|
2017
|
|
|
Europarrak amerikar herri indigenekin harremanetan jartzean maiz gertatu izan zenez, harrituta utzi zituen frantziarrak Montagnais Naskapi herriko gizon emakumeen eskuzabaltasunak, lankidetzarako joerak eta estatusarekiko axolagabetasunak; baina zirrara gaiztoa eragin zien haien, moral faltak?: ez
|
zuten
jabetza pribatuaren, autoritatearen edo gizonen nagusitasunaren zentzurik, eta uko egiten zioten haurrak zigortzeari ere (Leacock 1981: 34? 38).
|
|
2018
|
|
|
Era berean, ez naiz jabetzaz mintzatuko kontratuaren teoriaren eztabaidetan oro har jabetza jorratzen den zentzu berean. Izan ere, hala kontratuaren teoriaren aldekoek nola harekin kritikoak direnek joera
|
dute
jabetzatzat hartzeko bai ondasun materialak, lurrak eta kapitala, bai gizabanakoek askatasun zibilean omen duten interesa (jabetza), baina nik langai ditudan kontratu guztien funtsa oso jabetza berezia da: norbanakoek beren baitan izatea espero den jabetza.
|
|
|
Goitik behera kontratuaren bidez sortutako ordena sozial batean, askatasunak ez du mugarik. Norbanakoak bere baitan
|
duen
jabetzaren eskumena ezin da mugatu, eta kontratu askatasuna ere ez. Albo batera utzi behar dira naturak, estatusak, adskripzioak eta paternalismoak behiala jarritako mugak.
|
|
|
Egia baldin bada gizaki guztiak direla gai printzipio moral unibertsalekin bat jokatzeko, orduan ezkontza kontratuko bi aldeek posizio berean egon behar dute. Are, beren posizio horri eutsiko badiote, engaiatu egin behar
|
dute
jabetza berdintasunez trukatzeko edo, bestela esanda, beren burua jabetza gisa berdintasunez trukatzeko. Hortaz, Kantek, alde batetik, iradoki zuen emakumeak norbanakoak edo pertsonak zirela, gizonak bezalaxe.
|
|
|
Gizabanako bat bere ezaugarrien jabea bada, kanpo harreman bera
|
du
jabetza intimo horrekin eta beste edozein jabetzarekin. Bere baitako jabetzaren jabe bihurtzeko, norbanakoak harreman bat sortu behar du bere buruaren eta bere jabetzaren artean; alegia, bere buruaren jabe bihurtu behar du, eta borondatea bere baitan eta bere gaitasunetan jarri, haiek, beretzeko?.
|
|
|
Ez da asko askorik ikertu zer nolako harreman konplexua dagoen patriarkatuaren, kontratuaren, sozialismoaren eta feminismoaren artean, baina, arlo horri erreparatuz gero kontratu sexualaren istorioa kontuan hartuta, ikusten da sozialismoaren eta feminismoaren gaur egungo joera jakin batzuek bat egiten dutela kontratuaren teoriarik erradikalenarekin, Lockeren ideia ospetsu honexetan: gizon orok
|
duela
jabetza bat bere baitan. Hau da, gizabanako guztiak direla jabeak:
|
|
|
Sozialistek bezala, feministek ere arreta jarri izan diete kontratuetan sartzeko ezarri ohi diren baldintza hertsagarriei, eta horrexegatik egin zaie hain erakargarria emazteen eta langileen arteko konparazio hori. Enplegatzaileek produkzio baliabideak kontrolatzen dituzte, eta, hala, aukera dute komeni zaizkien baldintzak ezartzeko enplegu kontratuan; langileek, berriz, beren lan indarra
|
dute
jabetza bakarra, eta, beraz, ez dute egiazko aukerarik erabakitzeko enplegu kontratuan sartu nahi duten edo ez. Gaur egungo filosofia analitikoaren tekniketan oinarrituta G. A. Cohen-ek berriki azaldu duenez, proletarioak, nahiz eta formalki libreak diren langile izateari uzteko (esate baterako, denda jabe txiki bihur daitezke; langile mota jakin bat edo langile gehienak libre dira modu horretan ihes egiteko proletariotzari); behartuta daude beren lan indarra saltzera.
