|
2000
|
|
|
Brankiek eta kimek, intziri nahasmen zoroan, desioa piztu zuten uharte aspaldian esploratu gabeetan. Gerri behea, aldi berean, gizatiarrago jokatuz, ahalegin neurtuan saiatzen zen akoplatze lanetan, baina pasiozko sukar hark hartuak
|
zituen
jada zainik txikienak ere. Han, ez zegoen treguarik.
|
|
|
aurpegi berri harekin ordurako zuela atzera bulegora itzuli, jada ez zelako Brown lankidea, beste gizon bat baizik. Beraz, garbi zegoen ezin
|
zuela
jada etxetik irten, ez lanera joateko ez ama bisitatzeko ez arrebengana hurbiltzeko ere, eta horretarako premiazko zituela aitzakiak, arrazoi xume baina sinesgarriak, errezelorik sortu nahi ez bazuen. Eta guztietan garbiena, erabiliena eta sinesgarriena gaixo zegoela esatea zen, ohean zegoela gripe izugarri batek jota.
|
|
2002
|
|
|
Zamarraren lepokoa jaso eta hondartza inguruko etxadietarantz hartu nuen, arratsaldero bezala tren geltokiko bidea hartu ordez. Ez
|
nituen
jada piano hotsak eta hatz ariketak entzuten. Ea gaur ikusten dudan, eta bihotza jauzika, gustatzen zitzaidan mutilarekin topo egiteko aukeragatik.
|
|
2003
|
|
|
Debaldetan. Eta hor, Sokrates parrean daukadala, badakit ez naizela eri, ez naizela nehoiz eri izan, ez arimatik ez eta burutik, lagun faltsu urrikalkorrak galduak
|
ditudala
jada eta mundua neure begiz haztatzea eta onartzea dagokidala, gogoaren urrakoa gantza beroz josten saiatuz. Sokrates, zertara zatoz Nizias eta bion bakearen uhertzera?
|
|
|
Euskal Elizaren zati handia lerro nazionalistetan kokatuta zegoen, eta bat baino gehiago izan ziren frankistek atxilotu zituzten apaizak51". Beraz, erraz ikus litekeenez, euskarazko irratigintzaren fenomenoak bost hamarkada luze
|
ditu
jada eta euskal uhin hertziarren elizkoitasuna anekdota historikoa da gaur egun. Elizaren, estatuaren eta euskal irratien arteko harremanak ez dira inoiz errazak izan: hizkuntza, kultura nahiz politika beti izan da nahikoa arrazoi talka berpizteko.
|
|
|
17 Torrealdai, J.M., (1998): " Beldur naiz Urre Garaia ez ote
|
dugun
jada pasea", Euskaldunon Egunkaria,; in Odriozola (2000): Nazio identitatea eta eskola, Euskaltzaindia BBK, Bilbo.
|
|
|
Ari gara, bada, hurbiltzen gure jomugetara. Liburuaren barruko bidearen erdia egina
|
duzu
jada. Izan ere, identitatearen eztabaidari lehen atalak eskaini ondoren, euskaldunak eta kultura industriak dira helburu nagusia hemendik aurrera.
|
|
2005
|
|
|
bizitzako lehen etapetan umea hazi eta garatu egiten da, gauza biak baitzaizkio beharrezkoak. Puntu batera iri tsita ordea, hazteak ez
|
du
jada zentzurik, zentimetroetan gora egitea ez da beharrezkoa ezta komenigarria ere âzabalerantz ari garela batik batâ. Hala eta guztiz ere, ahalmen edo gaitasunen garapenari dagokionez hobetzen segitzeak ez du denbora mugarik.
