|
2001
|
|
|
|
Duela
hogeita bost urte, esentzia olioan zeuden konposatu kimikoen isolamendu eta karakterizazioa lortzeak izugarrizko lan kimiko neketsu eta luzea eskatzen zituen, eta horrelako gaiak doktorego tesien gai arruntak ziren eta horiek burutzeko lauzpabost urteko lan etengabea egin behar zen; gaur egun, ordea, laborategietan dauden teknika esperimentalei esker, ordu bateko kontua baino ez dira....
|
|
|
|
Duela
hogeita bost urteko gizaki guztiak ez ziren Lizardi, baina gizarteko gailur garai hura bere aldiko semea zen, edozeinen antzera. Gaurko nornahi ere ez da Txillardegi, baina Txillardegi gaur gaurkoa dugu, inor bada.
|
|
2002
|
|
|
Gainera, aitortu behar dut, oso hizlari ona izan zela.
|
Duela
hogeita bost edo hogeita hamar bat urte Cela oso bestelakoa zen garaian, beraz bi aldiz entzuteko aukera izan nuen (berak bi hiri ezberdinetan egindako hitzaldi banatan) eta aitortu behar dut oso ona iruditu zitzaidala. Orain berriz, duela pare bat hilabete ikusi nuen telebistan egon zioten elkarrizketa luze batean eta negargura ematen zuen hamaika aldiz errepikatutako klitxe penagarriak behin eta berriz adierazten.
|
|
|
Kontsignak jarraitzeari utzi eta dinamika berriak sortu behar dira.
|
Duela
hogeita bost urteko aurrerapenaren gako bat horretan dago, nire ustez, orduan autonomo jokatzen zuela bakoitzak bere tokian.
|
|
|
Bilboko hainbat auzotan erromeriak berreskuratzeko ahalegina duela urte dezentetik hona dator. Aste Nagusian
|
duela
hogeita bost urte inguru hasi ziren erromeria antolatzen; Salbatzaile taldea ere lehenengoz orain hamabost urte hasi zen Zazpi Kaleetan erromeria prestatzen; duela bi urtez geroztik Bizkai Folklore taldeak Areatzan hasi ditu gisa honetako bilerak…
|
|
|
Ez dirudi, beraz, inolako arazorik dagoenik, Euskal denominazioaren barnean funtsean eta nagusiki euskaraz funtzionatuko duen unibertsitatea aldarrikatzen dugula esateko; horretan,
|
duela
hogeita bost bat urte Karlos Santamariakeginiko definizioa onartu dugula dirudi, hots,, euskaraz arituz euskal kulturaren, alma mater?, izango den unibertsitatea bilatzen ari garela, kultura unibertsala etaikerkuntza ere bultzatuko duena.
|
|
|
Salbuespenak salbuespen, oro har, euskal historialariok iritzi baikorra planteatu izan dugu geuk landutako historiografiari buruz. Baieztapen horren arrazoia, nire ustez, ikerketa arloan nagusi eta buru den belaunaldiaren ezaugarrietan dago.Talde hori, berrogeita hamar urte ingurukoa,
|
duela
hogeita bost urte heldu zenikerketaren mundura, eta frankismoaren garaiko ustezko hutsunearekin egin zuentopo7 Marxismoaren eta Annalesen, edota bien eraginpean, ez zuten loturarikabertzaletasunaren inguruan erbestean garatutako lanekin, edo gutxietsi egitenzituzten. Are gehiago, hizkuntzaren eta kulturaren eremuan abertzaletasunaren berrikuntza gauzatzen zen bitartean, historia baztertuta, historialari haiek, ia guztiakerdaldunak, ekonomiaren eta gizartearen eremura bideratu zituzten beren ahaleginak.
|
|
|
Galdera batekin hasi naiz lan hau, eta horren erantzunarekin amaitu nahi nuke. Ez, oraindik ez dugu behar dugun Unibertsitatea, baina
|
duela
hogeita bost urte baino askoz hobeto gaude, eta lor daitekeen helburua da nonbait behar dugun hori geureganatzea. Neurri handi batean, geure esku dago.°
|
|
|
Unibertsitateak, Euskadin, gaur bizi duen egoerak ez du zerikusirik
|
duela
hogeita bost urte zuenarekin. Duela hogeita bost urte, Deustu eta Nafarroako Unibertsitateakzi ren benetako unibertsitate errefe rentziak eta Bilbaokoa zen genuen unibertsitate publiko bakarra.
|
|
|
Unibertsitateak, Euskadin, gaur bizi duen egoerak ez du zerikusirik duela hogeita bost urte zuenarekin.
|
Duela
hogeita bost urte, Deustu eta Nafarroako Unibertsitateakzi ren benetako unibertsitate errefe rentziak eta Bilbaokoa zen genuen unibertsitate publiko bakarra. Orain, EuskalHe rriko Unibertsitatea izena duen unibertsitate publikoa dugu.
|
|
|
|
Duela
hogeita bost urte ia ez zen ikerkuntzarik egiten Euskal Herrian. Ez zegoen ia bat ere ikerketa erakunderik, eta zeuden unibertsitate guneetan ere ez zen gehiegi egiten.
|
|
|
Alta bada, Jakin ek gai bera jarri digu mahai gainean mende laurdenaren ostean eta, hain segur, tentu handiagoz erantzungo dugu gehienok, ez behintzat
|
duela
hogeita bost urte erantzungo genukeen bezain baikor, ez baitira 25 urte alferrik pasatu.
