|
2001
|
|
|
Nolanahi ere, hasiera bateko Nouveau Roman objektuzaletik bigarren garaiko nobelagintza humanistagora dagoen bira elementu horietan ikus dezakegu. Zentzuen arkitektura bailitzan, nobelagintzak koadro baten aurrean gaudenean jarraitzen
|
dugun
jokabide bera bultzatuko du: elementuen justaposizioa gaindituz, osotasuna eraiki (nobelan Bartzelonako Güell parkea azaltzen da eragiketa honen esplizitazio arkitektoniko modura).
|
|
|
Zertan da, ordea, ikuspegi alderotutzat jotzen dudan hori?: arazoak beti beste inoren maltzurkeriatik sortzendirela pentsatuz bere burua lasaitu nahi
|
duenaren
jokabidean. Adibidez, kalifikazio positibo guztiak(" hizkuntza propioa, normalizazioa, euskara denona, elebitasun erreala...") euskalgintzan dihardugunon apaingarri jarri, eta negatiboak oro(" liberalismoaren izenean[...] uniformizazioa nazionalismo espainiarraren izenean") euskalgintzaren aurka ari direnen itsusgarri.
|
|
|
Beraz, kausen eta efektuen kate horretatik at geratuko litzateke, esperientziaren eremutik at. Askatasun transzendental hau gero etikan agertzen den askatasun praktikoaren oinarria da, eta lehenaren ukapenak bigarrenaren ezintasuna eragingo luke (sentsuetatik aske norbere burua determinatzeko ahalmena; baina hau ez da autua orain). Kausalitateak esperientziaren mailan
|
duen
jokabidea Analitikan frogatu denez, Kantek orain erakutsi nahi du askatasuna ez zaiola kontrajartzen izadiari.
|
|
2002
|
|
|
Kontrolek dioxinen edukia (molekula horietako 75 daude, eta horietako 7 toxikotasun desberdinekoak dira, horietatik 1 kantzerigenoa da) eta furanoen edukia (135, guztira; horietatik 10 toxikoak dira, baina ez dira kantzerigenoak) ebaluatzea aurreikusi da. Aurrerago, 12 bifenilo polikloruroak gehituko zaizkie, gizakietan
|
duten
jokabideagatik (20 PCBren “dioxlike’gene. Hala ere, Espainian hiru taldeak batera ikertzen ari dira, Batzordeak ezarritakoari aurrea hartuz.
|
|
|
Batasunaren maximalismo miopea, etengabeki dena ala ezer ez proposatu eta, orain arteko praktikak erakutsi digunez, beti, antzuki, ezerezean gelditu zaiguna. Inora ez garamatzan dogmatismo itsu horrek, politika zer den, eta elkarren ondoko epeen eta zentzuzko pazientziaren komenientzia zertzuk direnoraindik ikasi ez
|
dutenen
jokabide heldugabe bezain suizidak, berriz ere, espainolista eta antieuskaldunen politikarekin bat egingo du, gure giroa are nahasiago eginez.
|
|
2004
|
|
|
Hori da, izan ere, arazoak kentzeko biderik errezena: indarraren arrazoia
|
dutenen
jokabidea. Eta zu, Don Trifon, boteretsua zara ta lagun boteretsu anitz dituzu, eta jakina:
|
|
|
Komunikazio egintzen eragingarritasunari buruzko kezka zegoen, hori baitzen auzi askoren ebazpena bidegabe atzeratzeko arrazoia. Kezka horren eretzean, legeak garrantzia eman die erroldan edo erakunde nahiz erregistro publikoetan agertutako egoitzei; egin eginean ere, legeak ulertu du pertsonek egoitzarekin izan dezaketen axolagabetasuna edo arduragabekeria ez datorrela bat gizartean herritar zintzoek izan behar
|
duten
jokabidearekin. Komunikazio egintzen ondoreetarako, egoitza gisa hartu da lan egiten den tokia, betiere hori noizbehinkakoa ez denean.
|
|
2005
|
|
|
Azken biolentzia honetan, merkataritzarekin zer ikusi handia
|
duten
jokabideak daude. Bi aldeen adostasuna eskatzen duen harremanetan nahaste moduko bat dago, zeinetan ahulena indartsuenaren ondasun bihurtzen den, gehienetan emakumeak babes gabeko egoeran geratzen direlarik, zenbaitetan heriotzara iritsiz, zehatzago izatearren, hilketara.
|
|
|
Lurraren gaineko isostasia fenomenoak (1.2.3 atala) eta lurrazalaren gainean kokatutako gainzamen aurrean (sumendi baten sorrera, pilaketa sedimentario handiak) Lurraren azalak
|
duen
jokabidea aztertu zenean, estreinakoz aipatu zen litosfera terminoa. Baina terminoaren benetako hedapena plaka tektonikaren teoria sortu zenean etorri zen, plakak litosfera zatiak direla iradoki zenean (plaka litosferikoak).
|
|
|
Baina honekin batera beste hau ere esan beharra dago: ez
|
zuketela
jokabide hau izango eta bultzatuko inguruan (gizartean, oroko rrean) diskurtso hau erne zitekeen haztegia sumatu izan ez balute. Azken batean, gurpil zoro batean mugituko ginateke:
|
|
2006
|
|
|
Bazen behin zinegotzi bat, zeinak bere herriko bestetako txupinazoa botatzean egin behar zuen aldaketaren berri aldez aurretik gaztigatzean, herriko alkateari ekitaldian aparteko protagonismoa eskuratzeko aukera emateaz gain, ideologia ezkertiarrean ohikoa den portaera erakutsi baitzuen. Ezkerreko jendearen artean ohikoa baita, arrunta, koherentea, norbere asmoen eta ideien berri lau haizetara zabaltzea, egokiera edozein delarik ere zeinek bere sinesmen eta printzipioak besteei jakinaraziz, erroak kristautasunean sustraiturik
|
dituzten
jokabide garbi eta egiatiak erakustea. Ezkertiar batek arau hori hausten badu, laster etorriko zaizkio eskuindarrak kontraesanetan ari dela gogoraraztera.
