|
2001
|
|
|
Ez nintzen durduzatu, bezperako gorroto zamaz hustu behar
|
nuelako
lehen baino lehen.
|
|
|
Anjelitak oihu egiten zidan despeditzeko, karroa abiatzeko prest baitzegoen. Nonbait osabak presa
|
zuen
lehen baino lehen mandoa bere gainetik kentzeko. Anjelita gibelean zihoan jarrita, hankak zintzilik, esku batekin adioka eta bertzearekin zamari eder haren muturra balakatzen.
|
|
|
Nahi genuela hizkuntza sendoa, beti bat, bere hiztun guztiak bertan eroso sentitzeko modukoa, eta beti jori, norberak bere bitxikeriak eta ezberdintasunak islaturik ikusteko modukoa; jakintza eta munduaren plegu guztiak bere baitan, ahalegin berezirik gabe hartuko zituena, zientzia bezala josteta, olgetarako ongi zorroztua, amodiorako bezala gorrotorako, bakerako bezala gerrarako, malgua eta sortzailea baina harrizkoa eta betierekoa, noranahikoa, jakintzaren hegoak igoa, muin betirakoa eta, funtsean, munduan den guztiari egokia eta zehaztua. Eta izan zen kontua ezen B delakoak erantzun zuela esanez, lehenbizi, hagitz plazer handiaz konplituko zuela gure eskaera, eta halaber esanez, bigarren, horretarako behar
|
genuen
lehen gauza literatur kanon bat edukitzea zela, hortik abiatuko genuela gure eraikuntza linguistiko erraldoi, gogoangarri eta atzeraezina.
|
|
2002
|
|
|
" Bermejo jauna beti primeran portatu izan da gurekin", izan zen Antoniaren komentarioa. Mentxuk erabakia
|
zuen
lehen lehentasunezkoa zuela Antoniari gezurretan segitzea, gero eta zailagoa gertatzen ari bazitzaion ere. Horregatik poz biderkatua sentitu zuen Pedriñoren lehen deia jaso zuenean.
|
|
2005
|
|
|
Beharbada orduan
|
zuen
lehen aldikoz entzun betiereko zoriona hil honi eman otoi Jauna ahairearen melodia umila. Ez zezakeen deus segurta, denborak memoria higatzen baitzion.
|
|
|
Jendeak painuelu zuriak eraman ohi
|
zituen
lehen geltokietara, bidaiariak agurtzeko. Painuelu garbiak, bistan da, painuelu zuri batzuk, sudur tutuak askatzeko erabiltzen zituztenetatik apartekoak, painuelu arruntak ez bezala patrika berezietan gordeak:
|
|
|
Besterik ez zekien. Bere ustez, Mamenengana jo behar
|
genuen
lehenik eta behin. Nola ez zekien, ordea.
|
|
2006
|
|
|
Eta bestela ere, dena naturaltasun osoz eta horrelako beldurrik gabe kontatzerik balego ere, ezin izango nieke ondo azaldu zer sentitzen nuen nire txapitulako leihotik zehar Michelle bere etxean sartzen ikusten nuenean, etxaldeko patioa gurutzatuz, beti bakarrik. Ikusiak
|
nituen
lehen ere neska gazte herrenak, baina sekula ere ez nirearen hain antzeko herrenik egiten zuenik. Isilik egiten nuen negar neskatxa isil hari begira.
|
|
2007
|
|
|
– Lasai, horretaz ere gu arduratuko gara. Badakizu txosten honen oniritzia jaso behar
|
dugula
lehenik, Madrilgo Osasun Ministerioaren zigilurik gabe ezin dugu aurrera egin. Lasai egon zaitez semeengatik, behar den egunean Izaskun joango zaie bila, haur psikologian lizentziaduna da.
|
|
2010
|
|
|
Txikitako jolasa genuen hori: gure bizitzaz
|
genuen
lehen oroitzapena elkarri kontatzea.
