|
2008
|
|
|
Ez zuen astirik eduki kantu eta ipuinen aldae ren biltzeko. Beharbada ez
|
zukeen
ezer hobetu beharrik zeren batzuetan, lekuko edo berriemaileak hizkuntza makaroniko bat erabiltzen zuelako, berriemaile batzuek eus kara aberatsagoa dutela besteek baino. Gaiez mugatuz eta Jean Haritschelharrek
|
|
|
Hots, Donostian, Gasteizen edo Bilbon, zer esanik ez Baionan? arrakasta lortzeak ez
|
du
ezer balio Madriletiko edozein ezagupen keinuren ondoan. Horregatik, behar bada, hiriaren arazoak zentrala eta funtsezkoa izaten jarraitzen du gure literaturan, modernitate literarioarenak ez bezala.
|
|
2009
|
|
|
Ez zaitela inketa. Bihar ez
|
dute
ezer esango, gauza zientifikoetan sartuko baitira?. Eta hala izan zen!
|
|
2010
|
|
|
Itxuraz, eta lehen begiratu batean, aditzaren dantza horrek ez
|
du
ezer berezirik. Ezer izatekotan arazo erretorikotzat har liteke, edota erritmo kontuengatik egindako bariaziotzat, edota estilo jokotzat.
|
|
|
irakasleek, eskola arduradunek, hezkuntzaaholkulari teknikoek eta Administrazioak berak gero eta garbiago ikusi uste izan duhori dela benetako konponbidea. Horrekin batera zabaldu izan da gure artean, errazegi nire ustez,. A ereduak ez
|
du
ezertarako balio, dioen slogana.
|
|
|
Banago, ordea, L2ren metodologiazko ikaste irakaste kontuei gero eta atentziotxikiagoa eskaintzearen aurka. . A ereduak ez
|
du
ezertarako balio, sloganak egiarenerdia adierazten du, onenean ere.
|
|
|
–Nolabaiteko publikotasuna eman ezean, ez
|
duzue
ezer egiterik. Legea ezin da gehiago behartu?, esan zigun Karlos Santamariak?, Paulo Agirreren hitzetan.
|
|
|
Ondorengo urteen garrantzia azpimarratu du, hain justu, Jose Luis Sukiak. 1993ko prozesu hartatik ez
|
zuela
ezer positiborik atera dio Sukiak, bai ordea ondorengo urteetako prozesutik. –Azken finean, horrek erakutsi zuen talde lanaren eta talde ikuspegiaren garrantzia ikastolen mugimenduan.
|
|
2014
|
|
|
dun gehienak, sabino Aranak sortutako alderdikoak batez ere, hizkuntza garbi, berezi eta desberdin baten alde zeuden, hala nola zegokion orduko pentsamendu nazionalistari, nazionalis moa desberdintasunean oinarritzen da, eta ahal duen guztietan hura areagotzeko ahalegina egiten du?. Ez
|
zuten
ezertarako be har euskara, mordoiloa, deitzen zuten hura.
|
|
2015
|
|
|
Dena den, bada desberdintasunik. Mapak ez
|
du
ezer egiazko lurraldetik; antologiak, aldiz, lurralde testual osoa ez bada ere, benetako testuak jasotzen ditu. Ez da literaturaren mapa, irudi grafiko, hutsa.
|
|
2019
|
|
|
–Barkatuko didazu, baina horretaz ez
|
dut
ezer esango, erantzun dio Broussain E19k?. Ez nago horretaz hitz egiteko programatuta, hori gaurko kontua baita, ez ni bizi izan nintzen garaikoa.
|
|
|
Hortaz, pentsatu nuen Seminario de Rojasen babesa eskuratzea lortzen baldin bagenuen berrantolaketa egin ahal izango zela, Riestrari, printzipioz, bost axola baitzitzaion hori, haren etsaigo antieuskaldunak kultura gabezia sinestezina baitzuen lagun. Seminario de Rojas Euskaltzaindian izanik, beraz, ez
|
zuen
ezer arriskutsutan pentsatuko, eta euskaltzain bakoitzarengan Seminario de Rojas moduko beste bat baino ez zuen ikusiko, etimologiak idaztera emana adiskide beratarra bezala.