|
|
2019
|
|
|
hark erakutsi behar du errugabea dela. Horregatik, jelosia ere aseezina izan liteke; esana
|
dugu
jabetza ezin dela modu positiboan mamitu sekula; nahiz eta beste guztiei ondasun batez gozatzea eragotzi, ez gara edaten dugun iturriaren jabe: jeloskorrak ondotxo daki hori.
|
|
|
Beti mairuek xaxaturik, ezin izan dugu inoiz altxorrik metatu, altxorrak metatuz gero, maiz, ezin daitekeelako segurtasunez bizi. Baina gure baliabideak eta gure zuekiko asmoak zeintzuk diren jakin dezazuen nahi dugunez, uste dugu gure promesa ez duzuela mespretxatu behar, gure lurrak duen guztia
|
zuen
jabetzaren menpe dagoela deritzogulako. Gauza bat bederen ziur dakigu, errukiak bultzatuko zaituztela lan hau egitera, hau bezalako ekintza handia egin nahi izatera, gure diruaren eta gure ordainaren promesak baino areago.
|
|
|
...untzak zuzendu behar zituen tokian, ezaren eta baiaren arteko bereizketa bizirik irautea beste helbururik ez duen buru eragiketa baten emaitza dela konturatu zen gizona, Arrazoi ona dun, Arrazoi neurekoia duk, Eta sozialki erabilgarria, Zalantzarik gabe, dena baiaren eta ezaren jabeak zeintzuk diren araberakoa den arren, Adostasunen eta jabetzen arabera sortzen diren arauek norabidetzen gaitizten,
|
dun
jabetza aldaturik adostasuna ere aldatzen dela, Ez duk irtenbiderik uzten, Ez zegon irtenbiderik, gela itxi batean bizi gaitun, eta gelako paretetan margotzen ditinagu mundua eta unibertsoa, Gogoan har ezak gizonak ilargia zapaldu duela, Eta berarekin bere gela itxia eraman zinan, Ezkorra haiz, Ez naun hainbestera iristen, errotik eszeptiko izatearekin konformatzen naun, Eszeptiko bat ez duk mait... Kafea bukatu zuten, Raimundo Silvak kontua eskatu zuen, baina Maria Sarak, keinu azkar batez, kreditu txartela platertxoaren gainean paratu zuen, Hire zuzendaria nauk, ezin diat onartu afaria hik ordaintzea, hierarkiarekiko errespetua bukatuko lukek menpekoak hasiko balira hortik zehar harrokeriatan beren agintariekin, Behingoz onartuko dinat, edonola ere gogorarazi nahi dinat egile bihurtzeko bidean nagoela, eta orduan, Orduan bai ez duala ezer ordainduko, non ikusi duk horrelako aldrebeskeriarik, egileak editoreari afaria ordaintzea, ez dakik ezer harreman publikoez, Beti entzun dinat egile errukarriei esker bazkaltzen eta afaltzen dutela editoreek, Horiek kalumniak dituk, klase gorroto baten barne adierazpen zikinak, Ni ez naun gerra horretakoa, zuzentzaile xumea baizik ez naun, Horren bihotzez hartuko baduk, Ez ez, heuk ordaindu, baina bestelako arrazoi batzuk zeuzkanat hik ordaintzea onartzeko, Eta zein dira, Bada, setioaren historia makal honekin guztiarekin, ez dudala ia zuzentzaile lanik egin, eta, hortaz, nire ekonomiaren egoera periklitantearen arduraduna haizenez, bidezko dun hik ordaintzea, eta nolabaiteko trukea egitearren, bihar ogi xigortuak prestatuko dizkinat gosaltzeko, Horrela zorretan geratuko nauk berriz ere.
|
|
2023
|
|
|
Komunitate bakoitza burujabe da, bere burua gobernatzen du. Ez
|
dugu
jabetza pribatua ezagutu, winkek gure lurrak osteko erabili zuten arte. Ez gara inoiz prest egon haien kapitalismoan sartzeko.
|