|
2007
|
|
|
Aldagai honekin elkarrizketan parte hartzen duten hiztunak adin
|
talde
berekoak diren ala ez aztertu nahi da. Beraz, bi multzo bereiziko dira:
|
|
|
Beraz, bi multzo bereiziko dira: " adin
|
talde
berekoak" eta" adin talde ezberdinekoak".
|
|
|
Adin
|
talde
berekoen artean haurren arteko elkarrizketak jaso ditugu.
|
|
|
Iruñean adin
|
talde
berekoen artean euskaraz zenbat erabiltzen den erreparatzen badugu, ikusiko dugu haurrek(% 0,8) eta gazteek(% 1,3) helduek(% 1,5) baino gutxiago erabiltzen dutela euren artean. Horretan Iruñea garbi bereizten da Hegoaldeko bertze hiriburuen joeratik.
|
|
|
Biziki eragin handia. elkarte bakoitzak badu 40 edo 50 urteko historia luzea. Gertatzen da familia bereko bi edo hiru belaunaldi ibili direla dantza edo kantu
|
talde
berean. Gazteak elkartean sartzen dira musika, kantuz, antzerkian edo bertsolaritzan ikasteko. ohore zaie nortasun berri batez jabetzeaz. elkartea federazio batean bada lehiaketak eta txapelgoak antolatzen dira. publiko zabala hurbiltzen da. herrietako bestetan elkarteek parte hartzen dute giro alaian.
|
|
2008
|
|
|
• Apertium.org webgunea kode irekia erabiltzen duen (software librea) 1 itzulpen automatikoko plataforma da; interNOSTRUM itzultzailetik eratorri zen. Alacanteko Unibertsitateko
|
talde
berak abiarazi zuen eta mundu osoko programatzaileek eta hizkuntzalariek elkarlanean sortu zuten. Linean erabil daiteke eta Linux sistema eragilean instala daiteke.
|
|
|
Seme alaben %97, 7 hiru bikote motatik baino ez datoz; hiruretan bikotekideen adina 30 urtetik gorakoa da (3 taula), eta bi kideak adin
|
talde
berekoak dira edo ama aita baino zertxobait gazteagoa. Gainerako talde guztiek hondar balioak dituzte.
|
|
|
Kultura autonomia handiagoa lortzeko, garrantzitsua da hizkuntzaren erabilerari eustea" solidaritate" esparruetan, baina baita
|
taldeak
bere hizkuntza eta kultura" estatusa" duten esparruetan aurkitzea eta haietara zabaltzea ere (Bourhis, 1979). Talde bizindarraren esparruarekin bat etorriz (Giles eta beste batzuk, 1977), hizkuntza gutxiengo batek lortzen duen babes instituzionalaren mailak lagun dezake hizkuntza baten erabilera areagotzen esparru pribatuan (etxean, lagunartean) eta esparru publikoan (hezkuntza, osasun zerbitzu, komunikabide, lan mundu eta gobernu administrazioan).
|
|
|
Egunkariaren bizitza bat batean bukatu zen, epailearen aginduz itxi baitzen 2003an. Gaur ere badago Euskal Herri osorako euskara hutsezko egunkari bat, Euskaldunon Egunkariaren ondorengoa den Berria (2003ko udan sorturisoziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain koa), eta tokian tokiko beste batzuk era badaude,
|
talde
beraren barruan, Hitza izenekoak. 2007an Nora bidaia aldizkaria argitara eman dute.
|
|
2009
|
|
|
Horregatik, nortasuna eratzeko oinarri sendo bat eman dezakete: hizkuntza bat zein tradizio multzo bat garatu eta zabaltzean,
|
taldeak
bere burua nor bezala definitzeko oinarriak jartzen ari da. Gauza bera gertatzen da erlijioarekin:
|
|
|
Horregatik, nortasuna eratzeko oinarri sendo bat eman dezakete: hizkuntza bat zein tradizio multzo bat garatu eta zabaltzean,
|
taldeak
bere burua nor bezala definitzeko oinarriak jartzen ari da.
|
|
|
hizkuntza, ekonomia, bizimodua, ohiturak eta abar; adiera soziologiko zabalenean, kultura esango genuke.
