|
2002
|
|
|
Monascus koloratzaile naturala da, animalia jatorrikoa (espezie mikrobiologikoak), eta ez dago Europar Batasunean onartutako koloratzaileen zerrenda positiboan, ez eta Estatu Batuetan ere. Hala ere,
|
duela
ehunka urtetik erabili izan da Ekialdean modu sendagarrian edo ardoa koloreztatzeko. Monascus Ekialdeko arrozaren gainean hazten da, eta masa gorri bat sortzen du.
|
|
2003
|
|
|
Arrantzarekiko gatazkak Industriako eta artisautzako arrantza aparailuek ehunka izurde hiltzen dituzte urtero Itsas ugaztunen eta arrantza jardueren arteko elkarreraginak aspalditik gertatzen dira. Mediterraneoko kostalde gehienetan itsas txakur fraidea desagertzearen arrazoia
|
duela
ehunka urte sortu ziren mota horretako arazoak izan ziren. Gure uretan, arrantza aparailuen aniztasuna eta flotaren tamaina kontuan hartuta, gatazkak ugariak dira eta urtero ehunka zetazeo hiltzen dituzte.
|
|
|
Nazio Batuen arabera, sarpena handia da Espainian, eta azkar hazten da. 15 eta 65 urte bitarteko espainiarren artean, %1, 2 anfetaminak kontsumitzen dituzte, eta %1, 8, izen iradokitzaileak
|
dituzten
ehunka “marka” dituzten estasiak. 2001eko datuak dira.
|
|
2004
|
|
|
Lurreko bizitzaren bilakaeraren misterioetako bat da hegatsak dituzten arrainak gorputz adarretako ornodunetara igarotzea. Biologoek eta paleontologoek pentsatu zuten, urte askoan, hegatsak hanka eta beso bihurtzea
|
duela
ehunka milioi urte gorputza jasan eta lekuz aldatzeko beharrari erantzun ziola; orduan hasi zen uretan ibiltzeari ekiteko igeri egiteari utzi zioten uretako izaki batzuen inbasio handia. Hala ere, duela 360 milioi urte baino gehiago bizi izan ziren espezieen fosilen azterketak, devoniar periodoan, anfibioen, ur gezako arrainen eta koral formazioen agerpena ezagutu zuenean, agerian utzi du gorputz adarrak uste baino lehenago sortu zirela, sakonera txikiko uretan mugitzeko haiek erabili zituzten arrainetan, Chicagoko Unibertsitateko hiru paleontologok “Science” lanean dioenez.
|
|
|
|
Duela
ehunka milioi urtetik giza genomaren bilakaera berreraikitzen laguntzen die biologoei akuario arrain batek. “Tetraodon nigriviridis” da genoma bahitu zaien puxikako arrainetako bigarrena, eta haren “bizitzaren liburua” gizakiarenarekin alderatuz, zehaztu ahal izan da noiz bizi izan zen bi espezieen azken arbaso komuna eta nolakoa zen.
|
|
|
Duela bi milioi urte, Homo erectus Afrikatik atera eta Asia kolonizatzen hasi zen Indonesiaraino. Zientzialari talde horren arabera, “Floresko gizona”
|
duela
ehunka mila urte uharte horretan bakartuta geratu zen “Homo erectus” populazio baten ondorengoa izan liteke, eta, beste ugaztun espezie batzuen antzera, gorputz forma nanorantz eboluzionatu zuen. Aurkikuntza harrigarria Aurkikuntza garrantzitsua da, harrigarria eta giza eboluzioaren axioma asko aldatzeko gaitasuna duena, Juan Luis Arsuaga Atapuerca proiektuko zuzendarikidearen arabera.
|
|
|
Europako zientzialari talde batek, Klaus Kölmel ikertzaile alemanak zuzendua, zortzi urtez behatu ditu larruazaleko minbizia
|
duten
ehunka gaixoren osasun egoera eta historia klinikoa. Gaixo horiek melanoma gaizto bat erauzteko operatu zituzten, eta ondorioztatu dute haurtzaroan txirlaren edo tuberkulosiaren kontra txertatuta egon ziren guztiek ez zutela inoiz minbizi mailarekiko erresistentzia handiagoa garatu.
