|
2007
|
|
|
Horren ondorioz, Espainian euskarri fisikoak erabiltzea gure ingurune sozioekonomikoko beste herrialde batzuetakoa baino askoz handiagoa da, eta azken urteetan erabili dira”, azaldu dute proiektuaren arduradunek. Dementzia
|
duten
egoiliarrak kontuan hartuz gero, egunero lokarrien mende jartzen direnen proportzioa %60tik gorakoa da. Datu horietatik ondorioztatzen denez, Espainian garrantzi handiko arazoa da hori, eta gaixoei, senideei, zaintzaileei eta medikuntzako profesionalei eragiten die.
|
|
|
" Atzerritarrentzako kredituak" edo" ez egoiliarrentzako hipotekak" izenarekin, Espainian bizi diren atzerritarren dirua biltzeko bankuen eta aurrezki kutxen estrategia komertziala ezkutatu ohi da. Bankuek" saltzen"
|
dute
egoiliar talde horrentzako berariazko kredituak dituztela, baina maileguen zenbatekoa, amortizazio epea eta aplikatzen diren interes tasak bezero nazionalek bete behar dituztenen antzekoak dira.
|
|
2008
|
|
|
Ezkaratzeko ateburuari begiratzea ere komeni da, oso arraroa eta bakanetakoa baita. Etxe berritu baten pare parean da, eta gaur egun ez
|
du
egoiliarrik. Jauregoitia eta Zabaleko borda izena duen beste etxe zaharberritu baten artean igarota, bide harriztatuan jarraituko dugu Etxebarreko eliza inguruari agur eginda.
|
|
|
Helsinkiko egoitza geriatriko guztietan egindako azterlan batean, 82 urteko batez besteko adineko 2.114 pertsonaren lagin batekin, ikusi zen zaharren %29k desnutrizio iragarpena zuela eta %60k arrisku handia. Hong Kongeko (Txina) 14 egoitzatan (1.699 pertsona), 18,5 kg/ m2 baino GMI txikiagoa
|
duten
egoiliarren %26 aurkitu zen, indize ideala 20 – 25 kg/ m2 denean, eta horrek desnutrizioa adierazten du. Egoitzetako arazo nagusietako bat da zaharrek benetan kontsumitzen dituzten elikagaiak ez datozela bat beren beharrak betetzeko behar dituzten errazioekin.
|
|
|
Hala ere, prezioaren barruan zerbitzu hori sartzen zen lekuetan, egunero garbitzen zen denbora %18 zen; bi egunetik behin %10; hiru egunetik behin %14 eta astean behin %18 Zentro horietako gabezia handienetako bat ezgaitasuna duten pertsonentzako egokitzapenik eza izan zen: aldizkariaren txostenean jasotako 86 egoitzetatik %60k ez
|
dute
egoiliar horientzako egokitutako gela bakar bat ere. Onenak, Bilbon, Murtzian, Alacanten eta Gasteizen.
|
|
2009
|
|
|
Bisita horiekin, jakin nahi izan dugu zer nolako arreta eskaintzen dieten egoiliarrei, zer azpiegitura eta zerbitzu dituzten, adineko zenbat pertsonaren ardura izaten duen zaintzaile bakoitzak, zenbateko intimitatea
|
duten
egoiliarrek eta zenbateraino sentitzen diren etxean bezala, nolako mediku arreta ematen dieten, garbitasuna, segurtasuna eta irispideak nolakoak diren, eta, jakina, zer prezio duten.
|
|
|
Egoitzen erdietan, egoiliarrek euren gelan bertan har ditzakete bisitariak, intimitate gehiago edukitzeko, eta% 70etan aukera
|
dute
egoiliarrarekin geratzeko, haiek osasunez larri badabiltza (publikoetan,% 83tan egin liteke hori).