|
|
2006
|
|
|
1981 honetan, ordea, ez dira hiru hildakoak, lau baizik. Kontuak ez
|
du
jada erremediorik, eta korrika egiteari utzi diot. Edonola ere, eremua berehala inguratu dute Land Rover haren atzetik zetorren beste Land Roverraren kidekoek eta bizkor iritsi diren Gobernu Zibileko polizia nazionalek:
|
|
|
Eta prest nagoenean, luma hartu eta idatzi egingo dut. Dena dela, esango nuke
|
badudala
jada ideia nagusia. Zu, jakina, ez zaituzte inoiz atxilotuko, edo, hobeto oraindik, sekula ez zara erakundean sartuko; aldaketa soil horrekin oso ezberdina izango da gure bizitza.
|
|
|
" Jarraitzen diat", erantzun du Edurnek. " Sei urte
|
dituk
jada. Baina mira diat oraindik", gehitu du pixka bat geroago, isilune deseroso baten ostean.
|
|
2008
|
|
|
Rosari laguntzeko kargua eman zidatenetik, nire lanak eskatzen didana baino harago joan naiz. Orain beste espetxe batera eraman dute eta ez
|
dut
jada haren ardurarik, baina garbi daukat: ez naiz Rosa baino hobea.
|
|
|
Hori pentsatzea da zilegiena, zentzu komunak ere halaxe eskatzen du. Rosaren buruan ez zen, ordea, dagoeneko halakorik kabitzen, Tomasen kontrako erabakiak ez
|
zuen
jada atzera bueltarik. Rosak ez zuen heriotzaren erantzukizuna bere gain sentitzen, ezta Inaziorenean ere, halabeharrarenean baizik.
|
|
|
Muturrak beherantz egin ahala, ipurdiak gorantz egiten du. Bikoteak ezin
|
du
jada indarrik egin eta, albo batera apartaturik, begira gelditzen dira. Halako batean, amildegiranzko joerak irabazten du eta autoa amildegian behera hasten da.
|
|
|
Erantzuna ez zen, ordea, ezezko biribila izan, baina ez zuen hortik baiezkorainoko biderik ere egin. Ez zion erakarmen fisikoa ukatzen; atsegin eta gizalegearen marra pasatu gabe jokatu zuela bidaia osoan, baietz, baina Rosak ezinezkoa
|
zuen
jada gizonen bat irudikatzea bere ondoan: bere ametsetako bizitza imajinatzen hasi orduko, Tomasen aurpegia nagusitzen zitzaion, irudikatu nahi zuen gizonari.
|
|
2009
|
|
|
Wardes andreari begira, ahaztu egiten zitzaion jatea, hain zen ederra. Ordura arte oso bestelako emakumeak miretsi izan zituen, eta harrigarria egiten zitzaion hain erakargarria izatea berarentzat aho triste hura, zorrotza ia, keinu murritz haiek, adats ilun hura, bekoki gaineko zenbait ile xerlo kiribildu zilarrezko bihurtuak
|
baitzituen
jada. Hogeita hamar urteren bueltan egongo zen, baina ez zeukan, abaroan gordeak, kristal baten atzean, pinpilinpauxa disekatuak bezala, bizi izandako emakume horien edertasun zaindurik.
