|
2001
|
|
|
Gizonak eragindako ur kalitatearen aldaketa dela kontuan hartuz, isurketa garrantzitsuenak hiri, industrialde eta nekazal guneetan gertatzen dira. Hiriko gizaki pilaketa dela eta, berak
|
sorturiko
hondakinak ere ugaritu egiten dira. Fosfatoz gainezka datozen urak ibai eta erreketan amaitzen dira.
|
|
2002
|
|
|
Ekoizpenak, denbora pasa ahala, ageriko kalteak ekarri ditu. Mugatuak diren energia eta lehengaiak urritzen dira, eta bere jardunaren ondorioz
|
sortutako
hondakinekiko ekosistemaren ahalmen, mugatua, gainditzen du.
|
|
2003
|
|
|
murriztu, berrerabili eta birziklatu. Hondakinak bereiztea Lege hori betetzeko formula sinple bat da zaborrontziak izatea, konpartimentu desberdinekin edo ontzi desberdinekin,
|
sortutako
hondakin bakoitza biltzeko. Hauek dira funtsezkoak:
|
|
|
Elikagaien hondarrak dira, sukaldeko paper zikina, etab. Elikagaiak gure kontsumora egokitzea bezain erraza da sortzen dugun hondakin organikoen bolumena nabarmen murriztea. Materia organikoaren eragina Materia organikoa sukaldean
|
sortutako
hondakinen pisuaren %40 da. Neurri handi batean ez da tratamendu termikorik egin (adibidez, egostea edo frijitzea), eta ez da hozkailuan gordetzen, giro tenperaturan baizik.
|
|
|
Hala izan dadin, elektrodoen arteko distantzia aldatu gabe mantendu behar da. Elektrodoaren hezetasunak eragindako urtze eta oxidazioaren ondorioz, soberan dauden metalek
|
sortutako
hondakin bat (zepa) sortzen da, eta hori piketa batekin garbitu behar da soldadura amaitu ondoren.
|
|
2005
|
|
|
Azken urteotan, ordea, beste jarduera bat hasi da:
|
sortutako
hondakinak murriztea eta horietan dauden baliabideak aprobetxatzea. Proposamen aurreratuenen arabera, birziklapenaren eta materia organikoaren aprobetxamenduaren artean sortutako hondakinen %50 inguru tratatu litzateke, isurketak %10era murriztuz eta gainerakoa energia berreskuratzen duten erraustegietan energetikoki aprobetxatuz.
|
|
|
sortutako hondakinak murriztea eta horietan dauden baliabideak aprobetxatzea. Proposamen aurreratuenen arabera, birziklapenaren eta materia organikoaren aprobetxamenduaren artean
|
sortutako
hondakinen %50 inguru tratatu litzateke, isurketak %10era murriztuz eta gainerakoa energia berreskuratzen duten erraustegietan energetikoki aprobetxatuz. Erraustegiak HHSak tratatzeko eta murrizteko instalazioak dira, zaborra errautsetara murrizten dutenak eta, gainera, errekuntza prozesuan sortutako energia saltzeagatik diru sarrerak sortzen dituztenak.
|
|
2006
|
|
|
Zenbat eta haragi gehiago jan gero eta azienda zabalagoak behar dira eta ondorioz, aziendak
|
sortutako
hondakinak hazi egingo dira. Hondakinetan sortzen diren gasen artean nagusietakoak metanoa eta oxido nitrosoa dira eta ez da ahaztu behar horiek CO2ak baino 50 aldiz indar handiagoz eragiten dutela negutegi efektuan.
|
|
2007
|
|
|
Azken hiru hilabeteetako kopurua kontuan hartu barik, 1.253.250 kilogramo dira, aurtengo urtean zehar, Durangoko Garbigunean batu direnak. Hau da, urte guztian
|
sortutako
hondakinen ia hiru lauren osatu dute zakar, egur eta plastikoek. Ostera, aerosolak, ontziak eta plastikozko ontzi kutsatuak izan dira gutxien batu direnak.
|
|
|
Horrek gorputz guztian izango du eragina, odol gutxiago egongo denez odola delako iritsi gorputzaren atal guztietara. Ondorioz, ditu eraman oxigenoa eta elikagaiak atal guztietara, eta ditu horietan
|
sortutako
hondakinak kanporatu. Odol eskasia konpentsatu nahian, bihotzaren taupada maiztasuna handitu egingo da; odol gutxiago ibiliko da gorputzean, baina abiadura handiagoan.
|
|
|
Nekazaritzan
|
sortutako
hondakinetako eta hiri hondakin solidoetako plastikoen% 50 eta% 40 berreskuratzen badira ere, hurrenez hurren, eraikuntzan% 9koa da kopuru hori, automobilgintzan ez da iristen% 7ra, eta sektore elektriko eta elektronikoan% 4 baino ez da berreskuratzen, APMEren (Europako Plastikogileen Elkartea) datuen arabera. Eta, 2003an, mendebaldeko Europako hondakin plastikoen% 61 zuzenean zabortegietara bidaltzen zen.
|
|
|
Kostako arrainen gehiegizko ustiapena eta arrain eta produktu eratorrien gero eta eskaera handiagoa ikusita, Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundeko (FAO) Arrantza Sailak azpimarratu du itsas harrapaketak hobeto aprobetxatu behar direla eta bilketatik eta produktuak prestatzetik
|
sortutako
hondakinak eta galerak murriztu behar direla. Elikagaia behar bezala prozesatzeko eta haren hondakinak ahalik eta hobekien aprobetxatzeko tresna erabilgarri bat arrainaren teknologia erabiltzea da, arraina eta beste arrantza produktu batzuk behar bezala manipulatu, landu eta banatzeko.
