|
2023
|
|
|
epe laburrekoak (urtebetetik behera) aldi baterako altxortegi beharrizanak estaltzeko; eta epe luzekoak (urtebetetik gora), zorpetzearen agiriak erabiltzen duen forma gorabehera, hurrengo baldintzak betez gero: a) Kredituaren kopuru osoa erabiliko bada inbertsio gastuak soilik gauzatzeko. b) Amortizazioaren urtekoen kopuru osoak, kapitala eta interesak barne, gainditzen ez
|
badu
autonomia erkidegoaren sarrera arrunten %25.
|
|
|
★ Lehenengo eta behin," administrazio baimena" behar da. Administrazio baimen hori eman behar
|
dute
autonomia erkidegoetako erakunde eskudunek edo estatuko Administrazio Orokorreko erakunde eskudunek, Ceuta eta Melillaren kasuan. Baina aldi baterako laneko enpresak lantokiak baditu probintzia desberdinetan, baimena Enpleguaren Zuzendaritza Nagusiak emango du edo autonomia erkidego eskuduneko erakunde baliokideak, enpresa horren jardute esparruak bat egiten duenean autonomia erkidegoaren esparruarekin
|
|
|
Bere eginkizunak lan arriskuak prebenitzearen ingurukoak dira (ikusi LAPLren 8 artikulua), berau baita estatuko Administrazio Orokorreko organo zientifiko eta tekniko espezializatua, helburu duena laneko segurtasuneta osasun baldintzak aztertzea eta ikertzea, bai eta baldintza horien inguruan hobekuntzak sustatu eta babestea ere. Era berean, gai horretan eskumena
|
duten
autonomia erkidegoek euren organoak dituzte.
|
|
|
Esan bezala, EKk toki autonomia jaso du; ez da beren beregi printzipio bezala aitortzen, baina kontzeptua bai aipatzen da 137 artikuluan modu orokorrean, 140 artikuluan udalei dagokionez eta 141 artikuluan probintziei dagokionez. Alde batera utziko dugu EKren 2 artikuluak eginiko autonomiaren aldarrikapena, horrek lotura handiagoa
|
duelako
autonomia erkidegoekin toki erakundeekin baino. EKk ez du toki autonomiaren definiziorik ematen, horrek ekarri duen auzitegien interpretazioarekin.
|
|
|
Zerbitzuak emateko eta eskumenen egikaritza gauzatu ahal izateko, toki erakundeek finantza zaintza organo eskudunaren aurretiazko txostena beharrezkoa jotzen zuten. Finantza jardueraren kontrol sistema zorrotza toki autonomiaren printzipioaren kontrakoa zela uste
|
zuten
autonomia erkidego eta toki erakundeen elkarteek eta horregatik KAren aurrean toki autonomiaren defentsarako errkurtsoak eta konstituzio errekurtsoak aurkeztu zituzten. Errekurtso horien emaitza 2016an ezagutu ziren eta finantza zaintzaren esku hartzea malgutu egin zuen, toki autonomiarekin bateragarria egiteko.
|
|
|
Horregatik, gomendio bezala, ondareko ondasun higiezinaren eskualdaketaren eskuratzailea aukeratzeko prozedura ebazpena autonomia erkidegoari jakinarazi eta hamabost egun geroago hastea komenigarria izango da, hamabost egun horietan finantza zaintza funtzioak egikaritu behar
|
dituen
autonomia erkidegoaren organo eskudunak errekerimendua egiteko epea izanik. Horiek horrela, eskuratzailea aukeratzeko prozedura eskualdaketa gauzatzeko epea hamabost egunetan luzatu egiten du.
|
|
|
Hori horrela, txostenak gai horiek guztiak egiaztatu behar
|
ditu
autonomia erkidegoak ebazpena eman aurretik. Baina, zein da txosten horren balioa?
|
|
|
Esanahi berdinarekin ALDEGUER CERDAk honakoa adierazten du: " Estatuko organismoen finantza zaintzak eta tokiko sektore publikoan sartutako erakunde, organismo, ente eta sozietateen gaineko eskumenak esleituta
|
dituzten
autonomia erkidegoen finantza zaintzak finantza arloko betearazpeneko administrazio egintza guztiak hartzen ditu, zaintzaren kontzeptu zabalenaren irismenaren arabera" 425.
