|
2005
|
|
|
Euskal Herriaren Hegoaldeko eta Bizkaiko Golkoaren ertzeko gainerako lekuetako kofradiek uste
|
dute
Lapurdiko arrantzaleek ez dutela urrats hori emango. Haien iritziz, beste ezer baino gehiago, Parisko gobernuari presioa egiteko modua da.
|
|
2006
|
|
|
Garaia da Kontzertua eta Komenioa gaindituz burujabetza fiskalaren aldeko bidea egiten hasteko Euskal Herri osorako, behar dugun erritmoa markatuz eta estrategia amankomun baten inguruan indarrak bilduz. Kontuan eduki behar
|
dugu
Lapurdi, Zuberoa eta Nafarroa Behereak ez dutela inolako ahamen fiskalik».
|
|
2007
|
|
|
Zerbitzu sektoreak langileen %61, 6 darabil eta kostaldean da nagusi. Sektore honek zama handia
|
du
Lapurdin, azken hamarkadetan Bizkaia eta Gipuzkoaren aldean hazkuntza nabarmenagoa izan du. Hiriburuen artean ere, Lapurdiko Baionak du langile gehien sektore horretan.
|
|
2009
|
|
|
Karrikako arteak sala bat
|
du
Lapurdin
|
|
2010
|
|
|
1789ko abuztuan, urtetan frantses erregeek gero eta murriztuagoa
|
zuten
Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoako legedi propioa indargabetu zuen Pariseko legebiltzar berriak.
|
|
|
Antso Il.a Abarka (970) erregea, Urraka emaztea eta Ramiro Gartzia anaia. Azken
|
hau
Lapurdiko bizkonte familiaren sortzailea izan zen.
|
|
2011
|
|
|
Zortzi irteera aurreikusi dituzte, eta lehena igande honetan egingo dute. Interesa
|
dutenak
Lapurdiko Artzamendira (931 metro) joango dira.
|
|
|
Ez zen, ez, aurreko iritzitik urrun ibili Pierre de Lancre Bordeleko epailea eta Henrike IV.aren gorteko estatu kontseilaria. Baionako familien arteko liskarra ikertzera 1609an bidali zutenean, guztiz sinetsia
|
zuen
Lapurdi Deabruaren gordekina zela, eta sinesmen horrek gidatuta jokatu zuen bere epaiak ezartzeko. Jatorri euskalduna bazuen ere, ez zuen inolako gupidarik erakutsi euskaldunekiko eta, gaur egun, ez dago jakiterik zenbat euskaldun hilarazi zituen sorginen ehiza jendetsu hartan.
|
|
2012
|
|
|
Emazteen artekoak are gutxiago. Borroka hitza ardatz, azkenean gizarte gizonkoi gogorra indartu zen, horren beharrik ez
|
zuen
Lapurdi Behenafarroa Zuberoako eremuetan. Arra, familia eta patria.
|
|
2013
|
|
|
Errauskiñe kontakizunak emanen dio tonua, gaur, aurtengo Miarritzeko 23 Maitaldia dantza jaialdiari. Miarritzeko Balletaren bertsioa izanen da, Euskadiko Orkestra Sinfonikoarekin elkarlanean loratuko dutena, dantza konpainiak etxe
|
duen
Lapurdiko hirian lehen aldiz, Thierry Malandain Maitaldiaren zuzendari artistikoa duela koreografo. Gare du Midi aretoan iraganen da, baina jadanik leku guztiak salduak dira.
|
|
|
Lurzaindia elkartea sortu berri
|
dute
Lapurdi, Baxenafarroa eta Zuberoan, baserritik bizi nahi duten gazteei laguntzeko. Lurzaindia lanean ari da gero eta garestiago den lurraren espekulazioa mugatu eta lur bila dabiltzan baserritar gazteei aukera hobeak eskaintzeko.
|
|
2014
|
|
|
Lekukotasun historiko moduan, bai. Bestela, uste
|
dut
Lapurdin eta Nafarroa Beherean hiru euskalki bereiztea gehiegizkoa dela. Gehienbat, horretantxe ikusten diot Bonaparteren sailkapenari akatsa.
|
|
|
Konbentzitua naiz formak duela tobera guregana heldu, gai batean finkatu ondoan, gaia konpentsatzen ahal zuela ere arte dramaren ederrez. Uste
|
dut
Lapurdi, Zubero probintzien mugen errespetatzeak ez duela hemen funtsik baina euskalkiena bai. Gaiaren tratatzeko unean umoreak eta abileziak inportantzia handia bazutela, irriak konfliktoen kentzeko ahala, euskalkiak bere baitan garraiatzen dituen doinuak duela toberaren geografia egiten.
|
|
|
Denbora hartan, Lapurtarrak eta Baiona hiria gerlan ari ziren, batzu besten kontra. Hazparneko jauregiko seme alabak beste familia haunditako ezkontzen ziren; lotura haundiak
|
zituzten
Lapurdiko eta Nafarroako izen haundiko familiekin, hala nola Urtubia, Urruñakoa, edo Monte Real, Nafarroakoa. 1654an, Zalduko nagusiak Dibusty zuen izena.