|
|
2008
|
|
|
Baina datu garrantzitsu bat eztabaida horretatik aparte geratu da: Supersurraren obrek
|
sortutako
hondakin guztiak bertara botako dituztela, eta seguruena oraindik lekua geratuko dela hondakin gehiagorentzat. Hain zuzen, Escombreras Vizcainas S.L. k kanal horretan du jarrita begia.
|
|
|
Egitura horietan, istripuz
|
sortutako
hondakinez gain, instalazio erradioaktibo eta nuklearretan eta zentralak desegitean sortuko direnak ere hartuko dituzte. Hondakin horiek guztiek ezaugarri bera dute:
|
|
|
Zentral nuklearrek ingurumenean eragiten dituzten kalteak aztertzeko, haien jarduerak sortzen duen erradiazioa,
|
sortutako
hondakin erradiaktiboen tratamendua eta biltegiratzea, eta inguruko uretan eragindako ekotoxikotasuna hartzen dira kontuan.
|
|
|
Ugaztun guztien karenek funtzio bera dute, enbrioia elikagaiez eta oxigenoz hornitzen dute, eta hark
|
sortutako
hondakinak eta karbono dioxidoa kanporatzen dituzte. Horretaz gainera, amaren
|
|
|
Ugaztun guztien karenek funtzio bera dute, enbrioia elikagaiez eta oxigenoz hornitzen dute, eta hark
|
sortutako
hondakinak eta karbono dioxidoa kanporatzen dituzte. Horretaz gainera, amaren immunitate sistematik babesten dute umekia.
|
|
|
Sistema horiek bereziki aproposak dira hirietan eta nekazaritza jardueretan
|
sortutako
hondakin urak arazteko. Bai batean, bai bestean, poluitutako urek karga organiko handia izaten dute, baita landareentzat erabilgarri diren substantzia ez organiko ugari ere.
|
|
|
Fitoarazketa sistemak bereziki aproposak dira hirietan eta nekazaritza jardueretan
|
sortutako
hondakin urak arazteko. Artxibokoa
|
|
|
300.000 tona arropa baino gehiago botatzen dituzte urtero zaborretara edo ad hoc edukiontzietara, eta horiek ugaritu egin dira Espainiako udalerri askotako kaleetan. Kopuru hori Espainian sortzen diren ehun hondakinen zati bat baino ez da, hau da, etxeetan
|
sortutako
hondakin guztien ia %4, Ingurumen Ministerioaren kalkuluen arabera. % 4 hori hazi egiten da, gero eta arropa gehiago erosten eta denbora gutxiagoan erabiltzen ditugulako, nahiz eta herritarren artean ere gero eta gehiago jabetzen den arropa hori birziklatzeko beharraz, askotan Afrikako herrialde pobreenetan amaitzen baita.
|
|
|
Autoreak, bere hipotesian, iradokitzen du dieta hiperproteikoek termogenesia handitzen dutela organismoak hondakin organikoen oreka homeostatikoa lortzeko egiten duen ahaleginean, dieta desorekatua sortzen baitu. Hau da, organismoak mantenugaien hornidura egokia bermatu nahi du, aldi berean proteina gainkarga batek
|
sortutako
hondakin toxikoak pilatu ez daitezen. Argaltzeko proteina gehiago Dieta hiperproteikoen eta argaltzearen elkarketari dagokionez, Oklahomako Unibertsitateko (AEB) Osasun Zientzien eta Jarduera Fisikoaren Departamentuko Metabolismoari eta Gorputz Osaketari buruzko Ikerketa Laborategiak egindako ausazko saiakuntza kontrolatu baten azken emaitzak.
|
|
|
Espainiako hainbat ekimen nekazaritzan, industrian edo hirian
|
sortutako
hondakinak bioerregai bihurtzeko lanean ari dira
|
|
2009
|
|
|
Fresak “lur estalietan hazten dira, eta plastiko bigundu beltza deitzen zaio. Denboraldia amaitzean, material hori ez da berrerabilgarria, eta
|
sortutako
hondakin hori kudeatzeko beste enpresa espezializatu bat kontratatu behar da. Horrek kostu igoera handia dakarkio nekazariari”, azaldu zuen Magdalena Torres proiektuaz arduratzen den ingeniariak.
|
|
|
“Amazonasen historia ahaztuta egon da mendeetan zehar, eta norbaitek ahanzturaz erabaki duenean, emaitzak katastrofikoak izan dira, zuriek ez baitugu indigenekiko elkarrizketarik sustatu”, adierazi zuen Javier Lobón ikertzaileak, Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Goreneko (CSIC) eta Manguaréko kideak. “Indigena asko oso kezkatuta daude” esan zuen Lobonek, integrazio politiken ondorioz, etnia batzuek nortasuna galdu dute, eta, Huitotoek bezala, inguruko hiriek
|
sortutako
hondakinetatik bizirik irauten dute. Hondakin urak isurtzearen ondorioz akuiferoak kutsatzea eta zur enpresek eta nekazaritzako eta abeltzaintzako ustiapenek eragindako deforestazioa dira “munduko klima orekarako funtsezko gune” hori kontserbatzeko mehatxua egiten duten ingurumen arazo nagusietako bi, GKE horrek adierazi zuenez.