|
|
2021
|
|
|
42.22.2l Zer esanik ez, gehienetan alferrikakoa dela edota betegarri hutsa bederen; alegia, testutik kenduta ez
|
du
ezer galtzen esanahiak, askoz gutxiago erabiltzen duten Iparraldeko testuek erakusten digutenez. Gehienez ere kaleko eta eguneroko hizkeraren kutsua galtzen du, kalean eta eguneroko hizkeran darabiltenentzat, noski.
|
|
|
Hala ere, lehen esan dugun bezala, nahiz eta aditzok izen gisa jokatzen duten hein batean, aditzen ezaugarriak gordetzen dituzte. Esate baterako, osagarri zuzenak hartzeko gai dira (Miren eraman ostean) eta adberbioek modifikatzen dituzte (ikasleei zorrotz hitz egiteak ez
|
du
ezertarako balio; manifestua bat batean aldarrikatzea ideia ona izan zen). Izenek ez dute berez osagarriak hartzeko gaitasunik eta ez dira adberbioekin bateragarriak.
|
|
|
‘zerbaiten sakontasunaz’ aritu behar dugu beti. Horrela, esaterako, leihoa handia da diogunean leihoa bakarrik doa, ez
|
du
ezer ere eskatzen aldamenean, baina sakontasuna handia da esaten badugu, badakigu ‘zerbaiten sakontasuna’ dela, itsasoarena, adibidez. Izen horiek, bada, inguruan beste parte hartzaile batzuk eskatzen dituzte.
|
|
|
38.5d Dedukziozko perpausetan, bai, agerikoa da azalpen balioa (zerbait gertatu zaio lagunari, kolore txarra baitu; ez daude etxean, ez baitute telefonoa hartzen); segurki, antza eta horrelako adberbioek edo aditzaren modalitateak indartu egiten dute inoiz perpausak duen dedukzio balioa: Irudipen bat izan duzu segurki, esan zion Xalbatek, nik ez
|
baitut
ezer entzun (Etxaide); Ahaztu egingo zitzaion gutuna bidaltzea, beti izan baita pertsona serioa.
|
|
|
40.5d Beste batzuetan moduzko adberbio sintagmak enuntziatuari buruzkoak izaten dira, perpausean esaten denari buruzko ‘modua’ azaltzen da, eta perpausaren modalitatearekin (hiztunaren ziurtasun maila esango duenaz, eta abar) loturik egoten dira (Dirudienez, Josu datorren urtean Bilbora joango da), edo baieztatzen dena zerbaiten edo norbaiten baitan jartzen dute: Aneren arabera, Manexek ez
|
du
ezer larririk. Berdin gerta daiteke mendeko moduzko perpausekin:
|
|
|
Berdin gerta daiteke mendeko moduzko perpausekin: Anek dioenaren arabera, Manexek ez
|
du
ezer larririk; Itxura/ aztarna guztiek azaltzen dutenez, Josu datorren urtean Bilbora joango da; Medikuak esan duenez, Manexek ez du ezer larririk; Egunkarian jartzen duen bezala, auto elektrikoak oso bizkor ugarituko dira; Alabantza, esate baterako, alaba antza da bistan dagoen arabera (Mitxelena); Hau da atzenean jaiera bat ondasun handiak berekin dakartzana, orain ikusiko dugun bezala (Agirre ... Adibide guztietan ere ikusten dugu mendeko perpausa pausa batez bereizirik dagoela; nolabaiteko ‘perpaus orde’ moduko bat da, eta perpaus nagusian esaten duena berresteko balio du, edo bere egiatasuna zeren araberakoa den azaltzeko.
|
|
|
Berdin gerta daiteke mendeko moduzko perpausekin: Anek dioenaren arabera, Manexek ez du ezer larririk; Itxura/ aztarna guztiek azaltzen dutenez, Josu datorren urtean Bilbora joango da; Medikuak esan duenez, Manexek ez
|
du
ezer larririk; Egunkarian jartzen duen bezala, auto elektrikoak oso bizkor ugarituko dira; Alabantza, esate baterako, alaba antza da bistan dagoen arabera (Mitxelena); Hau da atzenean jaiera bat ondasun handiak berekin dakartzana, orain ikusiko dugun bezala (Agirre Asteasukoa). Adibide guztietan ere ikusten dugu mendeko perpausa pausa batez bereizirik dagoela; nolabaiteko ‘perpaus orde’ moduko bat da, eta perpaus nagusian esaten duena berresteko balio du, edo bere egiatasuna zeren araberakoa den azaltzeko.