|
|
|
|
Duela
hogeita bost urte ez nuen zalantzarik euskarazkoun ibertsitatea egingarria zela esateko, eta gaur egun are zalantza gutxiago dut. Izan ere, tarte horretan eginiko bidea ikusita, gure inguruko UPV EHU bera ia ezer ez izatetik iamunstro izatera —tamainaz— pasatu da, UPNA ezerezetiksortu da, eta hasieran lanbide heziketarako zentro txikia eta lokala zena, poliki poliki, Mondragon Unibertsitateabihurtu da.
|
|
2003
|
|
|
" Ikerketa zientifiko hori da orain arte egin ez dena", dio Iñaki Egañak. Nafarroan, adibidez,
|
duela
hogeita bost bat urte gorpuzkinak altxa zituztenean, ez omen zekiten norena zen bakoitza. Beraz, ustezko beraien herrietara gorpuzkinak eraman eta guztiak hilobi batean sartu zituzten eta han denen izenak jarri.
|
|
|
Bai eta
|
duela
hogeita bost bat urte, Kanadatik itzultzean, ikusi nituelarik Oiartzungo gazteak, diktadura militar batetik ilki berriak, dantzan zebiltzala zirurikan, tartetik pistolak altxatuz eta ez dakit zer borroka militar goraipatuz, aitortuko dut, salatu ez nuen sentimendu arraro bat jauzi zitzaidala buru gibelean.
|
|
|
Elgar ez ontsa aditze horrek hastapen batean ikaragarrizko haserrea piztu zion Osmani. Izan ere,
|
bazuen
hogeita bost urte espero zuela momentu hori, eta azkenean, gertatzen zelarik, karrikan lo egin behar zuten, hark erraiten zuen bezala. Hala ere, familiak kalmaraztea lortu zuen, eta gau hartan bi nesken aitaxi amatxien
|
|
|
Azaldu naiz, izena esan diot, bere paziente izana
|
duela
hogeita bost urte.
|
|
2004
|
|
|
Bestetik, lege faxista horri aurre eginez.
|
Duela
hogeita bost urte, estatuaren erreforma hasi zenean, EAJk bereziki »Espainiako armadaren tankeak zirela-eta, besteak beste» ez zuen maila handiagoko demokraziaren alde borrokatu nahi izan, aitzitik, EAJk borroka indargabetu zuen. EAJk trantsizioan eman zuen pausoa hutsala izan zen.
|
|
|
gatazka politikoa konponbidean jartzea ezinbestekotzat jotzen dute beraiek irudikatzen duten «gatazka armatuaren» amaiera lortu ahal izateko.
|
Duela
hogeita bost urte ETAk Espainiako ejertzitoarekin negoziatu nahi zuen autodeterminazioa. Hamar bat urte beranduago, Arjelen, Estatuko ordezkari zibilekin egin zuen saioa.
|
|
|
Ahozkotasunaren baliabideak idatzira ekartzen maisu zen Mikel.
|
Duela
hogeita bost urte helduen alfabetatze kanpainak hasiberriak ziren, eta Mikel bera ere hantxe izan zen, 1970ean, Deriokoan. Beranduago, 1974an, sorturiko lema izan arren," Dakigunetik ez dakigunera" izenburuko izpirituz eta metodologiaz eratu zen lehen" Udako Euskal Ikastaroa" n, euskal hizkuntza eta literatura irakasle izan zen.
|
|
|
Euskal Kulturaren Plana planteatu behar dugunak euskal kulturan dihardugun elkarteak gara, euskararen lurraldeetan, euskararen lurral deen administrazioetan; Euskal Herrian dihardugun elkarteak, bazkunak, kooperatibak, enpresak, hiritarrak. Kulturaren euskal plana euskal kulturaren plana izatera irits dadin, geuk ere erabaki egin behar
|
dugu
hogeita bost urtebarru gaur ezinbestekoa dena eginda egon dadin zein urrats eman behar dugun. Kulturaren Euskal Plana Euskal Kulturaren Plana izan dadin, elkarrekin adostu behar dugu urrutira iristeko zer egin behar dugun eta zer egin behar ez dugun.
|
|
2005
|
|
|
|
Duela
hogeita bost urte eskas, frankismoak ezarritako gauaren osteko egunsentian, ezarri ziren Hego Euskal Herrian, EAEn batez ere, euskararen indarberritzean eragin erabakigarria izango zuten hizkuntza politikaren zorua zein habeak. Ordukoa da, gutxienez, baita euskara kontuetan ere, haren alde egonik, berreskuratu berri ziren autogobernu erakundeen aldeko apustua egin zutenen eta, haien erabakiz, hortik kanpo geratu zirenen arteko etena.
|
|
2006
|
|
|
Parisen jasotako antzerki ikastaro batek argitu zion zalantza, ordea. Handik itzuli eta gutxira Antzerti eskolan ikastea erabaki zuen,
|
duela
hogeita bost urte. Euskal aktoreetan ezagunenetakoa bihurtu da ordutik, pertsonaia mordoa gorpuztu baitu dela antzerki, zine edo telebistan.
|
|
|
Elkartea sortu zenetik bete
|
ditugun
hogeita bost urteotan gure existentzia justifikatu duten motiboak aldatuz joan dira.