|
|
|
Izan ere, aspalditik ari dira industria granja handiek gaixotasunak sortzeko duten ahalmena azpimarratzen. 2003an, Science aldizkarian argitaratutako artikulu baten arabera, animalien kontzentrazio masifikatua espazio txiki batean, osasun kontrol zorrotzik gabe
|
sortutako
hondakin kopuru handia eta txertoen erabilera orokorra zirela medio, azkar eboluzionatzen zuen zerri gripeak (animaliatik animaliara). Animaliak eta haien hondakinak behar bezala tratatzeko neurri urriek infekzio arriskua areagotzen dute.
|
|
|
pedikulosiaren eta sarnaren tratamenduan ere erabiltzen den nekazaritzako intsektizida. Hala ere, 50 herrialdetan debekatu egin dute, nerbio sisteman eta prozesuan
|
sortutako
hondakin kimiko iraunkorrengatik. Sortzen den lindano tona bakoitzeko sei edo hamar tona hondakin sortzen direla kalkulatzen da.
|
|
|
Alfa hexakloroziklohexanoa: lindanoa ekoiztean
|
sortutako
hondakin kimiko iraunkorretako bat da, eta minbizia eta gibeleko edo giltzurrunetako arazoak eragin ditzake. Beta hexakloroziklohexanoa:
|
|
|
|
Sortutako
hondakin kopurua murriztu duen hiri bakarra Bilbo da, Eroskiren Consumer aldizkariaren arabera
|
|
|
Madariagaren esanetan, eragina izan dute politika horiek 2004tik
|
sortutako
hondakin kopurua gutxitzeko; areago, kontuan izanik gehiago kontsumitzen dela. Diputatuak adierazi du neurriek eragin dutela bizkaitarrek, jokabide iraunkorragoa?
|
|
|
Alde horretatik, eta zabaldutako informazioak informazio, azaldu diezaiegun herritarrei askotariko adibide ugarik bermatzen dutela etxez etxeko sistema hori eraginkorra dela, kaleko edukiontzien bidezko zabor bilketarekin alderatuz gero: bai material berreskuratuen kopuruari dagokionez
|
sorturiko
hondakin berreskuratuen portzentajea, bai haien kalitateari dagokionez desegokien portzentajea.
|
|
|
Zer egin guk
|
sortutako
hondakinekin. Galdetzeari utzi eta ekin.
|
|
2010
|
|
|
Zer kantitate sortzen da EBn? “Europan
|
sortutako
hondakinen %32 eraikuntza eta eraispen jardueretatik dator” 27 estatu kideek (UE), Kroaziak, Islandiak, Norvegiak eta Turkiak hiru milioi tona hondakin sortu zituzten 2006an, sei bat tona pertsonako, eta horietatik %3 arriskutsua da. Non sortzen dira hondakin horiek?
|
|
|
Non sortzen dira hondakin horiek? Europan
|
sortutako
hondakinen %32 eraikuntza eta eraispen jardueretatik dator, %25 meatzaritzatik eta harrobietatik, eta gainerakoa manufakturatik, etxeetatik eta bestelako jardueretatik. Zenbat hondakin sortzen dituzte kontsumitzaileek?
|
|
2011
|
|
|
Bestalde, Legea ez da
|
sortutako
hondakinak arautzera mugatzen; aitzitik, aurreko fasea ere, hots, hondakinen ekoizpena, hartzen du aintzat eta arautu egiten du Europako Batasunean hondakinak sortzen dituzten produktuak ekoizten, inportatzen, eskuratzen eta, oro har, merkaturatzen dituzten herritar guztien jarduera.
|
|
|
Eraikinetako gailu sanitarioak erabiltzean
|
sortutako
hondakin ura bideratzekoak.
|
|
|
hondakinaren ekoizlea da eta, beraz, haren arduraduna. Baina etxean
|
sortutako
hondakinekin dituzten betebeharrei buruzko informazio gutxi ematen zaie kontsumitzaileei. Zer informazio jaso behar dute?
|
|
|
Urrezko aliantza baten motxila ekologikoa 3.500 kilo da, zilarrezkoa 75 kilo Bizkar zorro ekologikoaren bidez, argi utzi nahi da egungo garapen eredua jasanezina dela, ondasunak sortzen baitira ingurumen edo osasun kostuak kontuan hartu gabe. Energiaren eta lehengaien kontsumoa gero eta handiagoa da, eta
|
sortutako
hondakinen kopurua balaztarik gabe hazten da. Kontzeptua 1994an sortu zen eta Friedrich Schmidt Bleek Wuppertal Institutuko ikertzailearen lana da.
|
|
|
Ahal dela, produktuak tenperatura egokian biltegiratu behar dira, eta, kargatu eta deskargatu ondoren, giro tenperaturan ahalik eta denbora gutxien eman behar da; hozteko sistemen funtzionamendu egokia egiaztatu behar da (tenperaturen eta gorabeheren erregistroa barne); ekipoak ez dira gehiegi kargatu behar, eta, beharrezkoa ez bada, ez dira ireki behar, beira arasa eta erakustokien kasuan bezala. Merkatu ibiltarian
|
sortutako
hondakinei dagokienez, eta horiek infekzio gune garrantzitsua izan daitezkeenez, ez soilik merkatuaren esparruan, baita herritarrak bertatik igaro daitezkeenez ere, ahalik eta zabor gutxien sortzen saiatu da, eta eragingailu estalkia duen ontzi batekin parekatu da, ez eskuz, eta, gainera, hondakinak aldian behin eta erakundeak horretarako prestatutako edukiontzi batera bota dira. Era berean, funtsezkoa da salgaiak ahalik eta gehien urruntzea zabor edukiontzietatik, kutsadura arriskua murrizteko eta edukiontzia desmuntatu ondoren inolako hondakinik ez uzteko.