|
|
|
Beren arloan oso onak izatea baino ez zieten eskatu. Nik uste
|
dut
jokabide horrekin edozein unibertsitatek aurrera egin dezakeela, gureak oso gutxi iraun zuen arren.
|
|
|
Esku hartzearen helburua, haurraren eta gurasoen arteko harremana bateragarri bilakatzean zentratzen bada, eman beharreko lehen pausoa guraso eta irakasleekhaurraren jokabide ezkorren inguruan dituzten pertzepzio desegokiak zuzentzeaizango da. Berau lortzeko, Turecki eta Tonner ek (1999) diotenez, gurasoek onartubehar
|
dute
jokabide arazotsua haurraren tenperamentuak ezartzen duen zerbaitdela, eta ez, molestatzeko edo izorratzeko haurrak nahita duen jokabidea. Horihorrela ulertzeak gurasoek karga emozional txikiagoarekin eta modu neutralagoanjokatzea dakar.
|
|
|
Esku hartzearen helburua, haurraren eta gurasoen arteko harremana bateragarri bilakatzean zentratzen bada, eman beharreko lehen pausoa guraso eta irakasleekhaurraren jokabide ezkorren inguruan dituzten pertzepzio desegokiak zuzentzeaizango da. Berau lortzeko, Turecki eta Tonner ek (1999) diotenez, gurasoek onartubehar dute jokabide arazotsua haurraren tenperamentuak ezartzen duen zerbaitdela, eta ez, molestatzeko edo izorratzeko haurrak nahita
|
duen
jokabidea. Horihorrela ulertzeak gurasoek karga emozional txikiagoarekin eta modu neutralagoanjokatzea dakar.
|
|
|
Ezaugarrien zerrenda oso luzea denean, gehien kezkatzen, atsekabetzen edogogaitzen
|
gaituzten
jokabideak aukeratu behar dira.
|
|
|
Halaber, lorturiko helburuen araberako ordainsari edoerrekonpentsak lor ditzake haurrak. Haur zailek, gainerako haurrek bezala, hobetojokatzen
|
dute
jokabide baikor batengatik sarituak izaten direnean, jokabide ezkorbatengatik zigortuak izatean direnean baino.
|
|
|
Aurrerago azalduko dut zehatzago, baina esan dezadan zertxobait protestantismoari buruz. Protestantismo aszetikoak nor bere profesioan bihotz eta arima aritzea eragin zuen, eta alde horretatik kapitalismoak behar beharrezkoa
|
zuen
jokabide funtzionala sortu zen (lankortasuna hedatu zen, lanera emanda bizitzeko hautua, eta aurreztearen aldeko hautua ere bai, lan asko egin eta gutxi gastatu). Protestanteek ekintza pragmatiko adaptatibo horren arrakastan ikusten dute euren kalitate etiko pertsonalaren proba eta salbatuak izango direlako segurtasuna.
|
|
|
Gaur egun, publizitatea ez da egiten saltzeko bakarrik, baizik eta markaren irudi zehatz bat agerrarazteko, klixe zehatz bat suntsitzeko edo publiko kontsumitzailearekiko sintonia berezi bat sortzeko. Hor, publizitate korporatiboaren espektro zabal guztia sartzen da, kontuan izanda publizitate horretan mezuaren helburua enpresak merkatuan
|
duen
jokabide zabalaren barne dagoela, salmentak gehitzeko helburu hutsera murriztu gabe.
|
|
|
Egoera begetatiboan dauden pertsonek eutsi egiten diete ekintza erreflexu primarioei eta funtzio autonomoei, baina ez
|
dute
jokabideari erantzuteko gaitasunik.
|
|
2007
|
|
|
delituren bat egitea helburu dutenak, edo, eratu ondoren, delituren bat egitea sustatzen dutenak, bai eta, modu antolatu eta koordinatuan, behin eta berriz, faltak egitea edo egin daitezen sustatzea helburu dutenak ere; banda armatu, antolakunde edo talde terroristak; helburu zilegia badute ere, helburu hori lortzeko indarkeriazko bideak edo nortasuna aldarazteko nahiz kontrolatzeko bideak erabiltzen dituztenak; izaera paramilitarreko antolakundeak; pertsona, talde edo elkarteen aurkako bereizkeria, gorrotoa edo indarkeria sustatzen dutenak, horien ideologia, erlijio edo sinesmenen zioz, edo horien kideen edo horietako baten etnia, arraza edo nazio, sexu, sexu joera, familia egoera, gaixotasun edo elbarritasunaren zioz. Kasu honetan, arazoa da elkarteak eta ez kideren batek izan behar
|
dituela
jokabide horiek, eta beti ez da erraza zehaztea ez zilegitasun penalaren egilegoa elkarteko kideei dagokien edo elkarteari berari. Aurretik ikusi dugunez, kasu bakar honetan, elkartea Elkarteen Erregistroan inskribatzeko eskatu ondoren Erregistroak inskripzioaren administrazio prozedura eten dezake, eta agiri guztiak Fiskaltzari edo jurisdikzio organo eskudunari igorriko dizkio?, ez zilegitasun penalaren inguruan ebazpen judizial irmoa eman arte (EOLOren 30.4 art.).
|
|
|
Erraz ikus daitekeenez, bata edo bestea aplikatzearen ondoreak oso desberdinak dira: X jaunak 2004an
|
zuen
jokabidearengatik, lau urteko zehapena ezarriko litzaioke, eta Y jauna, 2005ean jokabide berbera egiteagatik, ez litzateke zigortuko, lehenengo kasuan zigorra kendu egin delako, edo bi urteko espetxealdia ezarriko litzaioke eta ez laukoa, bigarren kasuan zigorra murriztu egin delako. Adibide berbera administrazio zehapenei aplikatu ahal zaie.
|
|
|
Amaitzeko, azken kategoria bati buruz hitz egin behar dugu, konstituzioko zuzentasun arau izenekoei buruz. Botere publikoek euren arteko harremanetan
|
dituzten
jokabide arauak dira, kortesia, diskrezio, zuhurtzia, begiramen, errespetu edo, besterik gabe, heziera arrazoiengatik. Ez dira konstituzio ohitura eta, konbentzioekin nahasi behar, ez baitira arau juridikoak, kortesia arauak baino, erakunde publikoen artean elkarbizitza errespetuzko, egoki eta arrazoizkoa ahalbidetzen duten jardunak eta jokabideak.
