|
2000
|
|
|
Baina, aitak, amak eta aita Bartolomek ateratzen zituzten arrazoinen aitzinean, osaba, ohi ez bezala, isil isilik egon zen denbora guztian, atsekabetua eta desgogara. ...kintzerik, Mattinek lohitu eta zikindu zuen bezala... non eta bere etxean eta gurasoen etxean!; amak, deabruak nonahi den eta noiznahi den erein zezakeela bere hazia, baita handikien baratzean ere, eta neurri guztiak ere ez zirela aski, hari buru egiteko; eta aita Bartolomek, finean, arrai eta alegera egoitekoa zela eta Jainkoari eskerrak emaitekoa, bai, halarik ere, zeren gaitzak tenorez harturik
|
baitzuen
erremedioa, eta zeren Mattinekin bederen tenorez ibili baitziren. Eta guztiak zeuden, beraz, desgusturat, baina gusturat; nahigabeturik, baina nahitsu, osaba Joanikot izan ezik, zeren baitzirudien ezen atsekabez atsekabe zebilela...
|
|
|
‘Ez zara iduri batez amorosten den lehen pertsona, zeren hor berean baitugu Narzisoren historia, nahiz eta Narziso bere buruaz amorostu zen eta haren iduria ez zen olioz egina, baina urak islatua... zure aitak noizbait kontatuko zizun bezala, zeren baitakit ezen zure aitak literatura atsegin zuela eta etxean poema batzuk leitzen zizkizuela ozentki, edo autore handien hainbat obra. Eta ez zaude, bertzalde, ero, zeren sasoinez baitzabiltza... eta zureak
|
badu
erremediorik, eta berehala emanen dizut horren frogantza. Izan ere, pentsa dezagun ezen koadroko mutil hura zinez zela zuk amesten zenuen lehengusuarena, eta ez zure aitonarena; haatik, nola gauza bat den ametsa eta bertze bat errealitatea, hala, baldin begiak hertsaraziko balizkizute eta erranen balizute ezen haragi hezurrezko mutilaren aitzinean zaudela, ez al duzu uste ezen berehala zabalduko zenituzkeela begiak... baina baita handik gutirat hertsiko ere beharbada, damuturik, koadroak erakusten ez zizun akatsen bat igarriko zeniolako:
|
|
|
Baina zer gertatuko litzaiguke —galdetzen dizut—, baldin erremedio horiek arrazoinaren argitarat jarri eta ohartuko bagina ezen funtsik ez dutela, eta irrigarri ere direla hainbatetan? Zer gertatuko litzaiguke, baldin gure arrazoinak edirenen balu ezen gure erremedioek ez
|
dutela
erremediorik, eta hori dela egiaren egia erremediorik gabea. Horregatik erran ote zuen amak ezen hobe zela egiarik ez jakitea, zeren superstizioneak zulo horiek estal baititzake, eta arrazoinak, aldiz, ez, eta arrazoinaren argiak zulo ilun handiago baterat garamatzala edo eraman gaitzakeela, azken finean?
|
|
|
Baina gu han geunden, eta hark ez
|
zuen
erremediorik... eta frantses untzi haren menerat geunden, zeina hurbildu baitzitzaigun gure kapitainak bandera zuria mastaratu bezain fite, harik eta parean jarri zitzaigun arte.
|
|
|
Baina eskandalu hark ez
|
zuen
erremediorik, zeren, hartaraz gero, zernahi galdetzen zitzaiolarik ere —hartuko al duzu zopa pixka bat, aitona?, aterako al gara pixka bat kanporat? —, alferrik izaiten baitzen, haren errepuesta beti bat eta beti bera izaiten zelako: " Katolikoek eta protestantek, guztiek ere ipurdian zuloa!", lelo hura zentzuaz eta adimenduaz guztiz jaundu balitzaio bezala.