|
Taldeak
bere buruaren autopertzepzioa du, eta besteak ezberdin ikusten ditu. Baina hori konstatazio bat da, beste ezer baino gehiago.
|
|
|
Baina hori konstatazio bat da, beste ezer baino gehiago.
|
Taldeak
bere burua mehatxupean ikusten duenean ordea (esaterako nazio estatuaren joera uniformatzailearen aurrean), orduan bere bereizgarritasuna propio lantzen hasten da, nortasun etnikoa eraikiz: ezberdintasuna ez da soilik konstatazio bat premia bat baizik, talde gisa iraun ahal izateko ezinbesteko baldintza.
|
|
|
|
Taldeak
bere burua mehatxupean ikusten duenean ordea (esaterako nazio estatuaren joera uniformatzailearen aurrean), orduan bere bereizgarritasuna propio lantzen hasten da, nortasun etnikoa eraikiz: ezberdintasuna ez da soilik konstatazio bat premia bat baizik, talde gisa iraun ahal izateko ezinbesteko baldintza.
|
|
|
Tailerraren alderdi operatiboa ongi joan zen, bai antolaketa, bai koordinazioa. Guraso
|
taldea
bera ere oso ona izan zen, elkarrekin esperientziak konpartitzeko aukera eta jarrera erakutsi zuten. Bestetik, irakaslearen lana ere egokia izan zen.
|
|
2010
|
|
|
Eta erdaldunez gain, hainbat arrazoirengatik erdararako joera dutenak ere maiz eta erraz sare horretara biltzen direla. Bien abiapuntua eta errealitatea ezberdina da oso, baina biek, hainbatetan,
|
talde
berean egiten dute bat.
|
|
2012
|
|
|
Bakarka ez ginateke urrun helduko, baina denon artean, bakoitzak bere ahalmenak besteen zerbitzura jarrita, talde sendo eta ondo prestatua osatzen dugu. Arratiako ikastetxeetako ordezkarien
|
taldeak
bere nortasuna lortu du eta kide garen guztioi laguntza, esperientzia trukea eta prestakuntzarako aukera ugari eskaintzen dizkigu. Aldez aurretik guretzat ahuleziaren iturri ziren arloak, taldean indargune bihurtu zaizkigu; elkarren laguntzaz hizkuntza plangintzaren inguruko aditu bihurtzen ari gara eta denon artean arloari buruzko ezagutza eraikitzea lortu dugu.
|
|
|
aukeretako bat izan daiteke eredu mistoa (eskolan bi saio ematea: bat irakaslearekin eta bestea taldearekin) edo, beste bat, antolakuntza osoa (eskolak barne)
|
taldeak
bere gain hartzea. Azkenik, beste batzuk, dBh eta hortik aurreragoko neska mutilak taldean mantentzeko, estrategia berri eta originalak pentsatu eta planteatzea:
|
|
|
Taldeen jarraipenari begira, beraz, erronka, gazteak taldeetan mantentzea edo erakartzea eta, zenbait kasutan (are zailago, seguru asko), gazte
|
taldea
bera eratzea izango da (arestian aipatutako taldekide eta ikasleen arteko adin tartea leuntze aldera). horrek bisio batekin lan egitera eraman gintuzke, bai eskolak bai taldeak, behar beharrezkoa baitute taldeek erreleboa hilko ez badira; gazteei kultur jarduera horiek erakargarri egiteko moduetan pentsatzen hasi genuke: ikasketa planak malgutu, adierazpideen formatu desberdinak erabili, jarduera alai eta bizigarriak aurkeztu, umoretsuak, irudimentsuak, gazteak ibiltzen diren tokietara hurbildu...
|
|
|
Kide aldaketak eta hizkuntza aldaketak dira behaketa bidezko erabileraren neurketetan elkarrizketen hasiera eta amaiera banatzen duten gertakariak.
|
Talde
bera (kide berdinez osatua) hizkuntza berean behin baino gehiagotan behatzen bada, elkarrizketa bakartzat hartu eta hala jasoko da fitxetan. Talde bera beste hizkuntza bat erabiltzen behatzen bada, bigarren elkarrizketa bat bezala jasoko da.
|
|
|
Talde bera (kide berdinez osatua) hizkuntza berean behin baino gehiagotan behatzen bada, elkarrizketa bakartzat hartu eta hala jasoko da fitxetan.