|
|
|
Akordioak egin dira Espainiako Errekuperazio Federazioarekin (FER), Erabileraz Kanpoko Ibilgailuen Ingurumen Tratamendurako Espainiako Elkartearekin (Sigrauto), Enpresa Siderurgikoen Batasunarekin (Unesid) edo Cicloplastikoen ekoizleak eta transformadoreak ordezkatzen dituen Cicloplastikoarekin. Helburua da sektore horietan
|
sortutako
hondakinen zati bat zementu fabriketan balorizatzea sustatzea. Bestalde, Lafarge Cementos enpresak WWF Españaren Oihangintzako Sare Iberikoan parte hartzen du.
|
|
|
Aitzitik, lurzoru garbia eta zikinkeriarik gabea higienearen adierazlea da. Bezeroak
|
sortutako
hondakinak biltzeko eta hondakinak lurrera ez erortzeko ontzi txikiak erabiltzea irtenbide egokia izan daiteke jende asko ibiltzen den tabernetan. Barra:
|
|
2012
|
|
|
" Baina 10 urtetan Frantziak metatuko du 1.200.000 elefanteren pisua daukan fardel mendia!", hausnartu du kazetariak. Europan ume bat daukan familia batean
|
sortutako
hondakin birziklaezinen %50 pixoihala da. Gipuzkoan hondakinen Atez Ateko bilketa egiten duten herrietan ohartu dira.
|
|
|
Ingurumenean norberak uzten duen arrastoa neurtzeko hainbat webgune daude Interneten. Horietako batera jo dugu, gure kontsumo maila eta
|
sortutako
hondakinak jasateko behar den lur eta ozeano eremua jakin nahian.
|
|
|
Zehazki, galdetegiak neurtzen du zenbat lur eta ozeano eremu behar diren pertsona bakoitzak kontsumitutako energia, elikagaiak, ondasunak eta zerbitzuak mantentzeko eta
|
sortutako
hondakinak jasateko. Hektarea globaletan neurtzen du pertsonon aztarna ekologikoa, eta horretarako, kontuan hartzen da ingurua, alegia, gure kontsumoaren inpaktua jasotzen duen ekosistemaren produktibitate biologikoa (biogaitasuna).
|
|
|
–
|
Sortutako
hondakinak era selektiboan batu daitezen, horretarako prestatutako edukinontzietan. –
|
|
|
Ondorengo taulan,
|
sorturiko
hondakin motaren erregistroari dagokionez, eskakizun mailaren araberako autonomia erkidegoen sailkapena azaltzen da.
|
|
|
Zuzentarau berriak hondakin mota horiei buruzko 2003ko beste zuzentarau bat eguneratzen du, eta Estatu kideak behartuko ditu ekipamendu elektriko eta elektronikoen %45 hartzera 2016 urtean eta %65 2019an. Alternatiba gisa, 2019an beren lurraldeetan
|
sortutako
hondakinen %85 biltzeko aukera emango du; gaur egun, ordea, urtean lau kilo bildu behar dira pertsonako, hau da, urtean bi milioi tona inguru. Gaur egun, 10 milioi tona inguru sortzen dira, eta ia ez da behar bezala jasotzen eta birziklatzen EB osoan horrelako ekipoen hondakinen herena.
|
|
|
Baina hau ez da gertaera isolatua. Nekazaritzako elikagaien sektoreak irteera eman nahi die bere jardueran
|
sortutako
hondakin eta hondakinei. Helburu horrek kutsu ekologikoak ditu, baina baita ekonomikoak ere, eta prozesuak optimizatu nahi ditu produkzioaren errentagarritasun maximoarekin.
|
|
|
Irudia: Wikimedia Ekoizpen prozesuan
|
sortutako
hondakinak murrizteko, batzuetan, elikagai hondarrak berriro erabiltzen dira beste azpiproduktu batzuk sortzeko eta alferrik galdutako elikagai kopurua murrizteko. Alde horretatik, Brasilgo ITAL CTCko ikertzaileek onartzen dute herrialde horretako arraina prozesatzeko industria ez dela berritzailea izan, behi haragiaren eta eskortako hegaztien ekoizleek ez bezala.
|
|
|
Ecoembes edukiontzi urdinaren eta horiaren hondakinen birziklapena kudeatzen duen sozietateak onartu du udaldiaren ondoren (ekaina abuztua), abenduan, produktu ontziratuen kontsumoa gehien kontsumitzen duen hilabetea dela, Eguberrien inpaktuagatik, eta urteko batez bestekoa baino% 4 gehiago. Arduradunek azaldu dute udalerri askok errefortzu kanpainak jarri dituztela martxan jaiegun hauetan
|
sortutako
hondakinak biltzeko. Madril edo Bartzelona bezalako hiri handietan, bilketa enpresek bikoiztu egin behar dute zerbitzuen maiztasuna, batez ere beirarentzat eta paperarentzat.
|
|
|
Bergarako lurretan dagoen Epeleko zabortegi horretan Debagoieneko industrian eta eraikuntzan
|
sortutako
hondakinak jasotzen dira, soilik.
