|
2002
|
|
|
Miokardioko infartua izateko arriskua duten
|
pertsonek
zuri beltzean ikusten dute. Koloreen ikuspegi akastun hori, sufritzen duen indibiduoak hautematen ez duena, kolesterol maila handia izateak eragiten du.
|
|
2007
|
|
|
Nork daki non eta Pertsona bilatzaileak bi adibide dira: nola antolatzen diren erabiltzaileak desagertuei buruzko pistak emateko Infobela orrien funtzioez gain, tradizionalak,
|
pertsona
zuri baten kokapena zure telefono zenbakiaren bidez. Erabiltzaile hauentzat: Espainia aukera hori desgaituta dago, zenbait forotan sortutako eztabaidaren eta onespenaren ondoren dekretu batena.
|
|
2009
|
|
|
Ama baten adorea, bere seme alaben duintasuna aldezteko prest agertu baita, horretarako haiei uko egin behar izanagatik ere. Emakume kementsua, inondik ere, Rosa Parks bezainbat, zeinak 1955eko abenduaren 1ean uko egin baitzion autobus gidari batek agindutakoa betetzeari, jarlekua
|
pertsona
zuri bati utz ziezaion eskatu ziolarik Mongotmery (Alabama, AEB). Zigortu egin zuten Parks, ez obeditzeagatik, baina aurrerapauso handia ekarri zuen AEBetako beltzen herri duintasuna lortzeko bidean.
|
|
2011
|
|
|
00:20 Kale kantoietatik itxura gaiztoko magrebtarrak besterik ez dabiltza. Lehen
|
pertsona
zuriari galdetzen diogu norabide zuzena, baina hordituegi dago zentzuzko ezer erantzuteko.
|
|
|
Ez zuen sekula begietara begiratzen; lurrera begira egiten zuen berba.
|
Pertsona
zuria zen. Guztiei zien inbidia eta guztien beldur zen.
|
|
|
Holden Caulfielden (J.D. Salinger idazlearen The Catcher in the Rye nobelaren pertsonaia nagusia) eraginez burutu zuela aitortu du beti. Holdenek hipokrisia gorroto zuen eta ni
|
pertsona
zuria nintzen Chapmanen begietara. Oparotasunean bizi baina Imagine kantan jabetzarik gabeko mundu bat amestu.
|
|
2013
|
|
|
Alabaina, prozesu etikoan emozio horiek doitzen dira, eta doitze horretan arrazoimenak badu bere eginkizuna. Diotenez, duela ez asko, zenbait tokitan,
|
pertsona
zuriek esaten zuten nazka sentitzen zutela pertsona beltz bat autobus berean zihoanean. Hasieran, beltzek galarazita zuten autobusetan joatea; geroago baldintza txarretan joaten ziren.
|
|
2014
|
|
|
Ez.
|
Pertsona
zuriak nahi dituzte.
|
|
2015
|
|
|
Sexu esplizitua ikusteko aukera bakanena izan da, eta gehiengoak hortik ikasi du: gorputz normatiboak,
|
pertsona
zurien arteko harreman heterosexualak... Eta horrek bazterketa dakar... Erabatekoa. Sexualitatearen eredurik ez dutelakoan, asko eta asko geratzen dira bazterrean.
|
|
|
Edo zazpi hilabeteko umekia eraldatzeko? Breyk dioenez, gertaera bitxia gertatu zen Erresuma Batuan 2003 urtean: 125 emakume beltz bati hanka bat moztu zioten sendagileek, baina ordezkoa jartzerakoan, hanka beltzik ez zegoela esan zioten eta
|
pertsona
zuri batena jarriko ziotela, ez baldin bazuen hiru mila libera ingeles ordaintzen hanka beltz baten truke.
|
|
2016
|
|
|
Gainera, orain hasiko banintz errepikatzen zure begi berde urdin argiei buruz (eta ez begiei buruz bakarrik) esan ditudan gauza eder guztiak, zer ondorio lortuko nuke? Zeu izango zinateke gaitzetsiko nindukeen lehena,
|
pertsona
zuri hutsa izateagatik. Pentsatuko zenuke:
|
|
|
1889 eta 1929 bitartean lintxatutako biktimen seirenari soilik leporatu zioten bortxaketa; gainerakoei, bestelako ekintzak egotzi zizkieten: erailketa (%37, 7), eraso kriminala (%5, 8), lapurreta (%7, 1),
|
pertsona
zuriak iraintzea (%1, 8) eta askotariko karguak (%24, 2); kargu gehien gehienak, gainera, izugarrizko arinkeriak ziren. Batzordeak bildutako kopuruen arabera, lintxamendu biktimen %16, 7ri leporatzen zieten bortxaketa, eta %6, 7ri, berriz, bortxaketa saiakera.