|
Talde
bera beste hizkuntza bat erabiltzen behatzen bada, bigarren elkarrizketa bat bezala jasoko da. Eta hizkuntza berean aritu arren, lehen behatutako taldean aldaketaren bat izan bada (kideren bat falta edo kideren bat gehitu bazaio), beste elkarrizketa bat balitz bezala erregistratuko da.
|
|
|
Elkarrizketaren mugak hizkuntza aldaketak edo kide aldaketak dira. Horrek esan nahi du elkarrizketa
|
talde
bera hizkuntza berean behin baino gehiagotan behatuz gero, elkarrizketa bakartzat jaso eta erregistratuko dela. Talde baten elkarrizketa behatu eta erregistratu ostean, talde bera beste hizkuntza batean hitz egitera pasatzen bada, beste elkarrizketa bat jasoko da behaketa fitxetan.
|
|
|
Horrek esan nahi du elkarrizketa talde bera hizkuntza berean behin baino gehiagotan behatuz gero, elkarrizketa bakartzat jaso eta erregistratuko dela. Talde baten elkarrizketa behatu eta erregistratu ostean,
|
talde
bera beste hizkuntza batean hitz egitera pasatzen bada, beste elkarrizketa bat jasoko da behaketa fitxetan. Berdin egingo da, lehengo taldetik kideren bat joan bada edo lehengo taldeari kide berriren bat gehitu bazaio:
|
|
|
Mota honetako pertsuasio abantailak lortzen ditu euskaraz eginda: gertutasuna, konplizitatea, enpatia, hurbilketa afektiboa, identifikazioa, bertakoago edo
|
talde
bereko pertzibitua izatea, balio antzekotasuna... Iturriaren eta hartzailearen arteko iritzi eta aktitude antzekotasunak dira horiek, marko teorikoaren arabera, bizi esperientzietan oinarritutako antzekotasun sakonak, eraginkortasun handia eskaintzen dutenak.
|
|
|
Bizi esperientzietan oinarritutakoak, aldiz, eraginkorragoak dira eta, gainera, haien ondorioek gehiago irauten dute hartzaile pertsuadituaren baitan (León, 1992). Azken antzekotasun sakonago horien artean daude aktitude antzekotasuna eta gizarte
|
talde
bereko izatea. Aktitude antzekotasunaren baitan ulertzen dira iritzi, balio eta sinesteen antzekotasunak ere.
|
|
|
iturriari dagokion aldagai bat da euskara, eta aldagai horrek hobetu egiten du pertsuasio iturriaren eraginkortasuna, dela fidagarriago edota dela erakargarriago pertzibitua izan dadin lortzen duelako. Izan liteke, baita ere, hartzaileak aktitude antzekotasuna sumatzen duelako iturriarekin, biak euskararen aldeko aktitude positiboa dutelako; edo euskararen aldeko aktitudea ez ezik, hizkuntzaren atzeko kultur balioetan edo identitatean antzekotasunak sumatzen dituztelako, edo
|
talde
bereko izatea. Antzekotasun sakonak guztiak ere, edozein kasutan.
|
|
|
" Gertutasuna" da," hurbiltasuna", Oihana Etxeberriaren ustez, bezero euskaldunekin euskaraz eginda lortzen dena. Iñaki Mart� nez de Lunarentzat," euskaraz egiten dutenen artean beste konplizitate maila bat egoten da normalean", eta horrek, Maitena Etxebarriaren ustez," identifikazioarekin dauka zerikusia,
|
talde
bereko izatearekin". José IgElkarrizketatu guztiak bat datoz onartzerakoan bezero euskaldun bati euskaraz eginda eraginkortasun pertsuasibo handiagoa lortzen dela.
|
|
|
Bizi esperientzietan oinarritutakoak, aldiz, eraginkorragoak dira eta, gainera, haien ondorioek gehiago irauten dute hartzaile pertsuadituaren baitan (León, 1992). Azken antzekotasun sakonago horien artean daude aktitude antzekotasuna eta gizarte
|
talde
bereko izatea. Aktitude antzekotasunaren baitan ulertzen dira iritzi, balio eta sinesteen antzekotasunak ere.