|
|
|
Langile guztiei bizitza duina izateko beharrezko baldintzak bermatu zitzaizkion eta gizarte legeriak nahitaez jorratu behar zituen gaien multzoa ezarri zen (gaixotasun, istripu, langabezia, zahartzaro, ezgaitasun aseguruak, emakumezkoen eta gazteen lana, amatasunaren babesa, lanaldia, gutxieneko alokairua, oporrak, langileek enpresen kudeaketan parte hartzea, etab.). Nire ustez, eta autore batzuek izaera «iraultzailea» aitortu dioten arren, arlo horretako konstituzio arauketa «ongizate estatu» deitu izan den horren ildokoa zen (1932an, esaterako, garai hartan lan babesaren arloan zeuden nazioarteko hitzarmenik garrantzitsuenak berretsi ziren). Nolanahi den ere, eta ondoren ikusiko dugunez, langile arazoen eraginez, 1934ko urriko iraultza eta anarkistek errepublikaren aurka
|
zuten
jokabidea tarteko, gai hori erregimen errepublikarrean ezegonkortasun handia eragin zutenetako bat izan zen.
|
|
|
Gizarte munduari dagokionez, gizakia saiatzen da ulertzen pertsonak modu zehatz batean jokatzera bultzatzendituzten arrazoiak. Horretarako, azaldu nahi
|
duen
jokabideari kausa batzukegozten dizkio. Kausak egoztean, pertsonek gertaeren kausak azaltzen dituzte, eta, denbora pasatu ahala, sakonagoak, abstraktuagoak eta egokiagoak bihurtzen dira.
|
|
|
Kobariazio printzipioa erabili ahal izateko, behatzaileak informazio askobehar du; izan ere, pertsonaren portaerari aztergai den egoeran bertan nahiz bestebatzuetan behatu ez ezik, antzeko egoeretan dauden beste gizabanako batzuenportaerari ere behatu behar dio. Baina, zer gertatzen da gizabanakoak lehen aldizikusten
|
duen
jokabide baten kausak egotzi behar dituenean. Kelley ren ustez (1967), kasu horretan gizabanakoak kausa eskemak erabiltzen ditu.
|
|
|
Orain arte aipatutako guztia kontuan izanik, honako hau ondoriozta dezakegu: gurasoek izugarrizko eragina izan dezaketela beren seme alaben gizarte ezagutzan.Ondorioz, kontu handiz ibili behar dute, batetik, beren seme alabei esatendietenarekin; bestetik, haientzako aukeratzen dituzten jarduerekin, testuinguruekin, ipuinekin eta antzekoekin; azkenik, haien aurrean
|
duten
jokabidearekin.
|
|
|
– Behatzaileak jaso ditu haurrak bere burua ezagutzen duelaadierazten
|
duten
jokabideak (adibidez, sudurra ukitzen du orbanagarbitzeko).
|
|
|
16.4 irudia. Besteei min egitea helburu
|
duen
jokabide oro ez moraltzat hartzen da (argazkia: www.prensagratis.org).
|
|
|
Egile batzuek zenbait prozesu azpimarratzen dituzte, eta beste batzuekhainbat konbinazio onartzen dituzte. Hori guztia egile bakoitzaren erradikaltasunmetodologikoaren eta ikertu behar
|
duen
jokabidearen konplexutasunaren araberagertatzen da. Esate baterako, Mowrer ek aldarrikatu zuen larritasun kontzeptupsikoanalitikoa nahiko gertu zegoela baldintzatutako beldur kontzeptutik, etabarne herstura gutxitzearekin edo desagertzearekin batera horri lotutako jokabideak indartu egiten direla (1950).
|
|
|
Zigor horrek espetxe zigorrak ezartzen dizkie gehiegizko abiaduran gidatzen duten, alkoholaren muga onargarriak gainditzen dituzten edo drogak hartu dituzten gidariei. Baja Ganberan onetsitako testuak delitutzat jotzen ditu orain arte administrazio zehapen hutsak
|
zituzten
jokabideak. Hala, hiru hilabetetik sei hilabetera bitarteko kartzela zigorrak ezartzen dizkie, edo sei hilabetetik 12 hilabetera bitarteko isunak eta 30 egunetik 90era bitarteko lan isunak, hiriguneetan baimendutako abiadura orduko 60 kilometroan gainditzen duten gidariei, hau da, 110 kilometrora doazenei, eta 80 egunetan hiriarteko bideetan 200era gidatzen dutenei, ibilgailu edo ziklomotorrak direnei.
|
|
|
Era berean, orain gutxi Baionan eta Gasteizen eraildako emakumeekiko elkartasuna adierazi zuten. " Bakoitzak egunero
|
ditugun
jokabideak hausnartu behar ditugu eta jarrera aktibo bat hartzea ere ezinbestekoa zaigu. Horrela bakarrik lortuko baitugu guztiontzat herri hobe eta justuago baterako bidea".
|
|
2008
|
|
|
zergak aurrezteko aukeran, alderdiek ezin dute erabili ohikoa ez den formarik, eurek bilatzen duten helburua lortzeko. Horrenbestez, lege iruzurraren kasuan gertatu aldera, negoziogileak ez
|
du
jokabide saiheslerik gauzatzen, ez du abusatzen negozioak itxuratzeko erabil ditzakeen bide juridikoez. Horrez landa, zergak aurrezteko aukera edo plangintza fiskala erabat zilegi, legezko eta Zuzenbidearen araberakoa da, tributu lege iruzurrarekin alderatuta; izan ere, zergadunak eskubidea du bere negozioak berari merkeen datorkion moduan antolatzeko.
|
|
|
Zuzenbidearen Teoria Orokorreko kategoriei begira, tributu betebeharra zerbait emateko betebeharra da. Zordunak bete behar
|
duen
jokabidea aintzat hartuta, esan dezakegu tributu betebeharra diru kopurua emateko betebeharra dela, tributuaren kuota emateko betebeharra hain zuzen.
