaztelaniak duen indarra, eta??; hain ziztuan etorri zitzaidan erantzuna, non hantxe moztu bainuen: –Horregatixe lagundu behar diogu euskarari!
|
|
|
Gero, hizkuntzaz aritu ginen, eta hartan ere ez ginen ados jarri;" Esperantoa da anaitasun unibertsalaren ezaugarri nagusia eta esperantoa da etorkizuna" esan zidan;" Nahi duzuna esan, baina nik nahiago
|
ditut
lore naturalak artifizialak baino, eta hemen, Euskal Herrian, euskara da lore naturala, gaztelania bera ere baino naturalagoa, aurreragokoa ere baden neurrian";" Bai, baina euskarak ez du gaztelaniak duen indarra, eta..."; hain ziztuan etorri zitzaidan erantzuna, non hantxe moztu bainuen: " Horregatixe lagundu behar diogu euskarari!
|
|
2011
|
|
|
Lorea diot, ez baitakit loretik lorea bereizten. Izen bat besterik ez
|
dut
lore guztiei deitzeko.
|
|
|
Udaberrian loratu den pikondoarekin ohi den bezala gertatzen ari zaio Jose Santosi bere paperekin. Askok uste du ezen pikondoak ez
|
duela
lorerik; eta badauzka, eduki. Azal lodiko poltsa baten baitan gorde ohi ditu pikondoak bere lore horixka eta urrea bezain garestiak, eta, iraila heldutakoan, esku eskura jarri ohi du frutak sekretu gozoa.
|
|
2012
|
|
|
Udako goiz eder batez zen. Zilarreriek distira egiten zuten zilarginen dendetan, eta katedralaren gainera lapranean heltzen zen argiak isladurak pausatzen zituen harri grisen hausturetan; txori konpainia bat zurrunbilatzen zen zeru urdinean, hirusta gisako dorretxoen inguruan; plazak, garrasiz durundaka, bere galtzara hegiztatzen
|
zuten
loreen usaina zuen, arrosak, jasminak, krabelinak, lilipak eta akarak, berdegune hezetan, katubelarretan eta txorientzako bazka artean desberdinki sakabanaturik; iturria, erdian, gurgurika ari zen, eta guardasol handiren pean, piramidetan mailakaturiko meloien artean, zenbait saltzailek, buru hutsik, paperean biltzen zituzten bioleta xortak.
|
|
2013
|
|
|
Isilean zebilen Kimu. Norbere loreontzitik irten behar
|
du
loreak, norbere loreontzia ezagutuko badu. Honelako gauzak.
|
|
2015
|
|
|
Tiranosaurotik erreparatu gabe nituen hainbat gauza ikusi dut errotondan. Zein ondo moztua eta orraztua dagoen belarra, zenbat kolore
|
dituzten
loreek, zuhaitz mota bat baino gehiago daudela landatuta, tamaina askotariko harriak, iturri bat?
|
|
|
–Gustuko
|
dituzu
loreak? –itaundu dit.
|
|
|
Arrosa sorta hura norentzat ote zen asmatzen hasita, ordea, ez zaio ezer bururatzen. Gainera, seguru jenderik gehienak ez
|
duela
loreen sinbologiari buruzko ideiarik ere, pentsatu du, eta burura etorritako lehena aukeratzen duela konpromisoren batekin konplitzeko.
|
|
|
hura buruz gora erori zen, eta bizikletak aparkatzeko burdina zut asasinoa garondotik sartu zitzaion, garbiro, sablerik zorrotzena bezala, eta ezkerreko begitik irten zitzaion, begi nini ninitik. Baina hark garrasi ttiki bat jaulki zuen, sabeletik irten zitzaion zizpuru automatiko bat, eta ez zen berehalakoxean hil, bi ostiko behintzat eman zituen azken hatsa bota aurretik, eta neskato hark ez
|
zuen
lore izenik, bordion izena baizik, gaixoak. Beraz, horiek denak kontuan harturik, ez dakit istripuak simetrikoak edo alderantzizkoak izan ziren, eta bost axola behar liguke gainera.
|
|
|
Mitologiak kontatzen du anemonak Adonisen odoletik eta Afrodita (edo Venus) jainkosaren malkoetatik jaiotako loreak direla. Horrelako jatorria
|
duten
loreak ezin izan edozer gauza, edertasunaren ispilu baizik?
|
|
|
Pere Gimferrerek zera dio Citylights (1931) filmari buruz: . Kontua ez da Charlot arlote errukarriaren baitan bere maitea aurkitu uste
|
duen
lore saltzailearen kulebroi merkeari txalo egitea; ikuslea legitimoki hunkitzen bada, zineari osoki dagokion zerbaiten aurrean hunkitzen da: emakume baten begirada, gizon baten keinu patetikoa, kale eszenatokiaren argazki griskara, planoaren eta kontra planoaren arteko tartekatzea eta aurrez aurre jartzea.
|
|
|
Eta nora zoazen galdetuko nizuke aurkitzen ez banauzu, ea bueltatzeko asmorik
|
baduzun
lore bilduekin eskuetan. Nik leihoak ez ditut garbitzen kontsolabideak bertan atxikiak gera daitezen.
