|
2017
|
|
|
Edozein arrazoi aurkitzen dute gu zapaltzeko, judua, ijitoa, homosexuala, elbarritua... izateagatik. Ezin dut sinetsi, ez nuke inoiz imajinatu ere egingo pertsona bat gai izan zitekeenik honelako leku bat
|
sortzeko
eta, are gutxiago, berarentzat perfektuak ez direnak edo gustuko ez dituenak hiltzeko.
|
|
|
Horrek esan nahi du, 11 urtean egunero egunero kantatu dudala, egunero toki diferentetan eta egunero publiko diferenteari. Nik uste dut beti publiko diferentea aurrean edukitzea badela estimulo bat diferente
|
sortzeko
eta horrek garunari ere ematen dio halako martxa bat, halako bizipoz bat.
|
|
|
mundu aizunak
|
sortzen
eta irudikatzen,
|
|
|
Begi bistakoa zen harrokeriaz puztutako kritika zela hura, probokazio hutsa, polemika
|
sortu
eta lehenago ere saldutako produktua berriro saltzeko asmoz egina. Nolanahi ere, erantzun andana azkarra eta erabatekoa izan zen.
|
|
|
Eta, bestalde, munduko entziklopedia aske famatuenak web 2.0ren filosofiaren oinarriak finkatu zituen. Hau da,
|
sortu
eta partekatu.
|
|
|
Kalaportuko bazterrak
|
sortu
eta idatzi zituen marinel zaharrari aspaldi irakurri genion libururen batean: haurrek jolasean harrikatzen dituzte igelak, baina igelak benetan hiltzen dira.
|
|
|
Jende askok egunero mugitzen du mundua, haur batek irribarre egin dezan. Beste nonbait
|
sortu
eta bizi diren haurrei udan hilabete batzuetarako etxea eta bihotza zabaltzen dieten familia ugarik, esaterako. Esperanzarena horietako bat da.
|
|
|
Kultura, labur esanda, harremanak
|
sortzean
eta haien bidez egunen igarotzeari zentzu bat ematean datza. Loturen berreraikitze lan horretan, mundua ez da zerbait bukatua edo ahitua.
|
|
|
Badakizu erronkariarrok harrien artean
|
sortu
eta handitzen omen, eta larrua gogortzen zaigu egunetik egunera. Zurea hala ere, zuriagoa ikusten dut.
|
|
|
Baina mahaia herren jaio zen, LABek eta ELAk uko egin diotelako beraiek" ilegalizatzeko azpilanean" ibilitako patronalarekin esertzeari; murrizketak" legitimatzeko" baizik ez du balio izango haien iritziz. CCOOk eta UGTk, ordea, foro horretan parte hartzeko arrazoiak ikusi dituzte hasieratik" enplegua
|
sortu
eta pertsonen ongizatea hobetzea helburu" izaki.
|
|
|
Ikuskizun honetan erakutsi dizuegu nola konflikto horiei esker euskara
|
sortu
eta garatu den, bere heldutasunera heldu arte.
|
|
|
Nola erori zinen, Luzifer? Nola erori zinen, artizarra, goizean goiz, oilaritean,
|
sortu
eta atera ohi zinena. Hain gora zeundena?
|
|
|
Ordea, nola lur lantzea, apaintzea, laboratzea eta begiratzeko beharrean eta premian ere jartzea bekatutik
|
sortzen
eta heldu diren txertoak, landareak, fruituak eta ondoreak baitira, eta oraino orduan ez baitzen bekaturik eta ez bekatuaren aierurik, omenik eta ez aipamenik ere, badirudi ezen ez zela, halaber, oraino orduan, paradisu hura lantzeko eta begiratzeko premiarik.
|
|
|
Eta halakoak, nola bera ezin baitagoke, uste du ezen beste guztiak ere hura bezala direla, hark bezain itxarote eta pairu gutxi dutela; baina bere buruaren baizik berririk ez dakiena bezala mintzo da. Zeren jarduten ez duenari haragia hildua, sosegatua,
|
sortua
eta antsikabetua dagokio.
|
|
|
Zeren nola mintegian birlandatzeko landareak
|
sortzen
eta hazten baitira, hala jan edanean ere haragiaren plazer hartzeko gutiziak, oroitzapenak eta kilikadurak pizten eta egiten dira.
|
|
|
Eta zeren juramentu batzuk baitira presenteko gauzez, beste batzuk etorkizunekoez, guztietan behar da egia. Eta etorkizunekoak behar dira egin gauza onaz, maleziarik gabe, engainurik gabe eta konplitzeko borondatearekin, baldin konplitzeaz zenbait kalte, inork lehen uste ez zuenik,
|
sortzen
eta agertzen ez bada, nola agertu baitzen Herodesek egin zuen juramentuan.
