2016
|
|
K.T. – Bertsotan egiteko zeukan eragatik irudiak irudika ditzakezu. Nik uste
|
dut
lehenik irudi bat sortzen zuela buruan, eta ondoren bertsoak jartzen zizkiola irudi horri.
|
|
“Gauzak kontatzeko zeukan eragatik irudiak irudika ditzakezu. Nik uste
|
dut
lehenik irudi bat sortzen zuela buruan, eta ondoren bertsoak jartzen zizkiola irudi horri”. Tapiaren aburuz, Txirritak izaera poliedrikoa zeukan:
|
|
Kontraesanetatik abiatuta, estropezuka, argi itzalekin… Horrela egin du aurrera Bertsolari aldizkariak ere, eta nago, hasiera hartan aurreikusten ez genuen sakonera historiko bat baduela urteen buruan, denbora pasatik balio dokumentalera jauzi egitea ahalbidetu diona. Nik, ohore handitzat
|
dut
lehen ale hura Basarri eta nire langelako pareteko argazkian azaltzen den erdi habanarrarekin konpartitu izana.
|
2017
|
|
Lazkao Txiki ere puntaren puntan zebilen. 60koan eta 68koan ez da onenen artean ageri, baina, izatez, ez
|
dugu
lehen txapelketan eta azken sariketan parte hartu zuenaren arrastorik topatu. 62an, 65ean eta 67an oso emaitza onak lortu zituen, Xalbadorren pare, eta 70eko hamarkadan plazetan izan zuen protagonismoa ikusirik esan daiteke bazuela txapel handi bat irabazteko bezainbesteko talentua.
|
|
Eta Arzallusek autobusean ondoan inor eseri gabe doakion bidaiariaren azaletik kantatutakoak. Iturriagak urtebetetzetan inork deitzen ez
|
zuelako
lehenik gizajo eta ondoren miserable agertutako pertsonaiak hesteak barrez lehertzea ekarri zigun. Buruz buru Arzallus eta Lujanbio aritu ziren, eta sua hitzari botatako bertsoak, bai batak eta bai besteak, koadroan sutondoaren gainean jartzekoak dira.
|
2018
|
|
Horietako batzuek eskolan ikasi dute euskaraz, bereziki eskolan ondo ibiltzea garrantzitsua izan zelako euren gurasoentzat. Beste zenbait euskaldunak dira jatorriz, baina egunerokoan gaztelera
|
dute
lehen hizkuntza, bai idatziz, irakurriz edo prestigioa duen edozein ekimen burutzean (bilerak, solasaldi serioak etab.). Kultura kontsumitzeko egunpasa interesgarria ikusten dute horiek ere BECen. Ez dira lau urtean bertso saio askoz gehiagotara joango; akaso, herriko antzokian egingo dutenera, BBK live edo beste jaialdi cool ago batekin datak bat egiten ez badu behintzat.
|
2019
|
|
Gaur egun hezkuntza arautuan egin ohi
|
dute
lehen murgilaldia bertsoaren itsasoan barneratzen diren bertsolari gaiek, bihar etziko bertsolariek. Aukera hori izan ez genuenon garaian, bestela jo gintuen bertsolaritzaren harrak.
|
|
Vianako printzetik eta Bertsolarien Lagunak elkartearen arteko tartea Lesakako udalak bete
|
zuen
lehen aipatu bezala. Urtero urtero ospatu zen Nafarroako Txapelketa 1983tik 2011ra.
|
|
Kantatu eta etxera joan besterik ez nuen nahi. Behingoz iritsi zen unea; ni, Felipe bera eta Serapio Lopezen artean; haien partetik, berriz, Eduardo Larrañaga, Haritz Etxeberria Ministro eta Iñaki Tolosa, azken
|
hau
lehen aldiz aritu zen jendaurrean.
|
|
Andoni Egañak ideia interesgarri batzuk bota zituen 2012ko Ahoa Bete Hots jardunaldietan; erregistroari buruzko hitzaldia eman zuen, eta testu formatuan ere aurki litekeen dokumentuan honela jarri zion izena azken atalari: Hitanoa… aintzat hartu behar
|
genukeen
lehen erregistroa. Kalean barra barra hika egiten duten bertsolariek ere ez omen dute bertsotan hika gehiegi egiten, eta bertso zaharrei begira jartzen gaitu, esanez adibide gutxi batzuk baino ez daudela, eta gehienetan errieta egiteko baliatzen duela bertsolariak.
|
2020
|
|
Ez dut uste Jokin oso futbolzalea denik. Uste
|
dut
lehen aldia zuela horrelako stadium batera sartzen zena. Egingo nuke ez dela berriz itzuli.
|
|
Zein dira irrati entzule gisa bertsolaritzaz
|
dituzun
lehen oroitzapenak?
|
|
Nabarmentzen duzu kulturak garrantzi handia
|
zuela
Lehen Pizkundean. Gizartea eraldatzeko tresna bezala erabiltzen zuten orduan?
|
|
Edo, zuzenago esanda, lehen bertsoak idaztera, lehenago ere bertsolari bat berarekin baitzeraman Luzia Goñik. Bertsoa maite
|
zuen
lehen ere, baita ezagutu ere, baina senarra hil ondotik, eta pena hartatik abiatuta, hasi zen bertsoak idazten eta kantatzen, ia 50 urte betetzear zela, 70eko hamarkadaren amaieran. “Senarra hil zelarik hasi nintzen, oso tristura handia eduki nuen denboraldi batez.
|
2021
|
|
1896ko uztailaren 17ko El Aralar egunkariaren lehen orrialdearen beheko erdian estreinatu zen El Bardo de Uribe folletoiaren lehen kapitulua. Bertsolari bat protagonistatzat
|
duen
lehen fikziozkotzat har daiteke, Xahorenean narratzailea baitzen bertsolaria eta Mogelenean bigarren mailako pertsonaia. Gerora fikzioan bertsolariak gehiagotan aterako badira ere, protagonista gisa ikusi ahal izatea gutxitan gertatuko da.
|
|
|
dut
lehen kolpean,
|
2022
|
|
Baina horiek izango ziren, noski, bertsolaritzaren garai hartako egun handiak. Desafioek desagertzean utzitako hutsunea, norgehiagokek bete
|
zuten
lehenik, eta txapelketek gero.
|
2023
|
|
Euskararen ertzekotasuna zela medio kultura idatzi bat garatu eta euskal jendartean zabaltzeko zailtasun handiak
|
zituzten
lehen eragile haiek. Ahozkotasunak, ordea, bizi bizirik zirauen, eta bertsolaritzak, prezeski, arrakasta itzela zuen herri xehearengan.
|
|
|
dut
lehen txapel aukera,
|
|
|
ditut
lehen pausoaz
|