|
|
|
Lagundu beharrik ez
|
duen
egoiliarra
|
|
|
Lagundu beharrik ez
|
duen
egoiliarra birentzako gelan
|
|
|
Lagundu beharrik ez
|
duen
egoiliarra:
|
|
2010
|
|
|
–Partida ikusi nahi baduzu, Damaso, gera zaitez, ez baitut uste Danielek eragozpenik jarriko dizunik??. Banuen, bai, zereginik, handik ordu erdira aldez aurretik finkatua
|
bainuen
egoiliarren egoitzako lagun batekin xakean aritzeko hitzordua, baina lagunak ere ulertu beharra zuen zoriak urrezko aukera baten aurrean jarri eta aukera hura baliatu behar nuela, saguen mundutik lehoienera egiteko puntuan nengoen, pentsa?!?, eta hala, gonbita esker onez onartzen nuela, bertan gelditzea erabaki nuen.
|
|
|
" Partida ikusi nahi baduzu, Damaso, gera zaitez, ez baitut uste Danielek eragozpenik jarriko dizunik...". Banuen, bai, zereginik, handik ordu erdira aldez aurretik finkatua
|
bainuen
egoiliarren egoitzako lagun batekin xakean aritzeko hitzordua... baina lagunak ere ulertu beharra zuen zoriak urrezko aukera baten aurrean jarri eta aukera hura baliatu behar nuela —saguen mundutik lehoienera egiteko puntuan nengoen, pentsa...! —, eta hala, gonbita esker onez onartzen nuela, bertan gelditzea erabaki nuen.
|
|
2011
|
|
|
Bestalde, barne araudian agertzen da zentroak errespetu eta laguntasun giroa sustatu behar
|
duela
egoiliarren artean. Hori dela eta, han bizi diren adingabeek betebeharrak ere izaten dituzte, eta haiek betetzeko beharrezko mekanismoak edo neurri zuzentzaile eta hezitzaileak ezartzen ditu barne araudiak, hau da, zenbait gradutako hutsegite eta arau hausteen diziplina erregimen bat.
|
|
2014
|
|
|
Benjamin naiz, zure ardura
|
duen
egoiliarra.
|
|
2015
|
|
|
Handienek bereziki lagunduko dute ezindua den zaharra ariketaren egiten. Uste
|
genuke
egoiliarrek dituztela haurrak laguntzen, baina kontrakoa ere gertatzen da.
|
|
2016
|
|
|
Sortzaileen Gunea, ekoizpen zentroa, egitasmoaren DNAn txertatuta dago; hortik jartzen ditugu komunitate artistikoaren eskura egitasmoetan lan egin, horiek garatu eta formalizatzeko hainbat baliabide eta zerbitzu. Tabakalerak erreferentziazko lekua izan behar du inguruko artistentzako, baina, horrez gain, artisten arteko elkarrizketak eta trukeak sortzeko erantzukizuna ere badugu; horretarako
|
ditugu
egoiliar programak, formazio programak eta tailerrak, elkarrekiko garapen eta ikaskuntzarako testuinguru mistoak sortzen saiatzen baikara. Diziplina zein lurralde jatorri ezberdineko artisten bizikidetzak, izan ere, egitasmoen garapenari laguntzen dion sorkuntza eremua eragiten du.
|
|
|
Ea ez dut uste bozkatu behar
|
dugunik
egoiliar berri baten inguruan, ez bagara ados jarri aurretik.
|
|
2018
|
|
|
Horrela, eta beti ere profesional espezializatuen gidaritzapean, ardurak modu progresiboan hartuko ditu, ikasketa prozesua amaitzean espezialista izateko gaitasunak lortu arte. Espezialitate bakoitzak bere formazio programa du, eta bertan adierazten da bere iraupena (4 urte) eta urtez urte zer egin behar
|
duen
egoiliarrak gaitasunak osatu asmoz.
