|
2007
|
|
|
Egia da zientziak beste alorrekin ez duela soinuak duen harreman begi bistakoa, baina guk oso argi
|
genuen
XXI. mendean ezin genuela sortu kulturari buruzko ekipamendu bat non zientzia ez den kabitu ere egiten. Hori gutariko askok dugun gabezia da, gerorako utzi ezin duguna, leku hau batez ere hurrengo belaunaldientzako izango baita.
|
|
|
• Ba al
|
dute
XXI. mendeko gizarte mugimenduek esfera publiko alternatiboa sortzeko ahalmena, eta
|
|
2008
|
|
|
Eta hori ezinezkoa da, eta ez da ona. XVI. mendeko hizkuntzak ez
|
du
XXI. menderako balio. Orduan, halako modelo perfektua hartu ordez, zergatik ez ote zuten hartu Pompeu Fabrak katalanarekin erabili zuena?
|
|
|
–Dependentzia/ independentzia aukeraren aurrean, XXI. mendeko estatu nazio propioaren ideiaren aurrean, apustu garbia egiten dugu: munduari irekita egongo den nazioa nahi
|
dugu
XXI. mendean; elkarrekiko dependentzia nahi dugu Europan; Espainiarekin, Frantziarekin eta Europarekin burujabetza partekatua nahi dugu?.
|
|
|
NARRATOR: (OFF) Hirugarren postuan dagoen super heroiak eragin handia
|
du
XXI. mendean, mila bederatziehun eta hogeita hemeretzian Gotham Cityko kaleetan lehenengoz bere kapa zabaldu zuenean bezain handia.
|
|
|
Beraz, gure literatura tradizioa biltzen duen Orotariko> Euskal> Hiztegi ko corpuseko hitz nagusiak jasoak baditugu, zer geratzen zaigu eginkizun, ezer geratzen bazaigu? Hiru puntu azpimarratu nahi
|
ditut
XXI. mendeko euskarak dituenak, nire iritziz behintzat.
|
|
|
Hitz horiek guztiak hiztegi batura bildu izana ez dago gaitzesterik. Aitzitik, horiek denak behar
|
ditu
XXI. mendeko euskaldun eskoladunak. Baina XXI. mende ko euskaldun orok, eskoladunak nahiz eskolagabeak?
|
|
|
Nolako hiztegi batua behar
|
du
XXI. mendeko euskaldunak?
|
|
|
Horregatik, honela bataiatu dugu txostena: Nolako hiztegi batua behar
|
du
XXI. mendeko euskaldunak?
|
|
|
Azterlanaren arduradunek, Stephanie Pfirman buru dutela, ingurumen zientzialaria da Lamont Doherty Behatoki Lurtarrean (New York), adierazi dute eredu klimatikoek adierazten dutela Kanadako eta Groenlandiako artxipelago artikoaren iparraldeak (gaur egun itsas izotz lodiena dago han) izotza metatzen jarraitzen duela. Ikertzaileek uste
|
dute
XXI. mendean zehar agian milioi erdi kilometro karratuko izotz eremu batek iraun dezakeela. Imagen:
|
|
|
Mundu globalak denon eskemak hankaz gora jarri ditu, gutxi asko. Konplexutasuna, holokonektibitatea eta ziurgabetasuna dira garai berrien ikur, eta hezkuntza sistemak gizarte aldakor horretarako prestatu behar
|
ditu
XXI. mendeko ikasleak. Aukerak eta mehatxuak, bistan denez, eskutik helduta datoz orain ere, eta norberari dagokio balantza alde batera edo bestera eroraraztea.
|
|
2009
|
|
|
Bigarren trantsizio politikoaz gain, ohe azpitik atera eta hitz egin behar
|
genuke
XXI. mendean egin beharreko trantsizio erraldoiaz. Iraunkortasuna helburu izango duen horretaz.
|
|
|
XX. mendeko auto berezienetakoa izan zen Minia, txikia eta bizia zelako goretsia. 50 urte bete ditu eta, erretiroa hartzeko asmorik gabe, muturra sartu nahi
|
du
XXI. mendeko autoen erakusleiho handian. Datorren astean aurkeztuko dute BMWren Mini berria, Frankfurten (Alemania), Automobilaren Nazioarteko Ferian.
