|
2002
|
|
|
Egin dezagun ahalegin bat eta saia gaitezen gure burua 60ko hamarkadan jartzen. Zer aurpegi jarriko genuke garai hartako ministroak (orduan ez
|
genuen
autonomia erkidegorik ez Hezkuntza sailbururik) ikastola baten zuzendariari holako zerbait esango balio?: " Oso ongi, datorren ikasturtetik aurrera etxebizitza horretan duzuen eskola hori, ¿ dice usted que se llama Ikastola Etxaun o Etxaun Ikastola?, lekuz aldatuko dugu, eskola publiko bihurtuko dugu, eraikin bat emango diogu bere kiroldegi eta guzti, ofizialki onartuko dugu eta behar dituen diru laguntza guztiak izango ditu, aldameneko edozein eskolak bezala.
|
|
2009
|
|
|
Ondorioz, munduko ezein bazterretan bezala, Europan eta Espainian hizkuntza aniztasuna gorde eta sendotu nahi bada, ezinbestekoa izango da Europako eta Espainiako gizarteetan aipatu berri ditugun hiru faktore horien uztarketa gertatzea, neurri batean bederen. ...altasunean oinarrituriko Europa batua esan nahi da) edo Espainia plurala bezalako aldarrikapenak ez datozela inondik ere bat kontinenteko erakunde politikoek Europako hizkuntza pluraltasunaren kudeaketa ia soilik Estatu bakoitzaren esku uztearekin edota Estatuko erakunde politikoek Espainiako hizkuntza pluraltasunaren kudeaketari bizkarra erakustearekin, gaztelania ez beste hizkuntza propioren bat
|
duten
autonomia erkidegoen egiteko esklusiboa bailitzan. Izan ere, beste hitzetan esanda, kohesio sozialaren eta hizkuntza aniztasunaren interesaren ikuspegitik begiratuta, ez baita osasungarria, ez eta onargarria ere, Europako eta espainiar Estatuko erakunde politikoak bere eremuko hizkuntza aniztasunaren aurrean nolabaiteko behatzaile neutralak balira bezala jardutea; izan, argi eta garbi, protagonista eta agente eragile erabakigarriak baitira, onerako bezala txarrerako.
|
|
|
alde batetik, espainiar guztiek nahitaez jakin behar dute gaztelania; ez dute, ordea, gaztelania erabiltzeko obligaziorik, eskubidea baizik. Bestetik, elebitasuna bermatzea ez da, ez behintzat Konstituzioaren arabera, gaztelania ez beste hizkuntzaren bat
|
duten
autonomia erkidegoek soilik beren bizkar egin behar duten eginkizun bat. Egia da Estatuak eta Estatuko erakunde zentralek, demokraziaren mende laurden pasatxo honetan, hitzak hitz, praktikan, oro har, bizkarra erakutsi diotela elebitasunari, ez ordea Konstituzioak hartara behartu dituelako.
|
|
|
Meritu gutxi izan dute horretan, ordea, espainiar gobernuek eta administrazio zentralek. Hori horrela gertatzearen" errudun" nagusiak gaztelania ez beste hizkuntza bat ere ofiziala
|
duten
autonomia erkidegoak baitira. Hizkuntzen Euroitunaren aplikazio praktikoan gertatu diren aurrerakada nabarmen eta erabakigarriak autonomia erkidegoen eskutik etorri baitira; eta, aldi berean, Euroituna betetzerakoan, gabezia eta atzerapenik handienak espainiar Gobernuaren eta Estatuko zenbait administrazioren jarduera esparruetan aurkitzen baitira.
|