|
2008
|
|
|
Oinarri demografikoa beherantz eta estatus eta babes instituzionala gero eta ahulago, Quebeceko ingeles hiztunen estatus judizialak ahula izaten jarraitzen du 101 legea hartu eta 30 urte geroago ere (Foucher, liburuki hau). Hala ere, 1982ko Konstituzio Legea hartu zenean, Quebecek oraindik ere sinatu ez duen legea, konstituzioko 23 atalean Kanadako gainerako lurraldeko frantses hiztunek eta Quebeceko ingeles hiztunek lehen eta bigarren hezkuntza beren hizkuntzan egiteko eskubidea zutela adierazi zen, eta, beraz, hizkuntza gutxiengo ofizialek hezkuntzan
|
zuten
babes instituzionala hobetu zen (Landry eta Rousselle, 2003). Hortaz, hizkuntza lege eta —araudi probintzialek askotan Kanadako gainerako lurraldeko frantseshiztunen eta Quebeceko ingeles hiztunen bizindarra ahultzen bazuten ere, azken hamarkadetako hizkuntza lege federalen helburua izan da hizkuntza gutxiengo ofizialen estatusa babestea eta beste hizkuntzen mailan jartzea, Kanadaren batasunari eusteko bide gisa (Fortier, 1994; Fraser, 2006; Schmidt, 1998; Williams, 1998).
|
|
|
Estatu horietan, segurtasun aparatuak zapaldu egin ditzake gutxiengodun hizkuntza taldearentzat babes instituzional handiagoa lortzeko borroka egiten duten aktibistak (etxe barruko arrastatzea, espetxeratzea). Bestalde, borroka horrek gehiengo menderatzailearen erantzun gogorra ekar dezake, gobernuak gutxiengoak aurrez ere
|
zuen
babes instituzional ahula bertan behera uztea erabaki baitezake. Horrek hizkuntza gutxiengoak egun eta etorkizunean bizirik irauteko dituen aukerak arriskuan jar ditzake.
|
|
|
Hortaz, nahiz eta gutxiengoaren taldea asko mobilizatu talde menderatzaileko erabaki hartzaileak konbentzitzeko eta babes instituzionalean aurrerapenak egiteko. du berri" ko jatorrizko komunitateak. Hala ere, jatorrizko komunitateek, baita erreserba barruan edo lurralde isolatuetan daudenek ere, ez
|
badute
babes instituzionalik, presio handiak izaten dituzte ekonomikoki eta demografikoki menderatzaileak diren taldeen hizkuntza eta kultura asimilatzeko, haien eragin modernizatzailea bizitzen hasten direnean. Estatu Batuen hego mendebaldeko erreserbetan hitz egiten den navajoa (Lee eta McLaughlin, 2001) eta Quebeceko artikoan, muturreko klima duten ingurune isolatuetan, hitz egiten den inuitera (Louis eta Taylor, 2001) ereduaren koadrante horretan sar litezke.
|
|
2010
|
|
|
azpimarratzekoa da Malon etxaideren sasoi hartan, eliz literaturgintza bera ere ez zela erabat eta bakarrik eliztarra; alderantziz, bazuela azpizoru zabalagoa, alde politiko sozialetara hedatua, testuinguru soziolinguistikoa esango genukeena, politikoa eta aldagarria. Jaso dugun testuaren azken pasarteak ongi erakutsi digu hori. euskal herriko elizak ez ezik gure gizarte zibilak ere ez zuen aintzakotzat hartu euskarak kultur garapenerako behar
|
zuen
babes instituzionalaren premia. egon ote zen halakoren kontzientziarik, ala euskal herrian eta inperio espainol osoan nahiago izan genuen ondare linguistikoak zekarren eskakizun horren aurrean ez ikusi egin, eta geure hizkuntza" odol garbitzaile" gisara erabili (jatorri garbiaren tesia indartzeko, alegia), kaparetasun unibertsalaren aterbea segurtatzean norberaren eta klasearen gizarte gorabidea irekiz joateko, tartean euskarari inolako proiektu kulturalik eman gabe?
|
|
|
Euskal Herriko Elizak ez ezik gure gizarte zibilak ere ez zuen aintzakotzat hartu euskarak kultur garapenerako behar
|
zuen
babes instituzionalaren premia. Egon ote zen halakoren kontzientziarik?
|