|
|
2005
|
|
|
Orain arte exotikotzat jo izan ditugun elikagai batzuk merkatu estatalean sartzen ari zaizkigu eta, hemendik urte batzuetara, hamaika errezeta daudenez eta formula horiek eskarmentudunak direnez, espainiarren eguneroko dietako osagai bihurtuko dira, beste kulturetako produktu askorekin jazo izan den bezala; hortxe ditugu, adibidez, patata eta tomatea, Espainiako ortuetan
|
duela
ehunka urte landutakoak, edo anana eta kiwia, berriagoak.
|
|
|
Iowako Unibertsitateko Antonio eta Hanna Damasio estatubatuarrek ekarri zuten beste elementu garrantzitsu bat. Kortex prefrontalean lesioak
|
dituzten
ehunka gaixoren portaera aztertu dute, eta egiaztatu dute beren gaitasun intelektuala bere horretan mantentzen den arren, portaera sozialean aldaketa etengabeak izaten dituztela eta beren konpromisoak errespetatzeko gai ez direla.
|
|
|
Izokina
|
duten
ehunka oilasko
|
|
2006
|
|
|
Gaia eztabaidatzen den Sareko foroetan, sistema zurruntasun osoz aplikatzen bada, hilabete gutxiren buruan ugaltzaile guztiak desgaituta geratuko dira, eta Blu ray bere buruaz beste egingo du. Fitxategi babestuak kopiatzeko asmorik izan ez
|
duten
ehunka mila erabiltzaileri eragin diezaiekete kopiatzearen aurkako neurriek Giltzarrien sistema batez ere pirateria masiboan erabili ohi diren erreproduzitzaile industrialen aurka borrokatzeko pentsatuta dagoen arren, kopiak banan banan egiten dituen etxeko erreproduzitzaileari ere eragingo dio. Hala ere, analista askok uste dute Blu ray malgua eta onbera izango dela banakako grabatzaileekin, legez kanpoko kopia ustiatzen duten mafien aurka eraginkortasunez borrokatzea baita helburua.
|
|
2007
|
|
|
Kontaktu baten eguneratzeak norberaren orrian jasotzeari utzi nahi bazaio, baina ez bada ezabatu nahi lagun zerrendatik, nahikoa da' leave' (askatu) aukera aplikatzea, eta kontaktu deseroso edo oso astun bat blokeatu nahi bada,' kendu' (ezabatu) aukeraren bidez egin behar da. Sare gero eta handiagoak Nolanahi ere, ez da beharrezkoa zerbitzuan alta ematea, Twitterrek
|
dituen
ehunka mila erabiltzaileen eguneratzeak ikusteko. Zerbitzuaren orri nagusitik, azken eguneraketetara sar daiteke modu globalean eta segundotik segundora, eta, beraz, komunitatearen intimitateei errepaso azkarra egiteko behar adina material dago.
|
|
2008
|
|
|
0,5 gradu zentigradu hamar urtean behin. “Uste dugu Wilkins izotz geruza
|
duela
ehunka urte existitzen dela, baina aire beroak eta ozeanoko olatuek hondamena eragiten dutela”, esan zuen NSIDCeko arduradunak. Azken 50 urteotan, Antartikako penintsularen mendebaldean izan da Lurreko tenperatura igoerarik handiena.
|
|
|
Estatu Batuek segurtasun arauak betetzen ez
|
dituzten
ehunka hegazkin ikuskatzen dituzte
|
|
|
Kaosa Estatu Batuetako aireportuen jabe egin da, herrialdeko Abiazio Administrazio Federalak (FAA) segurtasun arauak betetzen ez
|
dituzten
ehunka hegazkinen bat bateko ikuskapena martxan jarri ondoren. EFEren arabera, FAA herrialdean lan egiten duten airelinea guztiek segurtasunari buruzko hamar zuzentarau betetzen dituztela berrikusten ari da.
|
|
2009
|
|
|
Joan den astetik, Europan esperientzia aitzindari bati esker, ezgaitasuna
|
duten
ehunka gaztek ordenagailu bat erabil dezakete begiaren irisarekin
|
|
|
Wikimedia Gojiko baiak (“Lycium barbarbarum”), goji gereziak izenez ere ezagunak, modu naturalean hazten dira Tibeteko mendietan, Himalaya mendikatearen erdi erdian, eta Txinako hegoaldeko hainbat probintziatan. Txinako medikuntza tradizionalari buruzko literaturak, elikagai horri buruzko literatura nagusiak, dio baia horiek
|
duela
ehunka urtetik kontsumitzen direla, eta bizitasuna handitzeko eta nekeari aurre egiteko gaitasuna ematen diela. Identifikatutako osagaien artean, polisakarido proteina konplexu bat nabarmentzen da, eta horri propietate onuragarriak eman litzaizkioke.
