|
2000
|
|
|
osoa eskaini du Salegik tribuaren alde, hots, Euskal Herria eta euskaldunen alde. Hainbat urtetan bizirik eta osasuntsu darrai bere 82 urterekin bizi eta nozitu dituen abenturek, ezustekoek, etsipenek eta desgraziek oro ez
|
dute
batere kikildu eta azkenaldi honetan egindako adierazpen batzuetan inoiz baino baikorrago zegoela adierazi zigun Euskal Herriaren egoerari buruzko galdera bati erantzunez, nahiz eta ikusitakoak eta ikasitakoak ziniko samar bilakatu omen duten bere burua. Liburua aho zabalik irakurtzen den horietakoa da, erabat harrituta uzten baikaitu lehen orrietatik, ikusirik zer nolako bizimodu barojianoa eraman behar izan duen patuak hala nahita noski.
|
|
|
santa edo emagalduarena. Eta ez batak ez besteak ez
|
ninduten
batere erakartzen»
|
|
2002
|
|
|
Lepo honetatik gure eskuinera aurkitzen den Askoako punta (836 metro) igotzeko aukera dago. Bertara iristeko ez dago bide argirik, baina ez
|
du
batere zailtasunik, eta minutu batzuk besterik ez dizkigu kenduko. Askoako puntaren iparraldeko aurpegia zeharo bertikala da eta bertatik Lizarrustiko etxeak ikus daitezke gure oinen azpian.
|
|
2003
|
|
|
Herri kirola apustuak salbatu edo gorde du. Franco denboran eta baita lehenago ere, herri kirolak ez
|
zuen
batere laguntzarik eduki, eta apustuari esker biziraun zuen. Beraz, nik apustuari beti izango diot errespetua.
|
|
2004
|
|
|
Guk Marco Poloren garaiko bidaiak ulertzea zaila daukagu, baina berak gureak entenditzea ere ez
|
zukeen
batere erraza. Bost egunetarako Euskal Herritik Veneziara joatea ezinezkoa irudituko litzaioke, guri bidaia bakar batean hogeita lau urte pasatzea sinesgaitza iruditzen zaigun proportzioan.
|
|
|
Erraten zuten inportantea zela frantsesa eskolan, unibertsitatean, ontsa ibiltzeko. Ofizio on baten ukateko ere euskarak ez
|
zuen
batere balio. Konplexua baino handiagoko zerbait izan da, zerbait lazgarria.
|
|
|
Lagunen etxean geratzen dira edo auskalo. Baina kalean bizi denak ez
|
du
batere aukerarik Venezuelan, ez bizitzeko, ez ikasteko, ez ezertarako ere. Hogeita hamalau urte daramatzat Venezuelan, eta hogeita hamalau urte honetan herria erortzen ikusi dut.
|
|
2005
|
|
|
Mari Eli Ituartek euskaratu duen Manel Alonso i Catalaren lan honetako protagonistek ez
|
dute
batere gustuko irakurtzea. Telebista, zinea eta kontsolarako jokuekin txora txora eginda daude neska mutil hauek, baina nahiago beren buruak errekara bota, ikasturtean zehar irakasleak etxean irakurrarazten dien ipuin liburuetakoren bat begien aurrean edukitzea baino.
|
|
|
Hemengo pilota mundua ez
|
dut
batere ezagutzen, ez dut esan nahi hemengoa ere ustela dela. Europan gaude, eta gauzak nahiko kontrolatuak egongo direlakoan nago.
|
|
|
Oso gaztea izan arren, erruz maite zuen Iñakik bere adin bera zeukan Nekane, herriko alkatearen alaba txikia, eta neskatoak ere beste hainbeste maite zuen Iñaki. Baina Nekanek bazituen bi anai nagusi, hamalau urteko Kike eta Patxi bikiak, eta hauek ez
|
zuten
batere gustuko beren arrebarekin zebilela ezkutatzen ez zuen Iñaki. Beraz, mutikoa zigortzea erabaki eta gauez hilerrira eraman zuten, bertan utziz goizalderarte.