|
|
2013
|
|
|
komertzioetan nahiz gastronomia elkarteetan
|
sortutako
hondakinak bereizita
|
|
|
Mapa berriarekin herriko edukiontzi kopurua %10 gutxituko da Orioko Udalak 2015 urte hasierarako %65eko birziklapen tasalortzeko bidean beste pauso bat eman asmoz, edukiontzien mapa berria jarriko dute martxan; lehenengo hondakinen mahaian eta gero Obra eta Zerbitzuetakobatzordean adostuta. Aldaketa honen helburua herrikobirziklapen tasa igotzea da, eta horretarako, Urola Kostako UdalElkartearen laguntza ekonomikoari esker, aurki birziklapen puntu gehiago izango dira Orion etxean, komertzioetan nahiz gastronomia elkarteetan
|
sortutako
hondakinak bereizitabotatzeko.Orioko Bildutik adierazi dutenez, birziklatzeaerrazteko baliabideak jartzearekin batera hondakinak nahastuta botatzekoohitura dutenei bidea zailduko zaie. Izan ere, errefusarentzat izan arren gaur egun jende askok zabor dena nahastuta botatzeko ere erabiltzen dituen edukiontzi berdeenkopurua% 60 murriztuko da.
|
|
|
" XX. mendean, gizadiaren historia guztian baino min handiagoa egin zaio lur planetari". XXI. mendean ere ez dirudi gauzak hobera egin duenik eta gizakiok
|
sortutako
hondakinen arazoa lehen mailako kezka bihurtu da dagoeneko. Horren jakitun da Gondolin Klubeko kide eta sortzaile Marcelo Diaz.
|
|
|
Denbora gutxi daukate gipuzkoarrek.
|
Sortutako
hondakin kopurua gutxitzen hasi den arren, bai krisiak kausatutako kontsumoaren murrizketagatik eta batez ere bi dozena herrik eta 125.000 herritarrek gipuzkoarren %18 inguruk beren azken zaborra %20 ingurura mugatu dutelako %80 birziklatuz, 2013 amaieran gainerako gipuzkoarren %70 edo gehiago nahasirik doa oraindik zuzenean zabortegira.
|
|
|
Endesak eta Iberdrolak osatzen dute Nuclenor, eta 2012ko abenduaren 28an argitaratu zuen oharrean zehazten denez, gobernuak zentral nuklearrei ezarritako zerga berria da ixteko arrazoia. Hain zuzen ere, erabilitako erregai nuklearraren eta
|
sortutako
hondakin erradioaktiboen gaineko zerga berri bat ezartzea erabaki zuen Espainiako kongresuak abenduaren azken egunetan. Zergak atzeraeraginezko izaera du, eta, horren ondorioz, Nuclenor 153 milioi euro ordaintzera behartuta legoke.
|
|
|
1900 urtean saneamendu sistema aitzindaria jarri zen martxan. Hirian
|
sortutako
hondakin urak, itsasadarrera bota beharrean, Punta Galeatik 15 km-ra isurtzen ziren zuzenean, ponpaketa sistema baten bidez. Sendabelarra erretiratu zitzaion itsasadarrari, alabaina, Deustuko kanala eraikitzeko lanak hasi zirenean. Hortik aurrera, beraz, pozoia zuzen zuzenean, odol zainetara zuzendu zen berriro.
|
|
|
Garbiguneak, zer diren eta zertarako balio duten Irudia: shino Garbiguneak etxean, bulegoan edo denda txikietan
|
sortutako
hondakinak dira, eta ezin dira kaleko edukiontzietan sartu, substantzia arriskutsuak dituztelako edo bolumen handikoak direlako. Zenbait autonomia erkidegotan beste izen batzuk ere jasotzen dituzte:
|
|
|
Elikagaiak eta hondakinak Bizkar zorroan ez da ez urik ez eta garraia daitekeen elikagairik ere behar, eta hidratazioa eta energia behar adina ematen du; adibidez, zereal barrak, txokolatea, fruta, fruitu lehorrak, gailetak edo kontserba latak. Kontsumitu ondoren,
|
sortutako
hondakinek kutsa ditzakete, baita suteak eragin ere, inguruan botatzen badira. Horregatik, elementu berrerabilgarriak eramaten saiatu behar da, ez erabili eta bota, zaborra gordetzeko poltsa bat izateaz gain, leku egokian uzteko.
|
|
|
Baina Gabonetako opariak aurkezteko aukera jasangarriagoak daude. Artikulu honetan, jai hauetan
|
sortutako
hondakinetan bilgarrien inpaktua murriztearen garrantzia aipatzen da, eta ideia batzuk proposatzen dira, adibidez, papera berrerabiltzea, oihalezko bilgarriak erabiltzea, batzuk geolokalizagarriak, eta xarmarik galdu gabe bildukinak baztertu arte.
|
|
|
Hondakinen kudeaketa Europako Hondakinen Zuzentarauak, betetzera behartzen duenez,
|
sortutako
hondakinen kopurua gutxitu behar da, berrerabilpena lehenetsi behar da, eta honen ondotik birziklapena bultzatu, hau da, “Murriztu, berrerabili eta birziklatu”. Hori dela eta, konpostaketaren inguruan lanketa burutuko da, materia organikoa deskonposatzen duen teknika honekin gure baratzak eta lorategiak ongarritzeko erabiltzen den balio handiko produktua lortzen da.