|
|
2007
|
|
|
Gaur egun postrea hartu eta musean jokatzen da.
|
Duela
hogeita bost urte, berriz, abestea zen normalena. Ohitura hori galdu da, eta kantatzeak giro polita sortzen du otordu baten ostean.
|
|
|
Baina lan baldintzen azterketa egiten badugu, ez soldata kontuan hartuta bakarrik (hori ere bai), baina baita lan egitekoaukera ere, ikusiko dugu egoerak okerrera jo duela orain dela urte batzuetakoegoerarekin alderatuta. Nik ia hogeita bost urte daramatzat lanbide honetan, etanire ustez,
|
duela
hogeita bost urte, kazetarien egoera, gehienena behintzat, hobea zen oraingoa baino.
|
|
|
ezer izatekotan, tradizioa dela iritzia, batetik; eta, bestetik, ikuspuntu berria eta hitzarmena. Idatzi behar
|
dituzun
hogeita bost lerro horietan lekua egin diezu horiei hiruei.
|
|
|
Edozer azaltzeko unean, joera nabarmena da gure artean eurozentrismoaren gaitza. Baina hain barneratuta daukagunez gaixoa, alferrekoa litzateke horri itzularazi nahi izatea orain; beraz, onar dezagun gure mito eurozentrikoa, eta esan dezagun argudiatzeak
|
duela
hogeita bost mende ikusi zuela argia, gure artean.
|
|
|
2007 urteko kultura balantzea egiteko orduan, bete betean aukeratu behar izan dut, bere pisua dela eta, Euskararen Legeak bete duen mende laurdena. Izan ere, Euskararen Legeak erakutsi zituen,
|
duela
hogeita bost urte, herri hau instituzionalizatzeko gogoa eta asmoa, gerora garatzeko aukera ekarri dutenak.
|
|
|
Kontua dun, gu alokairuan sartu aurretik, etxea Marisaren izeba batena zela.
|
Duela
hogeita bost urte inguru hil zunan eta orduan sartu gintunan gu. Hori gogoratuko dun...
|
|
|
Berantetsia nuen. Anartean Bizkaia maitea zen gure aurrean hedatzen, Benito Lertxundiren ahots eztiz ohoratua eta nihaurk berdin anitzetan preziatua, sustut Carmenekin
|
duela
hogeita bost urte biderik bide ibiltzen nintzelarik, maitemindu mutuaren plantan. Arto landa hertsiak baziren autopistaren aldamenean, baserri txikiak, Iparraldekoak latifundio handi irudikatzeko txikiegiak, batzuetan baratze baten izkinan laranja koloreko kuia lodia agertzen zela, edo tomateen zutik atxikitzeko zutabe lerroak, edo asto gris bat alha.
|
|
|
|
Duela
hogeita bost urte ezagutzen dugu elkar
|
|
2008
|
|
|
Azken urteotako kultur eskaintza oparoa izan da. Zenbateraino berrikusi eta berraztertu dira ordea,
|
duela
hogeita bost urte abian jarritako ildo ideologikoak. Komunikabideak.
|
|
|
Definizioarekin ados nago.
|
Duela
hogeita bost urte sortu ziren halako egoera bat gainditzeko. Kike Amonarriz eta bestek adierazi zuten ziklo berri bat ireki behar zela egoera gainditzeko.
|
|
|
" Egia da Gasteiz beti izan dela hiri kontserbadorea; baina, aldi berean, hainbat mikroklima desberdin sortzeko eta garatzeko gai den eremu urbano interesgarria da. Hori orain gertatzen da, baita
|
duela
hogeita bost urte ere. Bestela, Hala Bedi sortzea ezinezkoa zatekeen.
|
|
|
Orain arte azaldutakoaren ildotik,
|
duela
hogeita bost urte sortu zenean ezarritako bi helburu nagusiei heltzeko eredu dikotomikoa aukeratu zuen ETBk. Eredu honen arabera, euskara sustatzearen helburuari euskara hutsezko kanalaren bitartez soilik heltzen zaio.
|
|
|
Valentziako Centre de Cultura Contemporanea kulturgunean izan zen. Associacio d' escriptors en llengua catalana (AELC) elkarteko ordezkariak gogoratu zuen
|
duela
hogeita bost urte Pobleten elkartu zirela hiru herrialdeetako idazleak, Galeusca bera sortu eta elkarrekin ekimenak eta ekitaldiak antolatzeko, eta Fito Rodriguezek aurtengo gaiari heldu zion, eta jatorra hitza jatorria hitzarekin lotuta zegoela azpimarratu zuen. «Originala, benetakoa, jatorriarekin zeikusirik duena da, norbere bizipenetatik sortu daitekeelako benetakoa».
|
|
2009
|
|
|
Gaur egun kaleratzen diren inkesten baikortasun ederrak
|
duela
hogeita bost urte luze hainbat eta hainbat euskaltzale, guraso eta irakaslek landutako borroka latzaren emaitzak dira. Beraiek egindako lanak mantendu eta indartu du euskara Baztanen.
|
|
|
Bestalde, etorkizunari begira jartzerakoan, ezinbestekoa
|
dugu
hogeita bost urteotako arrakasta hauspotu duten faktoreak identifikatzea. Faktore horien artean honako hauek jotzen ditugu garrantzitsuentzat:
|
|
|
Tokitan geratu dira
|
duela
hogeita bost urteko usteak! Askoren ustea zen, gehienena esango genuke?