|
|
2015
|
|
|
Santa Agedak ere arrakasta bildua
|
du
Lapurdin. Anitz lekutan egiten da, gaur egun, Bidasoaz haraindi azkar egiten den ohitura:
|
|
|
EH Bilduk eta EH Bai k" Euskal Bidea", Euskal Herriko biztanle guzien parte hartze demokratikoan oinarritu prozesua," Euskal Estatua" eraikitzeko helburuarekin aurkeztu dute." Mugak urrunago jarri eta ametsak errealitate bihurtzeko tenorea da", du deklaratu Arraizek, Irungo Ficoban egin den ekitaldian, Euskal Errepublikaren Konstituzioa ardiesteko asmoarekin. Gaurko errealitatea abiapuntu izanez, hiru prozesu bideratu behar dira, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako Autonomia Erkidegoan, Nafarroako Foru Komunitatean eta ezagutza instituzionalik ez
|
duten
Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoan.
|
|
2016
|
|
|
Aldaketa politiko handiko garaiak
|
dituzte
Lapurdin, Nafarroa Beherean eta Zuberoan. Hirigune elkargo bakarrean biltzea lortu dute.
|
|
|
Gainera, agotak direlako debekatzen zaie arrantzan hartzea Ibarretik pasatzen den errekan Urhandia deitua dena, beste herritarrekin nahastea, eta antzara oin baten seinalea ezarri behar dute papoan bereziak izateko. Gehitua da azken erabaki hau Bordeleko Parlamentuak 1604eko uztailaren 3an hartua
|
zuela
Lapurdiko agoten kontra. Agoten auzi gehienetan gizonen izenak agertzen baldin badira, Lapurdiko honetan emazte bat da protagonista nagusia:
|
|
|
Hitz batzuk ez baditu konprenitzen, bada hiztegi bat hitz guziak kokatzen dituena, aski du erostea. Uste
|
dugu
Lapurdin, Xiberun, Baxenafarroan eta Heletan denek euskara ederra eta aberatsa ibiltzen dugula, eta denen artean gure euskara aitzinatu, azkartu eta aberastuko dela. Oihuak taldea
|
|
|
Interreg Poctefa Europako programaren laguntza du proiektuak eta %65 Europako Batasunak finantzatuko du aldi berean. Orotara, 240 kilometro
|
ditu
Lapurdi, Nafarroa eta Gipuzkoa lotzen dituen bizikleta ibilbideak. Ederbideak, oraino falta diren 90 kilometroak egokituko ditu.
|
|
|
Testu horrek Donostia Hiriko Kutxa literatur saria ardietsi zuen 2003an. Iñazio Tolosa zumaiatarrak taularaziko
|
du
Lapurdiko xoko ezberdinetako hamar antzerkilarirekin. Estreinaldia Senpereko Larreko gelan izanen da abenduaren 17an.
|
|
2017
|
|
|
Marie Christine Amestoy, kondatuko baitu bere herriaren historia: nola sortu zen, nolako harremanak
|
zituen
Lapurdiko Bizkondearekin eta Nafarroako erreinuarekin, Lapurtarren Biltzarraren berri, nola kudeatzen zituzten herriko aferak ala lur amankomunak. Gogorki markatu baitzuen Lapurdi, Iraultza denboraren berri emanen du.
|
|
|
Holako programa Senpertarrek ezin dute hutsegin, jakinik ere sarrera urririk eskainia dela. Azpimarratzekoa da zer lana eramaiki
|
duen
Lapurdi 1609/ 2009 elkarteak Senpereko iragana berpizteko, memoria ezin baita lurperatu eta berdenboran Senpertarrak inplikaraziz asko ekitalditan, Herriaren erroak zaintzea baitezpadakoa baitago gaur egun. XX. mendeko senpertar bertsulari eta ditxolarietan, aipagai dira Joseph Barnetche (Bidaxun), J. Baptiste Millox (Batista Handia), Ganix Halsouet, Matxin Irabola, Pierre Halsouet, Xalbador Yarz... Bertzalde oroigarri ditugu Senperen sorturiko bertsulari ezagun batzu, Xanpun, Mayi Treku, Panpili Zubiria....