|
|
|
Biharamun arratsaldean baino ez
|
genuen
lehen irakurraldia, Buenos Aireseko Laurak Bat zentroan. Hortaz, gauez irteteko aukera ona zen, nahi zutenentzat.
|
|
2011
|
|
|
Bat batean, ikusezin bihurtu dena tokia bera ez ote den otu zaio Arriagari. Ez da lekuekin edo objektu bizigabeekin halako sentsazioak
|
dituen
lehen aldia. " Zenbat aldiz ez ote naiz harritu, senide edo lagun baten etxean, existitzen zirenik ere imajinatzen ez nituen liburuak aurkitzean; edo kitzikatzen nauten liburu azalak ikustean".
|
|
|
1970eko maiatzaren 12an erredaktatu
|
zuen
lehen hil oharra. 18 urte zituen eta Bartzelonako ikuskizunen saila atontzera dedikatzen zen.
|
|
|
Uste
|
dut
lehen aldia zela lerro batzuen irakurketak alkoholaren lurrunak uxatzen zizkidana. Ez nuen atsedenik hartu Poliren koadernoa irakurtzea amaitu arte.
|
|
|
Gatazka garratzean ginen lagunak, ni, zu. Hitzak behar
|
genituen
lehenik hura guztia geure buruari ulertzera emateko, bainuan azaldu behar zitzaigun formaren uste urdurian egon ondoan kubetako azidoak soslai hodeitu batzuk besterik ez errebelatzea bezalakoa zen nire bakarraldien gure eztabaiden emaitza.
|
|
|
Beharbada lehendik ezagutzen du lekua haietarik batek. Lan lohiren bat egina
|
du
lehen ere hemen. Zer lan lohi, ezin jakin zer lan lohi.
|
|
|
Lazkano iraindua sentitu zen. " Neu naun hemen alde egiteko gogoa
|
duen
lehena". Aurrea hartu zion Inesek, ordea, arratsaldeko txandan sartzeko ordu erdi baino ez omen zitzaiolako geratzen.
|
|
2012
|
|
|
Azken astean ez ditu diru kontuak egin. Badu denbora hurrengo hilabete amaiera arte ordea, lotura kidearekin
|
duen
lehen hitzordura arte, kontuak ez ezik txosten xehe xehea ere egiteko.
|
|
|
Autoa aparkatzeko leku bila gabiltzala, kakati hutsak direla esan diet. Erabaki dezatela nork ordaindu behar
|
dituen
lehen whiskiak.
|
|
|
da zerbaitetan. Ez da urte luzetan deus argitaratzen ez
|
duen
lehen idazlea, pentsatuko zuten, hitz eta esaldi jorien oihanak utzi eta metaforarik gabeko txosten idorren basamortuan atzeraezinki tinta gordagirik gabe barneratzen ari zen bitartean.
|
|
2013
|
|
|
Horregatik ekin diot testu hau idazteari. Uste
|
dut
lehen pertsonan emateak eragotzi egingo diola denborari nire memoria guztiz jatea. Neuretzat idazten ari naiz, beraz, baina zeuretzat ere bai akaso, akaso zeu ere bazarelako maitasunak jo eta egundaino akabatu ez duen norbait.
|
|
|
(...) Aitatutakook [sorgin frantsesok] agindu hain larriari jaramonik egin gabe eta hiribildu honi kalte eginez eta justizia mespretxatuz, jakin zutela Garroko Maria itzuli egin zela eta bertan bizi zela ordu bi edo zela, eta algara handia sortu zuela bere etorrerak, eta hori ekiditeko eta aurretik aipatutako arrazoiengatik hiribildutik bota
|
zutela
lehen aldian egin zuten eran, oraingoan Frantziatik ez itzultzeko hona ez beste inora aginduz, 200 zigorren eta epaitegietara eramateko mehatxupean.
|
|
2014
|
|
|
Etxeko borta hesteko azantzak uxatu ditu atariko hesoletan bilduak ziren dozena erdi bat bele. Saran ez
|
baitute
lehen hila honezkero, herritarrek ikasia dute jaun meraren eta aldian aldiko jendarmearen promenadaren erranahia. Oro etxeko leihoetan biltzen dira, otoiztuz jaun merak eta jendarmeak bidean segi dezaten beren atarietarat sartu gabe.