|
|
|
Baina bideak erakutsi digu kontuak ez direla justu uste izan genituen bezala, ez behintzat erabat. Bideak erakutsi digu, halaber, prozesu sozialak ezin direla argazki finkoak balira bezala irudikatu, guztia aldakorra dela, eta, horrexegatik,
|
duela
hogeita bost urteko ikuspegia zaharkiturik geratu dela, esate baterako, gaur egun euskarak hedabideetarako behar duen estrategia finkatzeko. Seguruenera, paradigma mailan, egin zitekeena da egin dena, eta egin dena da oro har egin behar zena.
|
|
|
Hamabost urtetik beherako herritarrei erreparatzen badiegu, ikaragarria da hazkundea; izan ere, gaur egun %75 da euskaraz ongi dakiena eta %10era ez dira iristen elebidun ez direnak.
|
Duela
hogeita bost urte, ordea, %20 baino ez zen ongi moldatzen euskaraz, eta %60 erdaldun elebakarra zen.
|
|
|
Kontuak horrela direla, bistan da sakoneko aldaketa baten aitzinean gaudela: izan ere,
|
duela
hogeita bost urte batez ere helduen, eta helduen artean, zaharrenen, hizkuntza zen hura; euskara, gaur egun, batez ere gazteen hizkuntza izatera pasatu da.
|
|
|
Adin horrez azpitik gehiago dira elebidunak, elebidun hartzaile edo pasiboak barne, erdaldun elebakarrak baino.
|
Duela
hogeita bost urte, ordea, erabat bestela ziren kontuak: bost urtetik gora adin talde guztietan erabat nagusi ziren erdaldun elebakarrak, alde handiarekin gainera.
|
|
|
Besterik da digitalizazioaren, euskarri ugaritasunaren eta liberalizazioaren eskutik erruz handitu dela hedabideen ozeanoa, eta ur handi horietan uharte txiki baten antzeko ttantta moduan ageri dela euskararen presentzia. Horretaz berariaz jardungo dugu aurrerago, baina bistan da,
|
duela
hogeita bost urte ez bezala, gaur egun baditugula irrati telebista publikoak EITBren eskutik, euskarazko bina kate dituztenak; baditugula ehunetik gora hedabide pribatu, eguneroko prentsa idatzian, aldizkarietan, irrati eta telebistetan, eta hedabide elektronikoetan. Horien artean bereziki azpimarratu behar da badugula Euskal Herri osoan zabaltzen den egunkari bat ere, Berria hain zuzen ere; eta nabarmendu behar da, halaber, urteetan sustraitzen joan den garapena izan duela tokiko prentsak, udalerri edo eskualde mailako informazioa euskaraz ematen duten dozenaka aldizkariren eskutik.
|
|
|
Kontuan hartu gabe ezin da utzi, bestalde, gaztelania nagusi duen prentsan ere lekua egiten zaiola euskarari, oso leku apala bada ere; zenbaitetan, testimoniozkoa baino ez. Bilakaera honen garrantziaz ohartzeko aski da gogoan izatea,
|
duela
hogeita bost urte, euskararen presentzia hedabideetan hutsaren hurrengoa zela, ezerezetik oso hurbil zegoela, eta, gaur egun, ehunka diren bezala euren lan profesionala euskaraz egiteko gai diren eta hala egiten duten kazetariak, garai hartan ez zirela dozena pare bat baino askoz gehiago. Horretan ere perspektiban baloratu behar baita hizkuntza errealitatea.
|
|
|
Gutxi gorabehera zortziehun mila hiztun ditu, eta horietarik hirurehun mila dira euskara etxean ez baizik eta eskolan edo heldu aroan ikasi dutenak. EUSTAT Euskal Estatistika Erakundeak argitaraturiko datuen arabera, Euskal Autonomia Erkidegoan gaur egun herritarren %37, 5ak daki ongi euskaraz; eta
|
duela
hogeita bost urte, %22k besterik ez. Duela hogeita bost urte herritarren bi heren ziren euskaraz tutik ere ez zekiten erdaldun elebakarrak; baina, gaur egun, erdia baino gutxiago dira, %45 besterik ez.
|
|
|
EUSTAT Euskal Estatistika Erakundeak argitaraturiko datuen arabera, Euskal Autonomia Erkidegoan gaur egun herritarren %37, 5ak daki ongi euskaraz; eta duela hogeita bost urte, %22k besterik ez.
|
Duela
hogeita bost urte herritarren bi heren ziren euskaraz tutik ere ez zekiten erdaldun elebakarrak; baina, gaur egun, erdia baino gutxiago dira, %45 besterik ez.
|
|
2010
|
|
|
Nola egingo da ordezkapena? Zein erronka izango dituzte irakasle berriek?
|
Duela
hogeita bost hogeita hamar urte, belaunaldi jakin batetik irakasle andana atera zen. Izan ere, jaiotze tasa handia eman zen garai horretan baby boom gisara ezaguna, eta ondorioz, irakasleen premia handia sortu zen.