|
|
|
Tributuen Lege Orokorrak titulu oso bat jaso du zehatzeko ahalmena arautzeko (IV. titulua). Unean uneko politika legegilearen printzipioak kontuan izanda, legeak zehaztu behar
|
du
jokabide horren izaera, hots, administrazio arau hauste hutsa ala delitua den.
|
|
|
Ikustekoa izan zen, bai, gutun hark Reginari eragin ziòn poza, bizpahiru egunetan kantari izan zuena. Faustirengandik eta beste neskameengandik ikasitako koplak nagusiki, zeinek, apurka apurka, umetan ikasi zituèn euskal kantuen tokia hartu baitzuten?, lanari ere inoiz baino gogotsuago ekiten ziola! Baina amets hura bete artean, ametsa biribiltzeko, jauregia ispiluz eta koadroz josiko zuen bere garaian, bai alafede!?, markesa anderearekin jarraituko zuen, inoiz baino zintzoago, bai
|
baitzituen
jokabide hari eusteko bi arrazoi gutxienez, zalantzarako tarterik uzten ez ziotenak: alde batetik, Reginak markesa andereari zor ziòn leialtasuna zegoen, desleialtasunaren posibilitatea eragozten ziona, Villalbakoarengandik hainbeste mesede jaso ondoren; bestetik, Reginaren ikasmina zegoen, jauregiari lotutako kontuen zerrenda amaiezina ikastera zeramana:
|
|
|
Nahiz eta guk uste izan gauza bat dela hizkuntza tresna eta beste bat praxi ideologia. Nahiz eta gure artean pentsatu hizkuntzaren formak ezin
|
duela
jokabide politikoaren mamia eta muina baldintzatu. Ulertzekoa da noski hein batean logika honen nondik norakoa:
|
|
|
Bestalde, ez dirudi testuinguru horretan, sarpullido? > (elgorriak eragindako exantema, alegia) hitzaren ordainik behar denik eta gaitzaren izena bera balia daiteke harako hura adierazteko (elgorria>). Baina, esan bezala, zailagoa
|
dugu
jokabide hori gaitz exantematiko guztien paradigman. Hortaz, ezin ukatu neologia lana beharrezkoa dugula hor:
|
|
|
Osagai analisi honen alde etorriko litzateke sintagma hauek adjektiboe kiko
|
duten
jokabidea:
|
|
|
Konparatiboen eta neurri sintagma hauen arteko jokoa dela eta, zenbait galderari erantzun litzaioke: 1) Zergatik
|
dute
jokabide desberdina adjektibo soilek eta konparatiboek? 2) Gehiago> zenbatzaile bat bada, nolatan ager daitezke batzuetan sintagma berean bi zenbatzaile({ BI> liburu> GEHIA > GO>/ > liburu> BATZUK> GEHIAGO}), beste batzuetan holakoak zilegi ez diren bitartean(* BI> liburu> ASKO>/ >?, liburu> ASKO> GEHIAGO)?
|
|
|
Biurteko Aurrerakoian prozesu desamortizatzaileak indar berriak hartu zituen1035 Gipuzkoako herrialdeak lege horren aplikazioa atzeratzea lortu zuen, eta moderatuen itzulerarekin Madozen legearen ondorioak behin betirako sahiestea lortu zutela bazirudien ere, Bravo Murillo eta Garely Ogasun ministroen joera desamortizaziozaleak prozesu hau suspertu zuen 1858an, eta 1862tik aurrera hasi ziren lehen salmentak. Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako Diputazioek erasoa geldiarazteko fronte komuna eraikitzeko ahaleginak egin bazituzten ere, azkenean ez
|
zuten
jokabide bateratu bat zehazteko gaitasunik erakutsi eta ogasun ministeritza euren arteko batasun ezaz baliatu zen desamortizazio prozesua hedatzeko. Motel samar hasi zen, baina apurka apurka salmenta kopuruak gora egin zuen, eta 18661867 urteetan gorenera heldu ostean, 1871ra arte luzatu zen.
|
|
|
3.000 erreal ordaintzea eskatzen zuen, 1.500 momentuan, eta beste 1.500 abuztuaren bukaeran. Interesgarria da Garagartzaren erantzuna, oraingoan ere eskuzabalago agertuko delako errepublikanoaren aitaginarrebarekin, legea bera sahiestu eta isunaren kopurua jaitsi zion1149 Jose Agustin Iriondo, bere aldetik, udalak errepublikanoekin
|
zuen
jokabide leunean oinarritu zen 1868an Ameriketara joan zitzaion semearen izenean ezarri zioten isuna kentzea lortzeko1150.
|
|
|
95). Momentu horretatik aurrera donostiar burgesiak foruekiko
|
zuen
jokabidea zeharo leundu zen, haiekiko askoz jarrera irekiagoa agertuz821.
|
|
|
Dakigunez, kooperatibetan ez da egon korporazio agintearen tresnei buruzko eztabaida sakonik. Hala ere, eztabaida hau interes handikoa da kooperatiba handietako bazkideen kokapen egokienari buruz zenbait erreferentzia izateko (ez dugu ahaztu behar, hori bai, kooperatiben berezko ezaugarrien ondorioz, interesgarria izan daitekeela, orobat, parte hartzaile moduan jardueran eta agintean bazkideek
|
duten
jokabide eta ekimen bikoitz horiek guztiz bananduta ez egotea):
|
|
|
Loaren alterazioak bilatu ditugu Walt Disneyren 46 klasikotan eta 500 film laburretan baino gehiagotan, 1937tik 2005era arte, eta, hain luze eta zabal berrikusita, eszena bera ikusi dugu' La dama y el vagabundo' filmean,' Tod y Toby' film luzean (1981) eta' El día del juzde Pluto' film laburrean (1935). Ezaugarri sofistikatuago gisa,' La dama y el vagabundo' filmean, Triste txakurrak aldi berean galtzen zituen usaimena eta oroimena; gizakietan REM fasean loak
|
duen
jokabidearen nahastearekin lotutako bi ezaugarri horiek, eta ez ziren askoz geroago deskribatu.