|
|
|
Baina La Bola de Cristali esker beti jaso dut errespetua, estimua, arreta... eta adin guztietako jendearengandik. Ez
|
dut
batere kexarik.
|
|
|
Lehen irakurleentzat Yolanda Arrieta Malaxetxebarriak idatzi duen kontakizun honetako protagonista neskato bat da, eta aste oso baten zehar gertatzen zaizkionak agertzen ditu. Adibidez, astelehenean bazkaltzeko babarrunak izango dituela jakingo du eta horrek ez du oso umore onean jarriko, berak babarrunak ez
|
dituelako
batere gustuko. Asteartean, galtzak janztera derrigortuko dute etxekoek, berak gona eramatea nahi duenean, eta horrela joango zaizkio kontuak, igandea iritsi arte.
|
|
2006
|
|
|
Hartzidura fase garrantzitsua da, baina baita, behin sagardoa eginda dagoela, upategietan edota saltokietan ze baldintzatan gordeta edo bilduta egongo den ere. Kontuan izan behar da beti sagardoa edari naturala dela, oso sentikorra dela, eta ez
|
duela
batere babeskirik.
|
|
|
Bertsolari Elkartea bera oztopo bat da horretan. Ez
|
du
batere laguntzen, ez du urrats bat egiten ezertarako".
|
|
|
Hori oso garrantzitsua da sari asko banatzen den ekitaldietan, batez ere. Rocio Velascok, gainera, ez
|
du
batere gustuko emakumeak musuz agurtzea: «Atzerapen izugarria sortzen du horrek!».
|
|
|
Euskal Herriko bake eta normalizazio prozesua aztertzeko garaian baikortasuna edo errealismoa gailentzen ote zaizkidan ez
|
dut
batere garbi. Dena dela, egoeraren zailtasun honetan ere, iluntasuna baino argi gehiago ikusten ditut egoera politikoan.
|
|
|
Maisua ere bertan geneukan. Matematikan ona zen, baina beste gauzetan ez
|
zuen
batere balio.
|
|
2007
|
|
|
Egia da batzuetan antzerkiak maldizio txiki bat duela: edo ez
|
duzu
batere lanik edo lan guztiak batera datozkizu. Antzerkian, gosez edo logurez hiltzen zara.
|
|
2008
|
|
|
%25ak (264 emakumek) ez
|
zuen
batere kafeinarik kontsumitu haurdun zegoen bitartean, %60ak (630 emakumek) 200 miligramo baino gutxiago hartzen zituen egunean, eta gainerako %15ak (164 emakumek) kantitate hori baino gehiago hartzen zuen. Kafeina gehien kontsumitzen zutenak emakume zuriak ziren, diru sarrera maila altua zutenak.
|
|
|
ETAk aldi politiko zehatz bakoitzean ezker abertzalea lideratu du bere interesen arabera. Ezker abertzaleak hala ere, ETA lider karismatikotzat dauka, eta ez
|
du
batere interesik berarengandik deslotzeko. Beraz, ETA eta ezker abertzalea pakete berean doaz, onerako edo txarrerako.
|
|
|
Ez
|
dut
batere gogoko iritzi publikoan zabaltzen ari den giroa eta planteamendua arazo hauen aurrean; ez dut gogoko ez politikari askoren jokaera (PSOE+ PP ituna Zigor Kodea aldatzeko); ez kazetari, iritzi emaile, solaskide, blogari eta enparauetako askok esan edo idatzitakoak; ezta herritar xumeon artean gero eta zabalduago dauden jarrerak ere.
|
|
|
Vazquez Montalbanen obra ikaragarri luze eta zabal osoaren hazia bere poemetan dago. Gastronomiaren inguruko denak hain maite
|
zituenarentzako
batere txarra ez den metafora erabiliz, esan liteke MVMren poesia salda kontzentratu edo salda motz bat bezalakoa dela; hau da, literaturan egin zituen saltsa guztiak sukalde hondo, salda horretatik hartutako koilarakada batetik abiaturik loditu ziren. Hala, Conchita Piquer poeman lehen aldiz agertzen den" izen atzerritarraren itsasontzian etorritako gizona" ren gorabehera guztia Tatuaje nobelan garatzen da; Otoño cuarenta poemako" adiskide exotikoa, ezkongabea, bakar batentzako ohearen usaina" daukana El Pianista nobelako pertsonaietako bat da; Gauguin poemako gaiak Los mares del Sur nobelan agertzen dira berriro; La Rosa de Alejandria nobela bat da, baina baita Praga eta beste hainbat poematako irudi errepikakorra, ouroboros bezala… eta segi.