|
|
|
Optimum est, primum irritamentum irae protinus spernere, ipsisque repugnare seminibus. Gauza ona da koleraren lehenbiziko narritamenduari, mugidari eta abiadurari begia edukitzea, hazi hura hozitzetik,
|
sortzetik
eta bihitzetik begiratzea.
|
|
|
Bonum erat ei, si natus non fuisset homo ille (Mt 26: 24). On zukeen sortu ez balitz, edo
|
sortu
eta berehala urtu, hondatu eta ezdeus bihurtu balitz.
|
|
|
Taldea
|
sortu
eta bi urtera, 1977ko udan," Holidays in the Sun" (Oporrak eguzkipean) grabatu zuten:
|
|
|
Ostatuko leihoetatik Zaldikok jada bere zurezko ipurdia erakusten zuen, eta txantxo batzuk lastoa jaurtitzen zuten jendearen gainean lehen irribarreak
|
sortu
eta urduritasunari bidea emanez. Handik eta hemendik baserri atarietatik txantxoak karrikara ateratzen ziren maskarada koloretsua erakutsiz eta inuzente batzuk erratzekin astinduz.
|
|
|
Txantxo fantasmagorikoek arima erratuak astintzen zituzten nagusiari, erraldoiari, Miel Otxini bidea irekiz, eta Kuzko gordeta zegoen baserri aurretik igarotzean, erraldoiaren begi fosforeszenteak bereak ikusi eta zulatu zituen, bat bateko itsumena
|
sortuz
eta ezkerreko besoan norbaiten hatz indartsu eta beroak sumatu zituen bera eraman nahian edo. Oihu mutu batek eztanda egin zion eztarrian eta ahotik atera beharrean bere burmuinean lehertu zen, izua, estuasuna eta inoiz sentitu ez zuen ikarak bere erraietan betirako itsatsita gelditu balira bezala.
|
|
2018
|
|
|
Djangori ahotsa ematen diola sinetsarazi nahi digu filmak, baina King Schultzen bitartekaritzaren menpe dago haren jarduna argi dago Tarantinok ez duela AEBetako esklabotzaren deusestatzeari buruz Fanonek idatzitakoa irakurri. Iraganaren errepresentazioen azterketa kritikoan nabarmendu diren akademikoek Michel Rolph Trouillot historialariak, kasurako gaineratuko lukete esklabotza iraganeko gertakari bat balitz bezala aurkezten duen aldetik, hots, orainarekin inolako loturarik gabe, Django Unchained ek huts egiten duela esklabotzak
|
sortu
eta geroko sistema politiko, ekonomiko eta sozialak iraunarazi dituen egiturak bidegabeak azaltzen. Hain zuzen, esklabotza antigoaleko kontutzat duen batek bakarrik goza dezake filmaren hipotesiarekin.
|
|
|
Izan ere, gure erabilera horrek komunitatea
|
sortu
eta birsortzeko gaitasuna izan behar du, eragina izan dezan. Eta, batzuetan, hala da.
|
|
|
Mundua deskonpondu, ekintzak hitz bihurtu eta hitzak olerki.
|
Sortu
eta birsortu gura dugu legamia, musuak eman hizkuntzari eta hizkuntzatik. Zirriak egin ezinezko artefaktu honi.
|
|
|
Jendartea eragitea dugu helburu han eta hemen. Jendartean gure aldeko iritziak
|
sortu
eta kontrakoak deuseztatu. Horretarako, hainbat berba erabili arren, gure praktika zabaldu nahi dugu, sasi guztien gainetik eta hodei guztien azpitik.
|
|
|
Beraz, hizkuntza bat hiltzeko arriskua hiztun elebidunak
|
sortzetik
eta horiek erdalduntzetik dator.
|
|
|
familia, haurtzaindegia eta eskolan burutzen da); bigarren sozializazioa familiaz aparte burutzen dena, eta hezkuntza sisteman, lagun artean eta komunikabideen bitartez bereziki (nerabezaroan). Hirugarren sozializazioa transkulturazioan datza, alegia" pertsona
|
sortua
eta hezia den gizartearen oso bestelako gizarte edo erreferentzia sistemetan murgiltzean datza (etorkinek, esate baterako)" (Martinez de Luna 2013, 123). Eta jarraitzen du:
|
|
|
Badago langintza horretan zer bete eta zer asma. Horietan ez dira txikienak eta laburrenak gizarte zibilean ari diren hainbat elkargo lanbide, aholkulari eta bitartekaritza lana egiten duten horiengan euskararekiko garra
|
sortzea
eta umotzea.
|
|
|
Bestela, segur da positiboki kudeatu ezin den angustia antzua. " Nahia" eta" ahala" bereizezinak behar ditugu, jakinda belaunaldi berriek eta etorkizunekoek erabakiko dutela euskara erabili edo ez edo zein neurritan erabili, eta neutralak ez garenez, hots, euskara biziago eta erabiliago ikusi nahi dugunez, belaunaldi berrientzat prestakuntza hobetzera (lanbide heziketan euskarazko jarduera derrigor indartu behar da), erabilera aukerak
|
sortzera
eta haien erabilera gogoa piztera eta elikatzera zuzendu da lan munduan ere hizkuntza plangintza.
