|
2008
|
|
|
deklaratu, deklara, deklaratzen.
|
du
ad. 1 (epaiketaren inguruko adierarekin batez ere). 2 h. adierazi, > agertu, > aitortu, > azaldu, etab.
|
|
2014
|
|
|
1 erran, erraten (1627) edo erraiten (1545).
|
du
ad. (1545) Sort. (Laguntzailerik gabe ere jokatzen da:
|
|
|
erran 1, erraten.
|
du
ad.: erran gabe doa(' ez dago esan beharrik'); Jainkoaren erresuma, erran nahi da, Eliza; hilko naiz, erran nahi da gauza guztiez gabetua izango naizela; orain, erran nahi baita, 1853an.
|
|
2017
|
|
|
1
|
du
ad. Zerbaiten edo norbaiten aurrean
|
|
|
4
|
du
ad. Alde batera utzi; kontuan, aintzakotzat
|
|
|
1
|
du
ad. Zerbaiten edo norbaiten aurrean estimazio edo harridura handiko sentimendua izan, delakoaren
|
|
|
4
|
du
ad. Alde batera utzi; kontuan, aintzakotzat ez hartu.
|
|
|
|
du
ad. Teknol. Diseinuan jardun; diseinua (k) egin. Entziklopedia Laburra.
|
|
|
1
|
du
ad. Zerbaiten edo norbaiten aurrean estimazio edo harridura handiko sentimendua izan, delakoaren apartekotasun, edertasun edo ohiz kanpoko izaera dela medio.
|
|
|
4
|
du
ad. Alde batera utzi; kontuan, aintzakotzat ez hartu.
|
|
2019
|
|
|
–Menderatu:
|
du
ad. Aditza da, bai. Mendera ekarri, mendean jarri.
|
|
2021
|
|
|
" Endekatu da/
|
du
ad. 1 Nork bere espezie, arraza edo motaren berezko ezaugarriak galdu; ezaugarri onak galduz okerrago bilakatu".
|
|
|
Euskaltzaindiaren Hiztegia: ikusi ad. 1
|
du
ad. Ikusmenaren bidez gauzen irudiak hauteman, begien bidez sumatu. 2 du ad. Zerbaiten ikusle izan, zerbaiten lekuko izan.
|
|
|
ikusi ad. 1 du ad. Ikusmenaren bidez gauzen irudiak hauteman, begien bidez sumatu. 2
|
du
ad. Zerbaiten ikusle izan, zerbaiten lekuko izan. 3 du ad. (Esapideetan).
|
|
|
2 du ad. Zerbaiten ikusle izan, zerbaiten lekuko izan. 3
|
du
ad. (Esapideetan). 4 du ad. (ongi, gaizki, begi onez eta kidekoekin).
|
|
|
3 du ad. (Esapideetan). 4
|
du
ad. (ongi, gaizki, begi onez eta kidekoekin). (Ontzat, txartzat...) eman, (ontzat, txartzat.) hartu.
|
|
|
(Ontzat, txartzat...) eman, (ontzat, txartzat.) hartu. 5
|
du
ad. Pairatu, jasan. 6 du ad. Zerbaitez ohartu, zerbait egiaztatu.
|
|
|
5 du ad. Pairatu, jasan. 6
|
du
ad. Zerbaitez ohartu, zerbait egiaztatu. 7 du ad. Zerbaiti arretaz begiratu; aztertu, gogoan hartu.
|
|
|
6 du ad. Zerbaitez ohartu, zerbait egiaztatu. 7
|
du
ad. Zerbaiti arretaz begiratu; aztertu, gogoan hartu. 8 du ad. Munduaz, bizitzaz, egoerez eta kidekoez mintzatuz, ulertu.
|
|
|
7 du ad. Zerbaiti arretaz begiratu; aztertu, gogoan hartu. 8
|
du
ad. Munduaz, bizitzaz, egoerez eta kidekoez mintzatuz, ulertu.
|
|
|
EHn, ‘irrikatu’ sarreraren adibide batean ageri zaigu perifrasi hauxe: "
|
du
ad. Irrikaz desiratu edo nahi izan. Paper haiek zer ote zioten jakiteko irrikatzen zegoen.
|
|
|
Honela dakar EHk aditz moduan: " jelostu, jelos/ jelostu, jelosten da/
|
du
ad.
|
|
|
EHn, aditz moduan du sarrera eginik eta lehen adiera ondorengoa du: " trenkatu 1
|
du
ad. Ipar. Erabaki, ebatzi. Luzaideko Hiztegian ondorengo azalpena dator:
|
|
|
Egoera okerren ondorioz etsipena nagusitzen den momentuetan giroa aldatzeko eta arazoei aurre egiteko erabiltzen den esamoldea da. EHn, ‘harrotu’ aditzaren bigarren adieran honelaxe dakar:" 2 da/
|
du
ad. Irud. Harrotu zitzaizkien euren grinak. Goiak bota zituen bota ahalak; errekak harrotu ziren.
|
|
|
(5) bota, bota, botatzen. a.
|
du
ad. ‘Jaurti’.
|
|
|
1
|
du
ad." Eskuaz, oinaz edo tresna egoki baten bidez zerbait abiada handiz bidali".
|
|
2023
|
|
|
eralki (iraulki)
|
du
ad. Bahetu. Artiriñe iraulki.
|
|
|
sosegatu (soseatu) da/
|
du
ad. Baretu, lasaitu. Soseatzekore etzeon mundu txarra.
|
|
|
(en/ tzeko) poza izan.
|
du
ad. ‘Itxaropena izan, gogoa izan’ Etatzeko pozik etzenduen izango gar. Aldera bedi EHko en/ tzeko pozean esapidearekin.
|
|
|
hanka jokoa eraman (anka jokue eaman)
|
du
ad. Ihes egin. Orrek eaman bear dik ankajokue nik arrapatzen deanen.
|
|
|
urdina harrapatu (urdiñe arrapatu)
|
du
ad. ‘Nekatuta egon’ Urdiñe arrapatu al den?
|
|
|
zerriarena jo (zerriña jo)
|
du
ad. ‘Besteak lanean ari direnean begira egon’ Aldera bedi OEHko zerriarena egin aditzarekin(" hacer el cerdo").
|