|
2000
|
|
|
Bada, enuntziatu etikoak —estetikoekin gertatu bezala— ez dira ez enpirikoki egiaztagarriak ezta enuntziatu enpirikoetatik ondorioztagarriak ere. Ez
|
dute
ezer ere baieztatzen, soilik emozioak edota sentimenak jartzen dituzte agerian, Ayerrek aipatu moduan. Zerbait ona dela esaten denean, barre egite edo gorritze ekintzen antzeko zer edo zer egiten da; edo Aupa!
|
|
|
Nire aldetik, iraganari buruzko proposizioak esperientzia ‘historikoen’ aurresatearentzako arauak direla mantentzen duen iritzian ez
|
dut
ezer bereziki paradoxikorik aurkitzen—oro har, egiaztatzen dituztela esaten da—, eta ez dut ikusten beste modurik ‘gure iraganeko ezagutza’ analizatu behar izateko.71
|
|
|
Logikak ez dauka edukirik, ezta edukien inguruko ezagutzarik ere; pentsamenduaren ordenaren oinarriak baino ez ditu aintzat hartzen27 Erlazio logikoak formal hutsak dira, adierazpenen edukiaz aparte froga daitezke. Ez
|
dute
ezer esaten dena edo ez denari buruz, soilik pentsamenduaren ordenari dagozkie. Adibidez, Modus Ponens erregela kontuan izaten badugu bost axola p adarbakar bat den eta q herensuge hegalaria, inferentzia beti zuzena izango baita.
|
|
|
Krimenaren egileak, Johann Nelbock izeneko Schlicken ikasle ohiak, mehatxu ugari bidali zizkion aldez aurretik. Baina poliziak Schlicki babesa eskaini zionez, gaztea psikiatriko batean sartu arte behintzat, honek ezin
|
zuen
ezer egin. Azkenean eroetxean sartu zuten, laster ateratzeko baina.
|
|
|
Hau da: hutsegitearen jatorria aurkitu behar da, bestela egia entzuteak ez
|
du
ezertarako balio. Egia ezin da barneratu, beste gauza batek bere lekua hartu duenean.
|
|
2001
|
|
|
Lege hauek ez dute beraz errealitatea deskribatzen, baizik eta bera arakatzeko erregelak dira. Interes berezi bat duten maximak deitzen ditu Kantek," ez
|
dute
ezer determinatzen, baizik eta arrazoimenari batasun sistematikorantz doan bidea erakutsi besterik ez diote egiten" (A668/ B696 (E506)).
|
|
|
Hipotesia oinarri irmo baten gainean soilik da erabilgarria, zeren bestela irudimenaren zorakeriak soilik sortuko lituzke. Hipotesiak esperientziak ezartzen duen muga gainditzeko erabil daitezke, baina kasu horretan ez
|
dute
ezertarako balio. Newtonen kritika bat egitera ausartzen da hemen Kant, ukipenik gabeko erakarpena euskarririk gabeko hipotesia iruditzen baitzaio.
|
|
|
Jakintzak soilik lortzen du nahikotasun osoa, subjektiboa nahiz objektiboa. Jakina da Matematikan eta Etikan iritzi soilak ez
|
duela
ezertarako balio. Sinesmenak, bere aldetik, helburu bat lortzeko baldintza hipotetikoki beharrezkoekin lotzen denean, sinesmen morala oinarritzen du; eta modu ahulago batean ezagutzaren sistema bat osatzeko izadia jainko baten produktu gisa ulertzen duenean, sinesmen doktrinala eratzen du.
|
|
|
Gizakiaren ordez ‘izaki arrazoimendun oro’ idatziz ez du arazoa argitzen. Bere idealismoaren saihestu ezinezko ondorioetara helduz gero, gizaki bakoitza bakan, bakar, bere ‘arrazoimenean’ betiko espetxeratuta bizi dela baietsi luke, beste gizakien berri ez
|
lukeelako
ezer benetakoa jasoko, bere baitako zentzumenetan azaltzen diren fenomeno hutsen intuizioak baino. Gugandik kanpo dagoena ezin badugu jakin beragan denez(" nur als Erscheinung, nicht aber nach dem, was es an sich selbst ist" 75), ezin dugu jakin beste gizakiengan zer dagoen edo zer diren.
