|
2007
|
|
|
Eta nik uste demokrata kristaua izan den gehienik, haren tendentzia hori zen. Berak erraten zuen gazte zelarik, Action> Française> hortan pixka bat zeregina
|
zuela
bainan gero urrundu zen, konprenitu zuelarik ez zela bide ona, Pierre Andiazabalekin izandako elkarrizketa, Baiona, 1997ko azaroaren 8a.
|
|
2008
|
|
|
Azkue irudikorra
|
genuen
baina urrutiegi doa batzuetan. Arrosa> eder> kantuan lehen tomoan 68 orrialdean «maitea bi besoen artean» zentsuratzen du «bi begien ait zinean» Alusiboetan, noski, Euskal Herrian eta Euskal Herritik kanpo ere erabil tzen diren sinboloak eta izenak agertzen dira:
|
|
|
Horiek guztiak entzun eta irakurri ditugu Eusko Jaurlaritzaren lanurtea abiatze an. Batetik, kurtso> ez da euskara batukoa, ikasturte k irakaskuntza arlorako balio
|
du
baina ez dirudi hedadura semantikoa oso zilegi denik, ezbairik gabe lanurte> da egokiena. Bestetik, politiko> erreferentziazko izenondoa da.
|
|
|
Bigarren ohar bat egin behar da berehala. Euskal literatura badela baiez taten
|
du
bainan, erdarazko liburuak sarrarazten ditu sail hortan, euskarazkoe kin batean. Hots, orduko aditu gehienen arabera, Lhande-k uste du euskal gaien eremu bat badela eta hemen gaindi erabiltzen diren hiru hizkuntzetan sor daitekeela euskal eremu hortako literatura.
|
|
|
Gainera ezin esan daiteke Eliza oso ausart ageri zenik estatuaren arau linguistiko honi aurre egiteko: zerbait egin nahi
|
zuen
baina kontu handiz.
|
|
|
Lehenik Jean Etxepare hautatzeko saioa egin zen, idazle benetan aparta, baina honek huts eginik, Georges Lacombek eskuratu zuen aulkia358 Lacombe, hizkuntzalari gisa pertsona prestatua zen, baina ez bat ere langilea, ez eta aski zentrala ere Iparraldeko euskal idazleen artean (izatez Parisen bizi ohi zen, hilero Euskal Herrira bidaiak eginez). Akademia barruan Lhande zuberotarra ere bazegoen, prestigioa izan
|
bazuena
baina batez ere Hegoaldean, gutxiago Iparraldean. Nolanahi ere, Lhanderi 1921 urte amaieran Espainiako gobernuak muga zeharkatzea galarazi zion, eta beraz, haren kolaborazioa etenda geratu zen359.
|
|
|
Euskaltzain eliztarrei dagokionez, jeltzale izan zein ez, batzuk aski langile gertatu ziren, bestetzuk ez hainbeste. Akademiari ematen zioten proiekzio sozialari dagokionez, bakoitzak bere eremuan eragina
|
zuen
baina agian ez ziren iristen zenbait esparru laikotara. Adibidez Jose Agerreren ordez aukeraturiko Damaso Intza kaputxinoak, lan ugariak eta onak burutu zituen Akademian, eta Zeruko?
|
|
2009
|
|
|
Idazten hasi nintzen, hurbilketa bat ere
|
banuen
baina plangintza zehatzik gabe70.
|
|
|
Abagune jakin bat da hori. Herri ekimenak indarra
|
du
baina baliabiderik ez (ez legal, ez ekonomikorik) eta herri erakundeak ez dira euskaltzaleak, frankismoaren azken hamarkadan, esate baterako. Erakunde autonomikoak agintean sartu berritan ere gertatu da horrelakorik.
|
|
2012
|
|
|
Itzultzea, berriz, bide ezin egokiagoa izan daiteke, batetik, literaturan ezer esateko ez
|
duten
baina hizkuntzari buruzko proposamen interesgarriak badituzten euskalariek zerbait irakats diezaguten euskara hobeago horretako bidean eta, bestetik, idazten eta argitaratzen dena bideratu ahal izateko hizkuntzak orain gehien behar dituen hiztegi alorretatik (Ruiz 2009: 816).
|
|
2013
|
|
|
Izatekotan, gerla aitzineko tentsioaren aipamenaz xehetasun franko eman zituen artikulua hilabete batzuen buruan baizik ez zen atera, 1915eko apirilean. Artikulu hartan, 1870etik gerla lehertu arteko kronologia pedagogikoa egin zuten, 1875etik landa Alemaniak Frantziako armadaren berriz indartzearen parean beste gerla bat hasi nahi
|
zuela
baina hainbat aldiz gibelera egin behar izan zuela esplikatuz. Baina artikulu haren helburua bakea egiteko baldintzak azaltzea zen, eta ez hainbeste 1870etik 1914era gertatu zenaren eta gerla piztu zuen giroaren esplikatzea.
|
|
|
Beste artikuluetan, alemanez trufatzen zen, indarrik ez zutela erranez. Adibidez, 1915eko otsailaren 19an, alemanek Parisen sartu nahi
|
zutela
baina ezin zutela idatzi zuen. Jatekoa eta erregaia xuhurtzen ari zitzaizkiela eta horregatik urduri zeudela kontatu zuen, ironia erabiliz, Paris arrautza bezala «klik» irentsi nahi zutela erran zuenean.
