|
2000
|
|
|
Gogoa, bistan da,
|
duela
berrehun urte gizarte berri baterako euskarri izan zena, hain zuzen ere, Kode Zibil haren nondik norako nagusiak euskaraz ematea izan da. Portalisek asmo horrekin paratu zuen testu egokia gidari jarri dugu gure zereginean, aurkezle eta atarikorik bikainena berori izan dakigukeelakoan.
|
|
2002
|
|
|
Horretarako hauexek azpimarratzen ditu: ...ahitutako pleistozenoko megafauna, duela hamar mila urte nekazarien iraultzak hiri estatu neolitikoak sortzean asmatutako epidemia kutsagarriak, duela hiruzpalau mila urte inperio hidrauliko handiek eraldatutako ibaien bideak aldaketa klimatikoa bultzatu izana, duela milurteko bat nekazaritza feudalek eta ontzi eraikitzaileek suntsitutako Europako basoak eta diezmatutako amerindiar biztanleria eta
|
duela
berrehun urte sortutako kapitalismo industriala, bere efektu kolateralak eta guzti.
|
|
|
Pertsona guztiek berezko gogoa dute gozotasunarekiko. Baina beti ez da hain erraza izan gozatzea,
|
duela
berrehun urte inguru azukrea asmatu zutenetik. Ordura arte, gozoki samarra dastatzeko plazera izan nahi zuten guztiek bi aukera besterik ez zituzten:
|
|
2005
|
|
|
Naturala duk oso. Elizondon dik jauregi moduko bat, indiano batek
|
duela
berrehun urte eraikitakoa. Ez al hituen palmondo itzel batzuk ikusi hona bidean etorri hintzenean?
|
|
2006
|
|
|
tranpa jartzaile errusiarrek
|
duela
berrehun urte, eta zenbat
|
|
2007
|
|
|
Iruñerria gaur euskalduna izanen balitz
|
duela
berrehun urte bezala, alegia, euskara nafar gehienen hizkuntza izanen balitz, hizkuntza liskarra areagotuko zatekeen eta erdaldunek beren tolerantzia frogatu zuketen, euskaldunek" masa kritikoa" gainditurik. Ez naiz ahoberokeriaz ari:
|
|
2008
|
|
|
Ume bat zegoen Katrinen lekuan eserita, ume baten begiak ziren ikuskizuna jarraitzen ari zirenak. Bi neska, piano bat, idazmakina bat,
|
duela
berrehun urte abestua izateko idatzi zen errimadun testu bat eta Katrinek egindako objektu guztiak, Prenzlauerbergeko gela batean, udako egun sargoritsu batez, mundu bat sortzen. Hermanni ere irten zaio ume bat aurpegira.
|
|
2009
|
|
|
Egia da garai historiko orok eraiki duela behin betiko kolapsoaren edo apokalipsiaren ideiaren bat. Egia da
|
duela
berrehun urte antzekoa esan zitekeela, sasoi hartako hazkuntza demografiko eta ekonomikoarekin jarraituz gero zaldi gorotzen artean lurperaturik amaitu behar zuela gizakiak. Beharbada, oraingoan ere, festa aretoko argiak itzali eta Juan Bautistarenak egin gogo dute askok, Jaungoikoaren haserre bizia geure gain jausiko dela seinalatuz.
|
|
2010
|
|
|
izan zen honaino heldu zen lehen atzerritarra,
|
duela
berrehun urte,
|
|
|
|
Duela
berrehun urte gutxi gorabehera, eguzki jario etengabe horretatik ezdatozen beste energia exosomatiko batzuk era masiboan erabiltzen hasi ginen: energia fosilak. Milioika urtez naturak zorupean gordeta eduki ondoren, erabilgarridaukagun energia kopurua itzel handitzea ekarri dute, eta maila berean handitudute gure espezieak jarduteko duen gaitasuna ere.
|
|
|
Bestalde, esan gabe doa
|
duela
berrehun urte independentzia lortu bai, baina ia kasik orain arte jatorriz kanpoko jendea zena egin zela herrialde guztietan agintearen jabe, eta bertakoak (indigena, indio edo kreol izan) beste kolonialismo mota baten baitan egon direla. Orain komeriak!