|
|
|
Beste datu bat emate aldera, Eusko Jaurlaritzak eta Euskalit Bikaintasunerako Euskal Fundazioak 2008 urtetik kudeatzen duten Bikain ziurtagiria jasotako erakundeak, guztira, 188 (%0, 1) dira eta horietatik lana euskaraz egiten dutela egiaztatzen duen goi mailako edo urrezko egiaztagiria 78k (%0, 04) daukate (11). Beste horrenbeste gertatzen da Kontseiluak 2000 urtean
|
sortu
eta 2007tik Bai Euskarari Ziurtagiriaren Elkarteak kudeatzen duen Bai Euskarari Ziurtagiriarekin: guztira, ziurtagiridun erakundeak, 1.355 dira Euskal Herri osoan, Euskal Autonomia Erkidegoan, aldiz, 839 (%0, 4) eta, horietatik, Zerbitzua eta lana euskaraz maila daukatenak 152 (0,08) (12).
|
|
|
|
sortu
eta sortzekoak, hilez gero pizturik,
|
|
|
|
Sortuak
eta sortzeko direnak, hil eta gero pizturik,
|
|
|
Izaki bizi guztiak bezala, ura auto antolatutako sistema bat da: ur tanta bat berez unibertso bat da, sustantzia eta izaki biziak dituena eta dardarak
|
sortu
eta dardarei erantzuten diena. Eskala handiago batean, gure gorputzean, lurrean eta unibertso osoan gertatzen diren patroi eta sekuentzia berdinak aurkitzen ditugu.
|
|
|
Nik baditut ametsak neure burua Mundu Sortuberri hartako oihanetan zehar ikusten dudanak; baina ez dut neure burua ikusten benetan, nire partetxo bat baizik ez den beste bat baino, aita eta aitona bezalaxe, hauek hura bezain urrunak ez baditut ere. Nire baitako beste ni hura asaba bat da, nire jatorriko enbor zuzenean nire arbasoen arbaso, bera ere bere garaia baino askoz lehenago behatzak
|
sortu
eta zuhaitzetara igo zen beste leinu baten oinordekoa den bezala.
|
|
|
Zeren eta ezagutzen dudan antzinako garai hartan ez baitzen gizonik, gaur ikusten dugun bezala behintzat. Gizakiaren hasierako garai horretan
|
sortu
eta bizi izana naiz, inondik ere.
|
|
|
Mundu gizatiar soilak mundu ilunaren sakonera baztertzen ninduen. Bestalde, ideia honek hotzikara
|
sortu
eta zeharo tristatzen ninduenez, Ameriketara etortzea erabaki nuen.
|
|
|
Elkarri begira gelditu ginen Bertizko kaskoan hasten edo amaitzen zen, beti ere abiapuntuaren arabera, pagadira iritsi ginenean, entzundakoa sinistu ezinik. Jakina zen noski," robasetas" titulua izan bagenuela, baina hortik elkarte bat
|
sortzera
eta" labela" exijitzera eta gure kontrako" gurutzada santura" deitzera, sekulako aldea zegoen. Hamaika ikusteko jaio ginen, bai horixe!
|
|
|
" Nigarrez sortu nintzen, nigarrez hiltzeko" dio kantuak,
|
sortzea
eta hiltzea parekatuz, eta ez ikuspide baikorraz, bietako tristezia nabarmentzen baitu soilik. Herioa eta bizia alderatzea bata bestearen parte dela onartzea da.
|
|
|
Sexuen arteko parekotasuna bilatzen dute eta horixe aurkitzen, aurkitu ere. Jendeek
|
sortuak
eta jendartearen aldaerei egokituak dira mitoak, eta ahalbidetzen dituzten interpretazioak ere haien berezko osagarri dira. Onartu dugu, tradizioan ez bezala, gaur egungo mitologia matriarkalista izan dadin nahi dela.
|
|
|
Aspaldian
|
sortu
eta hazi izanagatik, gaur egunean ere hunkitzen gaitu mitoen ederrak, eta haien mintzaira ulertzen dugu, gu garabiltzaten munduaren eta bizitzaren kezka berdintsuak darabiltzatelako mitoek. Eta jendarteek bere burua miratzen baitute beren mitoetan, haietarik batzuk politika arlora sartu izan dira eta funtzio berriak betearazi zaizkie, erligioaren eta politikaren artean ohi diren zubiak baliaturik.