|
|
|
" Europaren irizpideen arabera, birziklagarria den ezer ezin bada erraustu, Zubietako errauskailu proiektuak ez du zentzurik. Izan ere,
|
sortutako
hondakinen %80 inguru birziklagarria bada, eta Europak hori ez dela erraustu behar esaten badu, Zubietako planta ez da bideragarria. Guk erraustegirik gabeko eredua erakutsi dugu Europan, eta Europak zoriondu egin gaitu horregatik".
|
|
|
Altsasuk eta Irurtzunek oso datu baxuak lortu dituzte, hutsalak ia ia, gai organikoen gaikako bilketa edo konpostajea oso gutxi ezarri baita". ...34 64Lakuntza 192 212 404Arbizu 165 156 321Ergoiena 82 175 257Etxarri Aranatz 236 673 909Bakaiku 105 31 136Iturmendi 72 90 162Urdiain 109 101 210Altsasu 74 0 74Olatzagutia 128 464 592Ziordia 29 187 216Guztira 1.659 2.477 4.225Abuztuan, biztanleko
|
sortutako
hondakin kiloakAtez atekoaren herrietan 6,45 kg/ biztanleko; Irurtzunen, 20,81; Altsasun 21,93 eta eredu mistoko herrietan 33, 97.PPk geldiarazte eskaeraPopularren Sakanako eskualde batzordeak Mank I exijitu dio" berehala geldi dezala atez ateko hondakin bilketa sistema berria, zikinkeria eta herritarren kexu eta protesta ugari besterik ez baititu sortzen". Juan Antonio Extremerak jakinarazi duenez," kaltetutako herrietako zenbait herritarrek PPri eskatu digute sistema honen arazoak salatzeko".
|
|
|
ez dezatela etxean jan, ez badute sortzen duten hondakinaren arduradun izan nahi. EAJrentzat deserosoa dena berak
|
sorturiko
hondakinarekin bizitzea da.
|
|
|
Ulergarria izanagatik, itxurakeria eta mikrofaxismoa ere bada. Alde batetik itxurakeria, minutu bat lehenagora arte gozoa zena bihurtzen duelako, baina, batez ere, berak
|
sorturiko
hondakinen arduradun egin nahi ez duela erakusten duelako.
|
|
2014
|
|
|
«Pertsona arduragabe batzuek zabor poltsetan sartzen dituzte osasunerako arriskutsuak izan daitezkeen gaiak. Landa guneetakoak ez ezik, hirietan
|
sortutako
hondakin arriskutsuak ere txertatu lirateke protokoloan». Liskarra Zabalgarbiren harira Ekologistak Martxan taldeak otsailean Zabalgarbiri buruz argitaratutako txostena ere eztabaidagai izan zuten atzoko batzordean.
|
|
|
Hurrengo irudietan, Roca Sanitario enpresaren W+ W modeloa ageri da. Pieza bakar batean konketa bat eta komun bat daude integratuta, eta horrela, konketako hondakin ura komu nontziaren tanga betetzeko baliatzen da, iragazki bat eta ura tratatzeko andel txiki bat zeharkatu ondoren; higiene ontziaren gorputzean bertan daude bai iragazkia eta bai andela, eta han, konketan
|
sortutako
hondakin ura erabat desinfektatzen da.
|
|
|
Beste datu batzuk, hala nola produktua fabrikatzean
|
sortutako
hondakin motak eta kantitatea
|
|
|
Eraikineko isurketa punturik beherenetik urak husteko sarearekin bat egiten duen loturara bitartean dagoen altuera aldea. Batzuetan ponpaketa ekipo bat jarri behar izaten da eraikinean
|
sortutako
hondakin uren parte bat husteko.
|
|
|
Hondakin urak isurtzeko putzuak edo andelak (jasotzeandel ere baderitze) eginkizun jakin bat dute: kanpoko saneamenduaren edo estolderiaren kotatik behera dauden solairuetako higiene ontzietan
|
sortutako
hondakin urak (ur beltzak nahiz ur erabiliak) jasotzea. Horre lako andelak obrako materialez egin daitezke, edo aurrefabrikatuak jarri.
|
|
|
Eraikinetan euri urak kanporatzeko, bai eta higiene ontzietan
|
sortutako
hondakin urak kanporatzeko ere, zenbait hodi mota erabil daitezke.
|
|
|
Honela funtzionatzen dute: erabiltzaileak
|
sortutako
hondakin ura grabitate bidez jasotzen da, biltze kutxatila batean (kutxatila horrexetan dago, hain zuzen, interfaseko balbula); kutxatila maila jakin bateraino betetzen denean (aurrez zehazten da maila hori), balbula ireki egiten da, eta huts bidez husteko prozesua hasten da.
|
|
|
Uraren hodi sarea barruko aldetik garbitu behar da, muntaketa fasean
|
sortutako
hondakinak ezabatzeko. Urez betez eta hustuz garbitu daiteke instalazioa.