|
|
2002
|
|
|
Ekonomiak, izan ere, bi etsai handi ditu, ondasun publikoari lapurtzen diona, bata, eta axolagabea, bestea. Konfiantzazko administratzailea bi oker horietakoren batera erortzeko arriskuan egoten da beti; aldiz, kontratuzko administratzailea nekez izango da axolagabea, bere interesak jokoan baitaude etengabe eta ondasun publikotik ere ez
|
du
ezer kenduko, nahikoa diru jasoko baitu bere lanaren ordainetan.
|
|
|
Urte batean onuragarriak izan diren lanak beste batean ez daukate zertan onuragarri gertatu. Beraz, argi dago lana zein industria legez arautzeak ez
|
duela
ezertarako balio.
|
|
2003
|
|
|
— Nola egingo dugu bada, Altzibiades? Horrela, kopa eskuan
|
dugula
ezer esan ala abestu gabe b egarri direnek bezala besterik gabe edango dugu?
|
|
|
Arean ere, gizakia aske dela abiapuntutzat hartuta, gizakiak betebehar batzuk bereganatzen ditu berak hala nahi duelako. Baina, era berean, jainkozko ordena honen barruan, Jainkoak berak zenbait betebehar ezartzen dizkio gizakiari, eta horrek ezin
|
du
ezer egin halakoak saihesteko. Edozein modutan ere, betebeharrak gizakiaren borondatez sortu nahiz haren borondatetik kanpokoak izan, gizakiak beti joka dezake askatasunez, eta beraren jokabide guztiek bi ezaugarri izango dituzte:
|
|
|
Kuhnek ez daki nora heldu nahi duen Popperrek bere antipsikologismo, antisoziologismo eta antihistorizismoarekin. Historialariek eta soziologoek metatzen dituzten behaketek ez
|
badute
ezertarako balio zientziaren filosofian, Popperrek esan legez, orduan nola ulertu Popperren beraren lana. Horren azterketak zientzialarien portaerari buruzko adibide eta orokortze historikoez gainezka daude, gai historikoen inguruan idazten du, horiek aipatuz askotan; areago, historia da hain zuzen ere Popper enpirista logikoengandik bereizten duena.
|
|
2004
|
|
|
Horretan traba nagusia Jainkoari buruz eskaintzen duen adieran aurkituko da; hain zuzen nahikoa zaila gertatuko zaiolako, aipatu dugun bezala, bateratzea bera perfektua eta akatsgabea izatea eta, era batera, akastuna den munduaren sortzailea izatea eta munduaz erabat bananduriko existentzia izatea. Hau da, onartuz gero Jainkoak, berez, ezin
|
duela
ezer utzi berarengandik kanpo, dena bereganatu behar duela, bere baitan edo bere ekintzaren emaitza modura, eta berarengandik kanpoko guztia ez izatea dela, nahikoa problematikoa izango da egiari buruzko adiera bat zehaztea erruaren kontu ere emango duena. Jainkoa erruaz askatuta ere, nola libratu berak sortutako mundua erru horretatik, bere ekintzaren ondorioak beti perfektua izan behar badu?
|
|
|
zientifismoak zientziaz (zientziez) ematen duen ikuspegi murritza eta dituen pretentsio orojakile eta antimetafisikoak ditugu kuestionatzen, ez besterik. Wittgensteinen filosofiari eta logika formalari eskaini diegun arreta luzeak, besteak beste, argi uzten du ez
|
dugula
ezertan ere paradigma logiko matematikoa gutxiesten. Hizkuntzalaritzaren eta psikologiaren metodologia eta oinarriak gertutik ere aztertu izanak zientziaren ikuspegi zabalago bat eman digute aspalditik.
|
|
|
" (animalia) era ez historiko batean bizi da: orainean desegiten da erabat, zenbaki bat haustura harrigarririk utzi gabe zatitzen den bezala, ez daki disimulatzen, ez
|
du
ezer ezkutatzen eta, une oro den bezala osotoro azaltzen denez, ez daiteke egiati izan besterik" (Bigarren desorduko kontsiderazioa, § 1). Animaliak" itxurak" egin ditzake, bai, baina ez du gezurrik esaten.
