|
2001
|
|
|
Zenbait ikerketak frogatu dute aspirinen eguneroko erregimenak hantura eta koagulazioa prebeni ditzakeela, bihotzeko arriskuko bi faktore garrantzitsu. Diabetesa duten 1.500 lagunengan oinarritutako ikerketa berri batean, ikertzaile
|
talde
batek jakin du bihotzeko gaixotasuna diagnostikatutako diabetikoen %37k baino ez duela aspirina erregularra hartzen. Era berean, bihotzeko arrisku faktore bat gutxienez duten diabetikoen% 13k baino ez du jarraitzen prebentzio tratamendu hori.
|
|
|
Kataluniako zientzialari
|
talde
batek jakin du antsietate eta laxotasun artikularra (artikulazioen malgutasun handiagoa) duten pertsonek aldaera bat dutela beren genoman, eta hori gaixotasun horiek jasateko joera duen faktorea dela. Genetika Mediko eta Molekularraren Zentroko Genetika Psikiatrikoko Taldeko eta Bartzelonako Itsas Ospitaleko Psikiatriako Ikerketa Taldeko ikertzaileek egin dute aurkikuntza.
|
|
2002
|
|
|
AEBetako zientzialari
|
talde
batek jakin du genetikoki eraldatutako proteinak dituen ahuntz esnea malariari aurre egiten lagun dezakeela, BBC telebista kate britainiarrak jakinarazi duenez. Aurkikuntza horrek, baieztatuz gero, laborategietan ekoiztutakoa baino merkeago egin daiteke txertoa.
|
|
2003
|
|
|
Lubeckeko Unibertsitateko (Alemania) Biokimika Institutuko
|
talde
batek jakin du hotzeri arruntaren tratamendurako sendagai berri bat, pixka bat aldatua, erabiliko dela pneumonia atipikoaren kontrako botikak garatzeko. Oraindik bi urte falta dira medikuntza hori lortzeko, baina hori lortzea posible da.
|
|
|
Zientzialari askok uste zuten Y kromosoma, duela 300 milioi urte Xtik bereizia, 5 milioi urte inguru desagertu zela, eboluzioan zehar mila gene baino gehiago galdu dituelako. Hala ere, gizonezkoen sexu kromosomaren material genetikoa sekuentziatu ondoren, 40 ikertzaileko
|
talde
batek jakin du kromosoma horrek mekanismo berezi bat duela bere osotasun funtzionalari eusteko, eta, material genetikoan zehar, barrabiletako espermatozoideen produkzioan parte hartzen duten geneen kopia ugari sortzen dituela. “Denbora luzez entzun dut denbora galtzea zela Y kromosomaren DNA sekuentzia lortzeko eta kartografiatzeko lan zaila.
|
|
|
Salamancako Unibertsitateko (USAL) Animalien Biologia saileko ikertzaile
|
talde
batek jakin du “sugandila balear” deritzona dela uharte horietako landare batzuen hazien agente polinizatzaile eta sakabanatzaile nagusia, eta, hala, landare dentsitate handiagoa sortzen dela. Zientzialari horiek jakinarazi zutenez, narrastiak polinizatze lana egiten du, landareetan edan ondoren polen pikorrak hedatzeari esker eta, era berean, musker horrek fruituak irentsi ondoren lortzen duen landare ale balear bitxi baten haziak sakabanatzeari esker.
|
|
2004
|
|
|
Juan José Zarranz neurologoak (Bizkaiko Gurutzeta Ospitalea) koordinatutako mediku
|
talde
batek jakin du euskal familia batean mutazio bat dagoela gene batean, eta horrek lagundu egiten diola Parkinsonen gaixotasuna agertzen eta garatzen. Aurkikuntzak bidea irekitzen die gaixotasunari aurrea hartzeko terapiei, baina zientziak bide luzea egin du helburu hori lortu aurretik.