|
|
|
Izan ere, kudeaketa publikoak, tartean pertsonak dauden heinean, aurreikusi egin behar
|
du
jokabide desegokiak gerta daitezkeela bere baitan; eta horiek antzemateko sistemak ezarri behar dira, nahiz batzuetan hauek ez egoki funtzionatu. Zer da, beraz, arduraz jokatzea eta non datza erantzukizun politikoa?
|
|
|
Zuekin nago, beraz; horrela ulertzen baitut nik eskubide eta betebeharren arteko dialektika demokratikoa: zuekiko desadostasunetik arituko naiz, irmo, zuen eskubide demokratikoen defentsan eta zuenganako eraso antidemokratikoen aurka; zuenganako errespetu zibiletik kritikatuko ditut
|
zuen
jokabideak, hala egin behar dudala iruditzen zaidanetan.
|
|
|
Ikustekoa izan zen, bai, gutun hark Reginari eragin ziòn poza, bizpahiru egunetan kantari izan zuena –Faustirengandik eta beste neskameengandik ikasitako koplak nagusiki, zeinek, apurka apurka, umetan ikasi zituèn euskal kantuen tokia hartu baitzuten–, lanari ere inoiz baino gogotsuago ekiten ziola! Baina amets hura bete artean –ametsa biribiltzeko, jauregia ispiluz eta koadroz josiko zuen bere garaian, bai alafede! –, markesa anderearekin jarraituko zuen, inoiz baino zintzoago, bai
|
baitzituen
jokabide hari eusteko bi arrazoi gutxienez, zalantzarako tarterik uzten ez ziotenak: alde batetik, Reginak markesa andereari zor ziòn leialtasuna zegoen, desleialtasunaren posibilitatea eragozten ziona, Villalbakoarengandik hainbeste mesede jaso ondoren; bestetik, Reginaren ikasmina zegoen, jauregiari lotutako kontuen zerrenda amaiezina ikastera zeramana:
|
|
2009
|
|
|
Euskaltegian ari da euskara ikasten, eta gaztelania kalean. Harrigarria egiten zaio euskaldunok ingelesarekin
|
dugun
jokabidea, hanka ez sartzeagatik mutu geratzen omen gara.Ikerbasque programaren bitartez euskal herriratutako irakasle honek eleaniztasunaren ikuspegi soziologikoa du ikerbide. Euskaltegian ari da euskara ikasten, eta gaztelania kalean.
|
|
|
Euskaltegian ari da euskara ikasten, eta gaztelania kalean. Harrigarria egiten zaio euskaldunok ingelesarekin
|
dugun
jokabidea, hanka ez sartzeagatik mutu geratzen omen gara.
|
|
|
Sarkasmoak indar handia
|
du
jokabideak zigortu edo kontrolatzeko, baina zenbait adingaberi etengabe egiten diete iseka edo irri, eta herabe jokatzen dute, beren burua babesten saiatzen dira.
|
|
|
Indian eta, oro har uste
|
dute
jokabide zintzoak ondorio ederrak eta zuzenak dakartzala, oroz lehen norberarentzat; egia esan, badirudi erlijio eta autolaguntza molde ia guztiek halakoak sinesten dituztela. Hots, hobeki zara biziko, baldin ez bazabiltza beti zure adiskideez atzetik gaizki esaka, esan gaizto horiek boomeranga bezala atzera zuregana itzuli eta bertan seko kakaztuko baitzaituzte.
|
|
|
4.3.I.2 Gurasoek haurren emozioen aurrean
|
duten
jokabidea
|
|
|
Fivush ek (1991) gurasoek seme alabekin
|
zituzten
jokabideak aztertzean hauaurkitu zuen: amek alaben tristura espresioak bultzatu egiten zituztela, etamutikoenei, berriz, ez zietela jaramonik egiten.
|
|
|
Gurasoekjatorrizko familietan emozioekiko ikasitakoaren arabera beren seme alaben emozioak zaindu edo alde batera utziko dituzte, non genero aldagaiak ere zeresanaizango duen, aurrerago ikusi dugun moduan. Gottman ek (Eceiza k aipatua, 1999) gurasoek
|
zituzten
jokabideak aztertu ostean, heziketa emozionalerako lau ereduorokor daudela aurkitu zuen:
|
|
|
Merkataritza praktika erasokorrak arautzeaz gain, argi eta garbi tipifikatzen dira merkataritza prozedura desleialak. Era berean, merkataritza praktika erasokorrak arautzeko aukera ematen du, eta argi eta garbi tipifikatzen ditu merkataritza prozedura desleialak, hau da, informazio faltsua
|
duten
jokabide engainagarriak edo, edukia edo aurkezpena dela eta, hartzaileei akatsak eragin diezazkieketen jokabide engainagarriak; adibidez, saldu osteko laguntzan edo erreklamazioen tratamenduan. Era berean, desleialtzat eta oldarkorrtzat jotzen da jazarpenaren, hertsapenaren, indarraren edo eragin bidegabearen bidez kontsumitzaileek eskaintzen den ondasun edo zerbitzuari dagokionez duten aukeratzeko askatasuna edo jokabidea nabarmen murrizten duen portaera oro.
|
|
|
o) Jate kontuetan
|
duen
jokabideagatik errudun sentitzen da, oso errudun, oso lotsatu eta oso haserre.
|
|
|
Euskal giroan, bitxia duk ETAk bere lehen ekintza hilgarria 1968ko ekainean egitea, iraultza hippie aren hurrengo hilean hain juxtu; bestalde, beti harritu izan naik ETAko aitzindarietako zenbaiten keru budistak; sinestezina zirudik. Baina, aldi hartan, berebiziko nahasketak gertatu zituan, eta haragi haragian bizi izan nitian; zaila
|
duk
jokabide haiek azaltzea, zailago zuritzea, baina halaxe gertatu zituan. Bazirudik bortxakeria eta ontasuna bata bestearen eskutik datozela, estu estu, elkarri hatzak kraskatzeraino.
|
|
|
arrazoizkoa dirudi pentsatzea, bestetik, nagusiekiko autoritatea balore zentrala den jendartean, kultura tradizionaletan?, indarkeria fisikoaren fluxua ez dela hain beharrezkoa. Umea metodo bigunagoekin sartu ohi da nagusiek espero
|
duten
jokabide ildoan.