|
|
|
besteak beste, herritarren gogoa euskara hauspotzea izan delako, herri aginteek autogobernua euskararen zerbitzura jarri dutelako, euskarak puntako babes ofiziala izan duelako, hizkuntza politika eraginkor bat garatu delako, gizarteko hainbat arlotan sorturiko elkarteek euskara bultzatu dutelako, eta, oso bereziki, oinarrizko kontsentsu politiko batetik abiatu ginelako, nahiz eta —paradoxikoa dirudien arren— ez dugun kontsentsu hori behar beste zaindu edo hedatu elebitasunak aurrera egin ahala. ...bere historian gaur egun adina hiztun eduki, eta inoiz bereak ez zituen esparru sozialak eta funtzionalak ditu bereganatuak gaur. gutxi gorabehera zortziehun mila hiztun ditu, eta horietarik hirurehun mila dira euskara etxean ez baizik eta eskolan edo heldu aroan ikasi dutenak. euStatek argitaraturiko datuen arabera, eaen gaur egun bi urte edo gehiagoko herritarren %37, 5ak daki ongi euskaraz; eta
|
duela
hogeita bost urte, %22k besterik ez. orduan herritarren bi heren ziren euskaraz ezer ere ez zekiten elebakarrak; baina, gaur egun, erdia baino gutxiago dira, %45.
|
|
|
alde batetik, urte tarte berean biztanleria zer edo zer jaitsi egin da (euskal gizartea gero eta zaharragoa da, jaiotza tasa oso txikia du, eta, ondorioz, gazteen multzoak, gaur egun elebidun gehien biltzen dituenak alegia, gero eta pisu gutxiago du gizarte osoarekiko); eta, bestetik, azken sei urteetan seikoiztu egin dira gure artean bizilekua aurkitu duten etorkinak. eta, halere, gogora dezagun: 1980ko hamarraldiaren hasierako urteetatik aurrera, %0, 5 handitu da urtero euskararen ezagutza. hamabost urtetik beherako herritarrei erreparatzen badiegu, ikaragarria da hazkundea; izan ere, gaur egun %75a da euskaraz ongi dakiena eta %10era ez dira iristen elebidun ez direnak.
|
duela
hogeita bost urte, ordea, %20 baino ez ziren euskaraz ongi moldatzen zirenak, eta %60 erdaldun elebakarrak. euskararen ezagutzaren hazkundea belaunaldi gazteenen artean eta eskolari esker gertatu da, batez ere. ia hirurehun mila euskaldun berriren multzoa osatu izatea, gutxi gorabehera, bi herenetan hezkuntza sistemari eta heren batean helduen euskalduntze sareari zor zaie. gaur egun jada 16 urte... Sakoneko aldaketa baten aitzinean gaude, populazioaren piramidea irauli egin da zeharo:
|
|
|
66 Zehatzago esanik, hala jasoa
|
zuten
hogeita bost urtetik gorako euskaldunek.
|
|
|
Eraginaespezie bizien aniztasunaren beherakadan ere islatzen da; esate baterako itsasokoaniztasuna kolokan dago; izan ere, bertako erreserben ia erdia bere iraunkortasunbiologikoaren mugan aurkitzen dira. Oso gogorra da orobat lurreko oihanen hondamendia, egungo suntsiketa
|
duela
hogeita bost urtekoarekin alderatuz gero% 40garaigoa baita. Aldi berean, ur edangarriaren kontsumoa bikoiztu egin da, eta berazmunduko populazioarentzat eskuragarria den ura ikaragarri murriztu da.
|
|
|
Globalizazio neoliberalak
|
duela
hogeita bost urtetik hona aurrerapauso sakonak eman ditu, kapitalismoaren etapa historikoaren garapen eredu hegemonikogisa bederen. Nolanahi ere, globalizazioaren aurrerapen mailaz, haren eraginez etaetorkizunaz egin daitezkeen balorazioak ez dira errazak ezta nolanahikoak ere.
|
|
|
|
Duela
hogeita bost urte, barraskilo baten irudiak Carlo Petrini soziologoari ideia baten metafora gisa balio izan zion: sukaldaritzako tradizioekin eta ehun urtetik gorako landaketa eta banaketa metodoekin berriro elkartzearen alde egitea.
|
|
|
" Herrari. Oso hitz polita", esan diot, eta gure hizketaldiak
|
duela
hogeita bost urte Bilbon izaten genituenen kutsua hartu du.
|
|
|
Baina aberastasunaz gain bada beste kontu garrantzitsu bat
|
duela
hogeita bost urteko punkiak eta oraingoak bereizten dituena: euskalduntasuna.
|
|
2011
|
|
|
• Batetik,
|
duela
hogeita bost urte inguruko gazteentzat motibagarri ziren euskararen gaineko zenbait diskurtso zaharkitua geratu dela esango nuke. Euskaraz eta kitto bezalako leloek ez dituzte gazte asko konbentzitzen gaur egun. Autoritateak (egin euskaraz!) umetan balioko zuen baina ez nerabezaroan.
|
|
|
|
Duela
hogeita bost urte zaharberritu zuen familiak aitaita amamen etxe hori, mila bederatziehun eta laurogeigarren urte urrun batean. Iduri zuen konponketa hura izango zela familiak eta etxeak behar zuten behin betirakoa.