|
|
2019
|
|
|
N errepide nazionaleko obren eraginez mugatu egin da TAO zerbitzuko egoiliarren eremuan aparkatzeko aukera. Ondorioz, azken hilabeteotan herritar askok ez
|
du
egoiliarren eremuetan aparkatzerik lortu, edo etxetik urrun utzi behar izan du. EH Bilduren iritziz egoiliarren kuota ordaindu behar duten herritar hauek kaltetuak izan dira, eta udalak konpentsazioa eman lieke.
|
|
2020
|
|
|
Pan y Rosas elkartean uste
|
dute
egoiliar lana desagerrarazteak ezin duela izan erabaki isolatua, emakume migratzaile" askorentzat pobreziatik, egoera irregularretik eta etsipenetik ateratzeko modua delako". Ezinbesteko borrokatzat dituzte Atzerritarren Lege atzerakoia indargabetzea eta kontratuaren beharrik gabe paperak denentzat izatea.
|
|
|
Egoitzen sanitarizazioaz hitz egin behar genuke: gero eta osasun premia gehiago
|
dituzte
egoiliarrek, baina egoitzak ez daude prestatuta. Eta osasun arreta hori pribatua da, aparte kontratatzen da; zergatik ez du Osakidetzak bere gain hartzen?».
|
|
|
Ze osasun egoera
|
dute
egoiliarrek?
|
|
|
Burua ondo
|
duen
egoiliar batek barre egin zidan, nituen piurengatik. Maskara jantzita, gainera, egoiliar batzuek ez dute ulertzen esandakoa.
|
|
|
Hitzarmena aldatzea aldarrikatuko dute beste behin, eta orokorrean, egoitzetako sistema aldatzea galdegingo dute. Izan ere," pribatizazioan eta langileen prekaritatean" oinarritzen dela diote, eta horrek eragin zuzena
|
duela
egoiliarren zaintzan eta jasotzen duten arretan. LABek seinalatu du pandemiak azalera atera dituela adinekoen egoitzek aldez aurretik zituzten gabeziak.
|
|
2021
|
|
|
Hemen ere berri onak dira: gaitz hunek harturik mementoan ez dela eta nahi
|
zuten
egoiliarrak (omen anitzak) txertatuak izan dira joan den ostegunean, urtarrilaren 21arekin, artatzaile eta langile andana bat ere bai.
|
|
|
Gizarte zerbitzuek ez dute ezertarako balio langileak baldintza egokietan ez badira ari lanean. Zertarako araua, langileek hamar minutu baldin
|
badituzte
egoiliarrak garbitzeko?
|
|
|
Horrelako egoeretan, bertsoa bezalako tresna kulturalek izan dezaketen funtzio terapeutikoaz aritu dira hiru bertsolariak, eta Akizuren ustez, COVID aurretik ere bertsoa “errutinatik ateratzeko” baliagarria izan zitekeen. “Nobedadea” zen, bere ustez, eta era berean, lehengo ohiko sentsazio bat gogorarazten zien, eta hala bizi
|
zuten
egoiliarrek. Pandemian zahar etxeetako egoera bereziki izan da latza, eta bertsoaren funtzio sozial kulturala are motibo gehiagorekin behar dela uste du.
|
|
|
Ezinbestekoa da, baita ere, osasun mentala osasun krisiaren ondorioak bere gain hartuko dituen lehentasun bilakatzea eta, horretarako, pribatizatutakoa leheneratu egin da eta inoiz utzi behar izan ez lukeen komunitatean txertatu berriro. Eta, azkenik, gizarte gisa, ezin
|
dugu
egoiliarren bizitza duina eta bertako langileen lan baldintza zuzen eta arautuak bermatzen ez dituen egoitza eredu bat mantentzen jarraitu. Neurri hauek errepasatuz gero, argi ikusi dezakegu dena gobernuen borondate politikoaren menpe dagoela eta guk gizarte moduan dugun zeregina exijentzia eta mobilizatzea dela, lortu arte.