|
|
|
Antikapitalista ateo batek hartu behar dituen distantziak ezarrita, elkar ulertu genuen eguerdi hartan. Erreinua aldarrikatzeko malabareetan ona izan behar
|
du
XXI. mendeko ezkertiarrak bere herriko XIX.eko eskuindarrak errepublikar zirenean.
|
|
2010
|
|
|
Opari horrek ez
|
du
XXI. mendean inongo izateko arrazoirik. XIX. eta XX. mendeetan zehar Espainia urbanizatzeko emandako neurriak dira, sozialki, merkatuaren aldetik eta administrazioari zegokionez oso garai urriak baitziren.
|
|
|
Inposizioaren eta indarkeriaren garaia iraganeko kontua da. Ezin
|
dugu
XXI. mendean XX. mende ikaragarria errebindikatu. XXI. mendean gaude, ez Erdi Aroan.
|
|
|
Munduan zehar ditugun euskaldunek jakin nahi dute nondik datozen, jatorriaz arduratzen dira; baina ez dute bakarrik atzera begiratzen. Herri honen etorkizunean ere parte hartu nahi
|
dute
XXI. mendean. Familia lokarriak ditugu; herri berekoak sentitzen gara; eta etorkizuna garatu nahi dugu.
|
|
|
Horrek ere balio du giza garapen iraunkorrerako, eta balio
|
du
XXI. mendean, globalizazioaren garaian, hemen nazio bat dagoela, euskal nazioa dagoela defendatzen duten alderdi abertzaleentzat. Herri bat, herri txiki bat dagoela, Euskal Herria, Europan eta munduan lekua izan nahi, eta behar?
|
|
|
Zer harreman daukate gaurko margolariek iraganekoarekin? Pingeoten ustez, margo zaharrek gero eta zailtasun handiagoak
|
dituzte
XXI. mendeko begiradara hurbiltzeko. Kezka hori gogoan, erantzun batzuk aurkitzeko hiru artista gonbidatu dituzte, Benoit Pingeot barne, preseski.
|
|
2011
|
|
|
EIZIE martxan zen ordurako (1987an sortu baitzen), itzulpen ikasketak abian jarri ziren, bai eta literatur itzulpenen lagungarri izandako zenbait ekimen ere. Uste
|
dugu
XXI. mendean finkatuxeago ageri dela euskal itzulpengintza; hortaz, itzulpenen dibulgazio kritika ere aise finkatuta dagoen aburuz abiatu gara.
|
|
|
Galderei beldurrik ez izateaz gain, jakinaren gainean egon behar
|
dugu
XXI. mende honetako utopia handia giza duintasunaren aldekoa dela. Eta utopia hori egia bihurtzeko diren aldaketa sakonek, edozein herri aldatzeko egin behar direnek bezalaxe, denbora tarte luzea behar dutela.
|
|
2012
|
|
|
Protesta publikoa egin genuen: adierazi nahi
|
genuen
XXI. mendeko Europan askatasunen eta giza eskubideen Europan Andaluzian 400.000 familiek kide guztiak langabezian dituztela eta 350.000 familiatan inork ez duela laguntza sozialik jasotzen. Benetako datuak dira.
|
|
|
Oinarrian era guztietako bizidun zein bizigabeek gorpuzten duten aniztasuna dugu, eta lortu beharreko guztion arteko harmonia. Elkartasun berri hau maite
|
du
XXI. mendeko sozialismoak.
|
|
2013
|
|
|
Ideia garrantzitsuenak laburbildu dizkigu. " Zure ikuspuntutik, zer behar dugu/ behar
|
genuke
XXI. mendean Donostia euskaldun izateko?" galderari lotutako ondorio nagusietako bat hauxe izan zen: hiriko elebidunak, euskaraz dakitenak, euskaraz hitz egiten jartzeko beharra dagoela.