|
|
2006
|
|
|
Gizabanako heroikoak oso zentzu zorrotzean onartzen du ez duela ihesbiderik —heroikotasunaren oinarrietako bat izango da patua— Patuak hari urraezinekin ehundu du jaiotzean bertan bakoitzaren etorkizuna, Herak gainerako jainko andereekiko elkarrizketan darabilen metafora errepikatzearren63; eta ezin ditu inork, Penelopek bezala, hari horiek askatu. Gizabanakoak ezin
|
du
ezer aldatu. Gertatu behar dena gertatuko da, halabeharrez.
|
|
|
Homeroren testuetako heroiak ohorea lortu nahi
|
du
ezeren gainetik, ohorearen atzetik abiarazten ditu borroka lazgarrienak, ohoretua izateak bakarrik ematen dio zentzua haren bizitzari.
|
|
|
Jauzi hori, ikuspuntu logiko batetik, ezin da bidezkoa izan: izaera deskribatzailea duten premisetatik ezin da izaera arau-emailea
|
duen
ezer ondorioztatu. Beste era batera esanda, razionalistak finka ditzakeen premisetatik ezin da morala ondorioztatu.
|
|
|
Bestalde, Kojeveren esanetan, jakintza osoaren baitan, zientziaren baitan, bat dira objektua eta subjektua; zientzian, gizakiak ez du hitz egingo bere buruaz baizik; autokontzientzia bat izango baita gizakia, ez kanpokoaren kontzientzia soila. Zientziaren garaian gizakia ez da Gegen Stand batekin erlazionatuko, ez
|
du
ezer izango aurrez aurre; gainera ez du ukatu eta ezabatu beharrik izango existentzian iraun eta bere izateari eustearren. Eta gehiago ukatu beharrik ez duen gizakiak ez du benetako etorkizunik, betirako onartu baitu eman zaion oraina.
|
|
2007
|
|
|
Sokrates izan zen azken jakintsua, filosofo izan ez zen azken jakintsua: Sokratesek ez
|
zuen
ezer idatzi126.
|
|
|
Esparru politikoan zein ekonomikoan, hemen, negoziazioa aipatu behar
|
dugu
ezer baino lehen. Negoziazioa jarduteko modu bat da, zeinaren arabera bi alderdik —hitz eginez eta erantzunez— eztabaidagarria den zerbaitetaz adostasuna lortzen duten.
|
|
|
Hitz egite hutsak ezin
|
du
ezer bermatu —negoziazio prozesu bat ez da beti adostutako emaitzetara iristen—, baina egia da ere, esan ohi bezala, hitz egin gabe ezin daitekeela ezer konpondu —ez litzateke negoziazio prozesurik egongo— Hain zuzen horren haritik —elkarrekin hitz egiteak, egiaz, pertsonak elkar hurbildu eta elkartu ditzakeelako— esan dezakegu: " Elkarrizketarako hezkuntza guztiz eta zuzenean da bakerako hezkuntza" 187 Bollnowen hausnarketa horiek, azken batean, hizkuntz pedagogiaren inplikazio etikoa bistaratzen digute eta, bide batez, baita horrek gizakiaren formazio orokorrarekin duen lotura ere.
|
|
2008
|
|
|
...an, gehienek errealitate guztien printzipio (archas) bakarrak materia izaerakoak zirela uste izan zuten; badiren errealitate guztien (ta onta) osagai den hura —alegia, haien sorburu lehena eta azkenean ustelduraren amaiera dena, substantziak (tes ousias) iraunez, bere ezaugarrietan aldatu arren—, hura, direnen osagai (stoicheion) eta printzipioa (archen) dela esaten dute; horregatik uste
|
dute
ezer ez dela sortu, ezta deuseztatu ere egiten, halako izaera mantentzen baita. [...].
