|
2002
|
|
|
XV. mendearen bukaeran koka dezakegu baserriaren sorrera. Erdi Aroan bizilekutzat
|
zituzten
etxola haien ordezko gisa arkitektura eredu moderno bat gailendu zen, baserria, alegia. Garai hartako baldintza sozial, ekonomiko eta teknologiko berrien erantzun gisa sortu ziren.
|
|
|
Zakurrentzat bi zulo eder
|
dituen
etxola egin genuen. Zulo zolan ohol lodi bat ipintzen diegu, gorputza beti lehor izan dezaten.
|
|
2003
|
|
|
Mendebalderantz, Burnaiztegiko lepora jaitsiko gara lehenik (715 m). Hona, lehen utzi ditugun pista horietako bat iristen da, lur orotarako ibilgailuak dituztenak postuetatik ahalik eta gertuen egoteko eta ondoren lepo honetan bertan
|
duten
etxola dotorean hamaiketakoa egin ahal izateko... Daramagun norabidean, maldari ekin, Gatzarrietako harkaitzetatik igaro eta Bianditzeko tontor belartsu eta zabalera iritsi gara (840 m).
|
|
2005
|
|
|
Txistuka bildu behar
|
ditu
etxolara,
|
|
2007
|
|
|
Eguzkia baxu zegoen, beroa ez zen jadanik hain itogarria, eta hala ere izerdi patsetan ginen biok. Okume ate bat
|
zuen
etxolak, ipuineko otsoaren putz egitea ere jasango ez zuen ate ziztrina. Irenek jo zuen, apal.
|
|
2008
|
|
|
Egurrezko teilatua
|
zuen
etxola baten albotik pasatzean, hormaren kontra zeuden zakuetako bati ostikoa eman zion Vittoriok.
|
|
|
–Hemen eztabaidatzen ditugu herriko arazo guztiak, batzuetan benetan sutsuak dira aferak. Horregatik behar
|
du
etxolak neurri honetakoa, lasai jesarrita mintzatu eta sesio handirik sor ez dadin. Lehengoan horko gizon bat haserre bizian egon zen, auzoaren ganaduak bere aletegian jan zuela eta.
|
|
2009
|
|
|
Mutikoen artean 15 urteko Hans Schweizer egin nuen adiskiderik handiena. Arreba ere berarekin
|
zuen
etxoletan. Mutiko honekin gertatu zitzaidana seinalagarri da.
|
|
|
–Hortxe
|
zuen
etxola Steinbeckek?, diost.
|
|
|
Han, Mirentxu San Martinek gazta egiteko aspaldian erabiltzen ziren teknikak erakutsiko dizkio. Ardiak jezteko makinak, zintzarriak eta ardiaren artilearekin eurek eskuz eginiko motxilak
|
dituzte
etxolan. –Jendeak harrituta ikusten eta ukitzen ditu guk egunerokoan normaltzat dauzkagun erremintak?, adierazi du San Martinek.
|
|
|
Jesus Atauri kanpezuarrak apeuaren metodoarekin ehizatzen ditu usoak, basoan
|
duen
etxola zaharrean
|
|
2010
|
|
|
Kanibalismoaren arrasto nabarmenak ageri ziren bazterretan, pertsonen atalak erdizka janda, esaterako, eta etxeetan buru txikitu ugari, garaikur gisa esekita. Haietariko batek, aztiarena izan behar
|
zuen
etxolaren barruan zegoenak, ile horia zeukala esan zidan.
|
|
|
Negroland egoitzaldea. Aurrealdean lurrezko patioak
|
dituzten
etxolak. Bi autoak kolpean geratu ziren.
|
|
2013
|
|
|
Inoiz ez duzu nire zoritxarrik izango. Ez
|
duzu
etxola batean lo egin, eta tirorik ere ez dizute inoiz botako. Niri bota zidaten behin. la hil ninduten.
|
|
|
Ama mandatuak egitera joana izanen zen. Etxearen gibeleko aldeko baratzean
|
bazuten
etxola koxkor bat, eta han denetik zuten, baina gehienbat traste zaharrak eta lan egiteko tresnak. Argia ere bai, eta entxufe erdi hautsi bat.