|
|
|
Zentzu berean, taldeen psikologiari buruzko ikerketa ospetsuenetako batean, Henri Tajfelek erakutsi zuen talde batean biltzeko arrazoiak oso garrantzitsuak ez izanda ere, eta taldekideak euren artean ezezagunak izanda ere,
|
talde
berean egote hutsak elkarren artean erakargarriago bihurtzen dituela pertsonak (Tajfel, 1970).
|
|
|
Nolanahi ere, ez da komeni erabateko bereizketa egitea bi antzekotasun mota horien artean, batzuetan bata bestearen ondorio zuzena izan daitekeelako. Gizarte psikologoek badakite bi pertsona edo gehiago
|
talde
bereko izateak aktitudeak partekatzera eraman ohi dituela, eta horrek sendotu egiten dituela haien artean pertzibitzen dituzten antzekotasunak eta, ondorioz, baita erakargarritasuna ere (Briñol eta beste, 2001).
|
|
|
Gehienetan aktitude, sineste edo balio antzekotasuna eraginkorragoa da pertsuasioaren ikuspuntutik, iturri eta hartzailea erreferentzia
|
talde
berekoak izatea baino (Briñol eta beste, 2001).
|
|
2014
|
|
|
Modu honetan, aisialdi
|
taldeak
bere helburuetako bat lortzen du: 16 urte bitarteko herriko gazteek euskararen erabilera aktibo izatea eta beste gaztetxoentzako eredu izatea.
|
|
|
Elkarteko dinamizatzaileari dagokionez, bestelako iritzia du. Bere ustetan, Atxutxiamaikako hezitzaile denak euskalduntasuna barneraturik izan luke eta hala ez izatekotan, elkarteak eta aisialdi
|
taldeak
berak lagundu lioke berau garatzen. Hau ez egitea elkartearen huts bat izan dela aitortzen du eta aurrerantzean egin beharrekoen artean dagoela.
|
|
|
Aurrerago honela jarraitzen du;" hizkuntza komunitate ezberdinetako hiztunak elkarrekin komunikatzeko gai ez baldin badira, elkarrekiko harremanik ez da. Hiztun talde bakoitzak bere bizitza osoa bere hizkuntzan egiten du osoki eta beste
|
taldeak
berean. Horrelako kasu baten aurrean, ukipenik ez dagoela esan daiteke, baina lurralde berean guztiz isolaturik bi talde edo gehiago bizitzea pentsaezina da.
|
|
2016
|
|
|
Esate baterako, a) EAEko, Nafarroako eta Iparraldeko 2011ko E4, E3eta ET hiztunak123 1991ko hiztunekin konparatuz; b) 2011ko ET hiztunak adin egituraren arabera analizatuz: zaharrek eta gazteek 2011n ageri duten ET jarduna konparatuz, alegia; c) 1991n adin talde bakoitzak zer erabilera ageri duen ikusiz eta 2011n adin
|
talde
bereko (edo bestelako) jarduera espektroarekin konparatuz; d) ama hizkuntzaren analisiaz, e) etxeko transmisioaz biztanleek zer aitortu duten ikusiz, f) galdu irabazien tauletatik abiatuz, eta g) ET hiztunen 1991ko eta 2011ko datuak jardunguneka konparatuz. Aukerak guztiak baliagarri izan arren, lau azterbideok dira guretzat batez ere kontuan hartzekoak:
|
|
|
Adin
|
talde
bereko (edo bestelako) ET hiztunen portzentajeek 1991tik 2011ra izan duten bilakaera aztertuz ere argibide sendorik atera liteke. Hona 1991ko, 2001eko eta 2011ko datuen konparaziotik atera litezkeen emaitzak:
|
|
2018
|
|
|
— Adin
|
talde
berekoen artean
|
|
|
Hiru elkarrizketa mota sailkatu ditugu: haurrak bakarrik daudenean, nagusiak7 bakarrik daudenean, eta haurrak eta nagusiak
|
talde
berean daudenean
|
|
|
—
|
Talde
bereko elkarrizketetan, haurren arteko elkarrizketa horizontaletan euskararen erabilera txikiagoa da haurren elkarrizketa bertikaletan baino. Bi balio horien arteko aldea 6 puntukoa da orain, baina bigarren gunean alde hori handiagoa zen –12koa– Horren arabera, esan daiteke euskaldunen proportzioa handitu ahala, haurrak beren artean edo besterekin aritu, alde txikiagoa dagoela.
