|
2003
|
|
|
nolabait esan, hizkuntzarenoinarrian dagoen hiztun herriak daukan kapital material eta sinbolikoaren araberako balio ekonomikoa, soziala eta kulturala izan ohi du hizkuntzak. Horrek esan nahi du oinarritzat
|
duen
hiztun herria ren botere oroko rrean erabakitzen dela hizkuntzaren erabilera araua, erabilera horrena rrazoiak zernahi izanda ere. Gogora dezagun bidenabarmotib azioaren zer nolakoa identitate nazionalaren muturretik hasita balio sozial instrumental hutseraino doazenaldaerez osatua egon litekeela hizkuntzaren balio sinbolikoa ren eta funtzionalaren arteko continuumbat taxuturik.
|
|
|
Transetnizazio prozesua aski aurreraturik dagoen kasuetan eta indarrean zer mantendu handirik gelditzen ez zaienetan, gizarte molde berriak hartaraturik lehengoari bere hartan eutsi baino gehiago [sociocultural boundary] eguneratu edo zaharberritu bat osatu eta zurkaiztu nahi izaten dute. Hil ala biziko lana
|
dute
hiztun herri gehienok, delako [boundary] edo muga hesi hori lortzearena.
|
|
2009
|
|
|
Euskal hiztun herriak ez du berea den adierazpide politikorik. Alderdi nazionalistak edo abertzaleak ez dira, berez, euskaldunen alderdirik, politikan ari diren euskaldun gehienak horietan biltzen badira ere.11 Eta adierazpide hori behar
|
du
hiztun herriak trinkotze prozesua bideratzeko. Ziur aski prozesu luze samar bat burutu du euskal herriak bere adierazpide politikoa eskueran izan arte, baina perspektiba hori ez litzateke albo batean utzi behar.
|
|
2010
|
|
|
Historian zehar aski konpartimentazio territorial eta soziofuntzional diferenteak gertatu izan dira, hizkuntza biren edo gehiagoren elkarbizitza oinarri. Egungo egunean ere aski formulazio diferenteak
|
dituzte
hiztun herri txikiek. Luze zabaleko eztabaidaren ondoriozko adostasuna izan liteke, zientzi arauzko erantzun uniboko horren ezean, irtenbide erosoena.
|
|
2011
|
|
|
Hitza ez duenari mundua murrizten zaio, txikiagotu, mundu soziala behinik behin. Horrela, euskaldunak, gero eta ahalmen txikiagoa duen nazioa mundua, sortzeko, eratzeko, antolatzeko, besteei eragiteko, baldintzatzeko, haietaz elikatzeko; gero eta diskurtso murritzagoa
|
duen
hiztun herria, gero eta mutuagoa; gero eta espazio fisiko — lurraldea— eta demografikoa txikiagoa, estatistika ofizialek esanak esan.
|
|
|
Modernitatearen ondorio sozial horrek zera erakusten du ene ustez: ...dela orain, oro har, eskala txikiko eraikin etnokulturalen eguneroko bizimodu beregaina, belaunez belauneko iraupen aukera eta gizaldiz gizaldiko garapen bidea. gero eta zailagoa da aukera bide hori autorregulazio politiko operatibo ohargarria duten entitate etnokultural" txiki" entzat5 eta arras zaila da hori, bereziki, aurreko horiek baino autorregulazio ahalmen nabarmenki murritzagoa
|
dugun
hiztun herri ahulduontzat6 gertakari hau edo hori (arras) zaila izatea gauza bat da ordea, eta ezinezkoa izatea bestea. errazegi ematen du zenbaitek, gure artean, bigarren pauso hori: hor dago arazoa7 gizarte berrikuntzaren ondorio lineal hutsean finkatu ordez eragile eta irtenbide posibleen abaniko osoa hartu behar da kontuan, diglosia hemendik aurrera ezinezkoa dela
|
|
|
Bizi eta, aldi berean, ahalik eta objektiboen. gogoeta lan aurrez aurreko horren beharra badagoela uste izan dugu gehienok. horrexegatik murgildu gara hain poz gutxi eta hain atsekabe ugari ekarri ohi duen lan honetan. ez dago zertan harritu: demografikoki, hedadura territorialez eta espazio soziofuntzionalez" bere leku seguru" rik ez duen, eta horregatik belaunez belauneko perspektiban (ez berehala, baina bai bizpahiru belaunalditik aurrera) etorkizun argirik ez
|
duen
hiztun herriak, bai eta bere, normala da esfortzu sendorik egitea herioedo kalte arriskuak ebitatzeko eta hartara daramaten osasun bideak aurkitzeko. d) ez gara geure zilborrari begira ari izan, diglosia kontuon inguruan egunak eta asteak zurrupatu ditugularik. Alor honetan egiten ari garen saioa ez da, beste zenbaitentzat ere, alferlana.