|
|
2018
|
|
|
" Mugaz gaindiko harremanen" sustatzeko neurria hartzeko, orain tresna horrek balio du Gipuzkoako ordainlekuetarako ere, ez ordea deskontuekin. Gipuzkoako Abiatu edo Via T sistemek ere balio
|
dute
Lapurdiko ordainlekuetan, ez ordea deskontuetarako. Gipuzkoako Foru Aldundiak deskontu sistema ausarta jarri zuen:
|
|
|
Ondorioz, prezio batetik gorako etxeak ezin zituzten erosi lapurtarrek. Horregatik, hain segur, espekulazioaren arazoa bortizkiago bizi
|
zuten
Lapurdiko gazteek. Gipuzkoako bankuek jartzen zituzten mugak gorago ziren:
|
|
|
Alabaina, euskaldun franko dago gatibu, Frantziako espetxeetan. Frantzian eta Euskal Herri kontinentalean atxilotutako zenbait ETAko errefuxiatuk seme alabak
|
dituzte
Lapurdin. Presoak eta presoen ahaideak Pirinioen bi aldeetan daude, Euskal Herriaren batasunaren adierazgarri dira, eta hala izanen dira Euskal Herria menpean daukaten bi estatuek nahi duten artean.
|
|
2019
|
|
|
Jon Galdos ezaguna
|
dugu
Lapurdiko itsas hegian, luzaz Donibane Lohizuneko Begiraleak elkartean txalaparta eta kirikoketa errejenta izan dugulako, eta baita Ziburuko, Urruñako eta Hendaiako hainbat ostatutan bere tindurak erakusgai izan eta izaten dituelako. Estilo berezia du, amalurrarekin eta euskal mitologiarekin biziki atxikia, magikoa, hitz bakar batez definitzekotan.
|
|
2020
|
|
|
Irudi baten bitartez azalduko dizut, irudi hau egiazkoa da, nire begietan errotua baitago. Larrabileko gain apal honetarik, Biarnoko mugan, Euskal Herriko lehen mendixkaren hegal batetik, begien bistan
|
ditut
Lapurdiko, bi Nafarroetako eta Zuberoako bortu ederrak, eta haien atzetik, hegoak ufatzen duen gauez, zeru mugan aislatzen zaizkit hainbat uharte bezala, Iruñeko, Hendaia Donostiako eta BAMeko hiru leinuruak. Idaztean eremu horretako bizitzan parte hartu nahi dut ene heinean aktiboki.
|
|
|
Aste Santuko oporren ondoren, ikasketetara itzuli dira Arabako, Bizkaiko, Gipuzkoako eta Nafarroako ikasleak —maiatzaren 4ra arte oporrak
|
dituzte
Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako ikasleek, udaberriko oporrak— Ikasketetara bueltatu dira, baina eskolara ez. Etxean ari dira ikasleak eta irakasleak martxo erdialdetik, eta, ikasturtea aurrera doala, ezinegona gero eta handiagoa da:
|
|
2021
|
|
|
Bigarrengoa, eraikin berrien %55 alokairuak eta jabetza sozialeko etxeak izatea. Bereziki lagundu nahi
|
dituzte
Lapurdi barnealdea eta jarduera gune eta herritarrentzako zerbitzuetan egituratuak diren lurralde eremuak.
|
|
2022
|
|
|
Beste egoitza bat atzemana du, Uztaritzeko Landagoien gunean plantatuko da, tokiko Herriko Etxearekin adosturik. Herriko Etxeak obra batzuk abiatuak
|
ditu
Lapurdi zentroan, zerbitzu guziak gune berdinean kokatzeko, ondorioz Landagoien gunean Herriak behar lukeen bulegoa libratuko da.
|
|
|
Emaitzak aldeko ez dituzten arren, taldeko giroa «ona» dela azpimarratu du bizkaitarrak. 2023ra arteko akordioa
|
du
Lapurdiko talde horrekin, trebakuntza kontratu baten bidez, eta urratsak egiten jarraitu nahi du. Osteopatia ikasketekin uztartzen du goi mailako errugbia.
|
|
|
Gaur egun, Bilboko Gotzaindegiaren babesean, Bilboko Herri Irratiak eta Bizkaia Irratiak irratsaio erlijiosoak eskaintzen dituzte, haien artean meza, baita arlo sozialeko saioak ere (migrazioaz, genero indarkeriaz...), betiere ikuspegi kristautik. Ipar Euskal Herrian, ibilbide luzeko irrati kristaua
|
dugu
Lapurdi Irratia; frantsesa eta euskara erabiltzea erabaki zuten, fededun guztiengana beren hizkuntzan heltzeko asmoz.
|
|
2023
|
|
|
Urte hartan, Vianako printzea Nafarroa Beheretik kanporatu zuten eta Eleonor erreginaren agind upean ezarri zuten, Frantziako erregearen baimenarekin. Dagoeneko Frantziako ko roak eragin handia
|
zuen
Lapurdin, Nafarroa Beherean eta Zuberoan. José María Lacarra historialariaren arabera, gatazka ez omen zen oso bortitza izan.
|
|
|
Azken arrastoei men eginez, uste
|
dute
Lapurdin gordeta segitzen duela.
|
|
|
–Ez
|
ditut
Lapurdiko gaztelu zahar guztiak gogoan, ez bide da jauregi garrantzitsua gure historian, baina Belvédère izenak ez du ez bururik ez buztanik.
|