|
|
|
" Zure ikuspuntutik, zer behar dugu/ behar
|
genuke
XXI. mendean Donostia euskaldun izateko?"" Nola bihurtu gaitezke euskaldunak ikusgarri eta erakargarri Donostian?"
|
|
|
Honako hiru ardatz proposatu zituzten hitzaldi mintegitan lantzeko: 1) Zure ikuspuntuan, zer behar
|
dugu
XXI. mendean Donostia euskaldun izateko?; 2) Nola bihurtu gaitezke euskaldunak ikusgarri eta erakargarri Donostian?; 3) Zer egin dezakegu, nola antolatu genuke donostiar euskaltzaleok bide horretan?
|
|
|
Hiru galderen inguruan aritu nahi dute: «Zer behar
|
genuke
XXI. mendean Donostia euskaldun izateko. Nola bihur gaitezke euskaldunak ikusgarri eta erakargarri Donostian?
|
|
|
Izan ere, ziurrenik, Uxue Alberdi
|
dugu
XXI. mende hasierako emakume idazle gazte garrantzitsuenetakoa, garrantzitsuena ez bada. Euskal idazleen promoziorik berrienaren partaide izanik, bestalde, etorkizun handiko autore baten aurrean gaudela aurreikus daiteke.
|
|
2015
|
|
|
Kantak dioenez, ordea," It Never Rains In Southern California", euri gutxi Kalifornian, hego zein iparrean. Eta nekazaritzarik industrializatu eta intentsiboena dagiten laborariek bezala ura behar
|
dute
XXI. mendeko paradisura hurbildu diren kaletarrek ere. Ur asko.
|
|
|
Izan ere, Joseba Zulaikak ETAren hautsa (2006) lanean proposatutako hipotesia, alegia, estatu zapaltzailea indarkeria iraultzailea justifikatuko lukeen Beste gisa desagertu egin dela, bere egin dute euskal nobela ugarik (Muñozen, Lertxundiren edo Saizarbitoriaren lanek, esaterako), eta, hala, ETAren indarkeria bere biluztasunean irudikatzen da. Antzararen bidea, Martutene, Gaur zortzi edo Anjel Lertxundiren Etxeko hautsa (2011) nobeletan aurrez aurre paratzen dena ez da ETA eta estatuaren arteko talka, ezpada ETAren indarkeriaren eta gatazkarekiko kezkarik ez
|
duen
XXI. mendeko euskal gizarte hedonistaren arteko kontrastea. Talka horrek zentzugabe eta anakroniko ikusarazten du ETAren jarduna, ezinbestez.
|
|
2016
|
|
|
Azken finean, gaitasun pertsonala (autokontrola, autonomia pertsonala, motibazioa eta konpromisoa) zein soziala (komunikazio eraginkorra, gatazkak kudeatzeko trebetasuna, asertibitatea, enpatia eta erresilientzia) egoki garatu behar
|
ditu
XXI. mendeko gizartekideak.
|
|
2017
|
|
|
Une honetan jokoan dagoena horixe da: zein demokraziatan bizi nahi
|
dugu
XXI. mendean. Gure herriaren etorkizuna modu librean herritarrek erabakiko duten demokrazia batean bizi nahi dugu guk.
|
|
2018
|
|
|
Horren kontra ez dago asko egiterik, subiranismoa eta independentismo arduratsua aldarrikatzea ez bada. Subiranista naiz, uste
|
dudalako
XXI. mendean inor ez dugula behartu behar inorekin bizitzera, lehenago harekin bizi nahi ote duen galdetu gabe. Uste dudalako garai hauetan dibortzio politikoak modu zibilizatuan gauza daitezkeela.
|
|
|
Akademiarentzat, eta etorkizuneko erronkei aurre egiteko, indartsu? dagoela esan du,, guk bete betean egon nahi
|
dugulako
XXI. mendean, eta esango nuke azken 10 urteotan egin ditugun aldaketa eta esfortzuekin, helburutik hurbil gaudela. Azkenaldian, gainera, areagotu egin dira bide horretatik doazen gure eginbideak.
