|
2008
|
|
|
Baina Amann en gutunean ikus daitekeenez paradoxa batzuk ere baziren. Esate baterako, azken aldian atzerritar izenen «inbasioa» gertatu zela eta haien lekuan euskal izenak ezarri nahi zirela esaten zen bitartean, aldi berean, atzerritar jatorriko kirolei baino ez zitzaiela leku egingo aitortzen zen (futbola, tenisa, croquet a...), frontoi bat
|
sortzeko
aukera printzipioz baztertuz. Era berean euskal baserri itxurako eraikin bat egin nahi zen, baina ez nekazari munduan zituen funtzioekin, baizik burgesentzako askaltegi gisa.
|
|
|
Hendaiako auzia xeheki ikertu duen Mikel Zalbideren arabera Azkue, Arantzadi eta Pierre Broussain elkarrekin egon ziren bazkaltzen. Zalbidek dioenez Arantzadik, bazkalordu hartan, elkarte euskaltzale bat
|
sortzeko
aukera azaldu zien. Nafarrak idatzita ekarri omen zuen hartarako proiektu bat eta bazkaltiarrei irakurri zien, hauen onespena jasoz40 Susma liteke, ordea, Azkuek Arantzadiren proposamena entzun ez ezik, haren sorreran ere parte zuzena izan zuela.
|
|
|
Azkuek Hendaiako gazteluan tratatu zuen auzia Abadia anderearekin, eta hura diru bat uzteko prest agertu zen Euskal Akademia sortzeko. Hola Azkuek Euskal Akademia Abadia anderearen eta Hego Euskal Herriko Diputazioen dirulaguntzaz
|
sortzeko
aukera ikusi zuen. Abadia anderearekin izandako batzarretan akademiko posibleen izenak pausatu zituen Azkuek (gorde ez direnak), bai eta euskalki literarioa batzeko komenientzia aurrenekoz aipatu ere, aukera gisa gipuzkera edo lapurtera proposatuz69 Beraz 1897tik 1900era bitartean hizkuntzabatasunaren beharraz ohartu zen Azkue eta euskalki zentralen inguruan eraiki gura izan zuen.
|
|
|
Zehazki Iruñean umeentzako ikastetxe pilotu bat sortu gura zuten, andereño erlijioso batzuen ardurapean. Probak emaitza ona emanez gero Euskal Herriko zati erdaldun guztian antzeko zentroak irekitzea zen asmoa239 artean Estanislao Arantzadi Azkuerekin harremanetan ibili zen, Iruñeko ikastetxea ere Plöermel anaiekin
|
sortzeko
aukera aztertuz. Baina tartean arazo ekonomiko larriak zeuden eta horri Nafarroako gobernadore zibilak euskaraz irakastea galarazi izana eransten zitzaion240.
|
|
|
Eta katedra horiek, funtzionatu eta zerbitzu bat eskaini arren, ez ziren goren mailako ikastetxe bateko ikerguneak. Mugapen hori gainditzera begira eta euskalaritza ikasketei gune akademiko sendoagoa eskaintzeko asmoz, Azkue unibertsitateren batean euskara katedra
|
sortzeko
aukerak aztertzen aritu zen. Euskal Herrian unibertsitaterik ez bazegoen eta momentuz ez bazen posible lortzea, atzerriko unibertsitateetan bila zitekeen babesa.
|
|
|
Euskaltzaindiak bere bekadunak formatzeaz gain euskal ikerketak eskaintzen zituzten unibertsitateei ere diruz laguntzen zien. Hola 1921ean, Okzitaniako Tolosako unibertsitatean Henri Gavel irakasleak eman zituen euskal ikastaro batzuen haritik, bertan euskara katedra iraunkor bat
|
sortzeko
aukera azaldu zen384 Euskaltzaindiak aukera horren alde egin eta katedra sortu zenean diruz lagundu zuen. Hanburgoko unibertsitatean 1923an H. Urtel ek sortutako euskara katedra ere lagundu zuen Euskaltzaindiak385 Beraz, azkenean, atzerriko bi unibertsitatetan euskara katedrak sortu ziren.
|
|
|
Badirudi XIX. mendearen azken azken urteetan izan zela. Hola, 1897an Euskal Akademia proposamen bat idatzi zuelarik, bertan aipatzen zen ez euskalki guztien batasuna baina bai euskalki guztiek ortografia bera izan beharra412 Ondoren, 1900 urtean, Abadia anderearekin Euskal Akademia
|
sortzeko
aukera ikusita, euskalki literarioa batzeko komenientzia aipatu zuen Azkuek, «proponiendo la adopción de uno... ser el guipuzcoano o el labortano»413 Beraz lapurtera edo gipuzkera ziren aukerak. Azkenean, bigarren honen alde makurtu zen Azkue, 1904an Ordiziako euskal jaietan plazaratuz bere ustea.
|
|
|
Diktadurak ezarritako trabak desagertze bidean, eta itxaropen autonomistak berrirekita, hau izan zitekeen Euskaltzaindiaren unea, bere autoritatea modu eraginkor batean ezartzeko abagunea. Dena dela euskararen ofizializazio edo euskal eskola publikoak
|
sortzeko
aukera oraindik proiektu soil ziren. Momentuz Akademiak gizarte zibilean bilatu zuen bere autoritatearen onespena.
|
|
2013
|
|
|
Le Réveil Basque sortu gabe ere sortuko ote zen Eskualduna astekaria edo gisa bereko beste bat, Lafittek ulertaraztera ematen duen gisan? Prentsa idatziaren garapen urte haietan euskarazko astekari giristino baten
|
sortzeko
aukera beste baten sorrerak eragin gabe pitz zitekeela pentsatzea guztiz logikoa da. Baina ikusiz noiz eta nola sortu zen, ez da dudarik, Le Réveil Basque astekariak gutxienez azeleragailu funtzioa bete zuela, eta Eskualduna astekariaren sortze prozesua bizkortu zuela.
|
|
2023
|
|
|
Inprimatuz biderkatzeko gaitasunak liburuaren indar handia ematen zion. Gai desberdinetan ideia desberdinen arteko debateen
|
sortzeko
aukera sortu zuen. Ideia desberdinen defendatzeko, erantzuteko, urrunago joateko, idatzitik abiatuta.
|
|
|
Oso bide askea erakutsi zieten ikasleei: ebaluazio bakoitzean tailer bat edo gehiago lantzeko eta tailer bakoitzean produktu artistiko bat edo gehiago
|
sortzeko
aukera, haien gustuen, interesen eta nahien arabera.
|