|
|
|
a) gorputz sinpleak elkarrengandik sortzen direnez, gorputzek ez dute beti haiek beraiek (alegia, sua edo lurra) izaten jarraitzen; b) mugimenduaren kausari dagokionez, ez du argitu kausa bat ala bi (alegia, Adiskidetasuna eta Gatazka) ezarri behar den; c) aldaketa ezabatzen dute (aldaketak aurkarientzako azpigai bat behar baitu). Anaxagorasen homeomerien doktrinari buruz, Aristotelesek absurdoa dela pentsatzen du; izan ere, a) homeomerietan nahastu aurretik, osagaiek banandurik existitu lukete; b) edozein nahasketa litekeena balitz, ezaugarriak edonola eman litezke; c) ez
|
du
ezer berririk esaten (kausa materiala eta eraginkorra besterik ezartzen ez baitu); dena nahasturik balego, orduan ez legoke ez entitaterik ez ezaugarririk. Azkenik, pitagorikoen doktrinei buruz ondoko kritika hauek aurkitzen ditu:
|
|
|
Izan ere, Formak eta errealitateak, zeinen kausak bilatzen baitituzte, ia beste horrenbeste dira, ezen errealitate bakoitzarentzat izenkide eta banandua den Forma bat baitago; bestalde," bat askoren gainean" (hen epi pollon) argumentuaren arabera, zientzien objektuen, ezeztapenen, errealitate ustelduen, erlazioen eta Ideien Ideiak(" Hirugarren gizona") ere izango dira, zentzuzkoa ez dirudiena; b) Formen doktrinak ez ditu zentzumenezko errealitateen sorrera, mugimendua eta aldaketa azaltzen; ezta kausa materiala, kausa eraginkorra eta kausa finala ere; c) Ideiek, transzendentalak eta ez immanenteak diren aldetik, ez dute gauzen entitatea azaltzen. Izan ere, nola litezke bananduak izan gauza bat eta haren entitatea, hau da, haren errealitatea azaltzen duena?; d) Ideiak ezarri beharrean zenbakiak ezartzen badira, zailtasun berberak gertatzen dira; e)" Parte hartze" nozioa ez da ezer, ez
|
du
ezer azaltzen; beraz, azaldu gabe gelditzen da gauzaren eta haren entitatearen arteko lotura. Kritika horiek XIII 4 ataletan errepikatuko dira.
|
|
2009
|
|
|
Historikoki landutako balizko izaera baten liluraz beste aldera hastapenaren (Herkunft) bilaketari esker agerian geratzen da bloke unitario bakartzat azaldu nahi duten heterogeneotasunen sakabanaketa, nahasketa, hitz batez. Era horretan, historia ez da norabide jakin baterantz doan prozesu gorabeheratsu baten jarraipen gisako zerbait; alderantziz, bertan ez dago espezieen eboluzioaren antza edo herri baten patuaren antza
|
duenik
ezer. Aitzitik, jatorriaren hari konplexuak jarraitzea, gertatu dena bere barreiaduran mantentzea da:
|
|
|
Gure sentimenduak zatituko ditu; gure instintuak dramatizatuko; gure gorputza biderkatuko eta gorputzaren beraren aurka jarriko du. Naturaren edo bizitzaren egonkortasun lasaigarria
|
duenik
ezer ez du bere azpizolan utziko; eta amaiera milenariorantz bultzatzen duen tematze mutuari muzin egingo dio. Historiak, eskaini nahi zaizkion fundamentuak azpitik zulatuko ditu, eta ustezko jarraitutasunaren aurka grinatsuki arituko da.
|
|
|
Genealogiak ez du denboran atzera egin nahi ahanzturaren barreiaduratik baino harantzagoko jarraitutasun handi bat bermatzeko; bere eginkizuna ez da iragana oraindik hor dagoela, orainean bizi bizirik, eta bideko oztopo guztietan hastapenetik marrazturiko forma bat ezarri ondoren, oraina oraindik isilpean lantzen ari dela frogatzea. Espezieen eboluzioaren antza edo herri baten patuaren antza
|
duenik
ezer. Aitzitik, jatorriaren hari konplexuak jarraitzea, gertatu dena bere barreiaduran mantentzea da:
|
|
|
Nietzsche eta Heidegger elkarturik, berriz, ene astinaldi filosofikoa izan zen! Behin ere ez
|
dut
ezer idatzi Heideggerrez, eta artikulu txiki bat baizik ez Nietzschez; halaz ere, horiexek dira gehien irakurri ditudan autoreak.