|
|
|
Kanadako McMaster Unibertsitateko ikertzaile
|
talde
batek jakin du Hamiltoneko kaioak, Ontario eskualde industrializatuan, mutazio genetikoen tasa oso altua dutela beren zeluletan. Hori dela eta, Christopher Somers eta James Quinn irakasleek uste dute industria eskualde horretako airearen poluzioak aldaketak eragiten dituela hegaztien eta, agian, beste izaki bizidun batzuen DNAn.
|
|
2005
|
|
|
Extremadurako bi herritan hainbat urtez ikasi ondoren, Extremadurako Unibertsitateko (UEx) biologo
|
talde
batek jakin du Anagyris foetida leguminosoa landare ornitofiloko Europako lehen kasua dela. Horrek esan nahi du batez ere hegaztiek polinizatzen dutela.
|
|
2006
|
|
|
Zientzialari
|
talde
batek jakin du Pluton orain arte uste baino hotzagoa dela
|
|
|
Zientzialari
|
talde
batek jakin du Plutonen orain arte kalkulatutakoa baino askoz hotz handiagoa egiten duela.' Hawaiin irrati teleskopioen sare batekin lan egiten duten zientzialariek orain uste dute gainazal plutonikoaren batez besteko tenperatura 43 Kelvin gradukoa dela, zero azpiko 230 Celsius gradukoa. Orain arte, zientzialariek uste zuten Plutonen tenperatura 54 Kelvin edo 220 Celsius ingurukoa zela zeropean, eta Charonen dago, Plutonen satelite handienean.
|
|
|
Estatu Batuetako
|
talde
batek jakin du nola aktibatzen den zelulak biderkatzera eta tumore gaiztoak sortzera bultzatzen dituen proteina bat
|
|
|
Nik baino lehenago, beste guraso
|
talde
batek jakin zuen zer zebiltzan ikastolan. Ni kaleratzeko asmotan zirela.
|
|
2007
|
|
|
Zientzia Ikerketen Kontseilu Goreneko (CSIC)
|
talde
batek jakin du oliba olio birjinak mikrobioen aurkako jarduera nabarmena duela Vitron, eta Helicobacter pylori bakterioak eragiten dituela urdaileko ultzera gehienak eta gastritis kroniko asko, munduko populazioaren erdia kutsatzen baitu.
|
|
2008
|
|
|
haren martxa blokeatu egiten da eta geldirik geratzen dira. Espainiako neurofisologo
|
talde
batek jakin du paziente asko' blokeo krisi' horretatik suspertzen direla' erritmo bat markatzen' zaienean. Aurkikuntza horren ondorioz, aparatu xume bat patentatu dute, estimulu sentsorialen bidez gaixoen eguneroko bizitza hobetu nahi duena.
|
|
|
Cambridgeko Unibertsitateko (Erresuma Batua) Alexander Liu buru duen ikertzaile
|
talde
batek jakin du elefanteek arbaso anfibioak dituztela. Duela 37 milioi urteko hortzak kimikoki aztertu ondoren, moeriterido eta bariteridoen familia desagertuetatik zetozenak, zientzialariek diotenez, pakidermo horiek bizimodu anfibioa zuten, manatien eta egungo elefanteen arteko erdibidean.
|
|
|
Horrela, krilla ere omega 3 serieko gantz azidoen erreserba naturala da. 1985 urtean, Bartolomé Ángel Grillo buru zela, Uruguaiko ikertzaile
|
talde
batek jakin zuen Antartikako krillak koipe baliotsu horiek zituela. Pinguinoekin egindako ikerketei esker (ateroma geruzarik gabeko zirkulazio sistema duten animaliak dira pinguinoak), ikusi zuten elikagai gisa erabiltzen duten krustazeo txikia bihotzaren eta sistema baskularraren babes faktore handia dela.