|
|
2010
|
|
|
Emakumeen kontrako indarkeria ez da emakumeen arazoa. Gizon eta emakumeen arazoa da, emakumeei eragiten diena, eta hor zerikusi zuzena dute bai gizonek bai emakumeek
|
dituzten
jokabide matxistek. Emakumeek eta gizonek parte hartzea gura dugu, eta hezitzaileei ere deialdia egin diegu.
|
|
|
Bertsolari bakoitza bizi den herriko alkatearen paperean jarri zituen hasteko Asier Aspiroz gai jartzaileak, bakoitzak bere herrian zaborren kudeaketari buruz
|
duen
jokabidea azaldu zezan eta ordutik aurrera Andoni Otamendi lasarteoriatarrak, Jesus M. Zaballos alkate gaztearen ahotik kantatu zuen behin baino gehiagotan.Sei bertsolariak Zubietako erraustegiaren eragina jasango duten herrietan bizi dira eta sentimenduz jositako iritziak plazaratu zituzten. Gaztelumendi Odon Elorza izan zen, Alaia Martin Aitor Etxeberria Oiartzungo alkatea, Iñaki Zelaia, Marian Beitialarrangoitia Hernanikoa, Josu Oiartzabak Usurbilen bizi denez, Xabier Mikel Rekondo eta Iñaki Gurrutxaga Jon Redondo Orioko alkatea.
|
|
|
Israeldarren jokabide krudel, maltzur eta hiltzailea kritikatu nahian iradokita dago izenburu hori: Gorpuak lurperatuko dira, baina
|
zuen
jokabidea Lurperaezina da.
|
|
|
Etorkizunari begira, itxurazko damurik ez, baina izan eta
|
duten
jokabidearen azterketa zorrotzagoa eskatu behar zaie, kaltegarri izaten jarraitu ez dezan.
|
|
|
Herrizaingo Saileko Trafiko Zuzendaritzak 2008an egindako bide segurtasunari buruzko makroinkestan, ia 5.000 familiari galdetu zitzaien errepidean
|
zuten
jokabidearen inguruan eta, espresuki, abiadura mugen errespetuari buruz.
|
|
|
Eta, euskararekiko kezka zabaldu ahala, eskolarekikoa ere hedatuz joan zen. Campionek berak eta Resurreccion Maria Azkue idazle eta hizkuntzalari bizkaitarrak, esaterako, estatuko eskola kritikatu zuten, hizkuntzarekiko
|
zuen
jokabideagatik.
|
|
|
KANDIDO. Jakina, oso berri ona da... baina enator bat
|
zuen
jokabidearekin.
|
|
|
Beste inork ez zuen gu pasatako 5 eguneko infernutik pasa behar, ez eta egun bakar bat ere! Legeak babestutako jokabide bidegabe perbertso hura, gizakiak suntsitu eta umiliatu besterik egin nahi ez
|
dituen
jokabide hura, giza eskubide oinarrikoak urratzen dituen jokabidea (sistema polizial juridikoa) salatu eta gaitzetsi beharra sentitu dut kontzientzia eragozle bihurtuz. Erabakia tinko eta irmoa da, poz izugarria ekarri didana, bihotza bor borka jarri didana.
|
|
|
Dena den, enpresatransnazionalaren kokapen erabakia antolaketa eta produkzio estrategia orokorbaten barruan egin ohi da. Gaur egun, ETNek
|
duten
jokabide espazialaren ildotikbi estrategia nagusi agertzen dira: globalizatzaile deritzona, batetik, eta lekutzeglobal izendatzen dena, bestetik.
|
|
|
Globalizazioaren testuinguruan enpresa transnazionalek
|
duten
jokabidea zein zereginaeta haien eragin ekonomikoak aztertzen dira hemen modu orokorrean. ETNa ulertzekobere ezaupiderako oinarri eta definizioak jorratu dira hasteko, atzerriko inbertsiozuzenaren ulermenean indar berezia ipiniz.
|
|
|
Desberdintasunen seinaleetariko bat munduko zenbait herrialde gainerako herrialdeek
|
duten
jokabidetik baztertuta egotean datza. Collier ek (2008) gehiengoaren jokabidetik aldentzen den herrialde talde baten sorrera aztertu du.
|
|
|
Berrikuntza sustatzeko politikek ezin dute ahaztu epe ertain eta luzera enpresen jabetzan gertatu diren aldaketa horien funtsezko eragina, eta horren ondoriozko enpresa kulturaren atzerapauso nabarmenak. Berrikuntza politikek, beraz, oso kontuan hartu behar dute berrikuntzaren aurrean enpresa bakoitzak
|
dituen
jokabideetan enpresaren jabetzak (publikoa/ pribatua, finantza arlokoa/ industria arlokoa, herrialdekoa bertakoa/ atzerrikoa, diru ezarleena/ langileena, etab.) duen garrantzia.
|
|
|
Nahiko nabaria izan zen hipokresia joera hori Europako hainbat estatutan. Adib., Alemaniak arlo honetan
|
zuen
jokabidea aztertzeko, ik. (Bangemann, 1992).
|
|
|
Garrantzitsuena, bere ustez, Lan eta Gizarte Segurantzaren arlo asko «Auzitegi Gorenaren interpretazio juridiko bateratu baten faltan daudela», helegite honek Auzitegi Gorenaren jarduera bateratzailea bakarrik kontraesan zuzen bat ematen denean aurreikusten duelako. Horrela da, esaterako, diziplinazko kaleratzea edo betirako ezgaitasuna merezi
|
duten
jokabideen zehaztapenean. Era berean, egile horrek gaitzetsi egiten du doktrina bateratzeko kasazio errekurtsoa berandu etortzen dela, alderdien artean desberdintasunak sortzen dituela eta IV. aretoak, zuzenean gainerako auzitegientzat baliagarri gerta daitezkeen arazo prozesal eta materialen gaineko erabakietan zentratu gabe, indar asko kasu zehatzean kontradikzioa ematen den edo ez aztertzen ematen duela.