|
|
|
Baina ez bakarra, kredituaren apelazio desordenatuak eta tokiko zorpetzeak ekonomian eta finantza orekan izan ditzakeen ondorioengatik. Beste gogoeta bat da Konstituzioak oinarri terminoa erabiltzen duenean (EKren 149.1.11, 13 eta 18 artikuluak esate baterako) arau funtzioak ulertzen ari dela, eta funtzio horiek, behar den neurrian, uniformea eta erregela batzuk ziurtatzen dituztela, gai horretan eskumenak
|
dituzten
autonomia erkidegoek eskumen horiek gauzatu ahal izateko; baina eskumen horiek ez dira legegintzako eskumenekin agortzen; izan ere, tratamendu uniformea babesteak erregelamendu osagarria berrezartzen duenean, eta exekutiboa bera ere justifikatzen da. Neurria aztertzen ari garen kasu honetan, zorpetzearen kontrola eta kreditu apelazioaren aukera baimentzeari utziz, finantza politika osoaren barruan, oreka ekonomikoaren erantzukizuna duen agintaritzari esleitu behar zaio zorpetzearen muga arrunta gainditzea dakarren kreditu eragiketa bat baimentzeko edo ez baimentzeko eskumena" 436.
|
|
|
Horren ondorioz finantza zaintzaren kontrol teknikak egikaritzeko eta finantza zaintza funtzioak egikaritzeko ahalmena Estatuak eta estatutuetan aitorturik
|
duten
autonomia erkidegoek izango dute438 Bi lurralde administrazioek finantza zaintzaren funtzioak egikaritzeko aukera izango dituzte. RAMOS CARVAJALek horrela laburtzen du:
|
|
|
Kontuan izan behar dugu izatez finantza zaintza funtzioak Estatuarenak direla EKren 149.1.14 eta 149.1.18 artikuluen eskumen banaketan oinarriturik, baina autonomia estatutu batzuetan euskordetutako eskumen gisa ezartzen da. Hori horrela, finantza zaintza ahalmenak eskuordetuta
|
duten
autonomia erkidegoetan finantza zaintzako organo eskuduna autonomia erkidegoa izango da eta eskuordeturik ez duten autonomia erkidegoetan finantza zaintzako organo eskuduna Estatua izango da. Horrez gain, arau asko finantza zaintza funtzioak organo eskudunaren esamoldearen mende utzi beharrean, funtzio horiek organo konkretu bati ematen dizkiote.
|
|
|
Kontuan izan behar dugu izatez finantza zaintza funtzioak Estatuarenak direla EKren 149.1.14 eta 149.1.18 artikuluen eskumen banaketan oinarriturik, baina autonomia estatutu batzuetan euskordetutako eskumen gisa ezartzen da. Hori horrela, finantza zaintza ahalmenak eskuordetuta duten autonomia erkidegoetan finantza zaintzako organo eskuduna autonomia erkidegoa izango da eta eskuordeturik ez
|
duten
autonomia erkidegoetan finantza zaintzako organo eskuduna Estatua izango da. Horrez gain, arau asko finantza zaintza funtzioak organo eskudunaren esamoldearen mende utzi beharrean, funtzio horiek organo konkretu bati ematen dizkiote.
|
|
|
Bi kontrol tekniken artean ezberdindu behar dugu. Autonomia erkidegoaren organo eskudunaren aurretiazko baimena beharrezkoa da eskualdaketa toki erakundearen aurrekontuaren baliabide arrunten %25a baino handiagoa denean. Ondasunaren balioa prestatze egintzetariko bat izanik, esleipen prozedura martxan jarri aurretik kontratazio espedientea onestean aurretiazko baimena egon litzateke. Eman beharreko informazioari dagokionez, autore batzuk uste
|
dute
autonomia erkidegoari prestatze fase honetan ere jakinarazi behar zaiola eskualdaketaren asmoa. Horien artean, CHACON ORTEGAk dio:
|