|
|
|
—
|
Talde
bereko emaitzetan bi errealitate desberdin agertzen zaizkigu: batetik haur haur eta gazte gazte errealitatea; eta bestetik, helduheldu eta adineko adineko errealitatea.
|
|
|
Adin taldeen arteko erabileran aldea dago: gazteagoek dezente gehiago egiten dute euskaraz bai
|
talde
bereko elkarrizketetan bai talde nahasietan. Adinekoen multzoan, emakumezko zein gizonezkoa izan, erabileran ez dago alderik.
|
|
|
Bigarren neurria, alderdi ahula indartsu bihurtzeko, da jokaera urratzailea izango dutenak (eusleak), ez beren erabakiz hala jokatzea, baizik eta
|
taldeak
berak aukeratuak izan direlako hala jokatzea. Bestela esanda:
|
|
|
Eusleak ez dira bere ekimenez eusle,
|
taldeak
berak aukeratu behar baititu. Eusleen aukeraketak hilabeterako balio du.
|
|
|
Esango genuke, esperientziek taldean sortzen duten egoera berrian, Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik euskarazkoetara lan munduan – Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola euslearen jokaera urratzailea
|
taldeak
berak eskatua dela, nolabait. Jokaera berriak zentzua du, eta taldearen onarpena.
|
|
2021
|
|
|
Kontuan izanda parte hartu duten informatzaileek, kasu gehienetan, euskal hiztunekin harreman zuzenak dituztela, zalantza dugu emaitza ez ote den geratu gizartearen osotasunetik desbideratuta. edo bizitza historian ikertzaileak bete beharreko rol motibatzailea
|
taldeak
berak bereganatzen duela" (Hernández Garc� a 2010, 309). Horrez gain, talde honetako informatzaile zenbaiti elkarrizketa sakonak ere egin zaizkie modu indibidualean.
|
|
|
Errespetuzko eta konfiantzazko giro horiek bereziki garrantzitsuak dira bi arrazoiengatik: batetik,
|
taldea
bera sendotzen eta indartzen dutelako; eta, bestetik (eta segurtasun hori lagun dutela), bertako kideek ekintzarako jarrera garatzen dutelako.
|
|
2022
|
|
|
Kaleko elkarrizketetan, behin baino gehiagotan erregistra daitezke hiztunak. Dena den, neurraldi berean, solaskide
|
talde
bera hizkuntza berberean behin baino gehiagotan entzun den kasuetan, behin bakarrik jaso da praktika hori.
|
|
|
Gazteen, helduen eta adinekoen erabilerak, aldiz, ez du gorabehera esanguratsurik izan(+/ 0,2) bost urte horietan. Euskararen erabilera baxuagoa da adin
|
talde
bereko hiztunen arteko elkarrizketetan.
|
|
|
Nabarmentzekoa da, adin bereko pertsonen arteko elkarrizketetan, gazteen artean entzuten dela euskara gehien Gasteizen(% 6,3); gainerako adin
|
taldeak
beren artean elkartzen direnean baino gehiago, alegia. Datu esanguratsua da, eta sakonago aztertu litzateke.
|
|
|
Esandako gizarte arau horren eskutik uler daiteke zergatik haurrek eta heldu gazteek beste adin taldeetako solaskideekin dituzten EKE balio handiagoak, adin
|
talde
berekoekin baino: haurrek 4,5 puntu altuagoak eta heldu gazteek 3,2 puntu.
|
|
|
Adin taldeetan gorantz egin ahala EKEk erakusten duen beheranzko joera orokorra heldu gazteek eten izana, euskararen berezko transmisioa seme alabengan bermatzeko ahaleginaren ondorioa litzateke; hau da, haiekin euskaraz gehiago egingo lukete adin
|
talde
bereko solaskideekin baino.