|
|
|
Bigarrenak, aldiz, arrazoia, kausa adierazi behar du eta aurrekoaren esplikazioa eman: Saldu du; izan ere, ez
|
zuen
ezertako balio. Hor izan ere horren ordez zeren, ezen, bada, zergatik ipintzen bada, oso ongi dator.
|
|
|
Gure arazoa azaldu genien, baina, jakina, haiek ezin
|
zuten
ezer egin; gure aparatuak, behintzat, ez zien interferentziarik egiten berenari. Edonola ere, ez ginen gehiago hartaz arduratu:
|
|
|
mendian, mendietan, bi menditan, bi mendi hauetan eta abar. Aldiz, Bilbo edo Ataun bezalako izen bereziek ez
|
dute
ezeren beharrik erreferentzia markatzeko.
|
|
|
Adibidez —ondotik errepikatzen dugun adibidea—, ardatzik gabeko erlatibo generiko baten bidez adierazia da beste zenbait itzulpenetan: Nor ere baitago nitan eta ni hartan, eta harek ausarki ekartzen du fruitu (Leon); Ni Argan bezala nitan dagonak uzta ugari ematen du (Orixe); Norbait niri itsatsia badago, ni berari bezala, horrek fruitu asko emango du; ni gabe ezin
|
baituzue
ezer egin (Elizen arteko Biblia).
|
|
|
34.9a Partizipioari ezean erantsita ere ezezko mendeko perpausak osatzen dira, eta batzuetan baldintzazko balioa izaten dute (Garaiz joan ezean, ez duzu partidarako sarrerarik lortuko; Guztiok elkartu ezean, ez
|
dugu
ezer aurrera ateratzerik lortuko), bereziki Gipuzkoan eta orokorrean mendebaldean, baina egitura honek aurrekoak baino tradizio laburragoa izan du. Aurreko adibideak adizki jokatuarekin ematen hasita, ‘garaiz joaten ez bazara’ edo ‘guztiok elkartzen ez bagara’ erabiliko genituzke.
|
|
|
Halaber, en kausaz esapideak, testu zaharretan ageri denak, adiera hori du, bistan denez: Bere hutsen kausaz Jaunak sutara egotziak (Etxeberri Ziburukoa); Zeinaren kausaz askok egin ohi
|
dituen
ezer balio ez duten matrimonioak (Otxoa Arin). Berdin, en indarrez esapideak ere:
|
|
|
Hori horrela dela frogatzeko, nahikoa da perpaus horietan ezezko polaritatea
|
duten
ezer, inor, inoiz, behin ere eta horrelako elementuek (§ 13.10.7.6a) nolako jokabidea duten aztertzea. Lehen adibidearen osagarrian sar daitezke horrelakoak, ezezkoaren barruan baitago.
|
|
|
ezezko perpausetan ‘deus’ esan nahi du, eta ‘zerbait’ galde perpausetan, baldintzazkoetan eta beste ingurune batzuetan: Ezer esan gabe (Lazarraga); Ez zaio ajolarik ezerengatik (Xenpelar); Ez
|
dugu
ezertarako astirik izan (Agirre); Ez da ezer horregatik (Izeta); Alferrik da orain ezer esatea (Agirre); Esplikazio horrek, ezer argitu beharrean, ez ote digu koropiloa nahasiago bihurtzen? (Villasante); Zeinek esan dizu ezer?
|
|
|
Batzuetan adjektiboaren aurretik erabiltzen da: Eta pentsatzen zuten
|
bazuela
ezer isilen bat, halako indarrak ematen zizkiona (Lardizabal).
|
|
|
Erlatibozko perpausak segitzen diola: Jaungoikoarentzat ez dago ezer, egina izan ezin litekeenik (Iturzaeta); Nork ez
|
du
ezer Zure ez denik? (Orixe).