|
|
|
" Zuhaur zaitugu asasinoa, zalantzarik gabe!" Eta ustezko asasinoa, kontra egin gabe, guztiz damuturik, belaunikatu, eta oihuka hasi zen, barkatzeko eta barkatzeko. " Mundu honetan aitzinetik dago damutu beharra, ez ondotik, krimenak urkabean baizik ez
|
duenean
erremedioa...", ihardetsi zion guardia buruak frantses garbian. Eta asasino ustezkoak jaitsi zuen bere burua, eta nik hats hartu nuen, ohartu nintzenean ezen haren kaltetik ene salbazionea etor zitekeela.
|
|
2001
|
|
|
Baina horrek jada ez
|
du
erremediorik. Gauza bakarra egin lezake orain.
|
|
2002
|
|
|
Lehen ere bisitatu izan nuen haurra, bizpahiru hilabete lehenago. Ez
|
zuen
erremediorik. Ikusi nuenean, zurbil zurbil zegoen.
|
|
2004
|
|
|
Zinez eta benetan: hau ikusita, gureak ba ote
|
du
erremediorik Espainiaren eta Frantziaren izaera totalitario horretaz jabetzen ez garen artean. Ez dirudi.
|
|
2005
|
|
|
Ez zaio ondo iruditu, berak konfiantza osoa agertu ondoren, bere arazoari baliorik eman ez izana. Ez
|
duela
erremediorik esan diola iruditu zaio. Eta triste, oso triste sentitu da.
|
|
2007
|
|
|
Larritasun eskuarra zen orduan inondik ere. Gobineau ren tesia zen, arraza konkistari (ariar) eta konkistatuen odol nahasketa hain aurreratua zegoela, ezen jada ez
|
baitzuen
erremediorik, eta etsi etsian saihestezina ikusten zuen berak arraza ariarraren gainbehera. Okerrago, bere ikerketa antropometriko erraldoien ondorioz (hamabost milioi haur europarren neurri antropometrikoak hartu ditu!), arraza garbi zaleen desesperaziorako, Virchow k ondoriatu zuen, ezaugarri fisiologikoen eretzean (burezur forma, etab.) gizon emakumea, itxura guztiz, sekula ez dela arraza garbikoa izan, hots, arraza garbiaren kontzeptua ezein oinarririk gabeko fantasia arbitrario bat besterik ez zela, zientzian lekurik gabekoa, gizadia betidanik, nahastua?
|
|
|
–Ez
|
duzu
erremediorik. Ez dakit zergatik nekatzen naizen lanean, zu eta alaba zoriontsu izan zaitezten.
|
|
2009
|
|
|
–Lasai hartu gauzak. Esana den bezala, hiltzeaz beste gauza guziek
|
badute
erremediorik.
|
|
|
behin marra jartzen duenean, edo haren alde zaude edo haren aurka. Eta horrek ez
|
du
erremediorik. Maria Bibianak.
|
|
|
Gorputzak, izan ere, behin huts egin zion, zer zen, bestela, birika bat galtzea, osasuna berreskuratzeko bidean bazegoen ere??, eta beldur zen, ausaz, berriro huts egingo ote zion. Gorputzaren beldur denak, baina, ba ote
|
du
erremedio hoberik gorputzari, baita gizontasunari ere, bide batez, Gabinoren kasuan, ihes egitea baino?
|
|
|
eta Reginaren kuttuna, are kuttunago zitzaiona, semea xalotasunaren irudia zen neurrian; Reginak, gainera, gogoan behar zuen Benjamin Mariarekin izan zuèn portaera eskasa; esan nahi baita huraxe izan zitekeela, bere ahizpa Ernestinak ez zion besterik esaten? Jainkoak eskaintzen ziòn abagunea, ez gaizki egindakoari erremedioa jartzeko, gaizki eginak ez
|
baitzuen
erremediorik, baina bai bere damuzko zama arintzeko, ikuspegi moral batetik Reginarentzat berebiziko garrantzia izan zezakeena, garai bateko portaera eskasa orduko portaera guztiz bestelakoarekin garbi zezakeelakoan, Jainkoaren begien aurrean bere burua berrerosteko saioan; Regina, azkenik, bere egiteko hari ekiteko prest zegoen, bai baitzirudien ezen Villalbako markesa andereak urtebete lehenago... horregatik egoskortu zen, beharbada, bere jarrera hartan:
|
|
|
–Baina berak sei dioptria ditu begi bakoitzean, eta nik ez, eta, kasu partikular batetik orokorrerako jauzia egiten zuela, Tasiok gehitu zuen?: Bakoitza den bezalakoa da, eta horrek ez
|
du
erremediorik.