|
|
|
Elurraren argia gurekin batera dator, Sara, eutsi, senti mugimenduaren poza, ez dugu inoiz gelditu behar, inoiz ez, oroitzen, Naranjo de Bulnes igotzen, ez gelditu, jarrai igotzen, han ere elurra hasi zuen, malutek estaltzen gintuzten, zuk jaitsi egin nahi zenuen, Sara, baina arriskua berdina zen, edo handiagoa, erditik gora geunden, zu aurretik, ez atzera ez aurrera geratu zinen, atsedenleku batean harrapatu zintudan, besarkatu, ez gelditu, jarraitu, begiak itxita ere igoko nuke hau, Sara, fida zaitez nitaz, zatoz atzetik, lotu tinko sokak, jarraitu, jarraitu, mendizale bat hilik egun hartan, entzun genuen haren oihu lazgarria, hutsean behera, ezin ezer ikusi ordea, lainoa, izotza, elur malutak, zure begietan izua, fida nitaz, Sara, ez gelditu, beldurra saretuz doa zure begietan, elurraren distira zure betseinetan, ez gelditu, mendizalearen garrasi lazgarriaren ondoren isiltasun lazgarriagoa, nik oihu, entzuten digu norbaitek?, zuk oihu, bada norbait hor?, inor ez dago, edo urrunegi dago, haizeak ezabatzen ditu gure oihuak, norbait erori da, mendizale bat hutsean behera, hilik, igotzen jarraitu behar dugu, pasatu zaizu beldurra, Sara, lehen aldia da eskalatzen izua antzematen dizudala, ikusten nola iritsi garen gailurrera, beste aldetik jaitsiko gara, ondo ezagutzen dut hau, aitarekin maiz eskalatu nuen, iritsi gara, iritsi gara, mendizale hila, eskalatzaile ona, bakarrik zetorren, ez da bakarrik eskalatu behar, arriskutsuegia da. Oroitzen, Sara, tristea izan zen mendizalearena, baina aurrera egin genuen; tristea da elurraren distira zure betseinetan, baina aurrera jarraitzen dugu, eutsi, behera gatoz, behera, orain dena behera, Linzan salda beroa, dutxa beroa, lo, lo, eta txortan egin; ez
|
zenuen
jada txortan egin nahi, Lidiarena gertatu eta gero, ni erotu egiten nintzen, ez zintudan galdu nahi, amets ero harekin jarraitu nahi nuen, zu eta ni bakarrik aurrera, hiru ume, Hiru Erregeen Mahaian ernaldu, baina zuk ez zenuen nahi, beste gelara ihes egiten zenidan lotara, halere pixkanaka zeure onera etorri zinen, maite ninduzun, Sara, maite nauzu, zakur bat bezala utzi behar ninduzun bazterrer...
|
|
|
Nuriak deitu dit gaur goizean ile apaindegitik prest
|
zutela
jada nire peluka esateko. Kalerako janzten nabilela deitu dit eta erantzun diot errekadu batzuk egin ostean pasatuko nintzela bila.
|
|
|
Hara, bete betean hartua
|
zaitu
jada
|
|
|
Nolanahi ere, azken bi mendeetan, XIX.ean eta XX.eko lehen zazpi hamarkadetan gertaturiko gorabehera politiko eta sozial garrantzitsuenek euskararen ahulezia areagotu zuten etengabe. Aski
|
dugu
jada aipatuak ditugun gertakariak gogora ekartzea, hots, autogobernuaren galera, Espainia estatu nazio gisa hizkuntza bakar bat zurkaitz gisa hartu eta gainerakoak baztertuz eraikitzea eta antolatzea, industrializazioarekin batera gertaturiko egitura sozio demografikoaren aldaketa, eta testuinguru horretan euskal gizarteko eliteek euskararekiko izan zuten axolagabekeria.
|
|
|
txartel ugari ditu krisi latzean sartzeko. Petrolio produkzioaren puntu gorenera iritsi ostean, lehengaiak izugarri garestitzen hasiko dira, erregai fosilak urritzearen lehen sintoma gisa (askok diote fase horren hastapenak bizi
|
ditugula
jada). Eta zinez handiak izan daitezke fenomeno horren inplikazio ekonomiko, sozial, kultural, militar eta geoestrategikoak, petrolioaren prezioa baita ekonomia kapitalista globalaren aldagai garrantzitsuena, interes tipoekin batera.
|
|
|
Edozein delarik bidea, aingerutarra litzateke pentsatzea gatazkak sortuko ez direla. Hemen
|
baititugu
jada. Eta dugun onena erakutsi dugu gatazkok modu baketsuan ebazteko.
|
|
|
Begi bistakoa da nirea hautatu nuela burugabekeriazko ekintza honetarako, eta burugabekeriak berak bultzatzen nau nire hitza betetzera. Edo, beharbada, istorio orok bere eskriba behar du, eta ez
|
dut
jada zuk eskatzen didazuna kontatu nahi, nik esan nahi dudana baizik...".