|
|
|
1919an, gauza arraroa zen oraindik
|
pertsona
zuri batek bere arrazakideei eskatzea lintxamendu zigorraren aurka altxatzeko. Propaganda arrazista orokortuak eta, bereziki, bortxatzaile beltzari buruz luze zabal barreiatutako mitoak ondo lortu zuten beren helburua:
|
|
|
Jakina, beltzek boto eskubidea behar zuten, nahiz eta garai hartako klima politiko nagusiaren ondorioz emakumeek aldi berean lortu ez (emakume zuri nahiz beltzek). Boto eskubidea lortu zuten gizon beltzek, eta, ondorioz, Errotikako Berreraikitzea abiatu zen, eta parerik gabeko aurrerapen sasoia mamitu hegoaldean, bai esklabo ohientzat, bai
|
pertsona
zuri behartsuentzat. Hala ere, hegoaldeko biztanleria beltzaren eskakizun iraultzaileen aurka agertu zen alderdi errepublikanoa.
|
|
|
Hegoaldeko etxeko zerbitzuak bazekarren alderdi benetan umiligarri bat: hain zuzen, bertan behera geratzen zirela Jim Crow legeak, aldi baterako behintzat, alegia, zerbitzari beltz bat
|
pertsona
zuri baten aurrean zegoen aldirako, etxeko zerbitzua eta esklabotza parekoak zirela egiaztatzeko beste zantzu bat?.
|
|
|
antzutze tasa gero eta handiagoek bat egin dute langabezia tasa altuekin. Gero eta
|
pertsona
zuri gehiago ari direnez langabeziaren ondorio lazgarriak pairatzen, pentsatzekoa da haiek ere jarriko dituztela antzutzearen aldeko propaganda ofizialaren jomugan.
|
|
2017
|
|
|
Nire prozesuak, beharbada, bizitzaren uneren batean ‘pertsona pobreen’ alde zerbait egitea erabakitzen duten borondate oneko beste
|
pertsona
zuri batzuenaren antza izan dezake (ikus bedi ironia). Baina, nire kasuan eta ez diot horri bitxitasun kutsurik eman nahi, halako prozesuak, egon, esperimentatu nahi dituen edozeinen eskura daudela uste baitut, munduarekiko nire deserosotasuna edo beste leku batera joateko erabakia ez dute eragiten telebistako albisteak ikusteak sortzen duen ustekabeak edo moja ikastetxeetan misioez hitz egiten entzun izanak.
|
|
2018
|
|
|
Aranguren Etxartek erantsi zuen zapaldutako subjektuek ezin dutela ahaztu zapaltzaile ere izan daitezkeela. " Ni neu ikasketak dituen
|
pertsona
zuria naiz, Euskal Herrian bizi dena. Ditudan pribilegioez jabetu behar dut".
|
|
2019
|
|
|
Behin behineko kidetasuna, zuzentasun politikoak behartuta egiten den gutxieneko keinu hori. Adibidez, Errege eguneko kabalgatetan
|
pertsona
zuriak aurpegia beltzez margotuta ateratzeari utzi, eta benetan azala beltza duten pertsonei erregez mozorrotzeko aukera ematea da herri askotan egin dena, eta gehiengoak onartu zuela zirudiena kabalgaten zentzua bera eta errege eguna ospatzen duten errepublikazaleen kontraesanak beste baterako utziko ditugu.
|
|
2021
|
|
|
Estereotipo izugarriak daude emakume afrikarren inguruan, eta ez bakarrik Nafarroan. Intelektualki,
|
pertsona
zuri askok uste dute besteen gainetik daudela, eta horrek ezin du horrela izan. Gainera, politikoek migratzaile kolektiboen aurka duten diskurtso xenofoboa eta arrazista sustatzen dute.
|
|
2022
|
|
|
Zenbait ikerketak erakusten dutenaren arabera, banlieue tan, Poliziak oso bortizki hesitzen du ekintza militantea, eta horrek disuasio efektu handia dakar berekin. Pertsona arrazializatu gisa,
|
pertsona
zuri batek baino askoz beldur handiagoa daukazu Poliziak manifestaldi batean gera zaitzan.
|
|
|
Tamalez, fikziozko lanetatik haratago ere oso zabaldua dago «identifikatzen ez banaiz, ez zait interesatzen» paradigma hau.