|
|
|
–Baina berak sei dioptria ditu begi bakoitzean, eta nik ez –eta, kasu partikular batetik orokorrerako jauzia egiten zuela, Tasiok gehitu zuen–: Bakoitza den bezalakoa da, eta horrek ez
|
du
erremediorik.
|
|
|
...zan ere, mutiletan gazteena zen... eta Reginaren kuttuna, are kuttunago zitzaiona, semea xalotasunaren irudia zen neurrian; Reginak, gainera, gogoan behar zuen Benjamin Mariarekin izan zuèn portaera eskasa; esan nahi baita huraxe izan zitekeela –bere ahizpa Ernestinak ez zion besterik esaten– Jainkoak eskaintzen ziòn abagunea, ez gaizki egindakoari erremedioa jartzeko, gaizki eginak ez
|
baitzuen
erremediorik, baina bai bere damuzko zama arintzeko, ikuspegi moral batetik Reginarentzat berebiziko garrantzia izan zezakeena, garai bateko portaera eskasa orduko portaera guztiz bestelakoarekin garbi zezakeelakoan, Jainkoaren begien aurrean bere burua berrerosteko saioan; Regina, azkenik, bere egiteko hari ekiteko prest zegoen, bai baitzirudien ezen Villalbako markesa andereak urtebete lehenago... Regina enean primeran zainduko dut nik mutila, izan beza berorrek konfiantza nirekin... harik eta Izagirre doktoreak esan zion arte:
|
|
|
Gorputzak, izan ere, behin huts egin zion –zer zen, bestela, birika bat galtzea, osasuna berreskuratzeko bidean bazegoen ere? –, eta beldur zen, ausaz, berriro huts egingo ote zion. Gorputzaren beldur denak, baina, ba ote
|
du
erremedio hoberik gorputzari –baita gizontasunari ere, bide batez, Gabinoren kasuan– ihes egitea baino. Gainera, beldur ez ezik, lotsa ere bazen, agian, Gabino.
|
|
|
behin marra jartzen duenean, edo haren alde zaude edo haren aurka. Eta horrek ez
|
du
erremediorik –Maria Bibianak.
|
|
2010
|
|
|
orduantxe damutu nintzen hartutako erabakiaz, hain zen neska hura ederra, eta orduantxe madarikatu nuen neure beldurra, gauzak erremediorik ez zuenean. Eta, hala ere, gauzak
|
bazuen
erremedioa, aski bainuen, hartarako, ibilitako bidea desibiltzea, borondatearen mugimendu soil batez: aski nuen, beraz, neskarengana joan eta, barkamena eskatu ondoren, esaldi zorrotz bat asmatzea:
|
|
|
Eta, gogor hartzen ninduela, erantsi zuen: . Balak egin dizun kaltea egin dizu, eta horrek ez
|
du
erremediorik, baina zu bizirik zaude gutxienez, eta askok eta askok ezin esan dute hori!
|
|
|
izan dugu desadostasun bat baino gehiago. Zu askotan damutu izan zara gurasoek guri euskara irakatsi ez izanaz, baina horrek, alde batetik, ez
|
du
erremediorik, eta bestetik, posibilitate gehiago dituen hizkuntza aberatsago baten eremuan jarri gintuen. Konparatuko al dituzu, bada, gaztelaniaren inguruan eraikitako kultura. Jorge Manrique eta Garcilaso, Cervantes eta Quevedo, Bécquer eta Espronceda, Antonio Machado eta García Lorca, Baroja eta Unamuno??