|
|
|
...uz," esperientzia arrakastatsuenetakoa eta eredugarrienetakoa da euskararena, Europan ez ezik mundu zabalenean ere" (150 or.), eta" [e] gin dugun bidea eredugarritzat hartu eta aztertzen dute mundu zabaleko toki askotan" (183 or.). EAEko euskara ezagutzaren bilakaera argudiatu du horren lekuko; Baztarrikaren datuen arabera, biztanleen %22k" ongi" zekien euskaraz"
|
duela
hogeita bost urte", eta %37, 5ek" gaur egun" (176 or.). Bistan da euskararen ezagutzak goiti egin duela, datuak oraino apalak badira ere.5 Hala ere, Jaurlaritzaren hizkuntza politika goresteko argudio nahiko kaxkarra da hori, ezagutza datuak Nafarroan ere hazi baitira.6 Horrek erran nahi du Hego Euskal Herrian euskararen nolabaiteko berpizkundea gertatu bada, batik bat 60ko hamarra... Bertzenaz, euskararen ezagutzaren Nafarroako gorakada Foru Gobernuaren hizkuntza politikari zor diogula uste ote du Baztarrikak?
|
|
2012
|
|
|
Honela zioen Chuang Tse maisu taoistak
|
duela
hogeita bost mende:
|
|
|
– Erremedioengatik urdeen pare gizendu naiz.
|
Badu
hogeita bost urte depresioaz sufritzen dudala. Ezagutzen nauzu hargatik!
|
|
|
– Dakidan bakarra,
|
duela
hogeita bost urte haritz honen maldan ehortz meza laburra murmuratu nuelakoa da, Janaren gorputzarentzat neronek atzeman kutxaren aitzinean. Santxo Etxeberrik egin zuen zuloa.
|
|
|
– Arrebaren berririk ez dut.
|
Badu
hogeita bost urte.
|
|
|
Aurpegia, bularra eta urdaila ahalik eta gehien hurbildu hanketara bederatzi. ...a izango zuten, ez irrati, ez Gara eta Berriarik, ez telebista, ez ordenagailu, zigor ziegan bezala, burkidearen iradokizunak nigan ustez betirako itzalita zegoen sugarra berpiztu du, eskuz ere idatz nezake, hamasei urte nituenean bezala berrogeita zazpi nola utzi nion literatura idazteari ihes egin al nion oraindik ere ihes egiten al diot zergatik ezin dut bukatu Pellot piratari buruzko eleberria
|
duela
hogeita bost urte sortu zitzaidan lehen aldiz berari buruzko nobela idazteko asmoa eta orain ilobak piratei buruzko ipuin bat idazteko eskatu zidalako idazten hasi eta ipuina izan behar zuena aurrena luzatu eta gero hondartu egin zait karenatzen daukadala esaten diot nire buruari itsas hiztegia alkaternatzen nabilela aitzakia nekaldi kronikoa, estresa eta antsietatea eta bizi larriminari aurre eg... jarri gogoa jarreran nola duan ez konkortu bizkarrezurra oinak lurrarekin perpendikular eskuak oin azpiak helduz.
|
|
|
Zeren eta biolentzia iraultzailea ez baita katarsia! Gurean Frantz Fanonen liburuak oso irakurriak eta itzuliak izan ziren
|
duela
hogeita bost urte. Haren arabera, kolonizatuen errebolta armatua ez da soilki ekinbide politiko bat:
|
|
2013
|
|
|
Baina gaur kazetaria errezeloz etorri da.
|
Duela
hogeita bost urte lau horma horien artean Anastasio Larralderekin gertatutako tragedia ezagutzeak sentsazio arraroa eragin dio.
|
|
|
Epaiketa
|
duela
hogeita bost urte burutu zuten Bilboko Audientzian. Zortzi egunez luzatu zen, eta ehun lekukotik gora deitu zituzten deklaratzera:
|
|
|
Maria Mindegia, eta haren seme alabak. Bilbora joan ziren bizitzera
|
duela
hogeita bost urte, baina urtero etortzen dira herrira, otsailaren bostean.
|
|
|
Nerabeen hazpegi eta gorputz heldugabeak ikustean, begitantzen zitzaion haietako askoren bizitzetan arazo txikiak, arazo handiak eta bai tragediaren bat ezkuta zitekeela ezinbestean. Baina nor ote zen, zein izan zitekeen
|
duela
hogeita bost urte Josuren etxean halako nahasmenduan eta egoera zirriparratsuan nahasirik egon zena?
|
|
|
|
Duela
hogeita bost urte gazte aski mukizu nintzela gure herriko alkatearekin izandako bilera gogoan dut. Aretxabaletan euskara teknikariaren lanpostu publikoa sortu behar zela azpimarratu genion.
|
|
|
Badituzte horretarako materialak.
|
Duela
hogeita bost urte sortu zirenetik, diskurtsoaren aldetik ere, beharbada berauek garatu dute alderdi sentsibilitate politiko guztiekiko autonomia tradizio helduenetakoa. Azken bi urteotan burutu duten gogoeta prozesuan ikusi da badagoela energia mugimenduan.
|
|
|
|
Duela
hogeita bost urte zuk eta hark eztabaida bat izan zenuten iraultza sozialista gertatzeko aukera objektiboez. Ez ahaztu eztabaida hura orain, ez jokatu eztabaida hura inoiz izan ez bazenu bezala.