|
|
2015
|
|
|
E posta irakurri nuen gosaldu bitartean. Begiak mingor
|
nituen
lehena amaitzerako. Zelalen burkideak kontu korronte baten zenbaki andana bidali zizkidan.
|
|
|
Gerra argazkilari neroatzan urteetan horrenbestetan saihestutako gaiari buruzko elkarrizketa izan nuen taxista harekin. Ez
|
nuen
lehen taxista filosofoa. Habanako, Mexiko DFko, Istanbuleko, New Yorkeko taxista bategaz platikatua nintzen lehenago ere, gai existentzialez zein garrantzi bakoez luze jarduna nintzen mundu osokoekin.
|
|
2016
|
|
|
Hiriko hotel nagusiaren areto nagusian espero zutela laster. Protokoloaren barruan zegoela denak emaztearekin azaltzea Caudilloaren inguruan gogorarazi zion Arturo Gil de Balmesek, ez
|
zutela
lehen aldia, bazekiela. Madrildarra jaiotzez, katalana Gil de Balmestarren ahaidez, poeta ospetsuaren lehengusua.
|
|
2017
|
|
|
Ospitalean sartu nindutenerako hamar egunetik gora neramatzan sukar altuarekin, hebain hebain eginda nengoen. Apenas
|
dut
lehen egunetako kontzientziarik. Lorik egin ezinak eragindako inpotentzia eta desesperazioa bakarrik oroitzen ditut.
|
|
|
– Uste
|
dut
lehen aldia dela diru arazorik gabeko norbaitekin endredatzen naizena.
|
|
2018
|
|
|
tentuz hautatu behar du Bekaintirok eskua nori sartu. Zakur zaharra da, ez
|
du
lehen aldia. Hatz luze eta delikatuak berea ez den sakelan samurkiro sartzeko une egokia hautatzea da gakoa, arnasari eutsiz hatzak sakelaren forraduran barneratzea, estore bateko bi listoi apartatu eta zirrikitutik begiratzen duenak bezala.
|
|
2019
|
|
|
Ados, agian konturatuko naiz, baina utzidazu niri konturatzen. Eta uste
|
dut
lehen bizipen horrek eragin didala aurrerantzean ere. Nik nirea kontatu nahi izan dut eta sentitu izan dut nire bizipenek ez zeukatela zilegitasunik.
|
|
|
Elkarrizketaturiko bertsolarien oztopoak ez datoz testu egokia, teknika doia, taxuzko diskurtsoa, baliozko mintzoa eratu ezinetik, mintzo hori sortzeko eta balioztatzeko talaia eta posizioa topatu ezinetik baizik. Bertsolaria gorputz da, eta gorputza
|
du
lehen talaia. “Ohartu nintzen lehenengo ikusten zena ez zela bertsolaria, ezpada neska”, zioen Akizuk; “publikoaren aurrean jartzen dugun lehenengo elementua da gorputza, ahotsa baino lehenago”, Bartrak.
|
|
|
Bazitekeen egia izatea, debekua basurdeengatik izatea, otsoengatik, bazitekeen bera egotea oker, Axle ingeniaria, goi funtzionarioa, burua lausotuta zeukalako, hainbeste denbora eta gero. Ezin
|
zuen
lehen bezain argi pentsatu, besterik egiten ez zuen arren; lausotu egiten zitzaizkion arrazoiketak, nahastu, lehen horren arin eta garbi egiten zituenak.
|
|
2020
|
|
|
Ore minimo hori sentitu atzazalaren eta hatzeko haragiaren arteko tartean, eta ondoren astindu, katapultatu, gelako edozein zokora. Horren ostean plazerak batetik bestera eramaten nau, eta sudurrera jo ohi
|
dut
lehenik: sudur handia daukat nik, beti izan dut, eta sentsazioa dut bertako kobazuloetan mukiek leku gehiegi dutela kanpora atera gabe pilatzeko.