|
|
|
Lehena zen ez
|
nuela
ezer hartuko egiatzat, ez banuen ebidenteki ezagutzen horrela zela: hau da, arretaz saihestu behar nituela urdurikeria eta errezeloa, eta nire irizpenetan bildu behar nuela bakarrik nire adimenari argiro eta bereizirik agertuko litzaiokeena, beti ere zalantza egiteko aukerarik emango ez lukeen neurriraino.
|
|
2011
|
|
|
euskeraz jabetu zan, eta Bizkaiko Diputazioko Euskal Katadera eskeñi zanean, Unamuno joan zan azterketara. Ta irabazi etzuela jakiteak ez
|
du
ezer adierazten, Azkue’k kendu baitzion dalakoa.
|
|
2013
|
|
|
Jakina, erlijiozaleek argudio horri erantzun diote. Zenbaitetan esan dute Jainkoak ez
|
duela
ezer agintzen, Jainkoa ez baita pertsona antzeko bat: Jainkoa ongia bera da, eta harekin harremanetan jarriz gero, ongi etikoak blaitzen gaitu.
|
|
|
Labur esanda, pertsona horrek txinerazko Turingen testa gainditzen du, txineraz ez jakin arren. Horregatik, Searlek ondorioztatzen du Turingen testak ez
|
duela
ezer erakusten, inongo pentsamendurik gabe, joko sintaktiko huts bati esker, gaindi baitaiteke test hori. Searle Adimen Artifiziala deritzon ikerketa programaren kritikari zorrotza izan da.
|
|
|
Horien artean, arima askearena dago. Arima mota hori geldirik dago, ez
|
du
ezer egiten, gorputza jarduten denean, hau da, gorputzak bestelako arima bat duenean. Baina gorputza jarduerarik gabe dagoenean, arima askea abiatzen da, eta bere ostatu den gorputzetik aldentzen da.
|
|
2016
|
|
|
" Meme unitate bat zerk osatzen duen agerikoa izango balitz bezala aritu naiz, orain arte, memeei buruz. Baina, jakina, agerikotik ez
|
du
ezer. Doinu bat meme bat dela esan dut, baina zer gertatzen da sinfonia batekin?
|
|
2017
|
|
|
Hitz egiten zizun artean, bere gorbatari begiratu diozu". 99 Gainera, begiradaren aspektu erasotzaileak kutsu lizuna har dezake: " Hankartera begiratu diot eta arnasotsa atera dut[...] txundituta begiratu dit, gero zeharo lotsatu da eta hankak itxi ditu"; 100" Baina berak ez
|
zuen
ezer ikusi, ez dio nire aurpegiari begiratzen, nire titiei begiratzen zien"; 101" Uste dut aitzakia dela emakumeak komunetan sartzen ikusteko; irteten direnean, begietara begiratzen die lotsarazteko". 102
|
|
2021
|
|
|
" Aritu aritzen da, baina egin ez du ezer egiten: ezer egiten ez duenez, ez
|
du
ezer, ez da ezer. Hustasun hori itxurakeriekin eta engainuekin betetzen saiatzen da" (II:
|
|
|
Haustura batek sakon markatu dezake gizon bat, baina hark, azken finean, bere gizon bizimodua dauka garatzeko. Emakume abandonatua, aldiz, ez da ezer ere, ez
|
du
ezer ere[...] Nola ekingo dio beste bizimodu bati, maitaleaz bestalde ez badago ezer ere? (II:
|
|
|
Gainontzean," aritu aritzen da, baina egin ez du ezer egiten: ezer egiten ez duenez, ez
|
du
ezer, ez da ezer. Hustasun hori itxurakeriekin eta engainuekin betetzen saiatzen da" (II:
|
|
2022
|
|
|
Bataren eta bestearen artean, ezer ez. Ez, behintzat, zentzuz esaterik
|
dugun
ezer. Eta, zeruertzean, artea eta erlijioa, sistematizatzeko desiren eta ezinezko topaketen gidari.
|