|
|
2010
|
|
|
Gizakia gizona denetik, adibidez, arrautzak jan ditu eta ia planeta osoan jan du. Duela bi mila urte baino gehiago, greziarrek eta erromatarrek jada uste
|
zuten
ehunka milioi lagunentzako jakia dela gaur egun ere, nahiz eta duela zenbait hamarkadatik herri elikaduraren paradigmetako bat bihurtu, gutxienez herrialde garatuetan. Eta ez da harritzekoa:
|
|
|
Aldi berean, babesa ematen die eta neurriak hartzen ditu senideekin edo legezko tutoreekin elkartzeko. Erakundeak uste
|
du
ehunka haur egon daitezkeela, agian milaka, kaleetan edo ospitaleetan, urik gabe, janaririk gabe eta indarkeriaren eta abusuaren aurkako babesik gabe. Nahiz eta haurrak fisikoki zaurituta ez egon, trauma psikologiko handia jasan dute, eta horrek bizitza osoan eragingo die.
|
|
|
“Olio esentzialak, berez, ez dira antibiotikoekiko erresistenteak diren bakterioen kontrako tratamendurako aukera bat, baina haien konbinazioak sendagaien dosia murrizten lagunduko luke, eta, hala, medikamentuekiko erresistenteak diren mikroorganismo berriak agertzea saihestuko litzateke”, esan zuen Yiannis Samaras irakasleak, ikerketaren zuzendarikideak.
|
Duela
ehunka urtetik ezagutzen dira olio esentzialak, haien propietate terapeutikoengatik, baina orain arte oso gutxi zekiten gizakiek dituzten ezaugarri antimikrobianoei buruz, zientzialariak azaldu zuenez. Ildo horretan, zenbait ikerketak frogatu dute funtsezko olioak, ondo toleratuak izateaz gain, eraginkorrak direla zenbait bakterio eta onddoren kontra.
|
|
|
Denborak aurrera egin ahala, kezka eta haserrea handitu egiten dira, ez bakarrik konpainia handien eremuan. Beren hegaldiak hartu ezin izan dituzten edo egun horietan hegan egiteko asmoa
|
duten
ehunka lagunek galdera hau egin dute: nola jokatu sumendi batek bidaia planak lehertu dituenean.
|
|
2012
|
|
|
Espainian, urtean batez beste 187 euro kostatzen da txakur bat animalien babesle batean egotea (Affinityren datuak). Irabazi asmorik gabeko elkarte horientzat, neurri handi batean zakurrak maite
|
dituzten
ehunka profesionalen eta herritarren borondatezko lanari esker funtzionatzen dutenak, dohaintzak eta bazkideen kuotak ezinbestekoak dira. Dirua funtsezkoa da lanean jarraitu ahal izateko:
|
|
2013
|
|
|
Izan ere, hipertentsioaren ondoren, tabako ohitura da mundu osoko heriotza eragile nagusia. OMEren datuen arabera, erretzaileen erdiak (650 milioi pertsona inguru) garaiz hilko dira, zigarroen eraginez, eta tabakoa inoiz kontsumitu ez
|
duten
ehunka mila milakok, berriz, kanpoko kearen eraginpean geratuko dira. Artikulu honetan Tabakorik Gabeko Munduko Eguna eta tabako ohiturak eragiten dituen ondorio hilgarriak zer lortu nahi den azaltzen da.
|
|
2014
|
|
|
India da boluntario lanak egiteko herrialde iradokitzaileenetako bat, baina, aldi berean, baldintza gogorrenetako batzuk ditu, eta lurralde horretan haiekin lankidetzan aritzeko aukera ematen duten Gobernuz Kanpoko Erakunde (GKE) gutxi daude. Indiaren berezko erakargarritasunak, egoera bakoitzean aldatzen direnak, haiek ezagutzeko aukera galdu nahi ez
|
duten
ehunka pertsonentzako erakargarri dira. Baina errealitate horretara boluntario gisa hurbildu aurretik, gogoeta egin behar da.