|
|
|
Liburu honen egilearen testigantzatik erauzitakoa. Eta hauxe da, guk dakigula, fikziozko pertsonaia batek bera agertzen den liburuko idazlea interrogatzen
|
duen
lehen aldia euskal literaturan. Literaturan oro har ere, esango nuke, baina fanzine gehiegi dago jendeteriaren historian, ahanztura kultural gehiegi, informazio autobiografiko inkontziente gehiegi fikzioan eta fikzio gehiegi inkontzientean.
|
|
|
Baina ez dakit telefonoa hartzen. Nobela honetan telefono bat
|
dudan
lehen aldia da.
|
|
|
ILEHORIA: Badakizu zein den nik zutaz
|
dudan
lehen akordua?
|
|
|
Behin, lotsaren lotsaz inor gutxiri kontatuko ziona gertatu zitzaion bidaia batean. Trenean zihoala, bi bagoiren artean txilabadun gizon bat ikusi zuen alfonbratxo baten gainean errezoan eta, segidan, “nireak egin du” bat sententziatu
|
zuen
lehen aldiz. Pentsatu nahi zuen, hotz; esan nahi zion bere buruari ez zela errezoan ari zen gizon bat besterik.
|
|
2021
|
|
|
Eta koreografiaren jite dramatikoarekin batera konpainia osoak oparitzen digun energia erakustaldi itzela jasotzen dugu, bete betean jaso ere, dantzari guztien erabateko inplikazioak gaiaren engaiamenduak bezainbesteko zirrara sortzen digulako. Zenbat gauza dute mundu honetako hegoaldekoek esateko eta zein gauza azalekoak esan ohi
|
ditugu
Lehen Mundukook!
|
|
|
Ikuspegi historiko huts batetik aztertuta, egunerokoak ez du aparteko informaziorik ematen. Luis Fernandezek ez du bere begiekin ikusten ari den gerraren norabideaz notizia aipagarririk ematen; ez
|
du
lehen lerroan bizitzen ari den gertaera historikoaren azterketarik egiten; ez du gau eta egun ondoan izan zituen burkideen kezka edo burutazioen berririk ematen; ez ditu ikusitako paisaiak edo herriak deskribatzen. Militarrek ezarritako zentsura, seguru asko, orri batzuk erantzita dauzka eta.
|
|
|
Konturatu nintzen urrundu egin nintzela haiengandik. Elkarrekin etxean egon arren ez
|
genuen
lehen beste jolasten, ez genuen lehen beste hitz egiten.
|
|
2022
|
|
|
Duela gutxi, herri euskaldun eta abertzale batera joan naiz bizitzera, eta gogoan
|
dut
lehen Martxoaren 8an bizi izan genuena. Denak emakume* zuriak, euskaldunak, gehienak gazteak, heteroak… Eta mugimendu feministan militatzen urteak eman eta gero arraro sentitu nintzen testuinguru hartan.
|
|
|
Ez da ariketa erraza gai honen inguruan hitza hartzea, ezta horretarako kokaleku egokia topatzea ere. Umiltasunetik egiten dugu, dena entzuteko eta dena ikasteko daukagula jakitun, arrazakeriak eta kolonialismoak eragindako biolentzia ez
|
baitugu
lehen lerrotik pairatu liburu hau idazten dugun kideok, edo, behintzat, biolentzia horren kolpe bortitzenak beste batzuek nola jasotzen dituzten ikusi dugulako. Dekolonialitatearen [3] ibilbide emantzipatzaileari euskal feminista moduan ekarpena egiteko dugun arduratik hitz egiten dugu, bidean egin ditugun bilaketek, izan ditugun bizipenek, interpelazioek, harremanek, jasotako formazioak eta eskarmentuak eskainitako autoritatea geure buruari aitortuz.