|
|
|
Zu euskarazale sutsua zara —itsua, alegia... baita arriskutsua ere, ondorioz—, eta horretan ere —Domingo ere aritu zen esperantoarekin, baina Domingo hil zen eta esperantoa lau katuren kontua da, laurak ere idealistak, hori bai...! — izan dugu desadostasun bat baino gehiago. Zu askotan damutu izan zara gurasoek guri euskara irakatsi ez izanaz, baina horrek, alde batetik, ez
|
du
erremediorik, eta bestetik, posibilitate gehiago dituen hizkuntza aberatsago baten eremuan jarri gintuen. Konparatuko al dituzu, bada, gaztelaniaren inguruan eraikitako kultura —Jorge Manrique eta Garcilaso, Cervantes eta Quevedo, Bécquer eta Espronceda, Antonio Machado eta García Lorca, Baroja eta Unamuno... — euskararen inguruan eraikitakoarekin, apaizak eta kleroa nagusi?
|
|
|
orduantxe damutu nintzen hartutako erabakiaz, hain zen neska hura ederra, eta orduantxe madarikatu nuen neure beldurra, gauzak erremediorik ez zuenean. Eta, hala ere, gauzak
|
bazuen
erremedioa, aski bainuen, hartarako, ibilitako bidea desibiltzea, borondatearen mugimendu soil batez: aski nuen, beraz, neskarengana joan eta, barkamena eskatu ondoren, esaldi zorrotz bat asmatzea:
|
|
|
Eta, gogor hartzen ninduela, erantsi zuen: ‘Balak egin dizun kaltea egin dizu, eta horrek ez
|
du
erremediorik... baina zu bizirik zaude gutxienez, eta askok eta askok ezin esan dute hori! Gainera, balak femurraren haustura eragin dizu, bai, baina hezurra ezpaldu gabe, hortxe gelditu baitzaizu, hezurraren atarian... ’ Morfina eskatu nion gero, baina berak ez zuela morfinarik; are gehiago:
|
|
2011
|
|
|
Baina etzazula pentsa behin gauza bat eginda atzerabueltarik daukanik: egiterako pentsatu gauzak, eginak ez
|
du
erremediorik, esan zidak, erloju bitxi hori dela-eta biok izandako hainbat berriketa gogoraraziz.
|
|
|
Ez zuen logalerik, baina ezerezezko laztan hura espero zuen berriro, luma laztan hura. Munduak ez
|
zuen
erremediorik, bestearen ez izatea abantail ederra zen.
|
|
|
–Nik beti diot, esan zuen, bere aurkikunde berezia bailitzan?, lehenago edo geroago, denok joan behar dugula. Horrek ez
|
du
erremediorik. –Etena egin zuen?.
|
|
2012
|
|
|
Nik gordetako musuak banatzeko irrikaz. Ola zen Elenak nitaz ahazteko behar
|
zuen
erremedioa. Agian disimuluan eta ondo planeatuz gero?
|
|
|
Zamaren falta esplikatzeko argudio bakarra dago, hots, hiltzaileari ez zitzaiola bururatu zamaren bat izan behar zuela eskura gorpua uretara bota baino lehen. Gorpua uretara jaurtitzeko unean, konturatuko zen noski bere arduragabetasunaz; baina orduan ez
|
zuen
erremediorik. Edozein arrisku hobea zen ertz madarikatura itzultzea baino.
|
|
2013
|
|
|
Egoeraren larriaz ohartu zirenerako beranduegi zen. Kalteak ez
|
zuen
erremediorik.