|
|
2015
|
|
|
inor zain ez
|
dudan
etxola bakartira
|
|
|
Inoiz ez duzu nire zoritxarrik izango. Ez
|
duzu
etxola batean lo egin, eta tirorik ere ez dizute inoiz botako. Niri bota zidaten behin.
|
|
|
Ron edatetik, gualfa edatera aldaturik, finean alkohol hutsa edaten bide dute urarekin nahasian, farmazietan erosten ahal den aldetik. Bost lagunek El Cayoko bananaondo eta bejuco en artean
|
badute
etxola bedera, baina haietatik batean biltzen bide dira pattarrari eguneko azken potta ematera eta lo egitera. Ez dute azantzik egiten, ezta kanturik edo liskarrik ere; isilean luzatzen diote caneca elkarri, edan ondotik, mahukaz idortzen dituzte ezpainak, berdin isilik eta zolura so segitzeko.
|
|
2016
|
|
|
Hau da
|
zuen
etxola.
|
|
2017
|
|
|
Bien bitartean, hasieran lau horma xume besterik ez
|
zituen
etxola negua bertan emateko moduko etxe bihurtu dute, sukalde eta literekin, horma batzuk adobez eta besteak kartoiz eginda, material birziklatua erabiliz. Baratzeek ere bidea egin dute.
|
|
|
Talaia baserria beranduagokoa da, baina izango du zerikusirik antzina arrantzale kofradiakoek baleak zelatatzeko eta eguraldi txarretan arriskuaz ohartarazteko bertan
|
zuten
etxolarekin. Aurrera jarraituta, Saraberdi baserri ondotik, garai bateko auzo eskola zegoen bidegurutzetik, Gornutzera desbidera gaitezke pixka batean, auzoari izena ematen dion baserria ikustera.
|
|
2019
|
|
|
Orain, nor atzemanen da egoteko sasoi bat osoa bortuan? Guk
|
badugu
etxola bat, baina olatik arrunt urrun da; behar dira kasik bi oren eta erdi oinez. Goiz eta arrats behar badu egin, badira jadanik bost oren egunean.
|
|
2020
|
|
|
Ez zuela gehiago afaria egin zain hitz aspertuan orduak eman beharrik izango. Ez
|
zuela
etxolako txerri bikotearen gose ase ezina arta ostroz eta arbigaraz ito beharrik izango. Ez zuela herritarren hitz doinu kantari eta bihurria berriz ere joritasunez gehiago faltan botako.
|
|
|
Oraindik ohean etzanda, egin beharreko lanaren nondik norakoak ekarri ditu burura berehala. Ilbetea izanik, uste du aukera ezin hobea
|
dutela
etxolara argia gabe hurbiltzen hasteko. Horrela, ustekabean harrapatuko dute bidelapurra, agian oraindik lotan dagoela.
|
|
|
Jean Garat da esku horren jabea, Jeruntzeko semea eta frantses armadaren desertorea duela hiru hilabetez geroztik. Bideetan merkatariei lapurtuz iraun du bizirik denbora hori guztia, baina gaur, Hiru Kantoneko Mugarriaren aldean ezkutatua
|
duen
etxola aldera itzultzen ari zela, beti bezala tentuz hurbildu eta dozenaka soldadu aurkitu ditu etxolaren inguruan miaka. Soldaduei zelatan ari zela, bi behatzaile ailegatu dira zaldi gainean lasterka, eta, pelotoi buruaren ondora iritsitakoan, larriturik iragarri diote dozena bat gerrillari hurbiltzen ari zirela galopa bizian eta fusilak eskuan –Garderen zaldiak utzitako arrastoari segika ari ziren gerrillari horiek– Militarren buruak ziztuan agindu die soldaduei posizioak hartu eta armak kargatzeko.
|
|
|
Ontzi guztiek giltzen kopiak
|
dituzte
etxolan, ezta?