|
|
2009
|
|
|
Eta ez da atmosferako goi geruzetan zientzialariek orain arte dakitenaren kontra egin duen aurkikuntza bakarra. Urte hasieran, nazioarteko ikertzaile
|
talde
batek jakin zuen aire masak, troposferatik estratosferaraino, klima aldaketa adierazten duten eredu gehienek baino mantsoago mugitzen direla. Hori dela eta, zientzialariek uste dute eredu klimatikoek diagnostikatutakoa baino mantsoagoa den ozono geruza berreskuratzea ere ekar dezakeela.
|
|
|
Irudia: Novaquatis Kuopioko Finlandiako Unibertsitateko ikertzaile
|
talde
batek jakin du giza gernuak, zurezko errautsarekin batera, beste ongarri bat izan dezakeela tomateentzat. Surendra Pradhan izenekoaren arabera, konbinazio horren errendimendua handitu egin zen ongarritu gabeko beste tomate batzuekin alderatuta.
|
|
2010
|
|
|
Turkuko Unibertsitateko (Finlandia) zientzialari
|
talde
batek jakin du gazta probiotikoa jateak lagundu dezakeela adinekoen immunitate sistema babesten eta hobetzen, bakterio mota horien eramaile gisa jarduten baitu. “FEMS Immunology and Medical Mikrobiology” aldizkarian argitaratu zen lan horren emaitzen arabera, nabarmen hobetu zen immunitate naturala eta NH odol zelulak aktibatuz eta fagozitazio jarduera areagotuz lortu zen.
|
|
|
Nazioarteko zientzialari
|
talde
batek jakin du Martek 600 milioi urte geroago ura izan zuela
|
|
|
Nazioarteko ikertzaile
|
talde
batek jakin du zer mekanismoren bidez lortzen duten odolaren bidez burmuineko gune aktiboek neuronen hazkuntza, biziraupena eta kitzikagarritasuna kontrolatzen duen proteina bat, IGF izeneko faktore neurotrofiko bat (insulina like growth factor). Faktore hori funtsezkoa da neuronak babesteko eta gaitasun kognitibo eta intelektualak mantentzeko.
|
|
2011
|
|
|
Babelgo dorre horretan diseinuzko izozkiari eragiteko ere jartzen da dantzan mingaina. Familia osoak ari dira lan horretan, isilik, nor berean; zertarako gogaitu bizilaguna halako momentu sagaratu batean. Izozkia ez, baina sagardo botila batekin ari den gazte
|
talde
batek badaki Bulebarreko egonaldia bukatzen ari dela. Kioskoaren alboko ordulariari begiratu diote.
|
|
|
McMaster Unibertsitateko eta McGill Unibertsitateko (biak Kanadan) ikertzaileek zuzendutako nazioarteko zientzialari
|
talde
batek jakin du gene bat —bihotzeko gaixotasunaren markatzaile nagusia— aldatu egin daitekeela fruta eta barazki gordinen kopuru oparoen bidez. Hala, jarauntsitako geneak —eta haien eraginak— ezin zirela aldatu dioen ideia hedatua baztertu egiten da. Azterketaren emaitzak “PLoS Medicine” aldizkariaren azken alean argitaratu dira.
|
|
2014
|
|
|
Giza erakusketari buruzko kezka 2002an sortu zen. Suediako aditu
|
talde
batek jakin zuen tenperatura altuetan prestatzen diren zenbait elikagaitan sortzen dela akrilamida. Harrezkero, ikerketa asko egin dira, kontuan hartuta estatuko agintariek eta Nazio Batuen Batzordeak Elikadura Gehigarrietan (JEFA) aditu gisa duten lana.
|
|
2022
|
|
|
Joan den urtearen amaieran, doktoretza prestatzen ari zen ikerlari
|
talde
batek jakin zuen Arabari, Bizkaiari eta Gipuzkoari eragiten dien 33/ 2013 foru arauaren arabera ez zutela pertsona fisikoen errentaren gaineko zerga (PFEZ) ordaindu beharrik. Ikerlariek horren berri izan zutenean, erreklamazioak jarri zituzten hiru lurraldeetako ogasunetan, bederatzi urtez PFEZa ordaindu zutelako.
|