|
Pertsona
zurien gerrengatik bakarrik arduratzera eramaten gaituen paradigma da. Ukrainako gerrak sortzen dizkigun sentipen askoren artean identifikazioa dago.
|
|
|
|
Pertsona
zurien gerra bat da Ukrainarena baina, irakurri ahal izan diren hainbat analisiren arabera, badirudi Txina izan daitekeela bakea lortzeko giltzetako bat. Txinatarrek zer pentsatzen edo egingo duten jakitea zaila izan ohi da, eta horretan datza beraien indarretako bat, baina argi hitz egiten dutenean, oso argi hitz egiten dute ere.
|
|
|
(…) Zapalkuntza sozialak elkarlotuta daudenez, askotan onartzen ez den pribilegio maskulinoa aztertzerakoan, konturatu nintzen, oso litekeena dela, ukatzen den pribilegio zuriaren fenomeno bat ere egotea.
|
Pertsona
zuri gisa, arrazakeria beste pertsona batzuk desabantaila egoeran jartzen dituen zerbait zela irakatsi zidatela konturatu nintzen, baina horren ondorioetan, pribilegio zurian ez pentsatzen irakatsi zidaten, eta horrek abantaila egoeran jartzen nau ezinbestean.
|
|
|
(…) Zapalkuntza koloniala gaitzestea ez da nahikoa izango hura aldatzeko.
|
Pertsona
zuriek beren jarrerak aldatzen bazituzten arrazakeria amaituko zela, ikasi nuen. Baina Estatu Batuetan azal zuriak ate asko irekitzen ditu.
|
|
|
2020ko otsailaren 27an, Bilbon Hegoa Fundazioak [33] antolatutako “Bestelako feminismoak eta bizitzaren iraunkortasuna” jardunaldietan Yuderkys Espinosa egon zen hizlari eta zorrotz aritu zen feminismo ezberdinen inguruan hizketan. Besteak beste, arrazializatutako pertsonen funtzioa,
|
pertsona
zurien zuritasuna bera interpelatzea dela adierazi zuen, alegia, deserosotasunak sortzea. Zuzen adierazi zuen ahotsa ez dutenen aurrean ezjakin aitortu arte ez dugula emakume* guztien alde borrokatuko:
|
|
|
Liburuaren kontrazalean egileak bere burua aurkezten du, azalduz nola nahi duen gogoratua izan:
|
pertsona
zuri anti arrazista, langile klasekoa, judu sekularra, transgeneroa, lesbiana, komunista iraultzailea eta transgeneroaren askapenaz kontzeptu marxista gisa teorizatu duena. " Mari mutil handiak ere hortik asko du".
|
|
2023
|
|
|
Helduentzat, berriz, Zelako marroia izeneko ikuskizuna prestatzen ari gara. Bi
|
pertsona
zuri ditu hizpide, eta arraza gaiek eragiten dizkieten gaizki ulertuak eta gatazkak azaleratu nahi ditu. Bi pertsona zuriren ikuspuntutik egiten dugu, eta ikuspuntu oso tonto batetik, absurdoa ukitzeraino.
|
|
|
Bi pertsona zuri ditu hizpide, eta arraza gaiek eragiten dizkieten gaizki ulertuak eta gatazkak azaleratu nahi ditu. Bi
|
pertsona
zuriren ikuspuntutik egiten dugu, eta ikuspuntu oso tonto batetik, absurdoa ukitzeraino.
|
|
|
Britainia Handian, aldiz, garai berean, ezkontza barruko harreman heterosexual monogamoak ziren sexu kontaktu onargarri bakarrak. India ez bezala, non erlijio, sekta eta sineskizun ugari baitzeuden, estatu konfesionala zen Britainia Handia garai hartan, eta hango gobernuak lotura estua zuen Eliza anglikanoarekin; monogamia heterosexuala kode moral kristauaren parte zen, eta ez,
|
pertsona
zuri batzuek sobera pentsatu gabe uste duten bezala," berezko kode moral" bat. India kontrolpean izan zuten berrehun urteetan, beren mendekoak" zibilizatzen" ahalegindu ziren britainiarrak, horretarako beren arau sozial eta kulturalak inposatuz, baita sexuarekin loturikoak ere.131 Britainiar kolonoek telebista programa bat sortu izan balute sexuaren inguruan zituzten sineskizun eta arauetan oinarrituta, Punishing Sex in the City izenburua jarri izango zioten.
|
|
|
Bill eta Melinda dira izenez aipatzen diren bakarrak, hots, argazkietako
|
pertsona
zuri bakarrak. Gugulethuko osasun klinikako bisitan, izenik gabeko" langile" beltz eta marroiak ikusten dira.
|