|
|
|
Begien bistakoak diren arrazoiengatik, aipatuak
|
ditugu
jada?, bere protagonista guztiak barnean hartuko zituen fronte komun bat sortzeko ezintasuna zela eta, euskal kantagintzan norabiderik eza edo nahasmendua zena zatiketa bihurtu zen katalanaren kasuan.
|
|
|
–Are gehiago ez
|
ditugu
jada bereizten balio kutxak eta diru kutxak, horretaraino iritsi da nahasketa. Gizarte sena, ikusten duzunez, erabat galduta herrimina diruaren mendean dago eta.
|
|
2010
|
|
|
Baina, arantzadun guztietan erregina, bada sasirik, eta landare nardatsuenetakoa aipatzen dizut?, aurten hirugarren loralditxoa harroxko ematen ari denik; eta ez loreak bakarrik: agudo itsatsi eta masustatxoak berde eta gorri
|
ditu
jada. Iaz negua amaitu aurrez, otsail martxo epeletan loretxoak pipitetaratzea lortu zuen.
|
|
|
Bestetik, urteroko zuhaitz pare bedeinkatuaren norgehiagoka ere, haritzarena eta lizarrarena, ez da enpatean gelditu, ez da esprint lehiatu eta itxia ere izan; aurten, dezenteko bentaja atera dio lizarrak haritzari. Beraz, lizarraren aurreratzea bixtatzean, uda sano baten aurrean geundela esateko arrazoirik
|
bagenuen
jada, duela hilabete pare batetik, apirilaren gainaldetik.
|
|
|
Lortu nahi dutena ez da preseski laguntza kimikorik gabeko landare osasuntsu eta sendoagokoak ateratzea, baizik eta euren herbizida eta pestizida propialak besterik onartzen ez duten landare generotakoak. Munduko 10 hazi sorle eta hazi laborategi handienetako 6rentzat (Sandoz, Ciba Geigy, Dekalb, Pfiezer, Upjohn, Shell, ICI)
|
badute
jada eurentzako propiala den pestizida asmatu eta ekoitzitakoa.
|
|
2011
|
|
|
Maiz ez zizkidaten ezta kritikatu behar nituen liburuak ere ordaintzen, eta, libururen baten faktura pasatzen nienean, kontu eske hasten zitzaizkidan esanez berek dohainik lortzen zituztela argitaletxeetara eskatuta. Baina liburua iritsi baino lehen hasten zitzaizkidan esaten bazela halakoren nobedadea ateratzeko ordua, egunkari guztiek emanak
|
zituztela
jada haren albistea eta kritika. Txelo zen txorrotxena kritikekin, baina ipurdia galtzen zuen goikoak kontentatzearren.
|
|
|
Metxeroa itzalitakoan, ilunpea egiten da ostera ere, eta horrek babestuago sentiarazten nau: Neskak ez
|
du
jada nire emozioaz jabetzeko aukerarik. Eragin berri didan sentimenduak ez dezala izan inolako erantzunik, ez errukizkorik ez bestelakorik.
|
|
|
Udaberri hasiera zen. Limoi arbolak bost urte pasatxo
|
zituen
jada eta negu gogor samar bi pasatuak zituen ordurako gurean. Aldizkari batean irakurritakoaren arabera, limoi arbolak, hosto iraunkordun zuhaitz txiki horrek, Asian dauka jatorria (duela 2.500 urte inguruz geroztik landatzen ei dute han).
|
|
2012
|
|
|
–Uste
|
dugu
jada berandu dela beste ezertan hasteko, erantzun zion don Juanek?. Goazen barrura, proposatu zion, atea seinalaturik eskuaz.
|
|
|
Gure idazleak ez
|
du
jada sariketetan parte hartzen, aspaldi galdu zuen ezer argitaratzeko esperantza.
|
|
|
Foru Konstituzioa zati handi batean aldatuta zegoen: Justizia, Espainiar konstituzioaren araberakoa zen eta aduanak kostaldean izanik, Espainiar nazio merkatuan sarturik zen baina, bereziki, pase foralak ez
|
zuen
jada indarrik.