|
|
|
Ildo beretik, beste behin Italiak gibelera egin zuela, baina horren ardura errusiarrek zutela zehaztu zuen. Gerlak 1917an bururatu behar
|
zuela
baina errusiarrek uko egin ziotelako luzatzen ari zela eta Italiak gibelera egin zuela idatzi zuen. Beste artikulu batean ere mintzatu zen italiarren gibelatzeaz, eta horren ondorioz ustez betiko etxera igorri soldaduak berriz gerlara deitu zituztela erran zuen.
|
|
2016
|
|
|
Gehitzen ahal dena, sortzaile gehiago daudenez, bide desberdinak jorratzen saiatzen direla. Noski publiko bera, hertsia
|
dute
baina indar hori jarraitzen dute egiten. Gertatzen dena da publikoa mugatua izaten jarraitzen duela, publiko zabalagoa nahi badute, kode desberdinak landu dituzte.
|
|
|
euskararen salbatzeko jende guziak hasi behar du lanean eta bereziki emazteak; berak baitu ohitura salbatzen edo galtzen familia batean, neurri xumeei esker baina edozoin kanpoko manifestaldi baino era eraginkorragoan. Begiraleek helburu desberdinak dituzte, ondarea zaindu nahi
|
dute
baina hizkuntza mailan «Eskualzale»ekin elkar lana bultzatu nahi dute.236
|
|
|
Mattin Irigoienek publikoak jasaten duen egoera azaltzen du, baina idazle gisa berdin idaztea edo sentitzen duen bezala idaztea baino beste aterabiderik ez du ikusten. Euskal gizartean bizitzeko manera bat desagertuz doa, gizarte honek tradizioa eskertzen du, maite
|
du
baina bere barruan ez du euskara babesten, edo ez du aurrera joaten lagundu. Ondorioz, idazle garaikide baten obra baten aitzinean dagoelarik, problematika garaikidea aipatzen duen obra baten aitzinean galdua da.
|
|
|
Antzerkiaren bururatzean, tragediaren bukaera
|
dugu
baina antitragediaren aurrean gaude berriz, Matalasekin gertatu zen gisan Berterretxek bizirik jarraituko baitu euskaldunen gogoan eta horrela azaltzen du Berterretxen amak:
|
|
2021
|
|
|
Adibide horretan egoera desberdina dugu: badirudi Koldo eta Miren, besteak beste, espero
|
genituela
baina oraingoz hauek ez zaizkigula agertu. Ez dakigu ziur besteak etorri diren ala ez, baina badakigu Koldo eta Miren ez daudela hemen.
|
|
|
Horiez gain, formalki aurkari izan arren emendio balio
|
duen
baina/ baizik juntagailua ere ager daiteke bigarren zatian.
|
|
|
Gertatu dena, beraz, izan da baina juntagailua, hasiera batean aurretik etenaldia zuena, aurreko osagaiari lotu zaiola (lehenbiziko perpauseko aditzari); ahoskeran (eta idazkeran ere bai) nabarmena da hori: batetik, azentuari dagokionez, aurreko aditzarekin unitate prosodikoa osatzen du baina k; ezin
|
du
baina k azentu nagusia hartu; bestetik, etenaldia gertatzen da baina ren ondoren. Kasu batzuetan hurrenkera aldaketa ere gertatzen da.
|
|
|
Gainerako menderagailuekin batera sailkatu dugu, haiek osatzen dituzten perpausen distribuzio sintaktiko bera
|
dutelako
baina enklitikoaren bidez osatzen direnek. Berdin berdin eman dezakegu ondorengo informazioa baina enklitikoaren bidez nahiz beste kontzesio menderagailuren baten bidez:
|
|
|
– Gogo handirik ez
|
dut
baina, egingo dut.
|
|
|
Iritziak iritzi, indartsuagoak direlakoan gaude baina enklitikoa menderagailuekin lotzen duten argumentuak haietatik bereizten dutenak baino. Juntagailuen distribuzioaren guztiz bestelakoa
|
du
baina enklitikoak, eta menderagailuenaren oso antzekoa du, nahiz ez dituen haien ezaugarri guzti guztiak.
|
|
2023
|
|
|
Sentiaraziko dizula berriro zure enegua, hain azkarra jasateko, 35 148 orrialdean azpimarratzen den Jainkoak zain zaitzala (Dieu Gard) Marot poetak sortu forma bat da, iraun duena frantses poesian, Gard horrek E bat behar
|
luke
baina ez da zalantzan ematen subjunktiboa dela eta erran nahi duela" que Dieu garde"," jainkoak zain zaitzala", baina forma osoa batera erabiltzen da. https://www.unicaen.fr/recherche/ mrsh/ laslar/ 7580
|
|
|
Beti haiengana lasterka joan nahi
|
duzu
Baina haien aztaparra arriskutsuegia da. Beste egunean hilarazi zuten Prokuradorearen alaba
|
|
|
Eta ezin du ene bihotzak hasperenka aritu baizik; Gaitzak ez nau beldurtzen, ongirik desiratu Ezin
|
dut
baina negar eginarazi iezadazu, ene Musa. Atsekaberik batere ez ateratzeko, Zeregin hau estakururik gabe egin nahi dut.
|