|
|
|
Belarrira ezagunak egiten zaizkigun liburu asko misterio hutsa dira, ez dakigu zein soinu duten, zein forma duten, zein mezu dakarten.
|
Duela
berrehun urte Amerikako portuetan saltzen ziren esklaboen antzekoak dira liburuak: bezeroek planta begiratzen diete, hortzak eta hortzoiak, mihia, eskuak, hankak, eta haragi saldo haren erdian baten bat hautatzen dute, zergatik oso ongi jakin gabe, apeta hutsez.
|
|
2012
|
|
|
Gogoratzen dudan neurrian, hau izan zen struldbruggei buruz kontatu zidana. Gero, adin ezberdinetako bospasei ikusi nituen, gazteenak ez
|
zituen
berrehun urte baino gehiago izango, eta lagun batzuek behin baino gehiagotan ekarri zituzten niregana; baina oso bidaiari handia nintzela eta mundu guztia nuela ikusia esan zieten arren, ez zuten jakin minik txikiena ere agertu galderarik egiteko; slumskudask edo oroigarriren bat eman niezaien nahi zuten bakarrik, eskean egiteko era isila, zeharo galarazia baitute legez komunitateak mantentzen di...
|
|
|
Espainiako erresuman,
|
duela
berrehun urte, Napoleonen armadaren aginduz 1808an Konstituzio politiko liberala indarrean jarri zen. Lehendabizikoz, hegoaldeko euskal herrialdeetan, historian barrena gorpuztu ziren Foru Konstituzioak, sustraitik erabat aldatzeko egitasmo berritzailea aurkeztu zen.
|
|
|
Joseba Agirreazkuenagaren liburua zehatz mehatz hortik abiatzen da. Alegia, Espainiako pentsamendu progresistak aspaldi dekretatu zuen Euskal Herriaren inexistentzia, gutxi gorabehera Frantziako jakobinoek
|
duela
berrehun urte egin zuten —eta egun ere egiten duten— gisan. Bereziki, 1978ko Konstituzioaren aurrean belaunikatzen ikusten dituzularik, hantxe bertan aipatzen diren eskubide historikoak nardatuz eta euskaldun abertzaleen eskabideak eldarnio etnikotzat hastanduz, ez da erraz erabakitzea beren baieztapenen oinarria zertan den:
|
|
|
Mendi eta mendi mazeletan artzain izaiteek eta beraz artzainen sinesteek bizia kudeatzen zuten. Ekonomia aldakuntzek, gure herrian, mendi beheretako izaite eta sinesteeri,
|
duela
berrehun urte, bidea ideki zuten. Eta Arrozeko eliza ixil eta gordeak denboraren atea hetsi izan behar zuen.
|
|
2013
|
|
|
Gertakariak errepikatzen direlako.
|
Duela
berrehun urte Euskal Herrian gertatu entzungo dugulako. Donostia Al Kairo izan daitekeelako; edo Arbizu Damasko.
|
|
|
Eta horren ondorioak, hain astunak eta luzeak! Beldur gabe esan daiteke agian azken bi hamarkadatan hasi garela apur bat Iraultzaren beso luzearen atzaparretatik ihes egiten eta gure gizartea parametro berri batzuen arabera antolatzen, hau da,
|
duela
berrehun urte Parisen agitu ziren gertakari sonatu haien ondorio pisuekin lotuta joan gabe. Hori ona ala txarra ote den, ez dakit, baina gero eta nabarmenagoa dela bistan da.
|
|
2014
|
|
|
Olaldek ez ditu hain DNA garaikideak aztertzen normalean, baina haren laborategiko buru Carles Lalueza Fox ospe handiko genetista da, eta ondorioz, historialari frantses batek Lalueza Fox berari propio eskatu zion kalabaza horretan zer zegoen ikertzeko, duela lau urte. Olaldek azaldu duenez, «odolez bustitako zapi bat gorde zuten, baina
|
duela
berrehun urte pasatxo izan zen hori, eta egun zapirik ere ez da geratzen. Lagina ez nuen nik erauzi, baina esan didatenez, kalabazaren hondoan orban txiki bat baino ez dago.