|
|
2014
|
|
|
Egia da apezak goiti ari direla Afrikan. Ezagutu dutan aipatzeko,
|
duela
hogeita bost urte, ehun bat apez ziren, orai sei ehun bat. Gorakada ederra, gu gibelka ari garelarik.
|
|
2015
|
|
|
Lituaniak euroa hartu du 2015 honetan.
|
Duela
hogeita bost urte legez, diru bera daukate berriz ere hiru errepublika baltikoek. Baina orduko errubloaren ordez, euroa darabilte gaur Vilniustik Tallinnera.Sarritan Europa hegoaldean egiten diren analisietan, subiranotasuna galtzea eta diruarekiko kontrola aldarrikatzen dituzte?
|
|
|
Euskal presoen senide eta lagunek egiten dituzten kilometroak batuz gero, bira horiek guztiak ematen dira bakoitzeko. Izan ere,
|
duela
hogeita bost urte baino gehiago dira euskal presoen eskubideak urratu eta etxetik urrun kartzelatzen dituztela. Dispertsioa eskubidea ez dela salatzen du Sarek, eta sakabanaketarekin amaitzeko sarekidez osatutako sare herritarra osatuko dute.
|
|
|
Edo lehenxeago, entzutez, San Jose plazattoko lehenbatzokiaz.Euskalabertzaleeinapartarrak erraten zitzaielakoan, hau da, nafartar. Ororen jatorriak behar
|
du
hogeita bost edo hogeita hamar urte gibelago, Euskara Elkargoa fundatu zelarik, Campion, Arantzadi, Antsoleaga, Iñarra, Oloritzekin. Goiburua Zazpiak Bat daukate eta euren zigiluan Gernikako arbola, gurutzea gainean, Nafarroako armak enborrean, eta hondoan zazpi mendi.
|
|
|
Esloveniak independentzia aldarrikatu zuenean,
|
duela
hogeita bost bat urte, Euskaldunon Egunkarian idazten nuen zutabean gertakaria goraki ospatu nuela aitortu diot Kathleeni, irakurritakotik eta gehiegi jakin gabe egin nuela aitortuz, eta entzuteko prest nagoela. Euskaltasunarekiko nire atxikimenduaren gakoak agertzen saiatu naiz Gordani.
|
|
|
– Ez, eskerrik asko –erantzun zion Begoña Urmaletak, mespretxuz begiratu bat egin ondoren Peter Zuazok luzatu zion bostekoari– Tipo honek aspalditik ezagutzen nau.
|
Duela
hogeita bost urte zelatan ibili zitzaidan. Nik gaur ezagutu dut.
|
|
|
– Ez dakit zer interes izan lezakeen orain eta hemen
|
duela
hogeita bost urte argitaratu zen ipuin batek. Gertatuko zen mundu zabalean kontu interesgarriagorik harrezkero.
|
|
2016
|
|
|
Norberak kutun dituen jende eta kontuei tinko eusten die, gainerako guztiak ahanzturaren isurbidetik amilarazita.
|
Duela
hogeita bost urteko kontuak dira Bertsolari aldizkariaren sorrerakoak, eta ez dut uste gutako inork dokumentazio lan askorik egingo zuenik ale honetako iritzi artikuluak osatzeko. Eskatu ere ez zaigu horrelakorik eskatu, egia esan, eta irakurleak hobe du hasiera hasieratik jakitea nire hau behintzat erabat subjektiboa dela:
|
|
|
–Hi une honetan zer hago,
|
duela
hogeita bost urte baino hobeki, ala okerrago?
|
|
|
Horrekin bururik ez berotzeko aholkatu nizun, eta uzteko alde batera idealizatutako garai bateko tribuaren irudia. Azken batean, ondo urruti zeuden asteburuero parrandan irtetea, astegunetako denbora librea lokalean igarotzea, oporretan elkarrekin bidaian joatea, aratusteetan guztiok batera mozorrotzea?; hainbeste gauza aldatu ziren gogoan
|
zenuen
hogeita bost urtekoen kuadrilla hartatik! Gure arteko laguntasunari ez genion ematen jada antzinako lehentasunik, indibidualistagoak bihurtu ginen beharbada, elkarrekin egotea baino zeregin garrantzitsuagoak geneuzkan, eta gure artean beste modu bateko loturak, jarrerak eta jarduerak gailendu ziren.
|
|
|
Karim isilik geratu da, ez dauka ika mikan hasteko gogorik. Bere gurasoak senegaldarrak dira, baina
|
duela
hogeita bost urte etorri ziren Gipuzkoara bizitzera. Mutikoa Donostian jaio zen.
|
|
|
Teatroaren sortzearen data finkoaren ematea oso ekintza zaila da. Entziklopedietan eta historia liburuetan
|
duela
hogeita bost mende hasi zela diote. Haatik, lehen urteetan kanpoan ematen ziren ikusgarrietan, jende guziarentzat, dagoeneko oso garaikideak ditugun kontzeptu batzuk aipu ziren.