|
|
2021
|
|
|
Neguko hilabeteetan, argi orduak eskasak zirenean, goiz bukatzen zen bizitza eta goiz joaten ziren ohera50 Irratiak ziren elementu elektroniko bakarra, nahiz eta etxolen erdietan ere ez izan haren konpainia. Askotan, auzokideak irratia
|
zuen
etxola batean biltzen ziren albiste, futbol partidu eta nobelak entzuteko. Bestelako etxetresnak –josteko makina, presiozko eltzea eta abarrekoak– salbuespenak ziren.
|
|
|
Beraiek ezin izango zuten inoiz taldearekin jokatu, ez baitziren Bizkaian jaio, baina etxoletan jaio ziren beren semeek bai. Kolore zuri gorriek presentzia
|
zuten
etxola auzoetan, auzokide batzuen txapel eta pin etan. Hasieran apalagoa, gero sendoagoa.
|
|
|
" Ez zen ohikoa denda bat izatea, baina nire amak hori egitea erabaki zuen, ipurterre bat zen. Bizileku bezala
|
genuen
etxolan handitze bat egin eta han jarri zuten denda. Han denetarik saltzen zuen, janaria gehienbat".
|
|
|
Urtebete geroago, Balbino Garay Lozak, Iturburu kaleko meatzearen alboan zegoen lursail abandonatu batean etxebizitza bezala erabiltzeko 6 x 6 metroko etxola bat eraikitzeko baimena eskatu zuen23 Bere egoera gogorra zen, lau logelako etxebizitza batean bizi baitzen beste 14 pertsonarekin batera. Eraiki nahi
|
zuen
etxolan, bere emaztea, bi seme alaba, koinatua eta honen semea biziko lirateke. Udaletxeak, beti bezala, baimena ukatu zion.
|
|
|
Auzoetako oinarrizko unitatea ziren etxolak. Berdin du adreilu edo egurrezkoak izan, berdin
|
du
etxola, tamaina erdikoa edo etxetxoa izatea. Hau zen familien babesa, hau zen auzoen abiapuntu eta oinarria.
|
|
|
Auzoa modu azkarrean hazi zen urte gutxitan, etengabekoa baitzen etxola berrien eraikitzea. Errotazio handia zegoen, hots, pisuetara joateko aukera
|
zutenek
etxola hustu, eta beste batzuek okupatuko zuten. Hala ere, ez zen guztientzako lekurik, eta hainbat hazinamendu kasu eman ziren, zazpi zehazki.
|
|
|
Irikineko familiak
|
bazuen
etxola bat, mendian, ardi eta ahuntz artalde batekin; artzain bat behar zen heien zaintzeko. Ikus" Erramun arginaren oroitzapenak" liburua.
|
|
2022
|
|
|
Iguzkia apaltzen ari zen itsas aldean eta artzain batek eman zien zinka labur bat bere lagunari adierazteko itzuli behar
|
zutela
etxolarat. Beraz, joan ziren gaineko alderat, bidexka baten atxemaiteko xedearekin.
|
|
|
Freskagarrientzako kutxa moduko bat eman ziguten, bakarra. Zeozer egin behar
|
bagenuen
etxolara joan behar ginen, bertan zegoelako materiala. Bertan geundela zeozer gertatzen bazen, nik ez ditut lau begi dena kontrolatzeko.
|
|
|
Xinaurri kasko zuriak sartu dira kolore bereko atea
|
duen
etxola gris batean. Handik, gizaki bilakaturik ateratzen hasi dira minutu batzuk geroago.
|
|
2023
|
|
|
Interesa dudanez, muino batera igoarazi nau, nondik badia ondo ikusten den, eta, lurrikararen ondoren sortutako tsunamiak irentsitako etxe eta eremu zabala erakutsi dit. Tartean osaba bizi
|
zueneko
etxola. Bertara igo eta hondamendia esplikatzearen kontua, bezero zein hornitzaileekin ohikoa duenaren susmoa hartu dut.
|
|
|
Estalpe bat aurkitu dut aurrena, eraikuntzarako zura dute tolestuta eta txalupa pneumatiko gorri bat hodi flotagarriak hustuta dituena. Aurreraxeago hotela eraikitzen amaitu bitartean Juanak bizitoki
|
zuen
etxolara heldu naiz. Atariraino.
|