|
|
2009
|
|
|
ETAk ez
|
du
batere laguntzen, are gutxiago ezker abertzale konbentzionaleko erreferente politiko bezala agertzen denean. Hanka sartze larria iruditzen zait ETAk ezker abertzalearen izenean hitz egitea, erreferente politiko bat izateko hauteskundeetan kontrastatuta egon behar duzulako, eta nik dakidala, ETA ez da sekula hauteskunde batzuetara aurkeztu.
|
|
|
Apez bezala esaten du. Batzuek ez
|
dute
batere maite apezek hitza har dezaten, baina uste dut inportantea dela gure gizartearentzako moralaren oreka ezagutzen duen gizon batek esan dezan" batzuetan gerra justifikatua da".
|
|
|
Aldiz, uste dut prozesu bat dela, bere erritmoak dituena. Eman dezagun, egunotan Europako hauteskundeek sekulako garrantzia badutela iduri du, eta enetako ez
|
du
batere garrantziarik prozesu luze horretan.
|
|
|
Orain ohartzen naiz Junes Casenavek erran zidan, ingeles bat, eskuaraz ikasten ari edo zerbait holako. Nik, hasteko, ez
|
dut
batere ezagutzen, ez dut harremanik batere.
|
|
2010
|
|
|
Epaileek nola interpretatuko duten, ni ez naiz sartuko. Areago, aurkezten badira ere ez
|
dugu
batere beldurrik, gaiaz asko hitz egiten duen beste batek beldur gehiago dauka...
|
|
|
Ez zaie entzuten tratu txarrak jasan dituzten emakumeei, ez dira kontuan hartzen. Biktima gajo horiek esateko
|
dutenak
batere garrantziarik ez balu bezala. Berdin da tratu txarrak jasan dituen emakume batek babes agindurik ez duela nahi esaten badu," aita estatuak" baietz erabakitzen du eta kitto.
|
|
2011
|
|
|
Tortura itzelak egiten zituzten garai hartan. Poliziak ez
|
zuen
batere problemarik arrastoak uzteko ere. Ez genuen modurik torturaren berri kanpoan emateko.
|
|
2012
|
|
|
Dudarik gabe, Jaurlaritzak orain planteatzen duen egiaztatze sistemak ez ditu irizpide horiek betetzen, eta ez
|
du
batere berme teknikorik. Talka egiten du, bete betean ebaluaziorako oinarri zientifiko guztiekin.
|
|
|
Baina hiru aste ez, hiru urte egon nintzen Irlandara joan gabe. Ez
|
nuen
batere plan zehatzik. Etorri eta geratu egin nintzen.
|
|
|
Zure lehen poema liburuak eta honek ez
|
dute
batere antzik. Zer gertatu zaizu bidean?
|
|
|
Denak nirekin euskaraz aritzen ziren eta nik denei erdaraz erantzun. 21 urte nituenean, jada Iruñean bizi nintzela, jabetu nintzen aitaren izaera horretan euskarak ez
|
zuela
batere errurik, hizkuntza eskolan izena eman eta urte eta erdian titulua atera nuen. Geroztik hamar urtez aritu nintzen euskarazko klaseak ematen AEKn eta IKAn.