|
|
|
Noiz edo noiz, ordea, kaktus bat loratzen zen, eta emazteak hain gogoko
|
zituen
lore haiexek, egun bakarra irauten zuten lore dotore haiek ekartzen zioten gogora zein iragankorra den bizitza. Eta, kontsolamendu gisa, iragankorra ere betierekoa dela pentsatzen zuen, l? éphémère est éternel.
|
|
2016
|
|
|
Bi aldiz pentsatu gabe, autotik atera, eta eskularruen xerka joan naiz. Autora berriz itzuli, eta pistola hartu dut, emeki, ume sortu berri bat eusten, edo hausterik nahi ez
|
duzun
lore bat hartzen duzunean bezala.
|
|
2017
|
|
|
–Hauxe da nire lehenbiziko teoria: loreen tankerak eragina
|
du
loreen kolorean; koloreak, berriz, loreen kalitateetan. Hortaz, lore bakoitzak eragin bana du gizonaren gorputzean, bai eta, horrenbestez, ariman ere.
|
|
|
Etxean berean,
|
bagenuen
lore, bai ezkaratzeko mahaiaren erdian, bai sukaldeko tximiniaren gainean, eta ahal zuelarik, logeletan ezartzen zituen tulipa, edo margarita, edo jasmin batzuk, beti, airostasun eta usain ona ematen zutenak. Gure etxe aitzineko galeria ere ikustekoa zen:
|
|
2018
|
|
|
–Iruditu zait tamalgarria dela zure gela hain ilun eta ospela izatea, Stevens jauna, kanpoan halako eguzki ederra egonda. Uste
|
dut
loreok bizitasun pixka bat emango diotela.
|
|
2019
|
|
|
Emakumeak, askotan, jokabidearekin berretsi nahi izaten ditu analisi horiek; esaterako, kolore bat aukeratzen du: . Niretzat, berdea; horixe da nire kolorea?;
|
badu
lore gogoko bat, perfume bat, musikari kutun bat, sineskeriak, maniak, eta errespetuz tratatzen ditu; ez dauka ederra izan beharrik janzkeraren edo etxearen dekorazioaren bidez bere nortasuna adierazteko. Antzezten duen pertsonaiak koherentzia eta originaltasun handiagoa edo txikiagoa du segun eta nolakoak dituen adimena, egoskorkeria eta alienazioaren sakontasuna.
|
|
2021
|
|
|
Xabier Montoiaren" Izena" poeman" esklaboen artetik" heltzen da poeta etxera," sukalde ilunera" ostentzen da, amaren akordua dakarren etxeko gela horretara. Han, abarketak jantzita, kanpoko munduak apurtu ez duen bere parte bakarrari begiratzen dio(" nere barrenetako basurde asekaitzak/ irentsi ez
|
duen
lore bakar eta bakana"), eta negar egiten du, edertasun horri begira(" Eta nola izan lasai" dio" hainbesteko edertasunaren aurrean"). Narratibaren arloan beste bide batzuetatik doaz nire gustuak, baina Xabier Montoiak poesiaren arloan egindako ibilbidea apasionantea iruditzen zait.
|
|
|
Besteek so egiten zidaten zertan ari nintzen igarri nahian. Errezeletako loreak ez erdibitzen saiatu banintzen ere, ezin
|
nituen
lore osotako zerrendak osatu, amore eman eta nolanahi puskatzen hasi nintzen arte. Ni urduritu ahala nire ingurukoak urduritzen nabaritu nituenean, lasaitu eta adostasunezko keinu bat egin zidan Itziarrek.
|
|
|
erauzi nahi
|
zenuke
lore oro, lurrarekiko lotura oro.
|
|
|
Nahiagoko
|
nuke
lore zimel bat,
|
|
|
Etxeko lanak bukatutakoan, aitzurrean aritzen zen lorategian. Hiritarra zen jatorriz; horregatik maite
|
zituen
loreak, zioten auzokoek. Autoz hurbiltzen ziren gonbidatuei, Cleo Banksen barre garbi eta ozenak ematen zien ongietorria, eta irri egiten zuten ezpain artean hura entzutean.
|
|
2022
|
|
|
Cesterok gorroto
|
du
lore saltzailearen destaina aurpegia: ezpainak zimurtzen ditu sudurrean daraman uztaiari erreparatzen dion bakoitzean.
|
|
|
–Hiltzailea ez zen hilerrian egon. Eta, egon bazen ere, ez
|
zuen
lore sorta berak eraman –azaldu dio lankideak– Ehorztetxekoek eraman zuten. Oso ongi gogoratzen dute nola hartu zuten beilatokitik beste lore koroekin batera.
|
|
|
–Gogoko
|
zituen
loreak zure emazteak?
|
|
|
Eraman handikoa da, eta arretatsua. Hilabetetan zaindu behar du bere sorkuntza nahi
|
duen
lorea lortzeko. Ez da inprobisatzen aritzen.
|
|
2023
|
|
|
Neskatila eztiak, aingerutxoak, xarma berezkoa dutenak –hori uste nuen nik–, horietakoak hautatzen ditu jaialdiez, antzerkiez eta familientzako bestelako ikuskizunez arduratzen den maistrak, egun jakin batzuetan gelara etortzen denean: " Sei bitxilore behar
|
ditut
Loreen balsa funtziorako. Ea, zuek, jarri tente, hori da, primeran".
|