|
|
|
Antzinakoek zituzten kezka nagusiak eta gureak aski antzekoak izanik, eta gogoetatzen zituzten gaiak edo arazoen aurreko jarrerak araberakoak, orduko sinboloak adierazgarriak dira orain ere eta mito zaharren mintzagaiek oihartzuna izaten segitzen dute, behiala bete izan dituzten funtzioak bete beharrekoak baititugu mende honetan. Nahiz eta industria aurreko jendarte batek
|
sortuak
eta haziak izan, mitoak gure hurbil dira, desberdinak badira ere eguneroko bizitzako elementu material batzuk edo haienganako jarrerak, hala nola uraren hornidurak pausatzen dituen zailtasunak edo ogiari ematen zaion garrantzia.
|
|
2019
|
|
|
Tristan Tzararen Lehen Manifestu dadaistak zioen dada hitzak ez duela ezer esan nahi, horrela garbi utziz benetako literatura, arte on guztia bezala, ez dela ezeren maizter, ezta hitzen erabilera didaktikoarena ere, are gutxiago moralarena. Marinettiren Futurismoaren Manifestuak tradizioaren itzal luzea urratu zuen irudi metaliko distiratsuak
|
sortuz
eta futuroan jarriz bere proposamen estetikoen tronpeteria eta ponperia guztia, eta esanez auto bat ederragoa dela Samotraziako Garaipena eskultura baino.
|
|
|
Izadia edo natura ezagutu genuen momentuan hasi ziren gure mito naturalistak
|
sortzen
eta haiekin loturiko pertsonaiak: Lur, Ur, Iturri, Hodei, Eguzki, Eki, Itsaso, Ibai, Euri, Laino....
|
|
|
Izadian, gure inguruan, ulertzen ez genituen fenomenoak eta gertaerak ziren, eta horiei adierazpen logikoa bilatu nahian, gure arbasoek sinesmen animistak sortu zituzten. Horrela amets gaiztoak Ingumak sortuak dira, tximistak edo orziak Sugaarrek urtukiak dira, Behigorrik erretzen ditu etxeak eta oihanak, Majuk botatzen digu kazkabarra, Marik hodeiak igitaiaz zabaltzen ditu euria
|
sortuz
eta abar. Eta emeki emeki euskaldunen gertaera historikoetan ere azaltzen zaizkigu.
|
|
|
Hauxe da euskaldunok bizitzari eman diogun adierazpen logikoa, naturatik edan dugun filosofia berezia, bizitzaren liburuan irakurriz
|
sortu
eta garatu dugun mundu ikuskera.
|
|
|
Aipa ditzadan, orain bere izenari buruz, hor hemenka,
|
sortu
eta zabaldu diren etimologiak.
|
|
|
Urtearen antolakuntzan eguzkia funtsezko elementua zen. Gure arbasoek izaki biziduna zela uste zuten, urtero zeruan ziklo bat betetzen zuena, urtero
|
sortu
eta hiltzen zena. Neguburuan (neguko solstizioan) hiltzen zela uste zuten, edo hobeto esanda, data horietan eguzki zaharra hil eta eguzki berria jaiotzen zela.
|
|
|
Manuel Sarratea Buenos Airesen 1774ko abuztuaren 11n
|
sortu
eta 1849an Limogesen hil zen. Argentina nazioaren sortzaile aktiboa izan zen, lehendabiziko Hiru Aginte kide, aginte militarra, diplomatikoa eta Buenos Aires probintziako gobernadorea besteak beste.
|
|
|
Zaharra naiz, arras zaharra; arbasorik gabea, bakarra; trinkoa eta borobila, misteriotsua; ez dakit nun naizen
|
sortu
eta garatu. Denboretan handia, zabala eta indartsua; eguzkiaren argiak zaindua egunez, gauez, ilargiarenak babestua.
|
|
|
Horrela suertatu zelako nonbait. Herri ttiki batean
|
sortu
eta bizi zen. Ikastolan hasi berria zen diktadorea hil zenean.
|
|
|
Abenturazale anitz ibili zen iturburuaren bila, eta batzuek biziarekin ordaindu zuten ausardia. Ibaia apetaz, Atlantikotik gertu Ginean
|
sortu
eta basamortuan sartzen da. Tunbuktu aldean supituki itzuli egiten da berriro Atlantikora, eta Nigerian itsasoratzen.
|
|
|
Lalibela 1160 aldera
|
sortu
eta erlekume batek inguratu zuen, handik datorkio izena (lalibela, erlekumea amarikoz). Bere amak patu onaren zeinu hartu zuen gertatutakoa eta errege izanen zela aurresan zuen.
|
|
|
...rren baitan bizi gara heldutasunean ere, noizbait gertakarien metaketa hutsak edo adinaren efektuek gogorarazten diguten arte mundu izpiritual oso hori inguru fisikoaren funtzio bat besterik ez dela, eta benetan den bakarra bizitzara heltzean ikusi genuen materia bakuna dela, gure irudimena ahalbideratzen eta betetzen duena, berez garatzen eta eta eraldatzen dena, eta berarekin espiritualtasun oro
|
sortzen
eta desagerrarazten duena, gu barne subjektuk bezala, sortzen eta desagerrarazten.