|
|
|
Beraz, nahiz eta eskura dagoen informazioak ez duen frogatzen kausazko lotura zuzenik dagoenik, gure usteak oinarri sendoa omen du. Horren arabera, adin taldeetan gorantz egin ahala EKEk erakusten duen beheranzko joera orokorra heldu gazteek eten izana, euskararen berezko transmisioa seme alabengan bermatzeko ahaleginaren ondorioa litzateke; hau da, haiekin euskaraz gehiago egingo lukete adin
|
talde
bereko solaskideekin baino. Neurri apalagoan bada ere, antzera gerta liteke 45 urte bitarteko heldu nagusiekin, horietako gazteenak kaletik beren seme alabekin oraindik ibiliko direlako.
|
|
|
Baita 65 urte edo gehiagoko adineko batzuekin ere, bilobak zaintzen kaletik ibiltzen dira eta. Guraso izatetik eta haur zaintzan ibiltzetik urrun dauden gazteen kasuan, ordea, ez dago ia alderik adin
|
talde
berekoen edo adin talde artekoen EKE mailetan.
|
|
|
Adin
|
talde
berean lurralde batetik bestera agertzen diren EKEren bilakaera ezberdinak ulertzeko, balekoak izan daitezke aurreko atal batean (2.4 Zergatik adinaren araberako EKEren joera orokorra?) eman diren azalpenak. Horien arabera, belaunaldi bakoitzean eragin duen hizkuntza sozializazioak zerikusi zuzena izango du adin taldeen EKE mailarekin eta, kasu honetan, epealdiko bilakaerarekin ere.
|
|
|
Horrek azalduko luke zergatik heldu gazteek, adin
|
talde
bereko kideekin izatetik edozein adin taldetakoekin izatera, duten alderik handiena EKEren balioetan. Hau da, solaskidea edozein adin taldetakoa denean, litekeena da seme alabek ere solasaldi horietan parte hartzea eta, horrela, EKE maila handiagoa izatea.
|
|
|
adinean gorantz egin ahala EKE maila jaitsi. Baina, heldu gazteek adin
|
talde
berekoekin solasean (tartean umerik ez, alegia) joera orokorrak irauten du, heldu gazte horien EKE maila gazteena baino apalagoa baita. Bi egoera horien artean dago aldearen balizko arrazoia, berriz ere, seme alaben presentzia litzateke.
|
|
|
Adin talde ezberdinetako solaskideak nahasten direnean euskararen kale erabilera maila altuagoa da adin
|
talde
bereko solaskideen artekoa baino.
|
|
|
25) parez pare jarri dira adin talde bakoitzeko EKEren emaitzak, bi solasaldi mota ezberdinetan: a) soilik adin
|
talde
berekoekin; b) solaskide guztiekin, adin talde berekoak barne.
|
|
|
25) parez pare jarri dira adin talde bakoitzeko EKEren emaitzak, bi solasaldi mota ezberdinetan: a) soilik adin talde berekoekin; b) solaskide guztiekin, adin
|
talde
berekoak barne.
|
|
|
Grafikoak erakusten duenez, adin talde ezberdinetako solaskideak nahasten direnean EKE maila altuagoa da adin
|
talde
bereko solaskideen artekoa baino. Haurren eta heldu gazteen kasuetan aldeak beste adinetan baino handiagoak dira 4,5 eta 3,2 puntukoak izatera iritsiz, hurrenez hurren.
|
|
|
Haurren eta heldu gazteen kasuetan aldeak beste adinetan baino handiagoak dira 4,5 eta 3,2 puntukoak izatera iritsiz, hurrenez hurren. Gazteekin, aldiz, joera hori ia desagertzen da, eta edozein adinetako hiztunekin eta adin
|
talde
bereko kideekin duten EKEren aldea 0,2 puntukoa baino ez da.
|
|
|
Zergatik ez dira EKEren joera orokorra berdin errepikatzen, solaskideak adin
|
talde
berekoak eta edozein adin taldetakoak direnean?
|
|
|
Heldu gazteen EKE maila handiagoa da adin ezberdinetako hiztunekin solasean, adin
|
talde
berekoekin baino. Zergatik?
|
|
|
Balizko azalpen baten zantzua EKE emaitzetan bertan.3 Izan ere, heldu gazteen EKE maila handiagoa da adin ezberdinetako hiztunekin solasean, adin
|
talde
berekoekin baino. Zergatik?
|