|
|
|
Hala, bada, Mendebaldean mendez mende garatutako ideia guztiz interesatuaren aurka, zeinak dioen ezen islamiarren tradizioak ez
|
duela
erremediorik, zeren gizonen eta emakumeen munduak tankan itxitako konpartimenduak diren, baziren, baziren, badira eta beti izanen dira, goiko klaseetan nagusiki, bertze era batean pentsatu eta sentitzen zutèn taldeak, taldekideren baten landetxe edo txaletetan elkartzen zirenak, ez isilpean, gobernuak bazekien talde haien berri:
|
|
|
Motzean, horixe bera dira: barrenustelak, jendaila zimur bihozgabeak, eta ez
|
dute
erremediorik. Haiekin ez zenukete atarramentu onik lortuko.
|
|
|
Hala, bada, Mendebaldean mendez mende garatutako ideia guztiz interesatuaren aurka, zeinak dioen ezen islamiarren tradizioak ez
|
duela
erremediorik, zeren gizonen eta emakumeen munduak tankan itxitako konpartimenduak diren, baziren –baziren, badira eta beti izanen dira, goiko klaseetan nagusiki– bertze era batean pentsatu eta sentitzen zutèn taldeak, taldekideren baten landetxe edo txaletetan elkartzen zirenak, ez isilpean –gobernuak bazekien talde haien berri: jakinen ez zuen, bada, gobernuko goi kargu batzuk elkarte itxurako haietan integratuak bazeuden! –, baina bai ia isilpean... jakin bazekitelako, beharbada, kalapita gorrian ez ibiltzea zela –eta masak ez aztoratzea, azken batean– modu bakarra, gobernuak onar zitzan.
|
|
2014
|
|
|
Z k ez du nire ohiko ohaideen kasik inongo antzik, aurpegi arrunta du, ile motz arrunta, janzkera arrunta, dena arrunta, are hutsala, urrutitik arriskutsuki ohikoa, normala eta masiboa dirudiena, betaurreko eta ahuntz bizar karnabaletakoak salbu, bistan denez?, baina gero gertuagotik begiratuta baditu ezpain lodi horiek, eta fisikotik harago ere, fisikotik harago batik bat,
|
badu
erremediorik gabe magnetiko bilakatzen duen zerbait, nire belarri atzean hatsanka aritu dadin eta ondoren hitz goxoak xuxurla diezazkidan munduan beste edozer gauza baino minago desio izatera naraman zerbait, errukirik gabe: hitz egiten diodanean jartzen zaion txundimenezko soa, begietan pizten zaion erabateko lilura, neure burua irudikatzen dut aldare batetik predikuka berak nire azpian gurtze posizio erabat tolestuan diharduelarik, nirea da egoeraren kontrol absolutua, ongi bezatutako zakurrek nola hatza altxatzearekin nire aginduak beteko dituen sentipen horditzailea.
|
|
2015
|
|
|
Jendea ez zegoen txantxetarako, ezta polizia ere, eta haserrea puxika baten antzera joan zen puztuz. Hildakoek ez
|
zuten
erremediorik, jakina, baina burdinek bai. Eta jendeak esaten zuen:
|
|
|
Michelin herrian bizi gara, elitezko gastronomiaren lurraldean, eta hala ere ardo kontuetan ideia putarik ez dugu oraindik. Txapela buruan eta betiko Errioxa mahai gainean, ez
|
dugu
erremediorik. Uste dugu ez dagoela hoberik, eta badaezpada ere ez gara bilaketan hasten.
|
|
|
–Xabi, desde luego ez
|
duzu
erremediorik.
|
|
|
Handik sei hilabetera, Martak begiak argitu zizkionean. Baina ordurako berandu zen, gauzak ez
|
zuen
erremediorik.
|
|
2016
|
|
|
–Inuzente inuzentea haiz benetan?, esan zion, irribarre handia ahoan,, izugarri lotsatia izateaz gainera?. . Benetan, ez
|
duk
erremediorik?, jarraitu zuen, oso dibertiturik egongo balitz bezala. Semaforoa berde jarri zen eta bi ibilgailuek hurrenez hurren jo zuten Zurriolarantz, berehala 180 graduko buelta emateko berriro, Nafarroa hiribiderantz.