|
|
|
...metaketa hutsak edo adinaren efektuek gogorarazten diguten arte mundu izpiritual oso hori inguru fisikoaren funtzio bat besterik ez dela, eta benetan den bakarra bizitzara heltzean ikusi genuen materia bakuna dela, gure irudimena ahalbideratzen eta betetzen duena, berez garatzen eta eta eraldatzen dena, eta berarekin espiritualtasun oro sortzen eta desagerrarazten duena, gu barne subjektuk bezala,
|
sortzen
eta desagerrarazten.
|
|
|
677 Baten batek ekarri gintuela dirudi hau guztia sostengatzeko eta ibilian mantentzeko, eta zainduko duen hurrengo belaunaldia
|
sortzeko
eta hazteko, besterik ez.
|
|
|
17 Emakumeek horrenbeste denbora ematen dute bizia
|
sortzen
eta besteak zaintzen ezen bizitza gehiago baloratu behar dute halabeharrez.
|
|
|
Mila esker zuri, Itxaro, egunero euskaraz idazten, pentsatzen, bizitzen, izaten... gure herriaren eta gure mintzairaren alde egiten duzun lan izugarri handi eta ederragatik, mila esker euskaldunon unibertsoari egiten diozun ekarpen baliosagatik, eta mila esker anitz Iparmin hitz ederra
|
sortu
eta niri gogoeta gai gisa eskaintzeagatik. Adiskidetasun osoz eskertzen dizut.
|
|
|
Pilotariek eskularru berezi bat erabiltzen zuten, laxoa deitzen zutena. XIX. mendean laxoa gibelatzen joan zen, eta gaur ohikoak ditugun joko modalitateak
|
sortu
eta zabaldu ziren.
|
|
|
1 Gilbeauren
|
sortze
eta gaztaroa.
|
|
|
Haren mihisetan kolore bizi biziak eta argi distiratsuak nahasten dira kontraste ikaragarriak
|
sortzen
eta halaber, tindurei konposizio dinamiko bat emanez. Euskal paisaia du gogoan beti, euskal paisaiak, berarengan sortzen duen zirrara; eta barne zirrara horri jarraituz burutzen ditu bere margolanak.
|
|
|
Kontrolatu nahi dugu gure sena, askotan naturaren kontra jokatuz; kontrolatu nahi dugu natura, piztiak, teknologia, bizitzaren zirrikiturik minimoena; kontrolatu nahi dugu bizitza bera, azken batean, hilezinak izan nahi dugulako. Hori da gure azken erronka, guztiz ahaldunak bilakatzea,
|
sortzea
eta heriotza menperatzeko, kaosa kontrolatzeko, naturarena baina ez gurea.
|
|
|
Uro zezen euroasiatikoaren ondorengoak edota bisontearenak izango ziren duela bi milioi urte Asia erdialdean
|
sortu
eta barreiatzen joan zirenak Europa guztia bere egin arte. Arrek bi metroko goiera izan zezaketen.
|
|
|
Zamalzaina harrapatzea, zikiratzea eta berriro askatzea; gizotsoak, Kauterak, basotik jaitsi eta antzezpenaren erdian sartu kaosa sortzeko, Pitxuren heriotza
|
sortzeraino
eta gizakiak Bedezien laguntzaz berpiztea. Dantzariak hor dira afanean zein baino zein jauzi handiagoak egiten,
|
|
|
Hainbat elezaharretan jasota dago etengabeko
|
sortze
eta itzaltze hori, bata besteari jarraika, inoiz harrapatu ezinean, baina beti ere, Amalurren sabeletik igarota. Ortziak ere bere ibilbide propioa izango du, eguna iristean, leize sakonetan barna.
|
|
|
Hala, giza espezieak gainerakoek ez dituzten ezaugarri batzuk ditu: bi oinetan ibiltzen da, hitz egiteko ahalmena du, teknologia
|
sortu
eta erabiltzen du, pentsamendu abstrakturako gaitasuna du... Hala ere, Mosterínen ustez, ezaugarri horiek ez dira erabakigarriak espezie gisa bereizteko.
|
|
|
Hain urrutira joan gabe eta bi sexu bakarrik izanda ere, batzuk gameto handi eta bakanak
|
sortzen
eta besteak gameto asko eta txikiak ekoizten espezializatuta egoteak asimetriak dakartzala esplikatu du Elosegik: " Emeak arrak baino askoz ere gehiago inbertitu du bere gametoan, eta ez bakarrik energetikoki.