|
|
|
MUNDUTEKNIKOAIngurumena babesten duten prestagaiakPET (polietileno tereftalatoa) ontzietan eta botiletan asko erabiltzen den polimero bat da. PPG etxeak plastikozko botiletatik eratorritako kalitatezko PET birziklatua hartu du, ezkata garbi bihurtu du, eta prestagaia fabrikatzeko erretxin bat garatzea lortu du.Birziklatutako PETetik eratorritako erretxin batekin prestagai bat garatzeak onurak ditu ingurumenarentzat,
|
sortutako
hondakinak murrizten laguntzen duelako; hala ere, hori ez da lorpen bakarra izan, oso propietate onak dituen prestagai bat lortu baita.Produktu honek erresistentzia handia du jarioen aurka, erraz aplikatzen eta lixatzen da, eta lodiera eta akabera oso leunak lortzen dira. Prestagaiak grisaren hiru tonalitatetan eskura daitezke (gris argia, ertaina eta iluna), akabera kolorearen araberako gris eskala egokia lortzeko (PPGren GreyMatic eta Nexa Autocolor en Spectral Grey). PPG eta Nexa Autocolor pintura marketarako garatutako produktuek izen hauek dituzte:?
|
|
|
|
Sortutako
hondakinak sailkatuko dituzu gaika ezabatzeko.
|
|
|
Hirugarren azal horren eraikuntzak barne giro osasuntsu bat bermatu behar du eta bere barrenean bizitzaren hedapen eta garapen oso bat ahalbidetu. Horretarako, barneko prozesuetan
|
sortutako
hondakin kaltegarriak (hezetasuna, CO2?) kanporatzea bermatzen du eta kanpotik etor daitezkeen onuren sarbideari aukerak eskaini, betiere ingurunearen kalitatea kontuan izanda. Bere ezaugarri fisikoengatik, azal horrek harreman hauek erraztuko ditu, baldin bere osotasunean material eta prozesu osasuntsuz eratua izan bada.
|
|
|
Elikagai horien %39 iraungi egin dira, edo hondatu egin dira gaizki fabrikatzeagatik. Gainera, %14 dira catering zerbitzuetako errazioak gaizki kalkulatzean
|
sortutako
hondakinak. Eta hondakin horren% 42, 2020an 126 milioi tonara iristea mehatxatzen duena, etxeetatik dator.
|
|
|
Etxean birziklatzeko beste modu bat izan daiteke: etxean
|
sortutako
hondakin organikoak ongarri bihur daitezke laboreetarako, konpostaje sistema erabiltzen baitute. Hiri txikien aukera ezberdinak Hiri baratze txikiek hainbat tamaina, labore edo ekoizpen sistema izan ditzakete.
|
|
|
Materia organikoak sortzen diren guztizko hondakinen %40 sortzen du, eta horregatik da garrantzitsua hondakin horiek egoki tratatzea, gure ingurunean duten eragina saihesteko. Bosgarren edukiontziak materia organikoaren birziklapena areagotzen du, guztira
|
sortutako
hondakinen %40 Bosgarren edukiontziarekin materia organikoa birziklatzea Europako hainbat herrialdetan erabiltzen da. Espainian, Carmen Lainez Iruñerriko Mankomunitateko hondakinen arloko zuzendariak adierazi du gero eta udalerri gehiagok jartzen dutela abian.
|
|
|
Horretarako, etiketa bat dute zero kilometroaren ezaugarriekin bat datozela ziurtatzen duena, bezeroek jakin dezaten. Zigilua lortzeko izan behar dituzten ezaugarrien artean, gutxienez bost plater izan behar dira, eta, gutxienez, osagaien %40 lokalak izan behar dute (funtsezkoa),
|
sortutako
hondakinak birziklatu behar dituzte, eta sukaldaria, gutxienez, «Slow Food» mugimenduko bazkidea izan behar da. Nekazari Gazteen Nekazaritza Elkarteak (ASAJA), Kataluniako Generalitatearen laguntzarekin, iaz jarri zuen abian «kkm 0, etxe ondoan egina» proiektua, bertako elikagaiak, jatetxeak, eskoletako jantokiak eta enpresa jantokiak sustatzeko.
|
|
|
113 familiak dihardute
|
sortutako
hondakin organikoa kudeatzen, eta Udalak kopuruak gora egiten jarraitzea gura du.
|
|
|
“Kutsatzen duenak ordaindu dezala edo gaika banatzen ez duenak gehiago ordaindu dezala irizpideak defendatuko ditugu partzuergoan”, azaldu du Karasatorrek.
|
Sortutako
hondakin kopurua, gaikako bilketa maila edo tratamendurako partzuergoari emandako tona kopurua moduko irizpideak kontuan izan gabe, Nafarroako Hondakinen Partzuergoak orain arte tasa bakarra kobratzen die herrialdeko mankomunitateei. Karasatorrek nabarmendu du bi urte daramatela tasa horren aldaketa eskatzen:
|
|
|
Askotan, kontzientziazioa eta praktika eraginkorren ezarpena gauza kontrajarriak bailiran planteatzen dizkigute, baina oso bestelakoa dela ikusi dugu, osagarriak direla, batak besteari positiboki eragiten diote elkarri.Hondakinen kudeaketari dagokionez, Usurbil aitzindari dugu berriz, Euskal Herrian. Nola baloratzen duzue, indarrean jarri berri den
|
sortutako
hondakinen araberako ordainketa sistema berria. Hondakinen kudeaketa egoki bat egiteko arrazoi nagusia herritarren osasuna eta ingurumena dira. Baina kudeaketa egoki batek ekonomian eragin positiboa dauka eta eragin positibo hori herritarrei iritsi behar zaie.
|
|
2015
|
|
|
Azkenik,
|
sortutako
hondakinak berrerabiltzearen garrantziaz hitz egin dute ikasleek, eta alkateak zenbait proposamen eta aholku zerrendatu ditu horren harira. Esaterako, erosketak egitera joatean poltsak etxetik eramateko.