|
|
2018
|
|
|
Hondartzako ur izkinan paseoan dabil, Jonekin geratu den ordurako denbora pasa. Eguraldi epela dago, eguzkiak ez
|
du
jada aurreko orduetako indarrez jotzen; oinetakoak kentzen ditu, ur ertzean oinak bustiz ibiltzeko. Atsegina da.
|
|
2019
|
|
|
–Ongi da, eta ixilune labur baten ondoren?: Egia esan, analisien emaitzak
|
baditugu
jada, eta odolean alkohola baino gehiago bazela adierazten dute.
|
|
|
Trebeena, ez zuen sekula dudatzen. Beste hiru militanteek bazekiten, etako zuzendari gorenaren borondatez hautatua izan zela, laukotea manatzeko eta kudeatzeko,
|
duela
jada hamar bat urte. Hierarkia nahasteko gogo izpirik ez zuten eta batzuetan miresle zegozkion, ahoak zabalik.
|
|
|
Ez ziezaiokeen sala Erauntsi saldoko kide zela.
|
Bazuen
jada lau urte. Solaskideak, zutik, parean oilanda urguilu  tsu bat zeukala iduri zuen.
|
|
|
Gertatu zen miraria, etorri zen irakurleon bozkarioa. James Joyceren hiru liburu handi
|
ditugu
jada euskaraz: Artistaren gaztetako potreta (1992), Dublindarrak (1999) eta Ulises (2015).
|
|
|
Nire gustuak eta sena, logika pitin batekin zipriztinduak, izan ditut itsu gidari mosaikoa diseinatzeko orduan, eta prosaren belazeetan atzera aurrera ibili arren, Literatura Unibertsaleko bilduman zentratu naiz bereziki. Ez, ordea, egon ez dagoelako iniziatiba pribatu inportanterik, baizik eta eiziek gidatzen duen proiektuak helburu
|
duelako
jada klasikoak diren obra erreferentzialen itzulpenak argitara  tzea. Nolanahi ere, ez ditut argitaletxeetako programazioak eta emaitzak baztertu.
|
|
|
orri pasa artegaren xarma galdu dugu bila gabiltzan hitza existitzen ote den jakin arte. Halaber, eta agian tamalena da, galdu dugu hiztegian gu geu galtzeko aukera ere, ez
|
dugu
jada ezagutzen ez genuen edo ahaztuta geneukan hitz bat topatzeko sorpresarik bizi. Magdalena hitzaren bila joan eta haren aurretik mafrundi (hotzeria) aurkitu genuenekoa; magitxa (lekatxoa, baginatxoa), berriz, sei bat lerro beherago.
|
|
2020
|
|
|
Edo, beste modu batera esanda, Lolita argitara eman zen garaian, existentzialismoa etikaren arazoa planteatzen ari zen Europan. Joxe Azurmendik azaldu moduan, ordura arteko morala kolokan jartzen ari ziren, eta existentzialistek argi
|
zuten
jada ez zegoela etika unibertsalik. Gizartearen moraletik harantzago eraiki behar zuen nork bere etika, eta emakumeek ere beren etika garatu behar zutela planteatzen zuen Simone de Beauvoir-ek garai berean.