|
|
2020
|
|
|
Agian besteak baino nabarmengarriagoak bi: familia
|
sortu
eta emakume baten bakardadea islatzen duena bata" Bakartasuna": " Denborarekin, lehenago aitz hurbil ikusten genuena urrundu da", emakume heldu baten maitasun berri bat harrapatzen duena bestea" Maite banauzu":
|
|
|
Txanponaren bi alde hauetan aztaka dabiltza Kasandra eta Ihardets, geure erro mendebaldarrak astindu asmoz, pentsamendua eta ezagutza
|
sortzeko
eta geureganatzeko bestelako bideen inguruan gogoetaraziz.
|
|
|
Hori garatzeko hasiko da idazlanean testu joriak bezain desberdinak
|
sortzen
eta biltzen, Roland Barthesek esango lukeen bezala, baliagarria izango zaion neurrian, idazkera literaturatzat harturik.
|
|
|
Hau da, testuen bidez beste testu batzuk
|
sortzea
eta garatzea izan da betidanik literaturaren genesirako ernamuina. Horregatik, agian, literaturaren itsas zabalean idazle jakin bat baino gehiagoren testuak ditut gogoan (Magritteren metafora grafikoak barne) eta, guztiz jakin gabe apika, nire idazkietan berragertzen zaizkit.
|
|
|
Bestelako munduak asmatzea,
|
sortzea
eta partekatzea da Artearen, literatura barne, zeregin behinena.
|
|
|
Bizitzaren zentzua bilatzeko eta garatzeko, idazlanean testu joriak bezain desberdinak
|
sortzen
eta biltzen hasiko da Proust, Roland Barthesek esango lukeen bezala, baliagarria izango zaion neurrian, idazkera literaturatzat harturik. Zeren, Ahurtin bizi eta zendutakoaren arabera," testu guztiak dira, era berean, behin behinekoak eta betirako" (Théorie d' ensemble).
|
|
|
Duela egun batzuk, liburugintzan diharduen lagun bati, idazkera mota desberdinak direla eta izandako hitz aspertuan, literaturaren inguruan aritzen direnen interesek
|
sortu
eta argitaratu egiten diren testuak eragiten dituztela arteaz kanpoko premien arabera adierazi nion.
|
|
|
Hau da: " gaitz" horien iturburu bila, kausa post natural edo antinaturalen bat aipatzen duten teoriek (a), natura eta kultura bi mundu ezberdin eta apartekotan ebakitzen dituzten hipotesi dualistek (b), edota gizona
|
sortu
eta gerozko" erortza" edo" bekaturen" bat imajinatzen duten asmazio guztiek (c), funtsean" gaitz" haien agerpen konkretu batzuetarako okasioak edo aitzakiak bakarrik begiesten dituztela. Ez iturburuak berak.
|
|
|
Ondoren, azaldu zidan AGKk
|
sortu
eta zabaldu zuela COVID birusa, AGK ari zela orain pandemia" kontrolatzen eta kudeatzen", eta birusa berariaz eta luzerako ezarria zela planetako gizonezko ia guztien gorputzetan.
|
|
|
COVID aurkako neurri haien arrakasta aintzat hartuta erabaki zian AGKk COVID
|
sortu
eta zabaltzea 2028an, haren kontrako neurrien bidez, biztanleriaren eta ekoizpenen mugikortasuna eta zarrastelkeria murriztuz, kutsadura global gehiegizkoaren eta klima aldaketaren ondorio kaltegarriei aurre egin eta planetaren behin betiko kolapsoa eragozteko. Emaitzak bikainak izan zituan, birusak hildakoen kopurua oso txikia izan baitzen neurri haiei esker salbatu zirenekiko proportzioan.
|
|
|
Konspirazioaren teorietako bakan batzuk zeudek zuzen edo zuzen samar, edo ondo bideratuta behintzat. Baina konspirazioaren teoria gehienak faltsuak dituk, eta horietako asko AGKk berak
|
sortu
eta zabaldu ditik.
|
|
|
Baina ez zegoen jadanik atzerabiderik, alde batetik artilea Laredon bertan bazegoen aspaldiko partez Holanda alderantz noiz irten zain, portuko biltegian etengabeko kastuak
|
sortzen
eta baita usteltzeko bidean ere, eta bestalde hiriko handi mandiak bere atzetik zituela ia egunero euren sosaz galdezka.
|
|
|
...ik guztietatik edanez, hala ere, Boccaccio ez zen mugatu 1348an Florentziak pairatu zuen izurri beltzaren aitzakiarekin bilduma bat egitera, baizik eta aurrekari horien guztien oihartzuna eguneratu eta bere garairako birformulatu egin zuen, Erdi Aroko mundua gainbehera zetorren, mundu hartako balioak eta aurotitatea gatza uretan bezala desegin eta balio berriak eta gizartearen protagonista berriak
|
sortzen
eta indartzen ari diren garai baterako. Hala, Dekameroneko istorioetan behin eta berriro uzten dira barregarri hiltzen ari den gizarte zaharraren agintariak, sinesteak, balioak, gizarte zahar haren euskarri diren irozgarriak.