|
|
|
Aditz izenak (aditz izena+ ko) edo partizipioak segiturik, betiere partitiboan: Bere kontra ezer egiterik ez zegoen (Lardizabal); Haurdun ikusita ere, inork ez
|
luke
ezer esaterik (Etxaniz); Baliteke, ez dut ezer esatekorik (Villasante); Inork ezer esatekorik badauka (Gerrikagoitia); Gere bizitzaz ez dadukagu/ ezer esanik batere (J. Iantzi); Ez baita ezer estalirik, agertuko ez danik (Iraizoz). tarik, tatik, tik postposizioa duten sintagmen atzetik:
|
|
|
Aditz izenak (aditz izena+ ko) edo partizipioak segiturik, betiere partitiboan: Bere kontra ezer egiterik ez zegoen (Lardizabal); Haurdun ikusita ere, inork ez luke ezer esaterik (Etxaniz); Baliteke, ez
|
dut
ezer esatekorik (Villasante); Inork ezer esatekorik badauka (Gerrikagoitia); Gere bizitzaz ez dadukagu/ ezer esanik batere (J. Iantzi); Ez baita ezer estalirik, agertuko ez danik (Iraizoz). tarik, tatik, tik postposizioa duten sintagmen atzetik:
|
|
|
Iantzi); Ez baita ezer estalirik, agertuko ez danik (Iraizoz). tarik, tatik, tik postposizioa duten sintagmen atzetik: Jainkoa eztela guk izakiaren izena ematen diegun gauza oietatik ezer (Villasante); Nik ez dizuet
|
zuenetik
ezer kendu gura (Agirre).
|
|
|
Hala ere, nolabait lexikalizatua dagoela esan daiteke eta, horrela, dagoen dagoenean ezer edo deus en ordaintzat har daiteke: Ez dut batere ikasi(= Ez
|
dut
ezer (ere) ikasi= Ez dut deus (ere) ikasi). Hona hemen adibide batzuk:
|
|
|
30.3.1c Beste batzuetan, izan aditzarekin eraturiko egitura atributiboetan (egia izan, agerikoa izan, ziur izan, mesederako izan...), perpaus osagarriak subjektuaren funtzioa bete dezake: Egia da partida Lurdesek irabazi duela; Agerikoa da ez garela Perurena bezain indartsu; Ez da ziur nork irabaziko duen; Mesederako da denok bat egitea; Okerrena da ez
|
dugula
ezer ikasi; Harritzekoa da zenbat dakien; Bidezkoa da bakoitzari berea ematea.
|
|
|
Baita izen baten inguruan eratutako predikatu egiturak ere: Sospetxa daukat, ikusitakoak ikusita, ezin
|
dugula
ezer onik espero zuzendari berriagandik; Ternuako hegietan galduak zirela etorri zen berria (J. P. Arbelbide); Erabakia hartu zuen ordutik aurrera helburu handiagoetara joko zuela beti (Asisko Frantzisko, Asisko Klara).
|
|
|
Aditza ere izan daiteke mintzagai aurreratu, batzuetan ere ondoan duela (hemen ere ohart gaitezen aditz aurreratu hori beti partizipio burutu forman ematen dugula): Ezagutu, Salamancan ezagutu nuen Altuna (Mitxelena); Entzun, ez
|
zuen
ezer entzuten (Garate); Eta gosaldu ere, ez zuen sukaldean presaka gosaldu (Atxaga); Ikusi, zerbait ikusten du.
|
|
|
Hona hemen zenbait adibide: Gezurra esatearekin ez da ezer konpontzen; Presaka ibiltzearekin ez
|
duzu
ezer aurreratuko; Lasterka egitearekin ez duzu atzerapena kenduko; Zerua ez da hitz hutsekin irabazten, ezpada Jaunaren aginduak gordetzearekin (Lardizabal). Nolanahi ere, esan behar da balio honetan ohikoagoa dela tu (a) z atzizkiaren bidez osatutako egitura (gezurra esanez; presaka ibiliz; lasterka eginez).
|
|
2023
|
|
|
Nik ez
|
dut
ezeren axolarik.
|