|
2000
|
|
|
–Euskal erakaskuntzaren alorrean (etaeuskararenean berarenean ere bai, hein batez) Buesa edo Recalde bezalako antieuskaldun nabarmenak nagusi, jaun eta jabe, eta gidari ikusteak, uxatu egin ditueuskaltzaleak instituzio ofizialetatik. Hau deplauki aitortu behar
|
lukete
denek? (31,8).
|
|
|
Herri baten kultura bati buruz ari gara eta behin eta berriz esandugu kultura bizitzaren arloan dagoela, ez abstrakzioetan, ez tresnerian, ez eraikinetan.Denok gara kultur egileak, bakoitza bere inguruan. Baina ez
|
dugu
denok arlo guztietankuxkuxeatu behar. Herri baten kulturaren osagaiaz ari gara, ez biztanle bakoitzarenaz.22 kromosomak denon artean osatu behar ditugu, gure Herriaren gorputza osa dadin: besoak, begiak, hankak, burua.
|
|
2001
|
|
|
Batzuek hizkera arruntaren adierazle izan nahi dute, beste batzuek idatziaren isla, baina denek dute ezaugarri bera: ikasleengan pentsatuz idatzi dira. Ez dut ukatuko idatzi horiek testuak direnik, azken batean hasiera eta bukaera duten osotasun koherenteak1 2
|
baititugu
denak; baina agerian utzi nahi dut, horietako askok ez dutela hizkuntzaren benetako izaeraislatzen.
|
|
2002
|
|
|
Horrek guztiak konplexu bezain aberats, zail bezain garrantzizko bihurtzendu lurraldearen antolaketa. Konplexutasun eta zailtasun horiek, gainera, arrasareagotzen dira Euskal Herriaren kasuan, jakina denez, Euskal Herriko herrialdeekez
|
baitute
denak batera biltzen dituen agintaritza subirano komunik. Hori horrelaizanda, ezinezkoa da Euskal Herrian lurraldearen antolaketa global eta sistemikobat burutzea.
|
|
|
Noski, gizarte estamental hartan bazeuden menpekotasunak, eta, legez etatradizioz, gizona zen gizarte hartan nagusiena. Baina honek ez
|
zuen
dena azaltzen.Emakumeek ere osatzen zuten gizarte hura. Emakumeek, etxeen parte izateagatik, zenbait jarduera espazio zituzten, ordura arte imajinatzen ez genituenak.
|
|
|
Autore horien artean, euskal gizarteaaztergai dutenak eta beste gizarte batzuk aztertzen dituztenak daude. Etxearen etaoeconomicaren inguruko antolaketen azterketa
|
dute
denek elementu komuna.Talde horretan daude, besteak beste, Jose Maria Imfzcoz Beunza ren lanak, JoseIgnacio Atienza renak, Francisco Chacon ek Murtziako Unibertsitatean garatutakoikerketak eta Joan Bestard en lanak11.
|
|
|
herri irratiak irrati askeak, elkartekoak edota udalekoak. Hala ere, ezaugarri komun batzuk
|
dituzte
denek:
|
|
|
Entzun, ikusi edo nabaritu denaren arabera, norberak bere konposizioa egiten du, eta igorritakoa bere modura, bere inferentziazio ahalmenaren arabera ulertzen du. Informazio baten aurrean, munduaren ordez bidaltzen den zeinu multzoaren aurrean, ez
|
dugu
denok gauza bera ulertzen, nork bere inferentzia ahalmena baitu.
|
|
|
Zeren beldur izan nintekeen ez dakit; denaren beldur naiz haatik nire eromenean eta zelai zabal bat dago nire kezkentzat gertu. Itsasoak dituen arriskuak oro, lurrak
|
dituen
denak susmatzen dut direla hain atzerapen luzearen zergatia.
|
|
|
Historiae eta Annales dira lan nagusiak. Elkarren osagarri dira (atzekoz aurrera) eta are historia osoagoa egin nahi zuen, baina ez
|
zuen
dena burutzeko astirik izan. Historialari bikain gisa dihardu:
|
|
2003
|
|
|
Hori adibide argia da, zelanAEBek gura duten, merkataritzaren bidez, gure bizitza osoa kontrolpean eduki. Ezbakarrik baliabide naturalak, kolonialismo ekonomiko berria inposatu nahi dute.Testuinguru horretan, Cancuneko negoziazioetan sartuko garela esango nuke.Cancunera joan baino lehenago porrota egon daiteke, AEBek mundu osoari esatenbadiote ez doazela MMEaren dinamikan negoziatzera eta nazioarteko erakundeengainetik egingo dutela edota akordio batera heldu nahi
|
dutela
dena liberalizatzeko.Liberalizazio horren barruan, hiru arlo nagusi dauzkagu: zerbitzu publikoak, inbertsioak eta nekazaritza.