|
|
|
Varsoviakoak, nire mamuak baretu zizkidan arren, ez zidan jakin minik bizten, hori ere neketsu egiten zitzaidan: ...rreman atsegin samarra garatzea lortu nuen, adiskidetasun moduko bat bakar batzuekin, eta akaso horri esker ez nintzen hain isolatuta sentitu, baina hori ere ez nuen aprobetxatzen jakin, eta, tokiz aldatzeko unean, gogoratu nituen Argik hainbestetan errepikatzen zizkidan hitzak; orduan konturatu nintzen nik neuk uxatzen nituela inguruan nituen pertsona guztiak, ez nintzela gauza harreman naturalak
|
sortzeko
eta elikatzeko. Konturatu, bai; baina beti bezala, berandu!
|
|
|
Sozialismoa helburu ederra huan; eta zuek intelektualok hondatuko duzute. Zuez ez dakizute zer dan Marcinelle' n
|
sortu
eta Marcinelle' ko mia baten hiltzea.
|
|
|
Kazetariek normalean ez zioten horrelako galderarik egiten, Egurrola leku txarrean ez jartzeko agindua baitzekarten, honek publizitate espazio zabalak erosten baitzituen hedabideetan; baina baten batek halako zerbait galdetu balio," lan egitea" eta" arriskuak hartzea" erantzungo zukeen Endika Egurrolak, berak egin zuen bezala. Egurrolak ez zuen sekula esango berari inork ez ziola ezer oparitu, beste aberats batzuen lelo irrigarria, soberan baitzekien aitarengandik ondare garrantzitsu bat jaso zuela eta jendeak bazekiela, baina beti azpimarratuko zuen lan eskerga egin zuela Roaming bere enpresa
|
sortu
eta aurrera ateratzeko. Eta, horrekin konforme ez eta, lan eginez gero, edonork gora egin dezakeela gaineratuko zuen, baldin eta horretarako askatasun maila nahikoa badago liberal guztien lelo gezurtia.
|
|
|
Zortea izan zuen halere, Alainen gimnasioak zorutik sabairainoko leiar zabal bat kalera begira daukaten horietakoa baitzen. Diseinu horren eraginkortasuna eztabaidagarria bada ere kaletik igarotzen den jendearengan soinketa egiteko grina
|
sortzeko
eta barrura erakartzeko pentsatuta dago, baina aldi berean gimnasioko erabiltzaileen intimitatea kolokan jartzen du eta horrek bat baino gehiago aldenduko du, Jurdani primerakoa suertatu zitzaion horma garden hura. Gimnasioaren aurreko espaloian zegoen terraza batean eseri eta Alainen gimnasio barneko nondik norakoak behatu ahal izan zituen patxadaz.
|
|
|
Endikak, bere aldetik, aitaren aterpe eta itzaletik at bere enpresa propioa eraikitzea erabaki zuen. Hotel kate berri bat hutsetik
|
sortzea
eta nazioarteko arrakastara eramatea izan zen Endikaren proiektu pertsonala. Eta arrakasta lortu zuela inork ez bazion eztabaidatuko," Roaming" hotel kateak 30.000 hotel logela baino gehiago baitzeuzkan dozena bat herrialdetan, huts hutsetik altxa zuela oso eztabaidagarria zen," Roaming" katearen arrakastan funtsezkoak izan baitziren aitarengandik jasotako bi oinordekotzak:
|
|
2021
|
|
|
Nire aita, gure aita, garbituz euren aberrian onartzen ez gintuztela esan ziguten argi eta garbi, ez zaituztegu nahi, ez zaituztegu behar, ez zarete gutarrak, gure etsaiak zarete. Baina, haiek maite edo zuten aberria sortzez geurea ere zen, bertan
|
sortu
eta koskortu egin ginelako, bertakoak ziren gutarrak haiek kontrakoa esanda ere, eta bertan ere bizi nahi izan genuen sasikume batzuek gure aita garbitu zuten arte. Orduan konturatu ginen ezetz, ez zela aberri berbera, haiek asmaturiko beste bat baizik, haiek bezalako fanatikoentzat bakarrik aproposagoa, itxurosoagoa, asegarriagoa, eta gainontzekoentzat ere izan behar baldin bazen, euren abertzaletasun mailaren arabera izango zen, haiek neurriak hartuko zizkieten, gure aitarekin egin bezala.
|
|
|
Berak estutu zaitu beraren beharra
|
sortzeko
eta salbatzaile agertzeko. Ez zenigun kontatu Emilio zure atzetik zebilela!
|
|
|
Izan ere, goian aipatutako guztiek hizkuntza aukeraketa bat egin behar izan zuten literatura
|
sortu aurretik
eta, batzuk, letren munduan lan egin dute hizkuntza ezberdinetan, adibidez, Joan Margaritek berak (1980 baina lehenago poesia gaztelaniaz bakarrik idatzi arren, handik aurrera katalanera nagusiki erabili ohi zuena).