|
|
|
Ergoterapeuta da zenbait zahar etxetan; eri kognitibo, psikiko edo fisikoen autonomia lantzen du. Eta, hain zuzen ere, gaitz psikiatrikoak
|
dituzten
egoiliarrei beren ama hizkuntzan, kasu honetan euskaraz, mintzatzeak haiengan eragin positiboagoa duela ondorioztatu du, iaz egindako ikerketa batean. Zuzeneko esku hartzea aztertzeaz gain, bertako langileen iritzia ere izan du kontuan:
|
|
|
Egoitza barrenera iristeko aldapa dago alde batetik zein bestetik, baita gurpildun aulkiari bultzaka aritzeko ere. Bide beretik, ez da irtenbidea zerbitzu extrak eginez egoitzako furgoneta erabiltzea, ezta zerbitzu hori nahi
|
duen
egoiliarrak 24 ordu lehenago eskaera egin behar izatea ere.
|
|
2022
|
|
|
Azkoitiko egoitzan Eguneko Zentroa itxi egin dute, hara eraman dituztelako gaitza
|
duten
egoiliarrak. Azpeitiko San Martin egoitzan 24 positibo zenbatu dituzte orain arte.
|
|
|
Palma: Urtean 24 euro balio
|
du
egoiliarrek bereizgarria. Coruña: ORrako egoiliarren txartela 18,65 euro.
|
|
|
Azaldu zuenez, zigortuta dauden eremuetan geratzea erabaki duten herritarrei laguntza humanitarioa eman zaie; besteak beste, elikagaiak, botikak eta produktu higienikoak. Gaineratu zuen ebakuazioak ez direla etengo, eta goizero autobusak egongo direla oblastetik alde egin nahi
|
duten
egoiliarrak jasotzeko eta eremu seguruago batera lekualdatzeko.
|
|
|
«Datuak ikusita, oraindik ere zahar etxeetako murruen barruan gertatzen denari begiratu behar diogu. Hitz egin behar
|
dugu
egoiliarren bakartzeaz, gainezka dauden langileez, eta irabaziak bizitzaren gainetik jartzen dituzten enpresez». Erantzun egin dio Artolazabalek:
|
|
|
Egoitza handietan izan zen inpaktu dramatikoena hasieran, baina azkarrago erreakzionatu zuten, eta eraginkorrago. Hilgarritasun handiagoak lotura
|
du
egoiliarren zaurgarritasunarekin, baina ez zentroen titulartasunarekin».
|
|
|
Artolazabalek, ordea, ez ditu ratioak aipatu lehen mintzaldian, Jaurlaritzak arlo horretan duen eskumen nagusietako bat den arren. Izan ere, kritika gogorrak egin zizkioten gobernuak 2019ko udan onartutako dekretuari, langileen ratioak ez zetozelakoan bat mendekotasun handia
|
duten
egoiliarren arretarekin, eta pandemiaren harira araua berraztertzea adostu zuten Legebiltzarrean.
|
|
|
Zenbait autonomia erkidegotan, hala nola Katalunian edo Madrilen, osasun agintariek salbuespenezko neurriak hartu zituzten patologia konkretuak
|
zituzten
egoiliarrak ospitaletara sartzea mugatzeko. EAEn elkarrizketatutako zuzendariek ez dute era horretako agindurik jaso.
|
|
|
Zergatik, hemen bizi direlako, hau beraien etxea bada, ezin dira irten?". Horregatik, zenbait egoeratan, Argiñek zuzentzen duen egoitzakoan adibidez, zuzendariek erabaki zuten egoiliarrak ez isolatzea, kutsatze maila oso handia baitzen, eta sozializazioa lehenetsi zuten COVID
|
zuten
egoiliarren artean. Aipatutako guztiak agerian jartzen du segurtasun kolektiboaren eta ongizate indibidualaren arteko tentsioa, zaintza seguruaren eta zaintza onaren artekoa, alegia. c.