|
|
2004
|
|
|
Anaxagorasek, esaterako, adimenean txertatzen ditukosmosa, legea eta giza aberea: . Adimenak gobematzen
|
du
dena, alegia, izaki bizidunakoro, handienak bezala txikienak ere? (Anaxagoras, Fr. 12).
|
|
2006
|
|
|
Aseko dira batzuk eta bertzeak, etorriko baita, azkenean, herri honetara ere, borroka armatua, terrorismoa. Bederen, horrela usteko
|
dute
denek, aski izanen baita uste hori inguruan denak zapartegiteko, dena hondora joateko: espektatiba politikoak, espektatiba pertsonalak, kultura egiteko ahalbideak eta jendea.
|
|
|
Hanpatua iruditu zait. Hanpatua hizkeraz eta hanpatua mamiz.Segur aski, duela 16 urte irakurri zutenak zuzen zeuden kalitateaz den bezainbatean.Hainbertzenarekin ere, garbi
|
dut
dena ez zela kalitate izan ez argitaratzeko aholkuaematean. 80ko hamarkadaren bukaeran idatz zitekeen beharbada nafar euskaldunakgure Gobernuak zanpaturik sentitzen ginela (eta oraino ez zen UPN agintean!). Idatz zitekeen, beharbada, txalo gutiago joko baziren ere, Jaurlaritzak eta, oro har, mendebaldeko euskaldunek abandonaturik sentitzen ginela.
|
|
|
Begi bistakoa dena, denonustea dena ezbaian jarri. Ume esku batek bezala ukitu behar
|
dugu
dena, eta umebegiekin begiratu, denak berri antza har dezan. Idazteak beti transgresio bat dakar.Profanazio lan bat da.
|
|
|
pasio agonal hutsekin elkartzeko joera agertzen du, kirol batek izan dezakeen paretsuko izaera hartzen duelarik. Inork ez daki oraino nork beteko duen etorkizunean estalki huts hori; inork ez daki garapen izugarri honen buruan beste profeta batzuk agertuko diren, edo aspaldiko ideal eta sinesmenak indartsu birsortuko diren, edo, bestela, egoera mekanizatu batek eta denak denen aurkako borroka aztoratuak ez ote
|
duen
dena estaliko. Horrela izatekotan, zibilizazioaren fase honetako, azken gizakiek?
|
|
2007
|
|
|
Ikusiko dugu, orobat, gizarte erantzukizun horretan guk ere, kooperatiba izanarren, ez
|
dugula
dena betetzen. Ez horixe.
|
|
|
Edozein baieztapenek behar du arrazoizko babesa. Testu argumentatua ez da deskribapen soila, beste zer bat bilatzen du, eta, horretarako, beharrezkoa
|
du
dena arrazoiez jantzita izatea.
|
|
|
Demagun festa batean koktelak eta ur minerala zerbitzatu direla; koktelak izan dira laranjazkoa eta mertxikazkoa. Jendeak ez
|
du
denetatik hartu. Batzuk mozkortu egin dira.
|
|
|
«Eta honen ondorioz hitz horren[, urre?] esanahiak oso zalantzagarria izan behar nahitaez, zeren substantzia berean pertsona ezberdinek propietate ezberdinak hautematen dituzte(?); eta gehitu nezakeela uste dut inork ez dituela guztiak hautematen». Ez da ulertu behar, urre hitzarekin ez
|
dutela
denek gauza bera pentsatzen, ezpada gauza bera da bakoitzak bere modura pentsatzen duena (gauzaren propietate diferenteak aintzat hartzen dituelako bakoitzak: batek kolorea, besteak pisua, fundigarritasuna, etab.). «Eta horregatik gauzen deskribaketa oso inperfektuak ditugu eta hitzek ziurgabetasun handiko esanahiak dituzte».