|
|
|
Azenari ere han zen. Kanpotarrek sanhayar tribu batzuen arteko gerra
|
sortu
eta luzatzen ari zela adierazi zuten. Ahaggar ek eta ajjer ek esklabo eta urrearen merkatua eta merkatal bideak kontrolatu, kendu nahi zizkioten elkarri, momentura arte basamortua zonaldeka konpartitzen zuten artean.
|
|
|
Baliteke, garai batean, ostera, euren modura ere koskortzen saiatu nintzen, hau da, familia bat
|
sortu
eta, aspaldiko borrokak zein herrak alde batera lagata, derrigorrezko gizonezko zintzo bat izateari ekin nion. Porrot egin nuen neure izaerari uko egitea bakarrik lor ziezaiokeen alferrikako saio batez, bai nire orduko emaztearekin, etorkizuna bermatzeko saioetan eta zer esanik aita gisa.
|
|
|
deus ez galdetzea. Horrela elkarren mamu eta trapu zikinez babestuko ginateke, horrela ere aitorpenek
|
sortu
eta ezartzen dituzten kateetatik libre egongo ginateke. Tamalez, noiz edo noiz sortu behar, ez baita posible, nik ere ez nuen sekula sinistu, maite duzun pertsona zeure munduko nondik norakoetatik betiko aparte izatea, zeren bestela zeure maitalea nolabait engainatzen ari zarela gogoan hartzen hasiko baitzara.
|
|
|
Agirre euskaldun euskaltzaleari, irakurle zaildua ere zen heinean, ez ote zitzaion idazlan burutua etsigarri edo gertatuko? Eta argitaratzean ez bazitzaion horrelakoa iruditu, geroago,
|
sortutakoaz
eta izandako arrakasta ezaz ohartzean, bai?
|
|
2022
|
|
|
Ninia
|
sortu
eta ordu gutxira zendu zen. Ana oroitzen zen nola galdetu zion amari lepotik zintzilik beti zeraman urrezko medaila txikia nork eskaini zion.
|
|
|
Fundidora de Fierro y Acero de Monterrey zen paraje horretan egondako enpresa, 1900ean
|
sortu
eta kiebra jo arte, 1986an (9.000 langile lanik gabe utziz). Neguriko sosek eta hemen sortutakoek makina buelta egin zuten, handik hona eta hemendik hara, urte horietan guztietan (Antonio Basagoiti Arteta bat ageri da, Fundidoraren lehen administrazio kontseiluan:
|
|
|
Karibe Itsasoan, berriz, Portobelo sortu zuten ia 80 urte geroago, Kolonek berak aurkitu eta Porto Bello izendatutako tokian. Eta bien artean Erret Bide bat egin zuten, ipar aldetik (Atlantikoa) hego aldera (Barea) behar zituztenak eramateko, eta alderantziz, hego aldean
|
sortutako
eta harrapatutako guztia ipar aldera aise garraiatzeko helburuarekin. Diotenez, Amerikatik (Peru aldetik, batik bat) Europara bidaiatu zuen urrearen% 60 Erret Bide horretan barrena bideratu zuten.
|
|
|
Liburuak oso arazo garrantzitsua planteatzen du, haur horiek klonatuak baitira, espresuki
|
sortuak
eta landuak beren organoak emanez gizakien bizitzak salbatzeko. Zilegi al da klon batzuk ekoiztea gizakion gaixotasunen sendabidea bermatzeko?
|
|
|
behin eta berriro libre dela uste duen beste esklabo belaunaldi bat
|
sortzea
eta haztea lortzen duelako.
|
|
|
" Eta hala nola aideak formatzen eta mantentzen dituen izaki bizidunak, horrela ere izaki bizidunek
|
sortzen
eta mantentzen dute aidea" David Suzuki
|
|
|
Pentsatu nuen nola" berez" gertatzen diren prozesu hauek, protagonistaren inolako kontzientziarik gabe, eta nola jaio nintekeen neu ere gurgurio edo arratoi edo araba-zozo. Gizakia ere umetokian
|
sortzen
eta garatzen da, baina bilakaera horren araubidea ez da gurasoena, biologiarena baizik. Gogoratu nintzen, baita ere, Kafkaren ipuinaz, itxuraldaketa izenekoaz, non gizon batek goizean itzartzean bere burua aurkitzen duen mozorro bihurtua.
|
|
|
Bizilegea. Sabelean umea
|
sortu
eta aldi baten buruan jaio, gorri, mundu honetara. Eta jaikitzen hasi, ibiltzen, edoskitzen.
|
|
|
Bazirudien beira urtu eta tantaka eroriko zela mugitzen ez bazuen. Berehala, beira hoztu baino lehen putz egiten zuen tutuaren barnetik hutsa
|
sortzeko
eta puzteko. Metalezko ziriarekin forma batzuk ematen zizkion.
|