|
|
|
Esperientzia pilotu horien artean, 2013ko udazkenean Larrabetzun abiatutakoa da interesgarrienetakoa. Asun Gaztelu alkateak eta Isabel Etxebarria zinegotziak azaldu digutenez, ekimena ez zen
|
sortu
hondakinen erabilera hobetzeko asmoz, nekazaritza sustatzekoaz baizik, baina azkenean helburu bikoitza betetzeko balio duela ohartu dira.
|
|
|
eta
|
sortutako
hondakinak asimilatzeko beharrezkoak diren eta biologikoki emankorrak diren
|
|
|
Pertsona batek
|
sortutako
hondakinak eta
|
|
|
Gaikuntza hori erabilita, iritzi izan da aurreko egoerak produktu fitosanitarioen ontzien kasuan gertatzen direla eta haiek kontsumitu ostean
|
sorturiko
hondakinen ingurumen kudeaketa egokia soilik legokeela bermatuta produktu horien merkaturatzea ontzien berreskurapenerako deposito bidezko sistemaren bidez burutuko balitz, edo, txandaka, kudeaketa sistema integratu baten bitartez.
|
|
|
Era berean, Errege Dekretu honetan ezarritako neurrien bidez kontzientziazio eta sentsibilizazio lan garrantzitsua egin nahi da, produktu horien erabiltzaileei zein jendarte osoari begira, erabili ondoren
|
sortutako
hondakinen ingurumen kudeaketa okerraren ondorioz sor daitezkeen arriskuen gainean.
|
|
|
Michael Stoler Chantal Plamondon eta Jay Sinha: Kanadako bikote honek 2006an Life Without Plastic (plastikorik gabeko bizitza) muntatu zuen, mundu osoan
|
sortutako
hondakin plastikoen kantitate handia gutxitzen nola lagundu asmatu ondoren. Web orri honetan, era guztietako informazioa eta on line denda bat eskaintzen dira, plastikorik gabeko ohiko ehunka produkturekin.
|
|
2016
|
|
|
kutsatzen. Green Media Solutions aholkulari taldearekin batera, argiztapen guztiarentzat biodiesela erabili zuten; lan-taldea eta material guztia alde batetik bestera mugitzeko kotxe hibridoak eta bizikletak; plastikozko botilak guztiz debekatuta zeuden, aluminiozko termo berrerabilgarriak erabili zituzten horien ordez; ontziteria guztia biodegradagarria zen; dekoratuek
|
sorturiko
hondakinen %51 berrerabili eta gainerako %49 birziklatu zuten; eta materia organiko gehiena konposta egiteko erabili zuten.
|
|
|
I mailako eraikin eta eraispen hondakinak. Esparru lokaleko edo udalez gaindiko azpiegituretako obretan
|
sortutako
hondakinak dira; hirigintza jarduerako planetan edo eskualdeko garapen planetan jasotzen diren obretakoak alegia; eta obra horietan lurra mugitzean sortzen diren soberakinak; beraz, hondeaketetako lur eta harrizko material kutsatu gabeak.
|
|
|
|
Sortutako
hondakin arriskutsuen erregistroa eramatea, eredu ofiziala erabiliz.
|
|
|
Printzipio horrek, denborak aurrera egin ahala, bilakaera izan du, eta hondakinak kudeatzeko ereduak aldatzen joan dira. Lehenengotan, hondakina sortzen zuenari bakarrik egozten zitzaion haren gaineko erantzukizuna; gaur egungo ereduetan, ordea, kontsumo ondasunen fabrikatzaile eta ekoizleak ere hartzen dira haiek saltzen dituzten produktuak erabiltzearen ondorioz
|
sortutako
hondakinen erantzuletzat.
|
|
|
Tresna elektriko eta elektronikoak garapen teknologikoaren adibide argiak dira, baina garapen hori jasangarria izatea bermatzen duten neurri eta helburuak ezarri behar dira haietatik
|
sortutako
hondakinen kudeaketan.
|
|
|
Etxeko jardueren ondorioz
|
sortutako
hondakinak dira; zerbitzuetan eta industrietan sortzen diren etxeko hondakin horien antzekoak ere etxe hondakintzat hartzen dira.
|
|
|
Kategoria honetan sartzen dira: etxeetako tresna elektriko eta elektronikoen hondakinak eta arropa, pila, metatzaile, altzari eta etxe tresnerien hondakinak; baita etxebizitzetako konponketek edo obra txikiek
|
sortutako
hondakinak eta zaborrak ere.
|
|
|
Herri bideak, berdeguneak, olgetaguneak eta hondartzak garbitzean
|
sortutako
hondakinak ere multzo honetan sartzen dira; halaber, hildako etxe abereak eta abandonatutako ibilgailuak.
|
|
|
Fabrikazio, eraldaketa, erabilpen eta kontsumo prozesuetan eta industriako jarduerek eragindako mantenu eta garbiketa lanetan
|
sortutako
hondakinak dira, azaroaren 15eko 34/ 2007 Legean araututako atmosferarako isuriak kanpoan utzita.
|
|
|
Nekazaritza, baratzezaintza, akuikultura, basogintza, ehiza eta arrantza hondakinak; elikagaiak prestatu eta egitean
|
sortutako
hondakinak
|
|
|
Zura eraldatzean eta oholak eta altzariak, paper orea, papera eta kartoia produzitzean
|
sortutako
hondakinak
|