|
|
2015
|
|
|
Intentsitate handieneko urteak higiezinen burbuiletan gertatu ziren, baina gaur egun arazoak jarraitzen du. Garai hartan Castellótik urtero ateratzen ziren «olibondo bakarrak
|
zituzten
ehunka kamioi, eta, zehazki, castellondar del Maestrazgo eskualdean milaka», azpimarratu du Palacios. Valentziako Erkidegoak 2006tik aurrera 5.000 ale baino gehiago babesten dituen Zuhaitz Ondare Monumentalaren lege bat onartzen zuen, sei metrotik gorako perimetroak edo 350 urte baino gehiago dituztenak, Valentziako Erkidegoak onartzen zuen.
|
|
2016
|
|
|
Horixe gertatu zaie, hain zuzen, ekainean eta uztailean Vueling konpainiarekin hegan egin nahi
|
zuten
ehunka bidaiariri (IAG enpresarena da eta low cost hegaldiak eskaintzen ditu); konpainia horrek gorabehera asko izan ditu eta hegaldi asko atzeratu eta ezeztatu behar izan ditu planifikazioa eta baliabideak falta izan dituelako.
|
|
2017
|
|
|
Diabetesa
|
duten
ehunka haur eta nerabe prestatzen ari dira Espainiako Diabetes Federazioko (FEDE) federazio eta elkarteek antolatutako udalekuez gozatzeko. Ingurune ludiko batean garatuko den prestakuntza jarduera honetan, gazteek beren diabetesa ondo kontrola dezakete eta, era berean, laguntza eta hezkuntza diabetologikoa jaso dezakete, profesional mediko eta hezitzaileei esker.
|
|
|
Ez da txankletarik, galtza edo gona laburrik edo mahukarik gabeko kirol elastikorik joan behar. Baina horrek ez du esan nahi beroa pasatu behar denik, ehun arinak
|
dituzten
ehunka jantzi oso egoki baitaude, zabalak eta kolore argikoak… beroaren aurka gehien aipatzen direnak! Lana aire zabalean egiten bada, gainera, ezinbestekoa da burua estaltzea.
|
|
|
Behin betiko elixirraren bila Elixirraren fantasia ez da berria. Aitzitik,
|
duela
ehunka urtetik hona gurekin dugu. Filosofo harriaren lehen aipamenak duela 1.700 urtekoak dira.
|
|
2019
|
|
|
Baratxuria tipularen edo porruaren familiakoa da, gure errezeten zati da
|
duela
ehunka urtetik, eta propietate osasungarri ugari ematen zaizkio.
|
|
2020
|
|
|
Agian ez dugu hain gogoan Espainian milaka familiak ez zutela esperientzia hura bizitzeko aukerarik izan janaria erosteko dirurik ez zutelako. Espainiako Elikagai Bankuen Federazioak (FESBAL) adierazi duenez, “krisiak aurrekaririk gabeko elikadura larrialdia eragin du herrialdean, eta gizarte erakundeen mesederako laguntzarik eskatu ez
|
zuten
ehunka familia utzi ditu etxean bazkaltzeko”. 54 Elikagai Bankuk osatzen dute erakundea, eta berretsi egiten du pandemia hasi ondoren laguntza eskaerak ugaritu egin direla, eta errealitate berri horren xehetasunak ematen ditu:
|
|
2021
|
|
|
Era berean, ikusi da hesteetako mikrobiotak ere eragin dezakeela kovi larri samar batean. Apendizearen mikrobiota Apendizean bakterioak daude, eta orain arte pentsatu izan da,
|
duela
ehunka mila urte, bakterio horiek gure arbasoei landareen zelulosa digeritzen laguntzeko misioa izan zutela. Gaur egun, funtzio hori ez litzateke beharrezkoa izango eta, beraz, eranskina alferrikako organoa izango litzateke, aztarnazkoa.
|
|
2022
|
|
|
Kolesterolarentzat ona edo txarra den galdetzen duenak jakin behar du: kolesterol edukia ere txikia da. Baina arrain zopa batean denak ez dira mantenugaiak. Bertan, elikagaien kimikarekiko grina duen edonork izen konplexuak
|
dituzten
ehunka substantzia lurrunkor aurkituko ditu, batzuk ahosabaiarekiko eta nerbio usaintsuekiko atseginenak direnak. Zaporea funtsezkoa da modu osasungarrian jateko gogoa pizteko.
|