|
|
|
Eta, eztabaida hauetako beste askok bezala, arrazoi horrek ere alde bietarako balio du. Egia da dena itzul litekeela, eta egia da itzulpenak inoiz ez
|
duela
dena itzultzen1349 Heidegger-en gardiz, terminologia filosofiko grekoarekin «se fija la interpretación occidental del ser de lo existente. Empieza con la incorporación de las palabras griegas al pensamiento romano latino.
|
|
|
batzuk musikalagoak dira, etab., uste izaten dugunez. Ez
|
dute
denek edozertarako berdin balio: batzuek ez dute lexiko izpiritual edo abstrakturik (Unamunok, Ortegak, hala zioten euskarari buruz); Voltaire-rentzat, poesia egitea italieraz hamar aldiz errazagoa da frantsesez baino; frantsesa zientziarako egokiagoa da, Diderot-en gardiz, ingelesa baino; zer esanik ez Rivarol en ustez.
|
|
|
Mundua (eta subjektua orobat) hizkuntzan sortzen da, hizkuntzak egiten ditu gauzak, errealitatea eraiki egiten da (S > P), eta eraikitzeko adreiluak hitzak dira (adigaiak). Hitzaren esanahia hizkuntzan, hizkeran, hizketan haren tokiak doitzen du (ez «gauzarekiko» erlazioak), hau da, esanahia hizkuntzak berak egiten eta zermugatzen du, non ere
|
baitu
denak dena eta zertxo bakoitzak beste guztia erabakitzen. Beraz, hitz bat ez da posible beste hitz batzuk alboan izan gabe; kontzeptu bat ezin da ulertu beste kontzeptu batzuekin batera ez bada (nahiz horiek momentuan ezertarako ez gogoeman), batak bestea mugatuz, balioa elkarri xedatuz, eta hasieran ez dago aurreneko hitzik bat bakarra, hizkuntza guztia ez bada hitz hori (Logos).
|
|
2009
|
|
|
Iturriak ugariak dira, kontrastatzeko modukoak, bertsioak gutxienez bi... Baina balio bera al
|
dute
denek. Ez nahitaez.
|
|
|
Sarea pixka bat arakatuz gero, programaziorako editore mordoa topatuko dugu. Guk ez
|
ditugu
denak probatu, baina ezagutzen ditugunen artean Notepad++ gomendatzen dugu Windows erabiltzaileentzat (Notepad erabili dugu orain arte eta Notepad++ hemendik aurrera!). Linux erabiltzaileek ez dute aplikazio berririk instalatu beharrik, sistemak berarekin dakarren Emacs programaziorako editorea oso ona baita.
|
|
2010
|
|
|
Martxoaren azkenetan abiatu ziren Biarnoko herrixka horretaralehen euskal errefuxiatuak, pozik eta kontent atzean uzten zituztelako Pirinio etaMediterraneoko zelai hotz eta babesik gabeak. Gurs ek beste gauza bat izan beharzuela espero
|
zuten
denek eta horretarako egin zituen Monzonek, falansterio batenantzera, ia ia euskal hiri ideal baten planoak Gurs erako. Baina laster okertu zirenusteak eta Gurs en ere bizia gogorra, oso gogorra, bilakatu zitzaien bertangordetzea tokatu zitzaienei.
|
|
2011
|
|
|
Arestian aipatu dugun bezala, helduen eztabaida talde bat gidatu dugu Euskal Herriko Unibertsitatean, Bilboko Esperientzia Geletan ikasten ari ziren 13 lagunekin. Kapitulu honen hasieran jada azalduak diren arrazoiak tarteko, gutxienez ikasketa maila ertaina
|
zuten
denek; eta, erdiak baino gehiagok, goi mailako ikasketak.
|
|
|
– Nahastea
|
duenak
dena berak edo bere modura egin behar du.
|
|
2012
|
|
|
Estatu egiturak ez
|
du
dena baldintzatzen, baina, botere egintza «lortu» beharden zerbait da, eta antolakuntzak dira egintza eraginkorra erdiesteko tresnak: organizazioek finkatu, egonkortu egiten dituzte «botere zirkuituak».