|
|
|
Gailenduko den hizkuntzaren ezaugarriak ezagutzeko, berriz, hona zantzu esanguratsuak: . Hizkuntzen historiak erakusten digu (salbuespen batzuk gorabehera), botere ekonomikoa eta politikoa
|
dituen
hiztun herriaren hizkuntza nagusituko dela beste guztien gainetik. Latinoamerikan begira dezagun edonora, edo Estatu Batuetako bizi diren chicanoen kasuan errepara dezagun, edota Louisiana edo Quebec jo ditzagun begiz, araka ditzagun kreolera hizkuntzak:
|
|
|
Sistema sozial batek, herri batek, bere barneko osagarrien iraupena eta sormena bermatu behar ditu biziko bada, nolabaiteko autozentratzearen estrategia garatu behar du bere burua erreproduzitu nahi badu. Kanpoarekiko harreman orekatuak lortzeko, bere buruaren jabe izan behar
|
luke
hiztun herri orok. Elkarrekiko harreman orekatuak ez baitira lortzen norbere sistema nazionalaren beregaintasunik gabe. Zulo beltzaren irenspenetik bizirik atera nahi duen komunitateak nolabaiteko muga nazional babesleak behar ditu. Ez dugu esango bere baitan gotortu behar duenik, baina bai mendekotasun harremanak gainditzeko bezainbateko independentzia behar duela.
|
|
|
Zulo beltzaren irudiak ezin hobeto adierazten digu, guk uste, gertatzen ari den hondamendi latza: espaziokoak bezalatsu, estatu etnozentrikoak bere inguruan
|
dituen
hiztun herriak zurrupatu eta irentsi izan ditu, bere izaera bakarreko identitate etnolinguistikoa eta nazionala ezarri arte. Nazio identitatearen monopolioa baitauka, eta homogeneizazioa eta berdinkeria baitu helburu estatu modernoaren egitura nazionalak.
|
|
|
–Hil ala biziko lana
|
dute
hiztun herri gehienok, delako boundary edo muga hesi hori lortzearena. Horretan ez dago engainurik.
|
|
|
lehendabizi nazio hizkuntza inposatu egiten da nazio estatuaren lurralde osoan zehar eta hizkuntza horren aldeko ezarpena zilegitzen da komunikazio bide garrantzitsuena dela arrazoituz. Gainerako herri mintzairen jarduna tokian tokiko erabilera esperruetara murrizten da, eta, horrenbestez, komunikazio ahalmenaren aldetik indargabetuak geratzen dira, eta, jakina, azkenean, erabili behar
|
lukeen
hiztun herriarentzat ere hipoteka bihurtzen da, eraman ezinezko zama eta harlauza?. El nacionalismo lingüístico, 2008, 199 or.
|
|
|
Zergatik ez du funtzionatzen, besteak beste, asertibitatearen teoriak gure komunikazio esparruetan? Zergatik ezin
|
ditu
hiztun herri zapalduko hiztunak bere eskubideak errespetarazi? –Nire asertibitate maila linguistikoak ere topatu du bere inkonpetentzia maila??
|
|
2016
|
|
|
6 mailara iritsi ezina, aldiz, ez. Bizirik atera nahi
|
duen
hiztun herriak (edo hainbatetaraino ezin bada, bere baitako hiztun talde batek) 6 maila lortu behar du gutxienez: 6 maila hori da, beste era batera esanik, bizi iraupeneko frontoiaren" pasa/ ez pasa" lerroa265 Horrek erabakitzen du, hiztun elkarteak belaunez belauneko jarraipena izango duen ala ez.
|
|
|
Bizirik atera nahi
|
duen
hiztun herriak (edo hainbatetaraino ezin bada, bere baitako hiztuntalde batek) 6 maila lortu behar du gutxienez: 6 maila hori da, beste era batera esanik, biziiraupeneko frontoiaren" pasa/ ez pasa" lerroa.
|
|
|
Ez dago hori gabeko hiztun elkarte osasuntsurik munduan. Horren premia baldin badute beren hizkuntza belaunez belauneko perspektiban segurtaturik
|
duten
hiztun herriek, gurea bezalakoek are beharrezkoago dute osagai hori. Eskolak badu horretan ere zer egina, eta ez dago dudarik hainbat lagungarri eskaintzen dituela horretarako, nahiz eta eginkizun hori ez den, urrundik ere, eskolaren eginkizun esklusibo. e) Milaka euskaldun profesionalen bilgune eta pizgarri da eskolamundua.
|
|
|
Eskolak badu horretan ere zer egina, eta ez dago dudarik hainbat lagungarri eskaintzen dituela horretarako, nahiz eta eginkizun hori ez den, urrundik ere, eskolaren eginkizun esklusibo. e) Milaka euskaldun profesionalen bilgune eta pizgarri da eskolamundua. Beren hizkuntza osasun onean
|
duten
hiztun herriek badute gureak ez bezalako doai berezia, aldeko zein kontrako mila legek
|
|
2018
|
|
|
Euskaldunak, gero eta ahalmen txikiagoa duen nazioa mundua, sortzeko, eratzeko, antolatzeko, besteei eragiteko, baldintzatzeko, haietaz elikatzeko; gero eta diskurtso murritzagoa
|
duen
hiztun herria, gero eta mutuagoa. Eta mutuaren bortizkeria ez da zilegi, horrek ere normaltasun jakin bat eskatzen duelako, diskurtsoa, boterea.
|