|
|
2017
|
|
|
Neu liburutegian, eta Pancorbo garajeko tailerrean Mercedes zaharrari detaile nimiñoetarainoko konponketak egin nahian, eta bidenabar haren sormen mekanikoari askatasun osoa emanez. Zeren neuk ere egiten nuen eran, berak eskulanean
|
zuen
erremedioa denboraren iragate geldiari aurre egiteko.
|
|
|
–Etorri hona, eta denok zoriontsuak izango zarete?. Paradisua izan behar duen lekuan ere ezin bazara izan zoriontsu, zureak ez
|
du
erremediorik. Trumpek ere guateke handi bat agindu die bere jarraitzaileei.
|
|
|
–Zertarako? Gertatutakoak ez
|
zuen
erremediorik. Ikusi al duzu inoiz hildako pertsona bat, tiro baten ondorioz buruak eztanda egin eta gero?
|
|
2019
|
|
|
Orduan konturatu nintzen ez
|
zuela
erremediorik. Tratu hura arima saltzearen parekoa zen benetako itsasgizon batentzat; eta, bestalde?
|
|
|
–Txorieri mintzo zen, irri ahulez, ez
|
duzu
erremediorik, esanez bezala?, amari izugarri gustatzen zitzaion.
|
|
|
Eta, nola gorputz hartan ez baitzuen aitzakiarik aurkitu, bizitzak ezarri ziòn muga berria onartu beharrean aurkitu zen: Telmok, beraz, bolbora hezea eta mela mela eginda zuen, eta hark ez
|
zuen
erremediorik! Nork esango zion hori berari, eginahal orotan konplitu izan zuen gizonari?, konplitu baino gehiago ere bai, beharbada, larrua jotzea atsegin atsegin zuenez gero:
|
|
|
Behin batean, esate baterako, ezkondu baino urte batzuk lehenago, ispilu aurrean bere buruari begiratu eta ilea galtzen hasia zela ohartu zenean, disgustu ikaragarria hartu zuen Maurixiok, are ikaragarriagoa egin zena espezialistak esan zionean berandu gabe geratuko zela burusoil. Eta ezetz, hark ez
|
zuela
erremediorik! Baita asmatu ere, zoritxarrez, urtebete gabe geratu baitzitzaion burua Idiazabalgo gazta bat bezala?
|
|
|
Ordurako, amona zaharrak bazekien heriotzak ez
|
zuela
erremediorik, berari ere iritsiko zitzaiola tenorea. Baina, txanda ailegatu bitartean, ez zegoen prest malenkonian murgilduta bizitzeko.
|
|
2020
|
|
|
Zerbait hori gordina eta lizuna izango zela irudikatu omen zuen Maiderrek, gizonari irribarre koipetsua zabaldu baitzitzaion ezpainetan. . Emakumeok ez
|
dugu
erremediorik?, pentsatu omen zuen Maiderrek, eta berak ez zuela sekula horrelakorik egingo erabaki omen zuen, Agirrezabalelek SECEDeko edo CESIDeko kontuekin, edo beharbada CNI zen dagoeneko, jarraitzen zuen bitartean.
|
|
|
–Ez
|
duk
erremediorik.
|
|
2021
|
|
|
–Saiatzen naiz –esan zuen– Baina ez
|
du
erremediorik. Nahita egiten du...
|
|
2022
|
|
|
Adinarenak, noski, ez
|
zuela
erremediorik erantzun nien, ez bazen Suitzako klinika batean transplante integrala egiten zidatela. Iraganeko nire orbanaz, ordea (hitz hori erabili zuten muga pasatu eta Zuberoan eman nuen urtebetea izendatzeko), ez kezkatzeko esan zidaten, erabat ezabatzea zaila bazen ere, estali edo disimulatu egingo zutelako, horretarako bi aholkulari kontratatu baitzituzten, auskalo zer dirutza ordainduta, Alemanian ikasiak nolanahi ere, ondo ulertu banien, eta geroztik Argentinan eta Txilen eta diktadurak erori diren beste hainbat lekutan biografiak egokitzen lan egindakoak.
|