|
|
|
Orobat, bestelako errealitateak, garai zail eta ilunetan (Bertsolari Txapelketa, AEK, Euskal Idazleen Elkartea, itzultzaileak, UZEI, ikastolak, euskarazko argitalpenak, literatura eta ikerketa lehiaketak, hiztegiak,?), hasiera emanez gero euskara eta euskal kulturaren garapenerako erabakigarri geratu diren osterantzeko errealitateei. Horrela sortu da euskalgintza modernoaren azpiegitura eta hortxe egon da beti euskararen Akademia.2 BAINA GATOZEN gaurkora, guk bete betean egon eta bizi nahi
|
dugulako
XXI. mendea, eta esango nuke azken 10 urteetan egin ditugun aldaketa eta ahaleginekin, helburutik gertuago gaudela. Azkenaldian, gainera, areagotu egin dira bide horretatik doazen gure eginbideak.
|
|
|
Andres Urrutia pozik eta" hunkituta" azaldu da hedabideen aurrean. Euskaltzainburuak azpimarratu du aurtengo hau" urte esanguratsua" dela Akademiarentzat, eta etorkizuneko erronkei aurre egiteko" indartsu" dagoela esan du," guk bete betean egon nahi
|
dugulako
XXI. mendean, eta esango nuke azken 10 urteotan egin ditugun aldaketa eta esfortzuekin, helburutik hurbil gaudela. Azkenaldian, gainera, areagotu egin dira bide horretatik doazen gure eginbideak.
|
|
2019
|
|
|
Hortik abiatuta, osaera politikoa eta klase berregituraketa kategoria operaistak eta marxistak erabiliko ditut. Lan honek ekarpen txiki bat egin nahi
|
du
XXI. mendean iraultza pentsatzeko/ egiteko. Horretarako, klase berregituraketaren metodo operaista gaurkotzeko (zentzu destituientean) aukera arakatzen du, Kapitalaren subjektibazioa apurtzeko eta bizimolde ez kapitalistak eraikitzeko bidean.
|
|
|
Horretarako, Italiako operaismotik oinordetzan jasotako zenbait kontzeptu erabiltzen ditu (klase berregituraketa, kontra subjektibazioa, osaera politikoa), baita 1970eko urteetako borroka autonomoen zikloari buruz berriki egindako interpretazioetatik jasotakoak ere (indargabetzea, bizimoldeak, Komuna eraikitzea). Lan honek ekarpen txiki bat egin nahi
|
du
XXI. mendean iraultza pentsatzeko/ egiteko. Horretarako, klase berregituraketaren metodo operaista gaurkotzeko (zentzu destituientean) aukera arakatzen du, Kapitalaren subjektibazioa apurtzeko eta bizimolde ez kapitalistak eraikitzeko bidean.
|
|
2020
|
|
|
Sarean ere badaude Etxahunen testuak bestela. Baina uste
|
dut
XXI. mendeko irakurleak merezi duela edizio gaurkotu bat, garaikidea, auskalo kritikoa, Etxahunen bertsoez gozaraziko liokeena.
|
|
|
Herritarren zientziak denek gozatzeko moduko egitasmoak, jarduerak eta baliabideak eskaintzen ditu. Hemen
|
dituzue
XXI. mendeko naturalista izateko zenbait proposamen.
|
|
|
Baina horretarako, XXI. mendeko ziurgabetasunean, berriarekiko ezjakintasunean konfiantzaz mugitu ahal izango diren pertsona kultuak eta ongi errotuak hezi behar ditugu. Beraz, ezinbesteko eztabaida da zelako hezkuntza sistema behar dugun, zelako unibertsitatea behar
|
dugun
XXI. menderako. Eta eztabaida hau estatuak ezartzen dizkigun muga eta dependentzien markotik at egin behar dugu.
|
|
|
Alde batetik, kontsultagarri egotea, Euskaltzaindiak jaulkitzen dituen arauak eguneratu nahiz etorkizunean aldatzeko xedez egiten dituen ikerketa lanetarako. Eta, bestetik, funtsezko atal bat izan nahi
|
du
XXI. Mendeko Euskararen Corpusa izeneko langintza hedatsu batean, zeinari etorkizunean ekin nahi baitio Euskaltzaindiak. Horrenbestez, eta bi helburu horietan sakondu ahal izateko, ezinbesteko gertatzen da Lexikoaren Behatokia proiektuan jasotako testuen jatorria aberastu eta ugaritzea.