|
|
|
Prezio edo kostuen ikuspegia ez bezala, bi hauek gizabanakoen eskari kurban oinarritutako metodoak ditugu (2 irudia). Errebelatutako Lehentasunen Metodoaren desabantailarik handiena erabilera balioa soilik lor daitekeela dugu; izan ere, NEB jakin batekiko gizabanakoek
|
duten
jokabidearen arabera errebelatu egiten baitute balioa. Alde izango du, berriz, gizabanakoen jokaera errealean oinarritu egingo dela.
|
|
|
Zati garrantzitsu bat. Legediaren ikuspuntutik, irakasleek baliabideak
|
dituzte
jokabide arauak markatzean beren autoritatea baliarazteko. Baina, hala eta guztiz ere, kasu batzuetan, gurasoek arrazoirik gabe salatzen dutenean, batez ere indarkeriazkoak badira eta arazoak saihesteko, hezkuntza administrazioak ez du irakaslea babesten.
|
|
|
Lola López Mondéjar psikoanalistak dio psikoanalisia hasten duen pertsonak harreman bat aurkitzen duela espezialistarekin. Horri esker, bere gatazkak aztertu ahal izango ditu, hobeto sentitzeko eta aldatu behar
|
dituen
jokabideak aldatzeko. Eredu hori oso zuzendaritza gutxikoa da, eta pertsona askok uste dute terapia horren onurak tratamenduaren urte batzuen ondoren iristen direla.
|
|
|
Gainera, bide segurtasunaren kontrako industria jardueren arduradunei 3.000 eta 20.000 euro bitarteko isuna jarriko zaie ibilgailuetan horrelako aparatuak paratzeagatik. Era berean, arinetik larrira igotzen da ezgaitasuna dutenentzako gordetako lekuan aparkatzearen arau haustea, eta larri eta arinetatik arinetara murrizten dira bide segurtasunerako garrantzirik ez
|
duten
jokabide jakin batzuk; adibidez, epearen barruan ibilgailuaren titulartasuna ez aldatzea. Zehapenak Zehapenei dagokienez, arau berriak zenbateko finko eta bakarra ezartzen du arau hauste bakoitzerako, eta administrazio guztiei aplikatuko zaie nahitaez.
|
|
|
Martzianok Krisipori ekin eta hauxe baieztatzen du: legea jainkozko eta gizatiar guztiaren erregina, printzesa eta gidaria da; hala ere, eginkizun horiek guztiak arrazoiari dagozkio, horrexek zuzendu behar
|
baititu
jokabideak.
|
|
|
– Gaur egun ere hamaika dira taldean oilar eta bakarrean koldar. Gizonok berezkoa
|
duzuen
jokabidea da.
|
|
2011
|
|
|
izenburuko hitzaldia eman zuen Rowlandsek. Haren irudiko, animaliek emozioak eta funtsean auzi morala
|
duten
jokabideak dituzte, eta uste du berez animaliek badutela morala. «Gutxienez, ez dago arrazoirik pentsatzeko moralik edo emoziorik ez dutela», dio Rowlandsek.Adibide baten bidez azaldu zuen filosofoak bere hipotesia.
|
|
|
Kultur Kabiak eta Soziolinguistika Klusterrak elkarlanean osatu dute azterketa, eta Eusko Jaurlaritzaren, Bizkaiko Aldundiaren eta Bilboko Udalaren sostengua du. Nerabeek euskararekin
|
duten
jokabidea ikertzeaz aparte, erabileran eragitea izan da ikerketaren xedea, eta dinamizatzaile bat jarri zuten lan horretarako, nerabeekin aritu zedin. Dinamizatzaile edo zirikatzaile horrek esku hartu aurretik eta ondoren jaso dituzte datuak, eta Basurtok aitortu du hark apenas izan duela eraginik nerabeen hizkuntza ohituretan:
|
|
|
Testuinguru horretan, elikagaien segurtasunaz arduratzen diren adituek uste dute garrantzitsua dela ondo bereiztea zer den alerta eta zer arriskua, jarraitu beharreko protokoloak eta jarraibideak ez bailirateke berdinak kasu batean eta bestean. Izan ere, egoera batek eta besteak gizartean izan dezaketen eragina ez da berdina, ezta kontsumitzaileek izan behar
|
duten
jokabidea ere.
|
|
|
Besteak beste, olio minerala erabiltzen ari da, eta karbohidratoak eta beste konposatu organiko sinple batzuk, aminoazidoen aurrekariak izan daitezkeenak. Dagoeneko lortu ditu emaitza batzuk, eta olio tanta berriek lehengoek
|
zituzten
jokabideetako asko dituztela adierazi du Hanczycek.
|
|
|
Hain zuzen ere, merkaturatzeko baimena ematean, alderdi hori ere kontuan hartu litzatekeela uste du Callolek. FDAren eta Europako Batasuneko arduradunen irizpideak oso zorrotzak dira osasunarekiko eta ingurumenarekiko segurtasunari dagokionez, baina patenteak dituzten enpresek merkatuan
|
duten
jokabidea ere kontrolatu lukete. Bestela, monopolioak sortzeko arriskua dago.
|
|
|
Sumisioaren adibideko duintasun ezaren ondorio berberak
|
ditu
jokabide eredu honek ere. Errealitate soziolinguistikoaren printzipioak, hots, legitimazio mekanismoari darion logikak, bazka-leku bihurtu ohi du aurreiritzien iturria.
|
|
|
Itxaron apur bat. Frizer ez zegoen pozik
|
zuen
jokabidearekin.
|
|
|
Eskatzen die estatuei, adierazpen askatasunari buruz dauden erregio mailako eta nazioarteko arauak kontuan hartuta, eta iritzi eta adierazpen askatasunerako eskubidea bermatzeko beharrezko neurri guztiak hartzen dituzten neurrian, ondorengo aukerak kontsidera ditzatela: Interneteko zerbitzuen hornitzaileak bultzatzea, borondatezko izaera
|
duten
jokabide kode zehatzak eta mezu arrazista eta arraza bereizkeria, xenofobia edo intolerantzia eta bereizkeria modu guztiak eragiten dituzten mezuen hedapenaren aurka autorregulazio neurriak ezarri eta hedatzea; ondorio horietarako, Interneteko zerbitzuen hornitzaileak bultzatzen ditu nazio eta nazioarte mailan organo bitartekariak ezar ditzaten, gizarte zibileko erakunde egokiek horietan parte ha...