|
|
|
zikina; berdea: garbia) COVID
|
duten
egoiliarrek erabilitako baliabide, material eta hondakinen (arropa, baxera, janaria,..) sarrerako eta irteerako igarobidea bereiztea dakar berekin. Gainera, zentro batzuetan COVID zegoen eremuetan erabili eta botatzeko materiala erabiltzen zen (adibidez, baxera).
|
|
|
Zenbait autonomia erkidegotan, hala nola Katalunian edo Madrilen, osasun agintariek salbuespenezko neurriak hartu zituzten patologia konkretuak
|
zituzten
egoiliarrak ospitaletara sartzea mugatzeko. EAEn elkarrizketatutako zuzendariek ez dute era horretako agindurik jaso.
|
|
|
Zergatik, hemen bizi direlako, hau beraien etxea bada, ezin dira irten?". Horregatik, zenbait egoeratan, Argiñek zuzentzen duen egoitzakoan adibidez, zuzendariek erabaki zuten egoiliarrak ez isolatzea, kutsatze maila oso handia baitzen, eta sozializazioa lehenetsi zuten COVID
|
zuten
egoiliarren artean. Aipatutako guztiak agerian jartzen du segurtasun kolektiboaren eta ongizate indibidualaren arteko tentsioa, zaintza seguruaren eta zaintza onaren artekoa, alegia. c.
|
|
|
zikina; berdea: garbia) COVID
|
duten
egoiliarrek erabilitako baliabide, material eta hondakinen (arropa, baxera, janaria,..) sarrerako eta irteerako igarobidea bereiztea dakar berekin. Gainera, zentro batzuetan COVID zegoen eremuetan erabili eta botatzeko materiala erabiltzen zen (adibidez, baxera).
|
|
|
Depresioaren eta antsietatearen arteko harremana aztertzerakoan, depresio gradu ertaina aurkeztu dutenen artean,% 50ek antsietate altua ere adierazi dutela ikusten dugu. Ehunekorik altuena antsietaterik eta depresiorik ez
|
duten
egoiliarrengan topatu dugu(% 53,6) (4 taula).
|
|
|
Bosgarren hipotesiari heltzen badiogu, antsietate maila altua
|
duten
egoiliarrengan depresio maila altua topatzea espero genuen. Baina, berriz ere, ez dugu harreman esanguratsurik topatu bi aldagaien artean.
|
|
|
Seigarren hipotesi bezala, espezialitatearen aukeraketarekiko adostasun gutxiago dutenen artean antsietate gehiago agertuko zela onartu genuen. Estatistikoki esangurarik gabeko harreman bat topatu arren, espezialitatearen inguruko zalantzak
|
zituzten
egoiliarren %50ek antsietate altua aurkeztu dute, eta aukeraketarekin ados zeudenen %50 antsietate gabeko egoiliarrak izan dira (15).
|
|
2023
|
|
|
Ariketa pilotu bat egin genuen, zaintzaileek ahozkotasuna egiazta zezaten. Zaintzaileek bermatu behar
|
dute
egoiliarren hizkuntza menperatzen dutela. Ahozkoa da garrantzitsua hor, eta hori neurtu genuen.
|
|
|
Esaterako, erroldarik ez duten pertsonek ezin dute osasun txartela lortu, eta ezin dute Lanbiden izenik eman. Era berean, ez dute bozkatzeko eskubiderik, eta batzuek ezin
|
dute
egoiliar baimena eskuratu. «Errolda exijitzea pertsona guztien eskubideen aldeko aldarrikapena izan da eta izaten jarraituko du», argi utzi dute.
|
|
|
Egoitzako egoiliarren katalogoan errazen multzoan dago. Langileek, goizeko atontze lanetarako ezarrita
|
dituzten
egoiliar bakoitzeko hamabi minutu horietatik, ez dituzte Teresarekin bizpahiru baino gehiago erabiltzen. Zain egoten da besaulkian, orrazten.
|