|
|
2014
|
|
|
" Ohikotasunez" esaten dizut, zeren eta tartean agertzen dira estatinen alboko kalteak, medikuaren eta gaixoaren arteko gatazkak dakartzatenak. Medikuari esan diote botikok ez
|
zutela
batere ondorio txarrik eta, aldiz, gaixoa datorkionean esanez" giharretan min dut, giltzadurak gogortzen zaizkit, memoria galtzen hasi naiz…" orduan medikuak erantzuten dio" aizu, froga zientifikoek erakutsi dute oso ondo toleratzen dela botika hau, zure irudipenak izango dira…". Hala ere gaixoak utzi egiten du botika, beranduago medikuarengana doa berriro, honek esango dio" ez, ez utzi, hartzen segitu behar duzu, bizia salbatuko dizu", nahiz eta ez den batere egia… eta gaixoa hartzen hasten da berriro, baina kalteak sentitutakoan utzi berriz eta horrela, hasi eta utzi.
|
|
2015
|
|
|
Bata izan da kulturala, linguistikoa eta bestea konkrezio politikoa. Nik ez
|
dut
batere zalantzarik Nafarroa izan zela baskoiek edo euskaldunek sortu zuten instrumentua herri bezala bizirauteko. Haiek markatu nahi izan zuten gidoi bat baina inguruko potentzia handiek zeharo aldarazi zieten hori.
|
|
|
Eta gero beste bat atzeman zuen, sakre mandoka bere orga ezin altxatuz ari; eta hura lagundu zuen. Otoitz ari zena ez
|
zuen
batere lagundu, zehaztu zuen kontatzaileak, entseatzen ez dena ez duelako Jainkoak laguntzen eta bost axola biraoa... Istorio hau entzun zutenek ere barre egin zuten.
|
|
|
Ez dakit han euskaldunik izango zen orduan, oso txikia nintzen, eta ez dakit. Izatekotan, ez ziren asko izango, hori seguru, eskolan ez
|
dut
batere zenik gogoratzen. Lehen [iraultza baino lehen] eskola publikorik ez zegoela esaten dute batzuek, baina, horretaz hasten direnean, mihian herdoilik gabe esaten diet:
|
|
|
Bada, Etxeberriak ez
|
zuen
batere esperantzarik. " Zer eginik ez dago!", zioen.
|
|
2017
|
|
|
Lau urte geroago egin zuen bere lehen bakarkako erakusketa. Hiriko giro artistiko ofizialak ez
|
zuen
batere ondo hartu 1963an egin zuen erakusketa: Espazio Hutsak.
|
|
|
Asko ibili naiz bizikletan eta jakin banekien bazter hauetan ez dagoela iturririk inon. Erromesek ere ez
|
zuten
batere zerbitzurik bazter hauetan, 10 kilometroan. Lintzoainetik zazpi kilometrora eta Zubirira iristeko hiru kilometroren faltan, Erroko gaina toki egokia da horretarako.
|
|
|
Baina ez hori bakarrik, erabiltzen dituzten trailerrak ere ileak puntan jartzeko modukoak izaten dira. Behin filma estreinatu eta aretora joaten garenean ordea, ez al zaizue gertatu" ez zen hain beldurgarria izan" edo" ez
|
dut
batere beldurrik pasa" bezalako esaldiak ahotik botatzea?
|
|
2018
|
|
|
Errioxa jatorri izendapenaren kontseiluak 150 bozeramaile ditu, eta horietatik soilik bost dira Arabar Errioxakoak. Guk ez
|
dugu
batere ahalmenik kontseiluan. Promoziorako diru kantitate handiak dituzte, baina guri ez zaigu ezer iristen.
|
|
|
Oso hunkigarria benetan. Kasua, noski, ez
|
zuten
batere ikertu eta hor gelditu zen eta gainera Guardia Zibilek irri egiten zidaten. Esaten zidaten," zure tabernan nola ez dituzte bada lehergailuak jarriko hor dabilen jendea kontuan hartuta".
|
|
|
Zer nahi duzu, beste garai batzuetara itzuli? Zuek nonbait ondo bizi zineten, baina guk ez
|
genuen
batere ondo pasa. Kostako zaigu gure minak sendatzea.
|
|
2019
|
|
|
Ni egon naizen proiektuetan, Iruñeko Jazar artisten kolektiboan, esate baterako, ikusi dut hor sentitzen duzun indarrak ez
|
duela
batere zerikusik zure kabuz ibiltzearekin. Indar kolektibo bat dago, aurrera jarraitzera bultzatzen zaituena.