|
|
|
Telefonoa ixildu zenean Carlos bere gelara sartu eta ohean etzan zen. Bere burutik azken pentsamendu batzuk pasa ziren, ibileran hildako txoria bere bizitza osoan hiltzen zuen bigarrena zela, eta lehenengoa jaioterrian bota
|
zuela
hogeita bost urte lehenago, eta hura ipurtikara bat izan zela, eta gau hartakoa zer izan ote zen, agian birigarro bat lurreko belar artean zegoelako; eta bigarren pentsamendua zen haubere herriko festetan ere halaxe gertatzen zitzaiela anaiari eta berari, anaia eta biak erdi lotan egoten zirela plazako orkestina entzuten, eta orkestina haiek ere klarinete doinuak jotzen zituztela eta hoteleko ter... Une batez bere Arratoiaren mintzoa ere heldu zitzaion, bere anaiarekin gertatutakoagatik kontuak eske, alferrik zela alegia Ugarteri errua bota nahi izatea, azken batean bera izan zela anaia psikiatrikoan jarri zuena, eta Kropotkik bere garaian Kain fama izan bazuen, bera ere Kain zela, beraiek Kain eta Kain anaiak zirela.
|
|
|
Osteko jazarpenean Etxebarrieta bera hil zuten. Ez batek ez besteak ez
|
zituzten
hogeita bost urte.
|
|
2017
|
|
|
Emozioari ezin eutsi, hogeita bost urte horien sorreko uneak ekarri zituen gogora lehendakariak. "
|
Duela
hogeita bost urte, gure jatorri eta sustraiak mantendu asmoz, elkarte bat sortzea erabaki genuen eta ordutik honaino iritsi gara gaur arte", horrela adierazi zuen Jose Perezek.
|
|
|
Latz ospatuko dugu
|
duela
hogeita bost urtekoa, merezi du merezi duenez, zorionduko ditugu orduko hura eta oraingo hau posible egin zutenak, eta ez gara beti flagezaziorako arrazoiak bilatzen hasiko. Ondo egina dago eta ospa dezagun, zer arraio.
|
|
|
Ez ahaztu alzheimerraz izan zen atzoko leloa, eta ni, nahi gabe, amama Klaraz gogoratu nintzen.
|
Duela
hogeita bost urte atzeman zioten gaitza, eta inork ez zigun garbi esplikatzen zer ari zitzaion gertatzen buruan. Egun batean diruak zertarako balio duen ahaztu zitzaion, eta gauza arraroak egiten hasi zen.
|
|
|
«Ez
|
hituzke
hogeita bost dolar hartuko».
|
|
|
«Ez
|
hituzke
hogeita bost dolar hartuko kanabera horrengatik», esan zuen aurrenekoak. «Nahi duan apustua egingo diat».
|
|
|
Lusterrek lurrera begiratu zuen. «Ez
|
duzu
hogeita bost zentaboko bat sobera izango, ezta», esan zuen Lusterrek.
|
|
|
Boston Symphony Orchestra, Teatro Mariinsky Orchestra, Orquesta Nacional, Euskadiko Orkestra, Bilboko Orkestra? akordeoirako kontzertuak programatzen dituzte, eta hori
|
duela
hogeita bost urte pentsaezina zen.
|
|
2018
|
|
|
Horixe geratzen zaigu Administrazioan, Osakidetzan, azalera handiko dendetan, unibertsitatean, tabernetan, lagunartean; horregatik ez dugu esparru horietan euskararen erabilera normalizatzeko bidean pauso argirik ez nahikorik ematen, asmo handiko nahiz txikiko planez, agintarien laguntzaz nahiz gabe. Normalizazioa
|
duela
hogeita bost urte uste genuen baino xede latzagoa da, bistan denez.
|
|
|
Zenbait guardiak ezerezera apuntatzen zituen armak, belaun bat lurrean ipinirik, itxura beldurgarria hartze aldera; beste batzuk agurka ari ziren, buruko urdinak airean; gehienak, ordea, kamerari begira begira jarrita zeuden, beso bat gerrian harro, eta bestea fusilean. Bulebarretako batean, frankotira  tzaileen batailoi bat mugitzen ari zen ilaran; haietako inork ez
|
zuen
hogeita bost urte baino gehiago, eta lehen aldiz egin behar zuten borrokan; pozik eta kokotsak gora zebiltzan uniforme berriekin, kaleko nesken konplimenduen artean.
|
|
2019
|
|
|
|
Duela
hogeita bost bider ehun urte,
|
|
|
Gorabehera askoren ondoren, Euskal Herrira heldu eta, denbora gutxiren buruan, gure amarekin ezkondu zen. Handik urtebetera edo jaioko nintzen ni,
|
duela
hogeita bost urte.
|
|
2020
|
|
|
Xabik
|
zuela
hogeita bost urtez geroztik ezagutzen zuen Begoña eta bazekien, beste askotan bezala, aita gogor eta kementsuaren papera egitea zegokiola. Ez zela ezer gertatzen, agertuko zela, lasai egoteko esaten zion behin eta berriro emakumea lasaitzeko asmoz.
|
|
|
|
Duela
hogeita bost urte lehen aldiz bisitatu gintuenean, Alberdaniaren hastapenetako afanetan genbiltzan, eta beste narrazio batzuekin batera egokitu zen Piztiaren izena liburuaren orrialdeetan," Bettini Txerren"," Akilimarro"," Lilith" eta" 666 (ezen kontua gizonarena da)" ipuinekin hain zuzen, denek glosa bilduma bat zutela kolofoi.... Elkarrekin osatu zuten Ifrentzuak izeneko sail gogoangarriaren lehen alea (segizioan Azkenaz beste eta Argizariaren egunak eleberriak eta Letrak kalekantoitik glosa liburua ekarri zituena).
|