|
|
|
Izan ere, diskurtso berri honetan, eskolak ez du bakarrik egin behar bidea, baizik eta beren zeregina kultura (gure kasuan, tokiko kultura ondarea) transmititzea eta eraikitzea duten gertuko erakundeekin elkarlanean (museoak, interpretazio guneak, naturaeta ingurumen eskolak, udaletako nahiz mankomunitateetako hezkuntzaeta turismo sailak.), nahitaez. Sareak osatzeko edo sarean lan egiteko garaia iritsi da, uste
|
baitugu
XXI. mendeko eskolak ezin duela berak parte hartzen duen ingurunetik, komunitatetik deskonektatu, eta hezkuntza formala, ez formala eta informala elkarrekintzan jarri beharra dagoela.
|
|
2021
|
|
|
Alderantziz pentsatzen hasteko unea da. Pentsatu genuke –egia delako– gaztelaniari esker eskurago
|
ditugula
XXI. mendeko euskaldunok mundu osoko hainbat herrialde eta miloika bizilagun. Zenbat eta txikiagoa izan komunitate bat, are eta behar handiagoa izango du irekitzeko mundura...
|
|
2022
|
|
|
«Irudipena
|
dut
XXI. mendea ez dela oraindik hasi», adierazi du berriki emandako elkarrizketa batean; «Gauzak ez dira gertatu guk espero genuen moduan. Sobietar Batasuna erori zenean, iruditzen zitzaigun askatasuna eta bizimodu berria gertu zeudela, baina, azkenean, ikusi dugu ez dela hain erraza, ez dela nahikoa espetxeko atetik ateratzea libre izateko».
|
|
2023
|
|
|
Izan ere, hurrengo udan eginen dute VII. batzarra, ikastolak hurrengo urteetarako «prestatzeko» eta «biharko ikastolak irudikatzeko» xedez. «Ikastolen mugimendua osatzen dugunok gogoeta egin behar
|
dugu
XXI. mende honen hirugarren hamarkadako euskal gizartearen eskariez, eta haiei erantzuna ematen saiatu behar dugu; hots, ikastolen mugimenduak Euskal Herriko gizarteari egin behar dion ekarpena erabaki behar dugu», esan du Ikastolen Elkarteko lehendakariak.
|
|
|
Aztergai
|
ditugun
XXI. Mendeko lehen bi hamarkadetako datuek erakusten dutenez, Soraluzek 80ko hamarkadatik zekarren beheranzko joerari eutsi dio Soraluzeko biztanleriak 70eko hamarkadan jo zuen goia; garai hartan 5.659 biztanle izatera iritsi zen eta oro har, urtez urte, biztanleak galdu ditu. Soraluzek 2001ean baino 246 biztanle gutxiago ditu 2021ean; eta horrek esan nahi du azken bi hamarkadatan bere populazioa... Hogei urtean, Soraluze 4.084 biztanle izatetik 3.838 izatera pasatu da 246 biztanle galduta.
|
|
|
Argi zegoen demokrazia ez zela behintzat. Baina nork nahiko zukeen demokraziarik, demokraziaren onuradun nagusiek ere, agintariek eta merkatuaren ugazaba handiek, egiaztatuta
|
zutelarik
XXI. mendeko demokrazietan etengabe hazten ari zirela merkatu librearen indar zapaltzaile mugagabea, txikizio ekologikoa, ustelkeria, zarrastelkeria, nepotismoa, plutokrazia, gezur ofiziala eta gezur konspirazionista, gezurkrazia eta izukrazia, indibidualismo suntsitzaile eta autosuntsitzailea…. Aje onargarriak ziren horiek guztiak munduko boteretsuenentzat horien gaineko kontrola zuten bitartean, baina gero eta argiago zegoen planetako giza bizitza arriskuan jarriko zutela berandu baino lehen.
|