|
|
|
Beatrizen irrikari Aneren jakin mina batu zitzaion. Izan ere, biok ala biok sentitu genuen bertsoak eta bakarrizketak ezin hobeto ezkon zitezkeela, eta egun hartakoa noizbait elkarrekin egin nahi
|
genuenaren
lehen hazitxoa izan zitekeela. Anerentzat, gainera, ez ziren garairik errazenak.
|
|
|
Bere irudiari begira geratu da. Gustukoago
|
zuen
lehen, umetan; orain gehiegi nabarmentzen zaio aitaren sudur zuzena, goitik beherakoa, eta haren ezpainak, lodiak baino, zabalak direnak. Begiak amarenak ditu, eroriak, ertzetatik urtzen hasi izan balitzaizkio bezala, baina gero hortxe gogortu, kandela negarra nola.
|
|
2023
|
|
|
Bilbok aurreneko lerroan egon nahi
|
zuen
lehen mundu osoan gertatzen ari zen eraldaketa horretan, eta prozesua bideratu asmo zuten gogoetak ere ugaritzen hasi ziren garai hartan. Artea, kultura, aisia, baita teknologia berriak ere; sorkuntzak, horrek zirudien gakoa.
|
|
|
Hala ere, antzerki eskoletan profesionalak beharrezkoak dira haurrei erakusteko. Hor bada anbibalentzia bat, ezin
|
dugu
lehen bezala egin. Lartzabalek taularatzea egiten zuen, esperientzia zuen, eta bazuen hilabete saria apaiza izanagatik.
|
|
|
“Seguru nago, AGKrengatik ez balitz, mundu hau lehertuta zegokeela honezkero, milioika zatitan txikitua eta espazio sideralean sakabanatua, eta AGK k hartzen dituen erabakiak eta ematen dituen aginduak zentzuzkoak direla beti. Ezin
|
genuen
lehen bezala jarraitu eta irtenbide bakarra mugikortasun librea zorrotz murriztea zen, egin den bezala. Baina seguru nago, halaber, AGK k, oinarrian konputagailu bat duen arren, makina bat den arren, nahita utzi dituela zirrikitu txiki batzuk legea betetzen den ala ez egiaztatzeko sistemetan, guk, txofer klandestinook, errepideetan aurrera eta atzera atxilotuak izateko beldur handiegirik gabe ibiltzeko baliatzen ditugun zirrikitu txikiak, badakielako horrek ez diola kalte nabarmenik egiten legearen funtsezko xedeari, eta horrelako kontuetan malgutasun pittin bat izateak arnasa ematen diola gizarteari.
|
|
|
Sartu
|
dugu
lehen pisuko gela indibidual batean, zuk nahi duzun bezala esan zuen txabusina zuridun batek. Plaza doktorea zen, txabusinaren paparreko poltsikoan zeukan izena.
|
|
|
Joshemarik baratxuri atal batzuk frijitu zituen olio ugari zeukan zartagin batean. Gero, baratxuria erreserbatu zuen, eta olio bero hartan bakailao zati eder batzuk frijitu zituen, azala gora begira
|
zutela
lehen. Gero zati bakoitzari buelta eman eta azpitik ere frijitu zituen.
|
|
|
Esku artean
|
duzun
lehen liburu hau, irakurle, arestian esan bezala, memoria ariketa pertsonaletik haratago doa. Ander Lipus ez da izen hutsa euskal teatroaren historia garaikidean, ez da, izan, Iñigo Ibarrak egoera jakin bati aurre egiteko asmatutako pertsonaia erreal hutsa.
|
|
|
Azken arnasa, heriotza da, hiltzea da. Airea, eta airearekin batera, arnasa da gu bizirik egoteko behar
|
dugun
lehen gauza basikoa.
|
|
|
Eskua artean
|
duzun
lehen liburu hau, irakurle, arestian esan bezala, aurrenekoa ezin hobeto aberasten du. Artikuluek bereziki, Lipusek memorietan kontatzen duena zehatz osatzen dute, iraganeko ahotsez.
|
|
|
Ibiltzen ikastea da aktoreak ikasi behar
|
duen
lehen gauza. Eta ez da batere erraza.
|