|
|
|
Ez
|
dute
jokabide, pentsamendu, pertzepzio edo mintzairaren bitxikeriarik agertzen.
|
|
|
Rapoport eta Fiske ren (1998) arabera, gizakien konpultsioek eta animalien jokabide finkoek antz handia dute; garbiketa erritualek, animaliek beren burua apaintzeko eta zaintzeko duten joera gogoratzen dute eta, bildumazaletasunak eta metaketak, txoriek habiak eraikitzeko
|
duten
jokabidea edota katagorriek jakiak biltzeko eta pilatzeko duten joera gogoratzen dute. Uste da nukleo kaudatuak (oinarriko gongoilen zati bat) eta lobulu frontalaren atal batzuek anormaltasunez funtzionatzen dutela nahaste obsesibo konpultsiboa duten pertsonengan.
|
|
|
Aldez aurreko ikerketen arabera, vipr2 k garuneko neuronen prestakuntza eta jarduera erregulatzen laguntzen du. Saguetan, vipr2 k ere zeregin garrantzitsua
|
du
jokabide prozesuetan, eguneroko jardueren ikaskuntza eta tenporizazioa barne. Zientzialariek VIPR2 genearen adierazpena neurtu zuten pazienteen odol zeluletan, eta ikusi zuten mutazioak zituzten gizabanakoek vipr2 adierazpen handiagoa zutela eta hartzaileak aktibitate handiagoa zuela.
|
|
|
“Jarrera horri eutsi egin zitzaion, baita erregulatzaileak, Industria Ministerioak, agindu espezifikoak eman ondoren ere, eskaera egiaztatzeko edozein bitarteko baliozkoa zela jakinarazteko”, nabarmendu du erakunde arautzaileak. Merkatu liberalizaturako balazta CNCk uste
|
du
jokabide horrek “atzipen ahalmen handiko merkataritza kanal baten garapena geldiarazi zuela, eta horrek, gainera, murriztu egiten zituela kontsumitzaileak gas naturalaren hornitzailea hautatzeko dituen aukerak”. Jokabide hori bat etorri zen denboran merkatu arautua desagertzearekin eta kontsumitzaile guztiak merkatu liberalizatura pasatzearekin.
|
|
|
Haur asko kexu dira buruko minaz, sabeleko minaz, depresioaz, edozein arrazoirengatik negarrez, baita suminkortasunaz ere. Ikasgelan
|
duten
jokabidea ere aldatu egingo da, baita errendimendua ere, motelagoa izango baita. Hona hemen haurren estresaren sintoma nagusiak:
|
|
|
–Orduan nik esan zioat: aizak, hori ez
|
duk
jokabidea... Jendeari burla egitea duk hori...
|
|
|
– Badut mesedeen bidez zorrak kitatzeko
|
zenuten
jokabide horren berri –aitortu nion, ia ia moztu egin niola esango nuke, jakin zezan banekiela hori eta, hori nekien bezalaxe, gehiago ere jakin nezakeela.
|
|
2012
|
|
|
ELA oso kritikoa da Bilduk erakundeetan
|
duen
jokabidearekin, Gipuzkoako Foru Aldundiaren erabakiekin eta erabakiak hartzeko moduekin batez ere. Harrigarria da ELAk bere aldetik gehiengo sindikala hautsitzat jotzea komunikabideen bitartez.
|
|
|
Urtebete geroago, EHUk eta Deustuko Unibertsitateak 1993an sortutako Zuzenbidea eta Giza Genoma Katedrako zuzendari izendatu zuten, eta karguan jarraitzen du harrezkeroztik. Gurekin mintzatu da genetikaren eta, oro har, bioteknologiaren aurrerapenarekiko zuzenbideak izan behar
|
duen
jokabideaz.
|
|
|
Izan ere, lanketa probabilitate txikiko egoeretan –kanpo ibilbidetik edo pentsamendu kopuru txikiko prozesu psikologikoen bitartez– aldatutako aktitudeekin alderatuta, sendo eta indartsuagoak dira informazioaren lanketa zehatz eta sistematiko baten ondorioz aldatzen diren aktitudeak, –barne ibilbidetik edo pentsamendu kopuru handiko prozesu psikologikoen bitartez gertatzen direnak–: gehiago irauten dute, egonkorragoak dira eta eragin handiagoa
|
dute
jokabideetan (Petty eta Krosnick, 1995). Azken batean, aldagai batek rol ezberdinak joka ditzake testuinguru pertsuasiboan, eta aktitude aldaketa mota bat edo beste eragin dezake lanketa probabilitatearen arabera.
|
|
|
EROSKI CONSUMERek egiaztatu duenez, gurasoek oraindik ere
|
badituzte
jokabide desegokiak elikadura arloan, nahiz eta inkestari erantzun dioten gurasoen% 75ek uste duten beren seme alaben elikadura orekatu samarra dela: berdura gutxi jaten dute, haragiaren eratorriak gehiegi, opil industrialak...
|
|
|
Aireak hegazkinaren inguruan
|
duen
jokabidea zoruak alda dezake, hegaldia oso baxua denean. Kasu horretan presio diferentzia oso handia gertatzen da hegazkinaren gaineko eta azpiko aire fluxuen artean.
|
|
|
Baina, dena dela, hara non konturatu nintzen gogoetatsu zebilela ostera ere, hara honaka ibiltzen zen gelan, eskuak atzean uztarturik; halako batean, inori esan gabe, ehizara joan zen; goiz osoa eman zuen kanpoan; behin eta berriro egiten hasi zen hori, gero eta sarriagotan... «Ez
|
duk
jokabide zuzena, pentsatu nuen?, inondik ere, liskarren bat izan ditek elkarren artean!».
|
|
|
Horregatik, dokumentua eraginkorra izan dadin, funtsezkoa da idazteko izan ditugun arrazoiak argi eta garbi azaltzea bertan. Hartzaileak modu jakin batean jokatzea nahi badugu, haiengandik espero
|
dugun
jokabidea azaldu behar dugu dokumentuan.
|