|
|
|
Ahantziak ere Euskalherriari ekarri diotena.
|
Duela
berrehun urte ez zen kasik batere serorarik. 19 mendean dira sortu eta handitu kongregazio gehienak, hala nola Uztaritze eta Angelukoa gure herriari doakionaz.
|
|
2015
|
|
|
Ez zuen liluratu elizak, basoak baino. Gaur egun arte gutxi batzuk besterik ez dago
|
duela
berrehun urte oihan sarria zegoen lekuan.
|
|
|
|
Duela
berrehun urte, Waterloo-ko guduka
|
|
2016
|
|
|
Miterrand jaunari zerion maiestatea ez zen garai bateko erregeei zeriena baino txikiagoa. Boterearen inguruko mise en scene guztietan, koroa baino ez da falta; erlojua
|
duela
berrehun urte geldirik geratu zela dirudi. Munduko nazio gehienetan, bandera erretzea delitu larria da, trapu bat erretzea baino askoz ere larriagoa.
|
|
2017
|
|
|
Bourbon jauregian barne ezagutuena da deputatuen biltokia.
|
Badu
berrehun urte deputatuak hor direla. Kanporatuak izanik haatik 40 ko gerla denboran, Alemanek behar zutela toki hori...
|
|
2019
|
|
|
»Kontatzen denez, ordea, emakumeen iraultza gertatu zen
|
duela
berrehun urte baino gehiago. Hemen ere izan zuten iraultza horren berri, eta itxaropenez bizi izan zuten.
|
|
|
Etxera itzuli ziren poliki poliki, gaua ez zela sekula bukatuko iruditzen zitzaien, ez zuten lasterka ibili behar orduak geldiarazteko, edo presaz hasteko, denborak ez du horretarako baizik baimenik ematen. ...arrik balio, Zuzentzaile bezala infernuko zigorretara kondenatuta banago, pentsa zein izango den nire patua idazle bezala, Infernua baino okerrago, uste diat, agian linboa baizik ez, Neuk ere hala uste dinat, baina linbora joateko adina pasatu dinat, eta bataiatu nindutenez gero, zigorrari itzuri egiten badiot ere, zionat itzuri sariari, nonbait, ez zegon ihesbiderik, hemen Porta de Ferro zegonan,
|
duela
berrehun urte bota zitenan, gutxi gorabehera, alegia, atearen hondarrak bota zitiztenan, noski, inork ez baitaki mairuen garaian nolakoa zen, Ez ezak gaia aldatu, ideia ona duk, Zer ideia, Nobela hori argitaratzearena, Gure argitaletxean, Hipotesi bat duk, Zuzendari literario txarra haizela emango zinan, sentimenduen bidez erosten ahal dena, Liburuak nahikoa kalitatea izango duela uste diat, Ez a... Maria Sarak irri egin zuen, Nire gustukoa haiz, benetan, esan zuen.
|
|
2021
|
|
|
Gero gaitzeko saltsaren muntatzeko. Frangok diote eskuin burukoa dela, berak dio ez dela alderdi bihi batean, bainan beti gogoan dituela De Gaulle jenerala eta
|
duela
berrehun urte hil zen Napoleon korsikar famatua. Denen buru, hautagai izanen ote da eta badukeia hein bat untsa heltzeko menturarik?
|
|
|
Gustave Flaubert idazle frantziarra
|
duela
berrehun urte jaio zen; XIX. mendeko eleberrigile nabarmenetako bat izan zen. ' Madame Bovary' idatzi zuen, garai hartako errealismoaren gailurtzat jotzen den nobela.
|
|
2022
|
|
|
Kontzientziazio lanean igaro zuen bere bizitzaren zatirik handiena Izarrek.
|
Duela
berrehun urte galdu zen kultura biziberritu nahian. Munduko hizkuntzarik handiena izatera iritsitako hura leku duin batera itzuli nahian.
|
|
|
–Noski, unibertso ezagun osoak bezalaxe: 2019ko ekainaren 29an,
|
duela
berrehun urte –erantzun zion Bakarnek, ikasle ona zela erakutsi nahian.
|