|
|
|
Iruñekoek berehala eskatzen dute wifia, tableta… ez dute hainbesteko sosegurik liburu bat irakurtzeko, margotzeko edo lasai egoteko. Hemengo internet konexioa oso mantsoa da, gainera, eta ez
|
dute
batere pazientziarik.
|
|
|
Hori oso barneratua dugu. Baina, hemen jorratuko ez ditudan hamaika arrazoi tartean, euskarazko hedabideok ere komunitate bat osatzen dugula, hori ez
|
dugu
batere garatua eta sustraitua. Eta egia da, komunitate oso ahula gara, baina nahi beste indartu dezakegu, eta bakoitzaren ahulezia denon indar bilakatu.
|
|
|
Bakoitzak berea osatzeaz gain, euskarazko hedabideok ere komunitate bat osatzen dugula, hori ez
|
dugu
batere garatua eta sustraitua
|
|
|
E. Bidegain: Duela 50 urtera arte, euskara etxeko hizkuntza zen Iparraldean, laborantza munduan ziur, espazio publikoan ez
|
zuen
batere lekurik. Gaur egun, badu leku espazio publikoan eta anitzez gutxiago etxean, eremu pribatuan.
|
|
2020
|
|
|
Eta abiatu ginen! Hasieran, ez
|
genuen
batere asmatu… asmatu genuen arte! Bost urte honetan asko ikasi dugu, asko dugu ikasteko oraindik, baina aurrera egin dugu, eta pozik gaude.
|
|
|
Hasieran ez
|
zenutela
batere asmatu esan duzu.
|
|
|
Giroa ez
|
genuen
batere aldekoa. Iritzi publikoa frantseszalea eta jaunen menekoa zen.
|
|
|
Philipperen idazkera oso konplexua zen, definitzea zaila zena. Garai horretako sorkuntzei begiratzen diedanean, nahiz eta ulertu, ez
|
ditut
batere eskuragarri kausitzen, eta ikaragarria zait sentitu daitekeen ihes egiteko nahia. Arrastoak utziz sortzen dugu ihesean garenean, ez diogu batere gaiari heltzen.
|
|
|
Agirrezabalaren hitz horiek argi adierazi dute egungo egoeran bertsolariek ez
|
dutela
batere bermerik lotuta dituzten saio gutxi horietan kantatu ahal izango duten, eguna iritsitakoan. Asko kezkatzen du bertsolarien egoerak, bereziki bertsotatik bizitzeko hautua egin dutenek.
|
|
|
Gainera, nahi banu ere ez nekike egiten, komunikazioan oso txarra naiz eta ez nau batere interesatzen. Energia osoa eman dut gitarra ongi akordatzeko, ez sobera gaizki kantatzeko, mikroa ongi kokatzeko, hitzak hautatzeko… eta hortik landa ez
|
dut
batere energiarik komunikazioa egiteko.
|
|
|
Kapitalismoak gero eta lurralde eta pertsona gehiago uzten du sistematik kanpo, landa eremuak hustuz eta gero eta jende gehiago langabeziara edo muturreko prekarietatera bultzaz. Horrez gain, pandemia honetan oso agerian geratu da merkatuak ez
|
dituela
batere zaintzen bizitzari eusteko justu lehentasunezkoak diren jarduerak: elikadura eta zaintza adibidez.
|
|
2022
|
|
|
" Bai, Aga, noski ohartu naizela, eta oso pozik nago zuengatik". Beranduago esan nion kontatu zidanean ez
|
nuela
batere susmorik, baina deseroso sentitu ez zedin gezurra esan niola; denok egin genuen barre gerora.
|
|
2023
|
|
|
Nik herrien identitateari begiratzen diot: Kanbo Hazparne bezalatsu da biztanleriaren aldetik eta kokapenaren aldetik, baina ez
|
dugu
batere identitate bera: Kanbon osasunak leku handia du, Hazparnen laborantza identitatea badugu, oraindik 114 etxalde ditugu.
|