|
|
|
Espezialitatea edozein delarik ere, eduki pedagogikoekin lotutako 35 kreditukomun
|
dituzte
denek, eta hor definitzen dira hezitzaileen prestakuntzako printzipioorokorrak:
|
|
|
Berak dioenez, horien guztien berezitasuna, «ez da Espainiaren egoeraz etageroaz kezkatzea, ardura horrek hartzen duen modua baizik: herriaren esentzia bilatunahi
|
dute
denek, nazioaren arima, arrazaren jeinua, aberriaren izpiritua. historianagertzen dena baina historiaz aurrekoa dena, berezkoa eta aldaezina, izate materialbaina aldi berean metafisikoa, Estatua eliza bihurturik, ideario politiko bat erlijiozkofede, bere dogma eta inkisizio guztiekin». Beraz, hispanitatearen pentsalari etaapostoluen idazkiak aztertu ditu, eta agerian utzi, «bera nor izateko beste batzukmenpean eta zanpaturik behar dituen herri baten ideologia beti inperial eta maiz askiarrazista».
|
|
|
Berak dioenez, horien guztien berezitasuna, «ez da Espainiaren egoeraz etageroaz kezkatzea, ardura horrek hartzen duen modua baizik: herriaren esentzia bilatunahi
|
dute
denek, nazioaren arima, arrazaren jeinua, aberriaren izpiritua. historianagertzen dena baina historiaz aurrekoa dena, berezkoa eta aldaezina, izate materialbaina aldi berean metafisikoa, Estatua eliza bihurturik, ideario politiko bat erlijiozkofede, bere dogma eta inkisizio guztiekin». Beraz, hispanitatearen pentsalari etaapostoluen idazkiak aztertu ditu, eta agerian utzi, «bera nor izateko beste batzukmenpean eta zanpaturik behar dituen herri baten ideologia beti inperial eta maiz askiarrazista».
|
|
2014
|
|
|
Badakit arrok nola ikusten dugun Zuloak taldearenkontzertua. Noski ez garela denak berdinak, ez
|
dugula
denok berdin jokatzen, bainagehiago edo gutxiago desioz begiratzen ditugula esango nuke (Garaialde, 2013).
|
|
2015
|
|
|
Gaur egun, haur hezkuntza eta lehen hezkuntzako ikaslegoaren erdia hauetan eskolatuadago. Haur hauetan, ez
|
dute
denek jatorrizko soslai soziolinguistiko bera, izan ere, batzuketxetik soilik euskaldunak dira, batzuk soilik erdaldunak, batzuk elebidunak. Familientransmisio desberdinetatik at gainerat, Ipar Euskal Herriko euskararen egoera berezia da, izanhizkuntzarena orokorrean, frantses hizkuntza edo estatuarekiko duen harremana (egoeradiglosikoa eta ofizialtasunik ez), edo eskualdeen arabera duen bizitasuna.
|
|
|
Ondorenez, gaur egun EAEn daukagun sistema bakarra erabilera elkartua eskatzen duena da.Bi hizkuntzak elkarrekin etorri behar
|
dute
dena delako hori baliozkoa, legearen araberakoa izateko.Legeak hain zuzen, norbanakoak ez badu hizkuntza baten erabilera eskatzen, administrazioek bihizkuntzak baliatu behar dituztela dio. Hori da gaur egun gure legediak agertzen digun sistema bakarra.
|
|
|
Ekimen horretan, EITBrekin elkarlanean ekoitzi ziren arren produktuak, ikasleak izan ziren profesional lana egin zutenak. Gainera, lehen aldia
|
zuten
denek tankera horretako proiektu batean, beraz, nahiko era esperimentalean landu zen ekimena, ez zegoen audientzia edo arrakasta presio handiegirik?.
|
|
2017
|
|
|
Hizkuntza bat baino gehiago hitz egiten ditugunok aspaldi ikasia
|
dugu
dena ezin dela hitzez hitz itzulihizkuntza batetik bestera. Hizkuntzaren arabera, ideiak era batera edo bestera adierazten dira, etabatean naturala dena, sarritan, oso arrotza edo are ulergaitza gerta daiteke beste batean.
|
|
|
Hainbat autorek diotenaren arabera estres egoeretan askatutako glukokortikoideen erregulaziookerra gauzatzean, depresio jokabidea eragingo luketen prozesu biologikoak areagotu egiten dira (Gomez Lazaro et al., 2011). Hala ere, estres egoeren aurrean ez
|
dugu
denok berdin erantzuten, etanorbanakoen estrategia ezberdinek uste duguna baino zerikusi handiagoa izan dezakete gure garunean, estresak eragiten dituen ondorioak baldintzatu baititzakete (Bartolomucci et al., 2001).
|