|
|
2021
|
|
|
Baina betidanik espero izate horrek esan nahi zuen erdietsitako gauzak ez ziola jada inolako poztasunik ematen, ez baitzen gai gauzez gozatzeko eta laketzeko, eskuratu orduko. Esaten zuen sakon baino sakonago ezagutzen zuela bere artea, ez
|
zuela
jada inolako sekreturik beretzat, eta sekreturik ez zuenez, ez zitzaion gehiago interesatzen. Guk ere, lagunok, hala esaten zigun, ez genuen sekretu gehiagorik beretzat eta kokotseraino aspertzen genuen; eta, aspertzen genuela-eta hilduratuta, ez genuen modurik esateko argi ikusten genuela zertan egiten zuen huts:
|
|
2022
|
|
|
Herri berde honetan beroak ez
|
du
jada inor kalera ateratzen, esaten diot, Juana bakarrik, hark oraindik negar egiten baitu nebagatik, eta ni ogitara joaten naizenean, beti barra bat hartzen dut harentzat, orain jateari utzi baitio. Hala esaten diot nik:
|
|
|
Arratsalde batean, Javierren tabernan, Catalina onar  tzen ari zelarik ezen, izatez, oilaskoena ere ez zegoela hain gaizki, zeren, jauna, Miguelekin izandako desengainuaren ondoren, gaztandegiarenak ez
|
zuen
jada etorkizunik, Marco agertu zen. Arratsalde hartan beranduago etorri zen, zeren, Estebanena gertatu zenetik, Dolorestarrek ez zioten atsedenik ematen, abeltzain ibiltzeaz gainera, fruta biltzeko eska  tzen zioten, belar txarrak kentzeko, lur berriak negoziatzeko eta baita gainerako langileentzat janaria prestatzeko ere, zigortu egiten zutela alegia, jauna, gaiztoa izateagatik, omen, eta horrek barruak nahasten zizkidan, zeren Dolorestarrei inork ez zien irabazten gaiztoan, ikusi bestela zer gertatu zen gure aitarekin.
|
|
|
Igual nire malkoak ikustean izango zen, nik ere ez nekielako haiekin zer egin eta begiak igurtzi besterik ez nuen egiten, begiak igurtzi, barrura itzul zitezen. Edo igual zabalduko zuen ahoa horrela Catalinaren" aita, aita, aita" harekin konturatu zelako berak ere ez
|
zuela
jada aitarik. Edo zer dakit ba nik, baina une hartan ez nuen pentsatu nahi izan haren masailezurraren erortzea baiezko bat izan zenik, baietz, baietz, argia hasten denetik joaten den arte sufritzen dudala bat izan zenik.
|
|
|
Jo eta jo arituko litzateke, berdin dio ar edo eme, satiro bat baita, zur puska perbertitu bat. Etxean ikusia ikasten da, eta Geppetto ere gaixotasun edo mirari berberaz jota dago, zurgindegiko zulo guztiak hamaika bider bortxatuak
|
ditu
jada. Kilker hiztuna, Hontza eta Belea, ipuin honetan azaltzen diren per  tsonaia denak saiatu dira, behin eta berriz, agure ileordedun zerria bide zuzen zurira ekartzen, terapia alternatiboekin, musikaterapiarekin, plasmageaz, peptidoekin eta irrati frekuentziez, dirutan eskuzabal beti, eta beti alferrik.
|
|
|
Ezta anaia Hubertek jasan zuen krisialdi erlijiosoa ere. Amari dagokionez, Charlotte Péricandek ez dio jadanik jarraitzen" gure Salbatzaile maitagarriaren ereduari" eta ez
|
ditu
jada errezatzen" bere otoitzak", eta Jacquelineri irakatsi zion Kristau Dotrinaren aipamena ere desagertu egin da. Elizarekiko lotura, horrela, euren mailako familia bati exijitzen zaizkion konbentzio sozialak aintzat hartzera mugatzen da.
|
|
|
Imajinatzen dut denborarekin umotu egin direla eta findu. Baina gerta liteke garai bateko ideia haiek zahartu egin izana, eta agian galdua
|
dute
jada lehen zuten balioa. Nik baneki.
|
|
|
Hemengoa, eta esan dezaket, nirea, ala [nire kontrako inputazioekin] jaso dudan gutunekoa, hau da zuena? [... Ez
|
dut
jada zuek eskatzen didazuena kontatu nahi, nik esateko dudana baizik...".
|
|
2023
|
|
|
Pilatoren Balkoia edo Ubabako amildegia deritze. Gizaki haien irudiek ez
|
zuten
jada justizia eskatzen, beharbada eskatzeaz aspertuta honezkero, ez ahaztea baino ez zuten nahi, besterik ez, ez ahaztea. Lamina bat zuten mezulari.
|